Vísir - 13.02.1976, Blaðsíða 11

vism Föstudagur 13. febrúar 1976
11
inga er
mánuði
Gagnkvæmur upp-
sagnarfrestur, form
uppsagnar, áminning,
ástæður fyrir uppsagn-
arfresti
Uppsagnarfresturinn er ætið
gagnkvæmur, nema gagnvart
starfsmönnum ríkisins, sem
ekki verður sagt upp án saka.
Sama gildir og um starfsmenn
•nokkurra sveitarfélaga, sem
njóta sömu réttarstöðu og rikis-
starfsmenn.
Uppsögn skal ætið vera skrif-
leg og miðast við mánaðamót,
ef lengd uppsagnarfrestsins
býður upp á slikt. Þetta er ekki
alltaf virt og virðist eitt út af
fyrir sig ekki hafa nein eftirköst
fyrir vinnuveitandann. Ekki
þarf að tilgreina ástæður fyrir
uppsögn, nema varðandi rikis-
starfsmenn. UppsÖgn skal að
jafnaöi vera óskilorðsbundin, og
vera gerð þannig að hún mis-
skiljist ekki.
Þá má orða það sem almenna
reglu, að veita skuli starfs-
manni áminningu ög gefa hon-
um kostá þvi að bæta ráð sitt, ef
vanræksla i starfi á að ráða
uppsögn.
Tilkynning um slit á vinnu-
samningi, uppsögn, getur haft i
för með sér margvi'sleg óþæg-
indi fyrir þann sem íyrir verður.
Á það bæði við um launþega
jafnt sem vinnnuveitanda.
Ástæður reglna um uppsagnar-
lresteruþviaugljóslega þær, að
draga úr þessum óþægindum og
tjóni, sem íyrirvaralaus eða
fyrirvaralitil uppsögn getur
valdið. Launþeginn hefur
sjaldnast efni á missi stöðugra
tekna og íyrir vinnuveitanda
getur verið bagalegt að starfs-
maður hans stekkur fyrirvara-
laust úr starfi. Rúmur uppsagn-
arfrestur er þvi ofur eðlilegur
og að hann sé gagnkvæmur.
Bótaréttur aöila
Fyrirvaralaus uppsögn leiðir
til bótaskyldu og bótaskyldan
gagnkvæm. í þvi sambandi
verður þó aö gæta þess, að til
frádráttar bótakröfu launþeg-
ans vegna ólögmætrar uppsagn-
ar koma vinnutekjur hans ann-
ars staðar frá á uppsagnarfrest-
inum.
Hefir þessi regla oft veriðlát-
in gilda i dómum hæstaréttar.
Er hún raunar lögákveðin i
sumum tilfellum, t.d. i sjó-
mannalögum.
— VS.
Niðurstaða
Inntak þess/ sem rakiö Uppsögn sé óskilorðs-
hefur verið í grein þess-
ari og höfundur telur að
sé eðlilegur, sjálfsagður
og löglegur háttur í sam-
skiptum launþega og
vinnuveitanda við slit á
vinnusamningi:
Vinnuveitandi á að
veita launþega aðvör-
un um að bæta ráð sitt,
ef vanræksla í starfi á
að ráða uppsögn. Einn-
ig mætti hugsa sér, að
launþegi aðvaraði
vinnuveitenda, ef mál
væri þannig vaxið.
Uppsögn skal vera
skrif leg.
Uppsögn miðist við
mánaðamót, ef lengd
uppsagnarf rests býður
upp á slíkt.
bundin og æskilegt, að
orsakir uppsagnar séu
greindar.
Uppsagnarfrestur sé
þrír mánuðir, nema lög
eða kjarasamningar
heimili glögglega ann-
an uppsagnarfrest.
Fyrirvaralaus uppsögn
leiðir til bótaskyldu og
er bótaskyldan gagn-
kvæm.
Til frádráttar bóta-
kröfu launþegans
vegna ólöglegrar upp-
sagnar komi vinnu-
tekjur hans annars
staðar frá á upp-
sagnarf restinum.
Það er mikið um það
rætt þessa dagana hve
mikið er sýnt af ofbeldi i
sjónvarpinu og kvik-
myndahúsunum og
hvaða áhrif það hafi á
unga áhorfendur.
Það er aldrei auðvelt að taka
ákvörðun um hvað barn má sjá og
hvað ekki, þar sem foreldrarnir
verða venjulega að taka þá
ákvörðun án þess að hafa séð
myndina sjálf. Hvernig er hægt
að dæma um eitthvað sem maður
hefur ekki séð?
Það er þessvegna sem stjórn-
endur sjónvarps og kvikmynda-
húsa verða að taka ákvörðun fyr-
ir okkur. Þeir hafa tækifæri til að
sjá myndirnar á undan almenn-
ingi og þeir geta þvi látið okkur
vita hvort þær séu við hæfi barna
AÐ ÞEIRRA DÓMI. Það er samt
ekki auðveld ákvörðun að taka.
Með eða án foreldra
Hvemig geta stjórnendur sjón-
varpsins til dæmis vitað
HVERNIG horft er á myndina?
Það er allt annað fyrir barn að
sitja eitt og horfa á kvikmynd um
þrælahald, en að horfa á hana
ásamt foreldrum sinum.
Ef það er með foreldrum sín-
um, geta þeir sagt honum út á
hvað ofbeldið gengur. Þeir geta
sagt honum strax að þessi og
þessimaðursé aðgera rangt með
þvi að berja þrælana, og þeir geta
sagt honum hversvegna.
Ef barn situr hinsvegar eitt við
sjónvarpstæki hefur það ekki
hugmynd um hvað er rétt og hvað
er rangt. Tökum sem dæmi þátt-
inn um heimsstyrjöldina síðari.
Þar eru margir kaflar þar sem
hermenn eru sýndir verja ættjörð
sina. Er það rétt eða rangt? Og
Mik Magnússon
skrifar
/----------r---------->
! ★ Börn eiga ekki
að horfa ein á
myndir sem sýna
ofbeldisverk
★ Hvaða áhrif hafa
ofbeldismyndir á
hugi manna?
★ Heimildarmyndir
sem sýna ofbeldi
eru skaðlegar en
kúrekamyndir
allt annars eðlis
★ Foreldrarnir
mega ekki
„vernda" börn
sín um of
Kúrekamyndirnar
annars eðlis
Um skáldverk gegnir allt öðru
máli. Kúreka- og glæpamyndir
hafa yfirleitt ekki sömu áhrif,
hversu raunverulegar sem þær
eru gerðar. Ein ástæðan fyrir
þessu er að „vondi maðurinn”
sem geispar golunni er venjulega
á ferðinni i annarri kvikmynd
skömmu síðar, og þá við bestu
heilsu.
Býður hættunni heim
Þetta hefur auðvitað i för með
sér annað vandamál. Það er að
börn vita oft ekki hve hættuleg
vopn geta verið. Þau sjá mann
„deyja” á hvita tjaldinu, en sjá
hann svo á lifi aftur i annarri
mynd. Þetta gerir þeim erfitt um
vik að skilja hversu endanlegur
dauðinn i rauninni er.
Þetta hefur komið i ljós að
undanförnu i Bandarikjunum og
Bretlandi. Þar hefur iögreglan
fengið til rannsóknar sorgleg mál
barna, sem hafa skotið einhvern
vegna þess að þau gerðu sér ekki
grein fyrir þvi að fómardýrið
Kúrekamyndirnar eru annars
eðlis en geta sanit haft vissa
hættu i för með sér.
Fréttamyndir sem sýna dauða og ofbeldi geta haft slæm áhrif. Takið
eftir sjónvarpsmanninum til hægri hann flytur þennan atburð og
aðra verri heim i stofu til fólks.
hvernig er hægt að útskýra þetta
fyrir barninu?
Útrás eða
andlegt áfall?
Það eru til margar kenningar
um áhrif ofbeldis i sjónvarpi og
kvikmyndum. Sumir sálfræðing-
ar telja að fólk fái útrás fyrir
árásarkennd eða skapofsa. Aðrir
segja að þetta veki einmitt upp
slikar kenndir, og þá VERÐI þeir
að fá með einhverju móti.
Eitt er þó að verða sifellt ljós-
ara. Fréttir og heimildarmyndir.
sem sýna mikið ofbeldi hafa
skaðlegustu áhrifin á huga sem
eru að þroskast. Fréttamyndir
blaða eru taldar þarna á meðal.
Munið þið til dæmis hryllings-
myndirnar frá Saigon og Bangla-
desh? Maður nær sér aldrei alveg
eftir áfallið af þvi að sjá einhvern
deyja. Það lifir áfram i undir-
meðvitundinni það sem eftir er
ævinnar.
gæti ekki staðið upp aftur og hald-
ið áfram að leika sér.
Allt þetta leiðir okkur að sama
vandamálinu. Við vitum aðþað er
ofbeldi — raunverulegt og ban-
vænt — allt i kringum okkur. Við
getum ekki sagt börnum okkar að
heimurinn sé fullkominn. Það er
skylda okkar að vernda börnin
okkar, en við verðum jafnframt
að gæta þess að vernda þau ekki
of mikið, þvi þá geta þau ekki
þroskast og tekið ábyrgð á sinar
herðar.
Fagna yfirlýsingu
sjónvarpsins
Af þessum ástæðum fagna ég
persónulega yfirlýsingum sjón-
varpsins um að myndaflokkurinn
um þrælahald sé ekki fyrir börn.
Á hinn bóginn eru þetta góðir
þættir og mér finnst að börn eigi
að fá að sjá hann.
Lausnin virðist mér augljós. Á
grundvelli þess sem þeir hafa séð,
ættu foreldrarnir að taka ákvörð-
un um hvort þeir geti ÚTSKÝRT
fyrir börnum sinum hvað er að
gerast.
A góðu heimili, þar sem for-
eldrarnir hafa samband við böm-
in sin verður litill skaði skeður og
ýmislegt gagnlegt lærist. Á
slæmu heimili hinsvegar. þar
sem foreldrarnir hirða ekki um
að taia við börnin sin — eða eru
ekki heima til að fylgjast meö þvi
á hvað þau horfa — á allt annað
við. Þar væri best að læsa sjón-
varpið inni i skáp og fleygja
lyklinum.
OFBELDI
i