Tíminn - 02.12.1967, Side 9

LAUGARDAGUR 2. desember 1967.
Utgefandi: FRAMSOKNARFlOKKURINN '
Kramkvæmdastjórl Kristián Benediktsson Kitstiórar Þórarmn
Þórarinsson lábi Andrés Kristiánsson lón Helsason og indrið)
G Þorsteinsson Kulltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson éug-
týsingastjóri- Steingrimui Gislason Ritsti.skriístofm 1 Eddu-
húsinu. simar 18300—18305 Skrifsofur Bankastrætl ? Al-
greiðslusimi 12323 Auglýsingasimi 19523 Aðrai skrifstofur,
simi 18300 Askriftargjald kr 105.00 a mán tnnanlands - !
lausasölu kr 7 00 eint - Prentsjniðian EDDA n. t
Hverjir eru að rjúfa
starfsfriðinn?
Mbl. tekur kappsamlega undir þann málflutning Gylfa
Þ. Gíslasonar í útvarpsumræðunum, að það sé algert
brot á öllum lýðræðisreglum að láta ekki ríkisstjórn
hafa fullan starfsfrið að loknum þingkosningum. Eftir
þingkosningar eigi öll gagnrýni og andstaða að falla niður
og þá eigi stjórnin að fá að gera það í friði, sem henni
þöknast, án alls tillits til þess, hvort það sé í nokkru
samræmi við kosningaloforð hennar eða efcki. Stjórnar-
andstaða eigi eiginlega að hætta að vera til eftir kosn-
ingar. i
Óþarft er að fara um það mörgum orðum, að þessar
kenningar Gylfa eru í fyllsta ósamræmi við það, sem
talið er lýðragði í vestrænum löndum. Þar er það talið
eitt frumskilyrði lýðræðisins að ríkisstjórnir búi við
gagnrýni og hafi aðhald frá stjórnarandstöðu á þann
hátt- Sem dæmi um þetta má neína annarsvegar gagn-
rýni frjálslyndra republikana jg demókrata á stefnu
Johnsons forseta í Vietnam og hinsvegar gagnrýni íhalds-
manna í Bretlandi á fellingu sterlingspundsins.
í þessum löndum er það ekki talin höfuðsynd og brot
á lýðræði, að ríkisstjórnin sé gagnrýnd, heldur blátt
áfram skylda, ef menn telja hana fara rangt að.
Þá er að vífeja að þeirri kennmgu Gylfa og Mbl„ að
stjórnarandstæðingar hafi reynt að efna til verkfalla til
að hrinda ríkisstjórninni úr sessi. Allir ættu þó að vita
að verkfallsboðanir voru ekki haínar fyrr en ríkisstjórn-
in hafði, þvert ofan í kosningaloforð sín, boðað
skerðingu á dýrtíðaruppbótum. í þeirri verkfallsboðun
tóku engu síður þátt stjórnarsinnar en stjórnarandstæð-
ingar, eða menn eins og Jón Sigurðsson, Guðjón í Iðju
pg Óskar Hallgrímsson. Áreiðanlega gekk þeim ekki
til að fella ríkisstjórnina, heldur að fá hana til að hverfa
frá villu síns vegar. Það var stiómin. sem með þessum
tillögum sínum, rauf starfsíriðinn, en ekki verkalýðs-
hreyfingin.
Allt bendir til þess, að friður myndi hafa haldizt á
vinnumarkaðinum ef verkameun fengju að njóta dýr-
tíðarbóta í samræmi við júnísamkomulagið frá 1964.
Það er ríkisstjórnin sjálf, sem er að rjúfa vinnufriðinn,
fyrst með því að ætla að sKerða bæturnar og nú
seinast með því að ætla að folla þær alveg niður. Allar
aðgerðir verkalýðshreyfingarinnar í þessum efnum eru
varnaraðgerðir, en síður en svo hafnar í þeim tilgangi
að steypa ríkisstjórninni. Ef rikisstjornin endumýjar
aftur grundvöll júnísamkomulapsins fra 1964, þ.e. verð-
tryggingu launa, þarf hún ekkert að óttast af hálfu
verkalýðssamtakanna. Lengra ganga ekki kröfur þeirra
að sinni-
Af hálfu Framsóknarmanna hefur verið sýnt fram á,
m.a. af Eysteini Jónssyni í útvarpsumræðunum, að breytt
stjórnarstefna ætti að geta gert atvinnuvegunum kleift
að rísa- undir dýrtíðarbótum ti! verkamanna. Mun enn
betur sýnt fram á þetta 1 þeim umræðum. sem fram-
undan eru um þessi mál. Sú Kinraskerðing sem ríkis-
stjórnin ætlar að láta bitna á þeim bágstöddustu, er þvi
ósvífin og ranglát i hæsta mata Hún er jafnframt algert
brot á þeim íoforðum, sem nkissijórnin gaf fyrir kosn-
ingar og því hefur stjórnin ekkert umboð til að fram-
kvæma hana. Með slíkum svikum og rangindum, er það
ríkisstjórnin, sem er að rjúfa starfsfriðinn í landinu,
og verður samkvæmt hðurkenndum iýðræðisreglum að
taka afleiðingunum af því.
TÍMINN____________________________9
................ í
ERLENT YFIRLIT
Robert Kennedy deilir á stefnu-
breytingu Johnsons í Vietnam
Vanefndir kosningaloforðanna veikja trausfio á Johnson
Robert Kennedy
ÞAÐ er einn höfuðkostur á
stjórnarfar. Bandaríkjanna, að
menr- eru þar óragir við að
lata í Þós gagnrýni sína á því,
»em miður fer. Það er rótfest
skoðun í Bandaríkjunum, að
stjórnendur megi ekki vera
hafnn yfir gagnrýni. Þvert á
mót,i er gagnrýnin taiin óhjá-
Kvæmileg til að veita stjórnend
um aðbald og knýja þá til að
standa við loforð sín. Gagn-
rýnin þar beinist að miklu
leyti að athugun á því, hvernig
viðkoimandi stjómandi stendur
við kosningaloforð sín. Gömui
og ný reynsla hefui sýnt, að
’ kosningarétturinn verður oft
| íítils virði. ef ekki er hægt að
treysia orðum frambjóðend-
anna Kjósendur vita þá ekk-
ert um. hvað þeir eru raun-
verulega að kjósa.
Staða Johnsons forseta er
ekki sizt erfið um þessar mund
ir sókum þess, að gagnrýnend-
ur hans geta bent á, að hann
hefur fylgt allt annarri stefnu
í 'Tietnam en hann lofaði að
framfylgja fyrir forsetakosning
arnar 1964 f raun réttri hefur
hann tekið upp stefnuna, sem
Goldwater boðaði bá o? Tobn.
son áíelldi hann mest fyrir.
Þetta hefur mjðg ýtt undir
oa skoðun ,að Jo-hnson sé ekki
heiðarlegur stjórnmiáiamaður.
Hann hefui því ekki tiltrú, þótt
næstum allir viðurkenni gáfur
han; og dugnað. Hann skortir
tiitrf vegna þess, að hann er
ekki talinn nógu orðheldinn og
heiðarlegur
ATHYGLISVERT er það einn
íg við stjórnpiálabaráttuna í
Bandaríkjunum, að ekki þykir
aðeins sjálfsagt, að stjórnarand
stæðingar haldi uppi gagnrýni
á stjórnina Þar þykir engu
ósjálfsagðara að gagnrýni sé
haldið uppi af flokksmönnum
hennai, ef þehn finnst ástæða
til. Þess vegna gerist það um
oessar mundir, að Johnson er
einna þunglegast gagnrýndur
al ýmsum forustumönnum í
fiokkí demókrata.
Gleggsta dæmið um þetta er
pað, að einn mikilhæfasti þing
maður demókrata f öldunga-
deildinni, Eugene McCarthy,
hefur ákveðið að gefa kost á
sér sem forsetaefni demókrata
‘ nokkrum prófkjörum. Mc
Gartby gerir þetta ekki vegna
pess, að hann hafi vonir um
að vera útnefndur frambjóð-
andi demókrata. Hann gerir
betta fyrst og fremst til að lýsa
andstoðu sinni við stefnu
Johnson í Víetnam og til þess
að veita öðrum flokksbræðrum
sinum sem eru sama sinnis.
•ækifærí tii að láta þá skoðun
íjóf ' prófkjörunum. Mc
Carthy hyggst með þessu geta
haít áhrif til að beina stefnu
flokksms i þá átt. sem hann
'elur rétta.
Síðan kunnugt var um þessa
tyrirætiun McCarthys, hafa
ýmsir forustumenn demókrata
,atið ljós vaxandi gagnrýni á
stelnu Johnsons i Vietnam-
styrjölainni. Meðal þetrra er
Roberi Kennedy, en skoðana-
Kannanir benda nú til, að miklu
fleiri af óbreyttum liðsmönn-
um demókrata kjósi hann sem
(orsetaefrii en Joihnson.
R.OBERT KENNEDY kom
Cram i sjónvarpsþætti síðastl.
sunnudagskvöld, þar sem hann
gagnrýndi Johnson ákveðnara
en nokkru sinni fyrr, þótt það
væri gert undir rós. Hann sagði
að vet mætti vera, að bróðir
hans hafi eitthvað misstigið sig
varðanai Vietnam, en þá væri
sökin einnig hans sjálfs, því
að hann hefði átt aðild að þeim
ákvörðunum, sem teknar voru
'im Vietnam á þeim tíma. —
Kennedv bætti þvi við, að menn
ættv ekki að hika við að viður
Kenns mistök sín, því að þeir
væru jafnan vitrari, þegar þeir
viðurkenndu þau, en meðan
þeir væru að fremja þau. í
íramhaldi af þessu rakti Kenne
dy svo. að hann teldi stefnunni
. Vietnam hafa verið breytt síð
an bróðir hans féll frá. Þá hafi
-erið stefnt að þvi fyrst og
iremst að hjálpa íbúum Suður-
Vietnam til sjálfstæðis, byggt'
a þvi að þeir vildu það sjálfir
og væru þvi fúsir til að berjast
fyrir það. Það kom síðar í Ijós,
að íbúana 1 Suður-Vietnam
skortí þennan vilja. Þá var
oreytl um stefnu. Bandaríkja-
menr tóku þá sjálfir að heyja
styrtöidina og nú er sagt, að
við gerum það fyrst og fremst
vegna eigin bagsmuna. Það sé
betra fyrir Bandaríkjamenn að
heyja nú styrjöld í 11—12 þús.
mílna fjarlægð en að þurfa
kannske einhverntíma síðar að
ber.ias) á eigin landi Veita slík
ax röksemdir, sagði Kennedy
síðar okkux rétt til að drepa
saklaust fólk. til að leggja þorp
og borgir rúst, til að valda
óðruiii hverskonar þjáningum
>g óhamingju. Við segjumst
eiska land okkar, en við elsk-
jm ekki aðeins landið með
ljöllum þess, gæðum og fegurð,
við elskum ekki síður það, sem
er aðalsmerkj' þjóðskipulags
okkai og við erum að ófrægja
t>að og grafa undan því með
framierði okkar í Vietnam.
Siðferðisleg aðstaða okkar
til styrjaldarinnar, sagði Kenne
dy, bieyttist gersamlega, þegar
við fórum að heyja styrjöldina
undii því merki, að þetta væri
fyrst og fremst gert vegna
ikkar sjálfra. vegna eigin hags
muna. en ekki vegna þess, að
við værum að hjálpa þjóð, sem
vildi verða frjáls og fórna ein
h'verii’ fyrii það
Ket.nedy sagði einnig í við-
tahnu, að ner Suður-Vietnama
ka*ni yfirleitt hvergi við sögu,
bai sem harðast væri barizt
áubur-Vietnam. Með því í
aann til kynna það álit sitt,
að íbúar Suður-Vietnam hefðu
takmairkaðan áhuga fyrir styrj-
öldinci. Bandaríkin væru því
ekk) að berjast þar fyrir þjóð.
sem vildi aí' fúsum .\lja leggja
aittbvað sölurnar Og það
oreytti alveg viðhorfinu til
styrjaldarinnar frá því sem
aður var.
KENNEDY niinntist aldrei
i aohnson í þessu sambandi, en
enguro duldist að hann taldi
Jofhnson og ráðgjafa hans
ábvrga vegna þeirrai breyting
ar á styrjaldarviðihorfunum.
sero hann var að gagnrvna.
Hann tók fram. að hann
myndi hvorki styðja Johnson
söa MeCarthT ■ orófkjörunum
heldui láta viðureign oeirra
nlutlausa. Hins vegar svaðst
bann telja það tii bóta, að
'.nenn nefðu meira en eitt val.
Hann kvaðsi styðja það foi-æta
efni, sem fiokksþing demokrata
útneindi, og álit sitt væri það
að pað myndi verða Johnson.
Þótt Kennedy tæki þanmig til
orða, mun engum áheyrenda
hans hafa dulizt. að öll samúð
hans er með McCarthy i próf-
kjörunum. Þ. Þ.