Alþýðublaðið - 30.05.1985, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 30. maí 1985
7
kaupenda og húsbyggjenda. Þeir
sem hafa byggt eða keypt fasteignir
á síðustu árum eru allflestir að
kikna undir farginu — sumir hafa
þegar gefist upp. Og það verður svo
sannarlega aldrei nógsamlega und-
irstrikað að ástæða þessarar hrika-
legu þróunar er ekki sú, að fólk hef-
ur reist sér hurðarás um öxl, heldur
hitt að stjórnvöld í landinu hafa
komið í bakið á fólki — gjörbreytt
áður gefnum forsendum svo mikið,
að allar fjárhagsáætlanir þess hafa
fokið út í veður og vind og fjármun-
ir launafólks um leið.
Segja má að ísland sé land öfg-
anna í þessu tilliti. Á meðan verð-
bólgan æddi áfram í himinhæðum
og vextir voru neikvæðir, þá var það
helsta iðja spákaupmanna að
kaupa og spenna og láta verðbólg-
una um að borga skuldirnar. Og
fleiri nutu góðs af verðbólgunni
hvað varðar fasteignaviðskipti. Það
var i sjálfu sér ekki stórmál fyrir
hinn almenna launamanna að festa
kaup á fasteignum, ef lán var hægt
að fá, því þau eyddust upp af sjálfu
sér í verðbólgunni. En svo var stigið
á hemilinn í þessum efnum, enda
spennan og óðafjárfestingin slík að
furðu mátti sæta. Það átti að taka
fyrir þetta. Samhliða hjöðnun verð-
bólgu sáu menn sanngirni í því að
fólk sem tæki lán greiddi jjau til
baka í samsvarandi verðmætum og
þegar þau voru tekin. En fljótt tók
að halla á hina hliðina, þ. e. verð-
tryggð lán með hávöxtum þýddu í
raun að fólk greiddi skuldunautum
sínum langtum meira en um var
samið og gengið var út frá.
Það er aðallega unga kynslóðin
sem orðið hefur hart úti í húsnæðis-
málunum. Og þær raddir heyrast
frá þeim sem eldri eru og festu sitt
eigið húsnæði í verðbólgubálinu og
þegar hinir neikvæðu vextir voru og
hétu, og höfðu ekkert fyrir, að ungt
fólk geti vel baslast í gegnum hús-
næðiskaupin, þetta hefðu þeir
sjálfir getað í þá daga. En aðstæð-
urnar eru aðrar. í raun er unga kyn-
slóðin í dag að greiða fyrir syndir
þeirra sem eldri eru. Ungu fólki er
gert að taka út timburmennina fyrir
verðbólgufylleriið sem á þjóðinni
var til margra ára.
Það er kannski spurning í þessu
sambandi: Fer að koma að því að
ungir íslendingar fái á sama hátt yf-
ir sig þungann af erlendu lántökun-
um, sem þjóðina er að sliga, og
vefði gert að taka við og koma á
sléttan sjó á stuttum tíma á næstu
Vandfundnir
skólastjórar
Menn óttast nú mjög að erfitt
reynist að manna skólana hæfu
fólki næsta haust. Ástæðan er eins-
og öllum lýð er Ijóst, hversu hið op-
inbera hefur vanmetið störf kenn-
ara til launa að undanförnu. Frá
Suðurnesjum berast nú þær fréttir
að þrjár skólastjórastöður séu laus-
ar til umsóknar á svæðinu. Þó stöð-
ur þessar hafi verið auglýstar
grimmt að undanförnu hafa engar
umsóknir um stöðurnar borist enn.
Það eru grunnskólarnir í Sand-
gerði, Garði og Vogum, sem auglýst
hafa eftir skólastjórum. Að sögn
Víkur-frétta, leita nú skólanefndir
með logandi ljósi að heppilegum
kandidötum í stöðurnar, líta þeir
hýru auga til heimamanna, en treg-
lega gengur að fá menn til starfans.
Auk þess sem skólastjórar eru
vandfundnir á Suðurnesjum er nú í
boði fullt af kennarastöðum á
svæðinu. En það er sama sagan
með kennara og skólastjórana, fáa
fýsir í starfann. Virðist því hálfgert
vandræðaástand vera í uppsiglingu
í skólamálum þeirra Suðurnesja-
manna og eru þeir líklega ekki einir
um það.
Þegar bílar mætasterekki nóg
að annar víki vel út á vegarbrún
og hægi ferð. Sá sem á móti
kemur veröur að gera slíkt hið
sama en notfæra sér ekki til-
litssemi hins og grjótberja
hann. Hæfilegur hraði þegar
mæst er telst u.þ.b. 50 km.
árum, eftir fádæma ábyrgðarleysi í
þ eim efnum á liðnum árum?
Tyær þjóðir
íslendingar eru í raun tvær þjóðir
í dag: Misskipting þeirra sem alltof
mikið hafa og þeirra sem alltof lítið
hafa milli handa af efnislegum
verðmætum. En kannski fleiri
skiptingar komi til álita í samhengi
við það sem áður var rakið: Er tví-
skiptingin Iíka fólgin í því sem kall-
ast mætti fyrir og eftir óðaverð-
bólgu, unga kynslóðin og þeirra
sem eldri eru. Það á við a. m. k.
hvað húsnæðismálin varðar og þau
eru ekki lítilvæg í lífi hvers einstakl-
ings, því allir þurfa þak yfir höfuð-
ið — ekki satt?
Það hefur ekki farið framhjá
neinum að pólitískar hræringar eru
allmiklar í íslensku þjóðfélagi um
þessar mundir. Ekki eins og venju-
lega, þegar stökkbreytingar verða á
flokkakerfinu með tilkomu nýrra
flokka eða samtaka, heldur eiga
breytingarnar sér stað innan þess
flokkakerfis, sem við þekkjum og
höfum búið við áratugum saman.
Hér vísa ég fyrst og fremst til þeirr-
ar geysilegu fylgisaukningar sem
Alþýðuflokkurinn hefur fengið á
síðustu mánuðum. Fleiri þættir
taka líka örum breytingum. Það er
nefnilega ekki óalgengt að það
þurfi afleitar ríkisstjórnir sem komi
málum í kaldakol til að breytingar
geti orðið, þannig að byggja megi á
rústum þess sem var.
Frjósöm nefnd
í skýrslu þeirri, sem fjármála-
ráðherra lagði fyrir Alþingi, um
störf 17 manna nefndarinnar
varðandi heildarendurskoðun líf-
eyrismála, segir á einum stað:
„Frjósemi íslenskra kvenna hefur
minnkað verulega undanfarna
áratugi . . .“ Það hafa sautján-
menningarnir helst fyrir sér um
frjósemi íslensku kvenþjóðarinn-
ar, að fólksfjölgunin hefur
minnkað. Afleiðing þessarar
minnkunar frjósemi er svo sú að
iðgjöld lífeyrissjóðanna munu
hækka verulega. Það er í sjálfu
sér eðlilegt að nefndin spái í vænt-
anlega fólksfjölgun þjóðarinnar,
en að afgreiða það með því að
frjósemi íslenskra kvenna hafi
minnkað, kemur manni undar-
lega fyrir sjónir. Hvað um ís-
lensku karlana? Gæti ekki verið
að frjósemi þeirra hafi minnkað?
Eða kemur þetta frjósemi yfir
höfuð nokkuð við? Fólk getur
betur stjórnað fjölguninni hjá sér
en áður og er því ekkert að skjóta
börnum í tíma og ótíma út i heim-
inn. Það skyldi þó aldrei vera að
það hafi haft áhrif á orðalagið að
sautjánmenningarnir eru allt
saman karlar. Ekki ein einasta
kona situr i þessari nefnd. En tal-
andi um frjósemi, þá er ekki beint
hægt að segja að störf nefndar-
innar hafi verið mjög frjósöm,
allavega er árangurinn af áratuga
vinnu nefndarinnar næsta lítill og
afkvæmið sem hún átti að berjá
saman enn ófætt. Megum við
kannski bíða í níu ár í viðbót áður
en fæðingarhríðir frumvarpsins
um einn sameiginlegan lífeyris-
sjóð allra landsmanna hefjast.
r Athugi
Fresturmn er a
renna út
TTUR
AF SKAITSKYLDUM TEKJUM
AF ATVINNUREKSTRI
Fyrirtækjum og einstaklingum sem hafa tekjur
af atvinnurekstri er nú heimilt að draga 40% frá skatt-
skyldum tekjum til að leggja í fjárfestingarsjóð.
Frádrátturinn er bundinn því skilyrði að helm-
ingur fjárfestingarsjóðstillagsins sé lagður inn á bund-
inn 6 mánaða reikning fyrir 1. júlí n.k. vegna tekna árs-
ins 1984. Ef reikningsárið er annað en almanaksárið
skal lagt inn á reikninginn innan 5 mánaða frá lokum
reikningsárs.
Innstæður á reikningunum eru verðtryggðar sam-
kvæmt lánskjaravísitölu og bera sömu vexti og aðrir 6
mánaða reikningar.
Reikningsinnstæðum má ráðstafa að loknum 6
mánaða binditíma, en innan 6 ára.
Enn er hægt að njóta þeirra skattfríðinda sem að
framan er lýst, við álagningu tekjuskatts og eignaskatts á
árinu 1985 vegna tekna ársins 1984. Fresturinn að þessu
sinni er til 1. júní n.k.
Upplýsingar um stofnun fjárfestingarsjóðsreikninga eru
veittar í sparisjóðsdeildum og hagdeild Landsbankans.
LANDSBANKINN
Græddur er geymdur eyrir