Tíminn - 11.02.1967, Page 14

14
tíiwinn
LAUGARDAGUR 11. febrúar 1967
FRAMSÓKNARKVENNA-
FÉLAG
Framhald af bls. 2.
son, skrifstofustjóri flutti kveðjur
og árnaðaróskir frá Framsóknar-
félögunum í Hafnarfirði og færði
'hinu nýstofnaða félagi peninga-
gjöf. Því næst hélt Eysteinn Jóns
son, formaður Framsóknarflokks-
ins, ræðu, þar sem hann ræddi
stjórnmálaviðhorfið og gildi fé-
lagsstofnunar, sem þessarar, fyr-
ir stjórnimálabaráttuna. Loks
flutti Jóhann Níelsson, hdl. kveðj
ur og árnaþaróskir frá Framsókn
arfélagi Garða- og Bessastaða-
hrepps og lýsti yfir að félaginu
yrði síðar færður fundarhamar
að gjöf.
Aðrir gestir fundarins voru
Gunnlaugur Guðmundsson, toll-
vörður, Gunnsteinn Karlsson ,full
trúi, Ólafur Vilhjálmsson, bifreiða
stjóri og Ármann Pétursson full-
trúi.
TEKJUR
Framhald af bls. 16
þurfi til þess að fullnægja þeim
umsóknum, sem lágu fyrir óaf-
igreiddar hjá húsnæðismálastjórn
ium síðustu áramót, og veita við-
bótalán til þeirra, sem fengu að-
eins fyrri hluta láns í lok síðasta
árs. E-ru það um 500 milljónir,
sem til þess þarf .
Eins og ég tók fram áðan, er
ekki hægt að gera ráð fyrir að
tekjur byggingafsjóðs séu meiri
en 380 milljónir á þessu ári, og
þar af ganga kannski einar 200
milljónir til framkvæmdaáætlun-
arinnar. Reykjavíkurborg kemur
til með að þurfa að borga einn
fimmta, og eins og ég tók fram
áðan, þá er hugmyndin að ein-
hver aðili brúi bilið milli 80%
af kostnaðarverði og venjulegs
húsnæðismálaistjórnarláns, en það
er sem sagt ekki fengin nein vissa
fyrir þessu, þess vegna getur mað-
ur ekki sagt annað en að horf-
urnar séu mjög erfiðar. Eig-
inlega eru ekki horfur til þess,
að við höifum til ráðstöfunar
meira en 180 milljónir á árinu.
— Hvað getur þú sagt okkuy
um fjárhagsafkomu Byggingar-
sjóðs á slðasta ári?
— Eins og almenningi hlýtur
að vera kunnugt, var í hinu svo-
kallaða júnísamkomulagi, og fyr-
ir tilstuðlan verkalýðsfélaganna,
ákveðið, að lagður yrði á 1%
launaskattur, sem gengi til Bygg-
ingarsjóðs, og að ríkið leggði af
mörkum 40 milljónir árlega sem
fast framlag til sjóðsins. Áður var
búið að hækka skyldusparnaðinn
úr 6*% í 15%.
Beynslan á árinu 1966 var sú,
að launaskatturinn varð tæpar
100 milljónir. Skyldusparnaður-
inn umfram útborgað skyldu-
sparnaðarfé var í kringum 103
milljónir. Framlag ríkisins til
Byggingarsjóðs var 40 milljónir.'
Auk þess fellur til byggingarsjóðs
fé, sem árlega er ákveðið í
fjárlögum til útrýmingar heilsu-
spillandi húsnæðis, þegar búið er
að lána það út, og það borgast
inn aftur. En lánstíminn til slikra
fbúðabygginga er mun lengri en
hin venjulegu húsnæðisstjórnar-
lán, svo þetta eru ekki stórkost-
legar uppihæðir ár hvert.
Hinar eldri tekjur Byggingar-
sjóðs voru síðan Vi % af aðflutn-
ingsgjöldum, og 1% af tekju og
eignaskatti. Sú upphæð mun hafa
orðið í kringum 15 milljónir sl.
ár.
Svo eru tekujr af eigin eign
Byggingarsjóðs, þ.e. þeim bréfurn,
sem sjóðurinn á sjálfur, og eru
útdregin ár hvert, og vextir af
þeim. Það er all mikil upphæð,
eða um 40 milljónir.
Heildarútkoman er sú, að h5f-
uðstólsreikningur hefur aukizt hjá
byggingarsjóði á árinu 1966 úm
ca 234 milljónir. Á því sér mað-
ur, að lánamöguleikar Byggingar-
sjóðs vaxa ört, eif það sekkur ekki
allt í verðbólgu. Þannig að þó að
útlitið sé mjög svart núna, þá
verðum við að vona að þetta séu
tímahundnir erfiðleikar, og að við
séum búnir að korna tekjuöflunar-
mögúleikum Byggingarsjóðs á það
stig, ekki sízt ef hægt væri eitt-
hvað að auka það, að þetta sé orð-
ið nokkuð gott fyrir framtíðina.
— Hverjar eru að þínu áliti að-
al ástæður þess, að byggingar-
kostnaður er svo hár hér á landi,
sem raun ber vitni um?
— Það er engin furða, þótt
menn velti vöngum yfir því, hvort
byggingarkostnaður þurfi að vera
eins hár og hann er hér í dag.
En til þess liggja margar ástæð-
ur að mínu viti.
f fyrsta lagi tel ég, að við ger-
um meiri .kröfur um húsnæði en
nokkur nágrannaþjóð okkar. Ef
við skoðum íbúðir almennings á
Norðurlöndum, þar með talið í
Finnlandi — ég get ekki sagt um
Bretland og Þýzkaland af eigin
reynslu, en hef frásagnir af því
— þá er það alveg allt annað,
allt aðrar kröfur.
Okkur finnst jafn sjálfsagt að
hafa t.d. 130—140 fermetra íbúð
eins og nágrönnum okkar finnst
að hafa 100 fenmetra íbúð. Ég-
held að Norðmenn láni t.d. ekki
sín opinberu lán út á stærri íbuð-
ir en röska 100 fermetra. En hér
myndi rísa hárin á fólki, ef slík
skilyrði yrðu sett. Og þó maður
viti, að í mjög sundurhólfuðu húsi
verður nokkuð dýrara hver ten-
ingsmetri, en þar sem hinir stcru
salir eru, þá verður nýfingin þó
það miklu betri, að heildarkostn-
aðurinn, bæði í gjaldeyri, þ. e.
byggingarefni, og öðru, verður
mun meiri við stóra húsnæðið en
það litla.
Það er auðvitað ekkert efamál,
að við þurfum að hafa hlýjar og
vandaðar íbúðir, en við þurfum
ekki að mínum dómi að hafa jafn
stórar fbúðir og á margan hátt
jafn glæsilegar eins og við höfum
núna. Ég tel, að arkitektar okk-
ar hafi algjörlega brugðizt sínu
hlutverki frá hagrænu sjónarmiði
séð. Ég tel, að þeir hafi fyrst og
fremst lagt metnað sinn og starfs-
orku 1 það, að teikna fallegar
byggingar og glæsilegar, bæði að
innan og utan, án tillits til þess
hvað þær kostuðu. Teiknistofa
hú.snæðismáilastoínunarinnar hef
ur eitthvað reynt að vega upp á
móti þessu, en samt sem áður
tel ég, að hún hafi að nokkru
leyti sýkzt af tíðarandanum og
teiknað helzt til stór hús.
Ein ástæða þess að menn hafa
verið óprúttnir með að byggja
miklu stærra, heldur en þeir raun
verulega hafa þurft, er það hvað
fasteignamatið hefur verið óraun-
hæft, og þar með skattar af öll-
um fasteignum. Maður, sem hef-
ur byggt fbúð fyrir kannski 5—6
milljónir — og gæti ég bent á
ákveðin dæmi — fær sitt hús met-
ið sem eign upp á ca. 160—170
þúsund. Margir af okkar ríkustu
mönnum eru algjörlega eignalaus
ir á skattaskrá, því þeir eiga sín-
ar eignir í fasteignum.
Annað atriði er það, að bygg-
ingarstarfsemi okkar hefur verið
rekin ákaflega óheppilega. Er það
að nokkru leyti sök bæjarfélaga
og nokkru leyti sök einstaklinga.
Byggingarsaimvinnufélögunum,
sem selja sínar íbúðir fyrir kostn-
aðarverð, hefur aldrei verið séð
fyrir nægu fjármagni, og þeim
hefur í raun og veru verið gert
alveg jafnt undir höfði og, ejn-
staklingnum, sem gerir sér það'að
atvinnu að byggja . til að sclja.
Og án þess, að ég vilji segja
nokkrar skammir um menn sem
byggja til þeiss að selja — það
getur verið fullkomlega heiðarleg
ur atvinnurekstur — þá dettur
engum manni í hug að þeir séu
að þessu sem góðgerðarstarfsemi.
Ég hef haldið því fram, að
hreinn ágóði margra byggingar-
manna hafi verið frá 50—200 þús
und krónum á íbúð. Þetta er auð-
vitað gifurlegur skattur fyrir íbúð
arbyggjandann. Til viðbótar þessu
hafa svo verið óhagstæð og lítil
lán, þannig að húsnæðiskostnað-
urinn hefur farið fram úr öllu
valdi ár hvert. Og ég æl, að eng-
inn einn þáttur eigi eins mikinn
þátt í verðbólgunni eins og hús-
næðiskostnaðurinn.
Til viðbótar þessu höfum við
fengið fyrirkomulag, sem ég tel
mjög óheppilegt, — það er þetta
svokallaða meistaraálag, sem er
þannig uppbyggt, að í fyrsta lagi
of mörg. Ég mundi telja, að við
þyrftum að sameina þetta. Ég tel
nauðsynlegt, að svokallaðir einka-
framtaksmenn fái að spreyta sig,
þeir hafa oft náð góðum árangri,
ekki er hægt að neita því — en
þá þurfa það að vera stærri verk-
tabar, eða stærri heildir, heldur
en núna eru. Það er ekkert gagn
að einstaklingi, sem byggir kann-
ski átta íbúðir. Það eiga nokkrir
byggingarmenn að sameina sig í
eitt félag, svo að þeir gætu byggt
blokkir á hverju ári, svo eiga
byggingarsamvinnufélögin að
koma á öðru leitinu, og á þriðja
leitinu eiga svo að koma bygg-
inganfélög verkamanna með verka
mannabústaðina. Það er stað-
reynd, að verkamannabústaðirnir
hafa^ reynzt ódýrustu byggingarn-
ar. Á því er enginn vafi.
En einn þátturinn í þessari
byggingarstarfsemi er sá, að bygg-
ingarnar eru ekki nægil. staðlað-
ar. Það er staðreynd, að hægt er
að fá bæði glugga, hurðir, gler í
gluigga, eldlhúsinnréttingar og
margt fleira ca. 20—25% ódýr-
ara, ef hægt væri að framleiða
þetta í fjöldaframleiðslu í nokk-
ur hundruð ibúðir, heldur en þeg-
ar er verið að framleiða ein-
göngu í einn stigagang eða eina
blokk.
Til viðbótar þessum stóru bygg-ÍM eru meistarafélögin nokkurnj
ingum, sem við byggjum hér ogjveSinn sjálfráð um hvað mikið;
almenningur telur sjálfsagðar. þá! meistaraálagið er hverju sinni, ogj
er meira borið í íbúðimar, bæðiU öðru lagi hafa þeir bókstaflegaj
í innréttingar og ýmsan frágang,
en gerist hjá nágrönnum okkar.
Jarðarför bróður oklcar,
Ágústs Hjartarsonar Fjeldsted
fer fram frá Fossvogskirkju mánudaglnn 13. febrúar kl. 1,30.
Systkinin.
Móðir mín
Geirþrúður Þórðardóttir
andaðist á heimili mínu Hringbraut 70, Hafnarfirði 10. þ. m.
Fyrir hönd okkar systkinanna.
Þóra Þorvarðardóttir.
Þökkum af alhug alla hjálp og auðsýnda samúð og vinarhug við
andlát og jarðarför
Steinunnar Guðlaugsdóttur
Galtalæk í Biskupstungum,
Börn tengdabörn og barnabörn.

ágóða af því að húsið verði sem
allra dýrast.
Eina ráðið til að vega á móti
þessum háa byggingarkostnaði erj
auðvitað að byggja í stærri ein-
ingum en við getum nú. Þessi
svokallaða framkvæmdaáætlun er
auðvitað viss vísir að tilraun með
slíkt. Og þess vegna tel ég, að
það hafi verið út af fyrir sig sjálf-
sögð og ágæt tilraun.
Til viðbótar þessu teldi ég nauð
synlegt að endurskoða lögin um
byggingarsamvinnufélög. gera
þeim kleift að hafa eitthvert fjár-
magn til umráða, og þó kannski
ekki síður að reyna að þau
myndi stærri heildir heldur en nú
eru. Hér í Reykjavík er t.d. fjöldi
byggingarsamvinnufélaga, og bau
eru flest svo lítil, að þau geta
ekki einu sinni komið sár upp
þeim tækjum sem eru nauðsyn-
leg til þess að koma við fullkom-
1 inni véltækni við byggingar Þau
hafa bæði óvissu um lóðir — íá I
kannski úthlutað lóð eins oe einn'
einstaklingur spm bvsgir t.il nð
i selja — og arfk þess eru þau aíit.
FJOLBYLISHÚS
Framhald af bls. 1.
gert húsnæðismálastjórn laus
lega grein fyrir vinnubrögðum
og framtíðaráætlunum í tveim
ur bréfum, en þær áætlanir
allar hafa gengið all mikið úr
skorðum af tveimur ástæðum.
í fyrsta lagi vegna þess, að
lóðirnar, frá hendi Reykjavíkur
borgar, voru ekki byggingahæf-
ar, og éru það vfst tæpast enn
þá. Og í öðru lagi, að undirbún
ingsvinna af hendi fram-
kvæmdanefnflar, sem tók sjálf
að sér að sjá um alla undirbún
ingsvinnu, þar með skipulagn
ingu svæðisins, mun hafa dreg
izt lengur en áætlað var. í dag
stendur undirbúningsvinna af
hendi skipulags vog teiknistofu
framkvæmdanefndar þannig, að
teikningum er ef til vill lokið
og skipulagningu að einhverju
leyti. En ekkert er farið að
vinna að grunnum eða bygging
um.
Framkvæmdanefndin mun
hafa tekið þá ákvörðun að taka
í fyrsta áfanga sex fjölbýlis
hús, með, eftir því sem segir í
áðurnefndum bréfum fram-
kvæmdanefndarinnar til hús-
næðismálastjómar, 312 íbúðum,
og auk þess 23 einbýlishús.
Þarna er um að ræða 9 2}a her
bergja íbúðir, 24 þriggja her-
bergja og 19 fjögurra herbergja
íbúðir í hverju fjölbýlishúsi.
Þetta er sem sagt fyrsti áfang
inn.
Síðasta áætlun framkvæmda-
nefndarinanr, samkvæmt bréfi
dagsettu 16. september 1966,
gerir ráð fyrir, að kostnaður við
þennan áfanga verði 227 millj-
ónir.
Samkvæmt lögum á Reykjavíkur
borg að standa að % af þessari
framkvæmd, og þá vitanlega að
greiða kostnað af byggingu þeirra
íbúða. En Byggingarsjóði ríkisins
er, samkvæmt lögum og reglugerð
um, skylt að sjá um, að fram-
kvæmdaáætlunin fái 80% af kostn
aði frá Byggingarsjóði. Gert mun
hafa verið ráð fyrir, að mismun-
urinr, á milli ven.iulegs láns frá
Húsnæðismálastofnuninni og 80%
af kostnaði íbúðar, yrði brúað með
fjármagni frá öðrum aðilum en
Byggingasjóði. en um það er eng-
inn stafur í lögum eða reglugerð-
um. Mun ekki ennþá vera frá því
gengið. hvort sá aðili. sem helzt
mun hafa verið rætt um — þ e.
Atvinnuleysistryggingasjóður —
mum brúa þetta bil.
Þessar byggingar verða auðvit-
að með betri lánsk.iörum en nokki
ur önnur íbúðalán. Gert er ráð
fyrir, að lánin séu afborgunar-
laus fyrstu 3 árin, og greiðast svo
með jöfnum ársgreiðslum á 30 ár-
um. Það eru því í raun og veru
33 ára lán. Vextir eru þeir sömu
og af lánum húsnæðismálastofn-
unarinnar.
En svo er til þess ætlazt, að
þeir, sem íbúðirnar fá. séu með-
limir verkalýðsfélaga og greiði
5% af kostnaðarverði íbúðarinnar
þegar þeir festa sér íbúð, og síð-
an 5% á ári i þrjú ár, eftir að
íbúðin hefur verið fullgerð. Á
meðan er 80% lánið afborgunar-
laust.
Samkvæmt þeim áætlunum, sem
framkvæmdanefnd byggingaráætl
ana hefur sent Húsnæðismála-
stofnuninni, er gert ráð fyrir, að
á árinu 1966 þurfi byggingarsjóð-
ur að leggja fram 16,5 milljónir,
og á árinu 1967 210,5 milljónir.
Samkvæmt reikningum veð-
deildar Landsbankans þá virðist
Byggingarsjóðitr ekki hafa lagt
fram við árslok 1966 meira en
röskar 12 milljónir, og mun það
að mestu eða öllu leyti hafa farið
í undirbúningskostnað. f þeim
kostnaði er m.a. húsakaup fyrir
4,6 milljónir.
Nú er alveg ljóst, að meiri
dráttur verður á því að íbúðirnar
komist upp heldur en gert var ráð
fyrir, svo ætla má að framkvæmd
irnar taki ekki 5 ár, heldur ein
6—7 ár. En framtíðin mun að
sjálfsögðu sýna það bezt-
Maður verður að vona, að þessi
tilraun takizt vel, og enn er of
snemmt að spá neinu um það,
hvernig þetta reynist. En það er
alveg Ijóst, að þessi afíili — þ.e.
íramkvæmdanefnd byggingaáætl-
unarinnar — hefur miklu betri að
stöðu en nokkur annar byggingar
aðili í landinu, því að hún á að
h-afa fé eftir þörfum og fram-
leiða hús í fjöldaframleiðslu, því
hefur enginn annar aðili átt völ
á hingað til hér á landi.
— Hvaða framkvæmdir eru
fyrirhugaðar á þessu ári?
— Hugmyndin var að ljúka
noikkrum hluta af þessum 312 íbúð
um, sem ég gat um áðan, á þessu
ári, en ég held að sú áætlun hafi
gengið það mikið úr skorðum, að
núna sé eiginlega ekki hægt að
segja um hvort nokkru verði lok-
ið á þessu ári. Og ég hef ekki trú
á því, að neinni íbúð verði lokið
á þessu ári, því að vinna við bygg
ingarframkvœmdir getur ekki úr
iþessu hafizt fyrr en komið er fram
í apríl—maí.
JORGENSEN
þau greiðsluvandræði rót sína að
rekja til þess að Friðrik Jörgen-
sen hefur ekki staðið í skilum
við fiskvinnslufyrirtæki. Munu
dæmi þess að bátar séu ekki sjó-
settir úr slipp vegna þess að við-
komandi smiðjur hafa ekki fengið
greiddar viðgerðir á bátunum. —
Kemur þetta sér mjög illa núna
í byrjun vertíðar og verkar beint
og óbeint lamandi á atvinnulífið
í Vestmannaeyjum.
Þau fyrirtæki í Eyjum, sem
Friðrik er í vanskilum við hafa
fengið Svein Snorrason, lögfræð-
ing, til að gæta hagsmuna sinna,
og hefur blaðið fregnað úr Eyjum
að hald hafi verið lagt á óseldar
afurðir hjá Friðrik Jörgensen í
Reykjavík, eða þær afurðir sem
fyrirtækið hafði fengið til sölu
meðferðar hjá fiskvinnufyrirtækj
unum í Vestmannaeyjum.
Talað er um að Friðrik Jörg-
ensen hafi ekki skilað anjdvirði
þriggja skipsfarma af sjávarafurð
um til þeirra sem hann tók að sér
að selja fyrir, og skiptir þetta fé
tugum milljóna að því er talið er.
Rannsóknin fyrir Sakadómi
Reykjavikur mun eflaust leiða eitt
og annað í Ijós um þennan „at-
hafnamann“ sem var staddur í
Japan við sjöunda mann er hann
var kallaður heim vegna málsins.