Alþýðublaðið - 24.10.1987, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 24. október 1987
SKOTMARKIÐ
Viötal: Kristján Þorvaldsson
JÓHANNA SIGURÐARDÓTTIR
FÉLAGSMÁLARÁDHERRA:
ekki límd við
stólinn“
Nokkrir þingmenn Sjálfstæöisflokks og
Framsóknarflokks hafa harðlega gagnrýnt
frumvarp sem liggur fyrir á Alþingi og felur í
sér breytingu á útlánareglum Húsnæöis-
stofnunar ríkisins. Þeir gagnrýna ekki aöeins
efni frumvarpsins, heldur líka hvernig Jóhanna
Sigurðardóttir félagsmálaráðherra hefur staðið
að málinu. Jóhanna er í Skotmarkinu í dag og
svarar þessari gagnrýni og lýsir skoðunum
sínum í ýmsum málum.
— Ertu aö sprengja ríkis-
stjórnina?
„Nei. Ég á ekki von á því,
heldur vona ég að ríkisstjórn-
in, sem stendur að þessu
frumvarpi, beiti sínum áhrif-
um til þess að þetta frumvarp
verði að lögum.“
— Heföi ekki verið hægt
að standa þannig að máium,
að ekki hefði þurft að koma
til „uppþota" í herbúðum
stjórnarflokkanna?
„Ég tel að ég hafi staðið
að undirbúningi þessa máls
eins og best var hægt. Upp-
haflega óskaði ég eftir þvf við
húsnæðismálastjórn að fá til-
lögur um þetta og hún sendi
mér sinar tillögur. í húsnæð-
ismálastjórn eru fulltrúar
allra flokkanna. Þetta mál var
kynnt í ríkisstjórninni í byrjun
september mánaðar og einn-
ig i þingflokkunum. Rikis-
stjómin samþykkti síðan fyrir
sitt leyti 19. september, að
málið yrði lagt fram á Alþingi
og afgreiöslu þess hraðað,
eftir að hætt hafði verið við
bráðabirgðalög. Hálfum mán-
uði fyrir þing, 7. október, var
málið fullbúið fyrir þingflokk-
ana og þeir hafa þvl haft það
í hálfan mánuð. A þessum
tíma hafa mér engar breyting-
artillögur borist frá þingflokk-
unum. Ég tel því, að það hafi
verið staðið þannig að undir-
búningi að ekki hafi þurft að
koma til þeirra atburða sem
átt hafa sér stað á undan-
förnum dögum.“
— Þú hefur verið óvægin í
gagnrýni þinni á húsnæðis-
lánakerfiö. Má ekki segja að
þú hafir verið að strá salti i
sár framsóknarmanna og
Alexanders Stefánssonar,
sem fór með húsnæðismálin
i siðustu ríkisstjórn?
„Ég vil ekki líta á það svo,
og get auðvitað ekki verið að
velta fyrir mér hvernig einn
eða annar stjórnarþingmaður
hugsar ( þessu máli. Eg
stend einfaldlega frammi fyr-
ir því að við erum með hús-
næðislánakerfi sem taka þarf
á. Það verður að sníða af
þessu verstu vankantana, og
koma í veg fyrir að kerfið
þurfi að lokast."
— Það er gagnrýnt að ver-
ið sé að hafna eða skerða
láns.rétt hjá fólki?
„Ég bendi á að hér er um
að ræða 8% umsækjenda,
700—800 manns sem eiga
fyrir fleiri en eina íbúð eða
stórar skuldlausar eignir og
eru að minnka við sig. Þetta
er hópur sem tekur til sín
1200 milljónir króna, sem er
sama og framlag í allt félags-
lega kerfið. — Á meðan við
höfum úr takmörkuðu fjár-
magni að spila þá verður ein-
hvers staðar að taka á þessu
kerfi og það veröur að líta til
þess að við erum með félags-
lega íbúðakerfið í neyð, fjár-
svelt. Ef við eigum ekki til
fjármagn í félagslega kerfiö,
þá getum við varla átt pen-
inga til þess að láta niður-
greitt fé renna til efnafólks.
Ég taldi mig þvi knúna til
þess að taka á þessu kerfi
með þeim hætti sem ég hef
gert. Eins vil ég nefna að á
sl. árum, að einu ári undan-
skildu, hafa ekki oröið eins
miklar veröhækkanjr á fast-
eignamarkaðnum. Ég tel að
þetta stafi að verulegu leyti
af nýja húsnæðislánakerfinu
og tel að það sé ábyrgðar-
hluti að opna aftur fyrir kerf-
ið án þess að breyta af-
greiðsluröðun á lánum eins
og ég hef gert. Það bíða fjög-
ur þúsund umsóknir og þær
kosta sex og hálfan milljarð.
Við fáum tuttugu milljarða
frá lifeyrissjóðunum úr ný-
gerðum samningum. Þeir
peningar klárast á nokkrum
vikum. Þess vegna er nauö-
synlegt að taka á þessum
málum eins og ég hef hér
gert. Þeir sem tala stöðugt
um skömmtunarkerfi verða
þá að benda á hvar eigi að
taka meiri peninga."
— Sumir segja, að það
hafi ekki verið nægilega
skýrt í stjórnarsáttmála
hvernig taka ætti á húsnæð-
ismálunum. Þú og aðrir fram-
bjóðendur Alþýðuflokksins
hélduð húsnæðismálunum
mjög á lofti fyrir síðustu
kosningar. Ertu ekki hrædd
um að verið sé að svíkja
kjósendur?
„Ég vísa því alfarið á bug
að þetta mál sé ekki nægi-
lega vel undirbúið. Það er
tekið tram I stjórnarsáttmál-
anum að draga eigi úr sjálf-
virkninni og ég tel mig vera
að stíga fyrsta skrefið í þá átt
með þessu frumvarpi. Ég er
ekki sátt við kerfið eins og
það er og tel að það þurfi aö
gera fleiri breytingar. Það
þekkist t.d. hvergi að það séu
niðurgreidd lán til allra, með
þeim sjálfvirka þætti sem héi
er gert. Eftir fjögur ár fer t.d.
allt ríkisframlagið í niður-
greiðslu í almenna húsnæð-
islánakerfinu. Auðvitað ætti
húsnæðiskerfið að vera
þannig að hægt sé að veita
góð lán til þeirra sem eru að
byggja og kaupa í fyrsta sinn
og til þeirra sem eru að
stækka hóflega við sig auk
þeirra sem búa við slæmar
félagslegar aðstæður."
— Það halda margir því
fram að Alþýöuflokkurinn
hafi færst til hægri og að
flokkinn vanti félagslegar
áherslur og yfirbragö. Það
sama er sagt um þessa rikis-
stjórn. Hvað finnst þér?
„Það eru félagslegar
áherslur og yfirbragð í stjórn-
arsáttmálanum. — Það er
komin stutt reynsla á þetta
stjórnarsamstarf og það reyn-
ir rauðvitað á í framkvæmd-
inni hver viljinn er til þss að
framkvæma þessar félags-
legu umbætur.
— Þú segir að þetta frum-
varp nú aðeins fyrsta skrefið
í átt til breytinga i húsnæðis-
málunum. Það stendur styr
um þessar breytingar og
margir eru til þess að verja
húsnæðislánakerfið, sem eitt
afkvæmi þjóöarsáttarinnar.
Heldurðu virkilega að það sé
hægt að breyta einhverju?
„Ef menn horfa æsingar-
laust á þessi húsnæðismál
og reynsluna sem komin er,
þá held ég að menn hljóti að
sjá að það þurfi að taka
miklu meira á þessu kerfi
helduren menn eru tilbúnir
til í augnablikinu. Þvi tel ég
að þegar mesti móðurinn
rennur af mönnum verði þeir
tilbúnir að skoða þessi mál
með jákvæðum hætti.“
— Átta samtök með þús-
undir félagsmanna knýja nú á
um breytingar á félagslega
íbúðarkerfinu. Hvað vilt þú
gera?
„Ég tel kaupleiguíbúðir
vera lausnina á okkar félags-
lega kerfi og það hefur sýnt
sig að það viröist vera mjög
mikill áhugi fyrir þessu hjá
sveitarfélögum og félagasam-
tökum. Ég tel því þetta vera
valkost sem hati verulega
þýðingu til þess að leysa þau
vandamál sem uppi eru í fé-
lagslega íbúðakerfinu og fyrir
landsbyggðina. Þessi átta fé-
lagasamtök sem þú nefndir
eru samtök aldraða, fatlaðra,
námsmanna og láglaunafólks
sem hafa saméinast í kröf-
unni um að það verði gert
átak i félagslegum íbúða-
byggingum. Ég var á fundi
hjá þessum samtökum og
mér var einmitt hugsað til
þess, vegna þess að verið er
að gagnrýna þær tillögur
sem ég er að leggja fram, að
það hefur stórum hluta lág-
launafólks verið hafnað i al-
menna kerfinu. Það er álíka
stór hópur og verið er að tala
um núna, að eigi að hafna og
skerða lán hjá, 700—800
manns. Þetta eru sjóðfélagar
í lífeyrissjóðunum og ég veit
ekki til þess að þeir aðilar
sem hafa hátt núna hafi haft
nokkuð um það að segja að
þessu fólki væri hafnað i
húsnæðislánakerfinu."
— Þarftu aö gjalda fyrir
þaö í þínu ráðuneyti að for-
maður flokksins heldur um
budduna og gætir rikiskass-
ans?
„Ég held að við getum ver-
ið vel sæmd af þeim árangri
að tvöfalda framlagiö til fé-
lagslega íbúðakerfisins og
auka verulega framlag til mál-
efna fatlaðra. Hitt er annað
mál að ég er ósátt við að
ekki fæst meira ríkisframlag í
almenna húsnæðislánakerfið.
Ég tel að þangað hafi of lítið
farið. Lengra var ekki komist
og ég má ekki ein viö mörg-
um.“
— Þetta frumvarp sem
liggur fyrir, er að margra mati
prófsteinn á hvernig þér
muni takast að ná fram breyt-
ingum i húsnæðismálunum
almennt. — Stendur þú og
feflur með þessu frumvarpi?
„Mér væri sjálfri ósárt um
það að standa upp úr þess-
um stól, þó að það væri strax
á morgun. En ég geri mér
grein fyrir því að sem félags-
málaráðherra, hef ég von til
þess að ná fram þeim málum
sem Alþýðuflokkurinn hefur
barist fyrir á undanförnum ár-
um. Þess vegna á ég mér þá
ósk að þegar ég stend upp úr
þessum stól, þá geri ég það í
sæmilegri sátt við eigin sam-
visku og gagnvart því fólki
sem treystir mér til þess að
ná fram ýmsum málum. Með-
an ég hef það á tilfinning-
unni að það sé hægt, þá tel
ég mig hafaerindi í þennan
stól. Komi annað á daginn,
þá verð ég ekkert límd við
þennan stól sem ég sit í
hérna núna.“