Alþýðublaðið - 30.05.1985, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 30. maí 1985
11
Kvennasögus. 8
fær safnið 25.000 kr. fjárveitingu
frá ríkinu, sem vitaskuld nægir eng-
an veginn til að reka starfsemina. Ef
ekki kæmi til fórnfúst hugsjóna-
starf Önnu Sigurðardóttir héldi
saga okkar áfram að kúra kven-
mannslaus í kulda og trekki.
Framtíðaráform
í 5. grein reglugerðar um Kvenna-
sögusafnið segir að safnið sem slíkt
megi aldrei leggja niður. Þá er lagt
til að safninu verði tryggð framtíð-
arvist og starfsskilyrði á vegum
Þjóðarbókhlöðu eða skjalasafns
og megi fella safnið inn í það safn
sem sérdeild með sínu sérheiti. Þeg-
ar það hefur verið gert verður
Kvennasögusafnið ekki lengur
sjálfseignarstofnun, heidur eign ís-
lenska ríkisins með sérstökum
samningi við stofnendur safnsins
eða arftaka þeirra.
Fljótt á litið virðist þetta liggja í
augum uppi og hljóta allir að vera á
einu máli að safnið skuli vera í eigu
þjóðarinnar og til húsa í Þjóðar-
bókhlöðunni, sem er að rísa þarna
á Melunum, steinsnar frá núverandi
húsnæði þess. Því er samt ekki að
heilsa að málið sé svo einfalt. Er
enn mjög óljóst hvort stórhýsið,
sem hýsa á ritað mál íslensku þjóð-
arinnar, hafi rúm fyrir sögu ís-
lenskra kvenna. Er því allt óráðið
enn um framtíð Kvennasögusafns-
ins.
Vinna kvenna í 1100 ár
Nú í vor gaf Kvennasögusafnið út
bókina „Vinna kvenna á íslandi í
1100 ár“ eftir Önnu Sigurðardóttur.
Þetta er hið veglegasta rit, um 500
síður á lengd, prýtt fjölda mynda.
í formála bókarinnar vitnar
Anna í sænska rithöfundinn Elin
Wágner, en í bók sinni Váckar-
klocken, kemst hún svo að orði:
„Saga karla og kvenna er samslung-
in einsog uppistaða og ívaf í vefn-
aði. En svo hefur til tekist að sagan
er aðeins gerð úr ívafinu"
Og Anna heldur áfram: „Uppi-
staða í vef, þó að stundum sjái vart
í hana, er að jafnaði úr sterkari
þræði en ívafið. Það hlýtur að vera
eitthvað annað en gleymska, sem
veldur því hversu mjög saga kvenna
— hvarvetna í heiminum — hefur
verið vanrækt“
í formála bókarinnar segir Anna
að saga kvenna birtist yfirleitt að-
eins sem leifturmynd eða brotabrot
innan um karlasöguna, og einsog i
framhjáhlaupi eða bara af því að
sagan þarfnast þess svo sem títt er í
íslendingasögunum. „Það er ekki
auðhlaupið að tína upp öll þessi
brot og fella þau saman svo að úr
verði heillegir þættir, hvað þá sam-
felld saga eða heildaryfirlit, einsog
hér hefði þurft að vera þegar um er
að ræða vinnu kvenna allt frá upp-
hafi íslandsbyggðar“
Síðar í formálanum segir: „Ég
vona að þessi samtíningur minn um
vinnu kvenna færi mönnum heim
sanninn um að hlutur kvenna í
þjóðarbúskapnum í 1100 ár er engu
minni en hlutur karla, jafnvel þótt
ekki sé tekið með í reikninginn ork-
an og tíminn við að endurnýja
þjóðina og vinnuafl hennar (re-
produktion), sem ekki er unnt að
skipta milli karla og kvenna, nánar
til tekið að ganga með og fæða börn
og næra þau á móðurmjólk"
Önnur skrif Önnu
Nú er langt því frá að Vinna
kvenna á íslandi í 1100 ár sé fyrsta
ritverk Önnu. Á titilblaði bókarinn-
ar segir að þetta sé annað bindið
„Úr veröld kvenna“. í formálanum
segir að 1. bindið sé ritsmíð eftir
Önnu , sem birtist í bókinni Ljós-
mæður á íslandi, og ber heitið: Úr
veröld kvenna — Barnsburður.
Sagði Anna að hún hefði mikinn
hug á að gefa þessa ritsmíð út sér á
bók síðar og fyndist henni eðlilegt
að barnsburðurinn yrði 1. bindið í
ritröðinni Úr veröld kvenna.
Einnig sagðist Anna hafa hug á
að safna saman öðrum smærri rit-
smíðum eftir sig, jafnt á íslensku
sem og öðrum tungumálum, sem
birst hafa í ýmsum ritum og gefa
þær út i einni bók. Það yrði þá lík-
lega þriðja bindið í flokknum Úr
veröld kvenna.
Undanfarin ár hefur Anna safn-
að heimildum um nunnuklaustrin á
íslandi í kaþólskum sið. Voru tvö
slík starfrækt hér. Það var nunnu-
klaustur af Benediktsreglu að
Kirkjubæ á Síðu, sem var stofnað
árið 1186 og annað nunnuklaustur
af sömu reglu, sem stofnað var árið
1295 af Jörundi Þorsteinssyni
Hólabiskupi, að Reynistað í Skaga-
firði.
Anna er nú að hefja skráningu
sögu þessara klaustra. Sem dæmi
um hvernig gengið hefur verið
framhjá þessum klaustrum þegar
kirkjusaga þjóðarinnar var skráð,
má benda á, að í kirkjusögu séra
Jóns Helgasonar, biskups, er
klaustrið á Reynistað afgreitt með
einni setningu.
0—0
Þegar blaðamaður yfirgaf
Kvennasögusafnið og steig aftur út
í sólina var honum efst í huga, að
þarna í tveimur herbergjum á
fjórðu hæð í blokk, er varðveitt
saga helmings þjóðarinnar í ná-
grenni við steinkastalann, sem verið
er að reisa yfir skjöl og bækur „hins
hlutans".
Það er búið að rífa girðinguna í
kringum Melavöllinn og sólin glóir
á koparklæðningu Þjóðarbókhlöð-
unnar, sem á að verja sögu okkar,
sem hvorki mölur né ryð fær grand-
að. En hver verða afdrif Kvenna-
sögusafnsins? Fær það vist í Þjóð-
arbókhlöðunni, sem ákveðinn þátt-
ur íslenskrar sögu, eða lendir það á
vergangi og á allt sitt undir náð
fórnfúsra einstaklinga? Sáf.
Hjá Kvennasögusafni íslands er nýlega komin út
bókin „Vinna kvenna á íslandi í 1100 ár“ eftir
Önnu Sigurðardóttur. Bók þessi er um 500 síður
á lengd, ríkulega myndskreytt og skiptist í 23
kafla og þeir síðan í undirkafla.
í bókinni er fjallað um hin ýmsu starfssvið
kvenna frá upphafi sögu okkar fram á þennan
dag. Á bls. 19 er birtur kafli úr bókinni, sem kall-
ast Málsvarar vinnúkvenna.
I0NDON- REYKJAVIK
-á3dögum
Vissiröu að vara sem er í London á föstudegi getur hæglega verið komin
til Reykjavíkur á mánudegi. Lestum í Ipswich alla föstudaga.
HAFSKIP HF.
-framtíð fyrir stafni