Alþýðublaðið - 24.10.1987, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 24. október 1987

Lítilræði af saurgerlamáli
DEN KILDE ER FORGIFTET, MENNESKE
(Dr. Stockmann I Þjóðníðingnum eftir Ibsen)
Það voru eiginlega straumhvörf í iífi
mínu, þegar ég, um árið, hætti að éta ket-
bollur. Ketbollur höfðu um langan aldur ver-
ið snar þáttur í lífi mínu, neyslu og nautna-
munstri. Ketbollur voru mér, einsog sagt er
uppá frönsku: algert jumm jumm.
Þá var það að eitthvert fólk úr hollustu-
geiranum lagði leið sína í kjötbúðina, sem
lengi hafði séð mérfyrir landbúnaðarafurð-
um. Tekin voru sýni úr ketfarsinu og þá kom
í Ijós að í hverri ketbollu voru um það bil
þrjúhundruð og sextíu milljón saurgerlar,
gat svona rokkað til um nokkurhundruð
milljónir, eftir því hvað ketbollan var stór.
Þá hugsaði ég sem svo:
— Þessi matur er mestanpart manna-
skítur. Og mig steinhætti að langa í ketboll-
ur, hef raunar ekki lagt þær mér til munns
síðan.
Ég man að ég spurði kunningja minn —
matvælafræðing — að því hvernig stæði á
því að svona mikill kúkur væri í ketfarsinu
og hann svaraði:
— Þetta er bara sóðaskapur.
Það er skemmtileg tilviljun, bráð-
skemmtileg, að um þessar mundir eru ná-
kvæmlega hundrað ár síðan Henrik Ibsen
skrifaði „Þjóðníðinginn", leikritið um dr.
Stockmann, lækni í litlu sjávarþorpi ávest-
urströnd Noregs, sem kemst að því að
vatnsbólið er mengað og þess vegna hættu-
legt heilsu manna.
Góðir menn í plássinu, sem auðvitað eru
pólitíkusar í leiðinni og eiga hagsmuna að
gæta, reynaað fálækninn til að lítaframhjá
óþverranum í vatninu, en hann neitar að éta
ofaní sig staðreyndir málsins. Þá er honum
einfaldlega tortímt og hann stimplaður
„þjóðníðingur".
Ófremdarástandinu er aflétt og hægt að
fara að drekka skólpið aftur.
Og nú erþessi dæmalausi „gamanleikur"
endurtekinn á Bíldudal 105 árum seinna.
Munurinn er bara sá að nú erekki á ferðinni
„þjóðníðingur" heldur „valdníðingur11. Vald-
níðsla mannsins felst í því að fella þann
dóm að sláturhúsið á Bíldudal fullnægi ekki
kröfum um hreinlæti og hollustuhætti í
matvælaframleiðslu meðal annars vegna
þess — einsog segir í rökstuðningi:
Vatnið í Bíldudal er saurgerlamengað yf-
irborðsvatn. Það staðfesta sýni sem tekin
voru nýlega.
Þessi orð hafa enn ekki verið hrakin.
Dýralæknirinn gleymir því bara að Vest-
fjarðakjördæmi er lítið og þarvegur hvert at-
kvæði talsvert og þessvegna er málið stór-
pólitískt. Það gæti kostað einhvern þing-
sæti ef Bílddælingar fengju ekki að nota
„saurgerlamengað yfirborðsvatn11 við mat-
vælaframleiðslu handa okkur neytendum.
Annars ættum við neytendur ekki að vera
að skipta okkur af þessu. Af misjöfnu þríf-
ast börnin best og við erum orðnirvanirsvo-
litlum „kúk í ketfarsinu“ og þó svolítill
taugaveikibróðirgeri vart viðsig svonaaf og
til, hvað gerir það til ef hægt er með því að
halda jafnvægi í byggð landsins.
Tífus og salmónella eru orðnir góðkunn-
ingjar neytenda og það er léttspennandi
áhættuþáttur þegar farið er í skírnarveislu,
fermingu eða brúðkaup hvað mikið veikur
maðurverði af veislukostinum og hvort mat-
areitrunin stafi af tífusi eða salmonellu.
Þegar verið var að ferma í vor lá við land-
auðn á Vesturlandi. Menn sem gerðust svo
djarfirað gæðaséráveislukosti landbúnað-
arins hrundu niður unnvörpum fárveikir af
matareitrun og sumir víst ekki staðnir upp
enn.
Sem betur fer á þetta sér eðlilega orsök.
Þetta er bara sóðaskapur.
Yfirdýralæknir mun líta svo á að sóða-
skapur sé ekki æskilegur við framleiðslu
matvæla, en sumir þingmenn munu hins-
vegar álíta að eitthvað af saurgerlum skipti
minna máli en vinsældir hjá kjósendum í
kjördæminu.
Nú varð dýralækninum auðvitað á sú
skyssa að fella dóm á sláturhúsið í Bíldudal
án þess að ráðfærasig fyrst við Matthías og
hina þingmenn kjördæmisins sem eiga til-
veru sína að einhverju leyti undir Bílddæl-
ingum.
Þar lágu danir í því.
Á hinu háa Alþingi hefurekkert komist að
dögum saman annað en þetta dæmalausa
saurgerlamál með þeim afleiðingum að
sumir þingmanna eru farnir að viðhafa
tungutak sem kalla mætti „saurgerlamál"
og á þessu saurgerlamáli æpa þeir um land-
búnaðarmafíu, dýralæknamafíu, SÍS mafíu
og guð má vita hvaða mafía kemur næst. Að-
spurður sagði forseti sameinaðs þings í
blaðaviðtali í vikunni að orðið „mafía“ til-
heyrði götumáli og þess vegnaværi að hans
dómi í lagi að nota það á þingi, þóÓlafur Jó-
hannesson hefði nú að vísu verið dæmdur
fyrir það um árið.
Einhver kom þeirri hugmynd á framfæri
við landbúnaðarráherra hvort ekki væri
hugsanlegt — ef saurgerlar væru í vatninu
— að skipta um vatn. Landbúnaðarráðu-
neytið svaraði því til að sláturhúsleyfi yrði
veitt ef skipt yrði um dýralækni, sem erauð-
vitað miklu handhægaraen skipta um vatn.
Sem betur fer eru allar líkur á því að þetta
þjóðþrifa saurgerlamál fái farsæla lausn og
það verði afgreitt sem lög frá hinu háa Al-
þingi að „hæfur“ maðurveiti sláturleyfið úr
því dýralæknar neita að starfa eftir öðru en
landslögum.
Með nýju lögunum mun hinn „hæfi“ mað-
ur — lögum samkvæmt — geta leitt það hjá
sér þó svolítill kúkur og piss sé í vatninu.
Jafnvægi helst í byggðum landsins, þing-
menn kjördæmisins verða enn vinsælli en
áðurog allir verða svo undur glaðir og kátir,
nema náttúrlega „valdníðingurinn“, dýra-
læknirinn, sem fórað gömlu landslögunum
og neytaði að gefa sláturleyfi af því að saur-
gerlar voru og eru í vatninu.
Sagt er að venjulegu fólk finnist þessi
saurgerlaátökáhinu háaAlþingi íslendinga
bendatil þess að rétt væri að taka heilasýni
úr fleiru en heimaslátruðu í haust, jafnvel
sumu af því sem enn er á fæti.
ÓDÝRAR HELGARFERÐIR
TIL STÓRBORGA EVRÓPU
London ...................................verð frá kr. 17.630.-
Luxemburg ................................verð frá kr. 14.830.-
Glasgow ..................................verð frá kr. 16.620,-
Hamborg ..................................verð frá kr. 17.490.-
Kaupmannahöfn ............................verð frá kr. 18.510.-
Amsterdam ................................verð frá kr. 16.235.-
Verð er miðað við tvo í herbergi m/baði og morg-
unverði. Þægileg hótel - hagstæð innkaup -
fjölbreytt leikhúslíf — íþróttaviðbutílyr - úrval veit-
inga- og skemmtistaða.
Starfsmannafélög og hópar hafi samband sem
fyrst. Allar nánari upplýsingar á skrifstofunni.