Vísir - 02.04.1976, Side 5

visra Föstudagur 2. april 1976.
mál, og gefur réttilega i skyn að
blaðið virðist hafa tekið ein-
göngu pólitiska afstöðu í þessu
máli, en réttlæti var látið lönd
og leið.
Með þessu skilst mér að þú
sért ekki að kenna reyndum
öldungum eins og Ólafi eða Gils
eitt eða neitt, þeir hafa lesið
þetta og lifað þetta, en skáldrit-
stjórinn er að tala til ungdóms-
ins í landinu, taka i kennslu-
stund.
I uppsláttarritum sé ég að þú
ert fæddur árið 1930. Aldrei hef
ég dregið bráðþroska þinn i efa,
tveggja ára gamall hefur þú
fylgzt með þessu máli, kannað
allar hliðar þess, og þú ert þess
vel umkominn að hella yfir
æskulýð landsins fróðleiksmol-
um úr nægtabrunnum vizku
þinnar. En þó að þú greinir satt
og rétt frá, sem þú gerir, þá
hefurnú sennilega æska þin svo
valdið, að nokkuð skortir á yfir-
sýn, saga þin af Magnúsi Guð-
mundssyni, sögð svo einangruð
sem þú segir hana, er afar vill-
andi og þess vegna beinlinis
röng.
Ég tek strax fram að mér eru
ekki kunnir málavextir i málum
Magnúsar Guðmundssonar frá
árinu 1932, og enda skipta þeir
ekki máli i þessu samhengi. Hitt
skiptir máli, að i tryllingslegri
pólitik nýfrjálsrar þjóðar hafði
tveimur árum áður gerzt annar
atburður. Það var þegar þáver-
andi dómsmálaráðherra, Jónasi
Jónssyni, var borið á brýn að
hann væri geðveikur. Þú ættir
að muna eftir þvi, þvi sam-
kvæmt fyrrnefndu uppsláttar-
riti varstu fullra tveggja mán-
aða, þegar sá atburður átti sér
stað. Við skulum láta efnisatriði
málsins liggja milli hluta. Enn
fremur það að efnisdómur, það
er algilt svar um geðheilsu ráð-
herrans, er auðvitað ekki til, og
enda skiptir það ekki máli i
þessusamhengi. Ég vil þó koma
að þeirri persónulegu skoðun
minni, að eins og þetta mál var
vaxið hafi verið um dólgslegar
aðfarir að ráðherranum að
ræða. En það sem skiptir máli i
þessusamhengier það, hvernig
Morgunblaðið hagaði sér næstu
vikur á eftir, hvernig haldið var
áfram að dylgja um geðheilsu
ráðherrans. Það var lagt flokks-
pólitiskt mat á geðheilsu
manns!
Svo tveimur árum seinna
gerðust Magnúsarmál þau sem
þú visar til. Og þá snerist dæmið
við — kannski i hefndarskyni.
Þá ofsótti Timinn með upphróp-
unum, Morgunblaðið varðist
kröftuglega.
En sagan er ekki þar með öll
sögð. Tveimur árum þar i frá —
eða i ársbyrjun 1934 varð enn
dómsmál. Þú hefur ekki fylgzt
með þvi, kannski verið i fyrir-
lestrarferð erlendis. Nú var það
Magnús Guðmundsson, dóms-
málaráðherra, sem fyrirskipaði
málshöfðun á lögreglustjórann i
Reykjavik, Hermann Jónssm,
fyrir að hafa skotið kollu út i
eyjum. Og nú snerist málið enn
við, og enda Hermann efstur á
lista Framsóknarlnanna i
bæjarstjórnarkosningum i
Reykjavik. Nú heimtaði
Morgunblaðið réttlæti, en Tim-
inn varðist með upphrópunum.
En er það aukaatriði i þessu
samhengi hvort Hermann
Jónasson skaut fuglinn eða ekki.
Hitt sem er aðalatriði eru við-
brögð blaðanna: Hvernig
flokksmatið var lagt á geðheilsu
manna, hvernig flokksmatið
var lagt á sakamál. Og þar
Matthias góður, var ekki munur
á Morgunblaði og Tima. Það
var þetta ástand sem sljóvgaði
réttarvitund manna, það var
þessi tegundaf skoðanamyndun
sem eitraði út frá sér. Og sumir
hafa ekkert lært, engu gleymt.
Þá og nú
Einhvers staðar mitt i mælg-
inni og mærðinni segir þú, að
blöð eigi ekki að vera dómstóll.
Hver hefur sagt það? Ekki ég.
Enda er þarna, eins og reyndar
viðar, ekki svo gott að skilja
hvað þúertaðsegja,hvaðþúert
að meina. Þú hleður upp orðum.
Það að blöð eða blaðamenn eigi
ekki að vera dómstóll, þýðir það
að ég og þú og aðrir eigum ekki
að hafa skoðanir? Eða þýðir
það, að jafnvel þótt við höfum
skoðanir, þá eigum við að gera
það sem þú gerir — fela þær i
mælgi — helzt þannig að við
skiljumst ekki? Þú boðar
umburðarlyndi og gerir það af-
skaplega fallega — en hvað þýð-
ir þetta umburðarlyndi þitt? Ef
það þýðir að við eigum öll að
gera það sem þú gerir — og ger-
ir þar með við Morgunblaðið —
að sitja hjá og horfa á það með
stóiskri ró, meðan verið er að
eitra umhverfi okkar, og það i
fleiri en einum skilningi, af þvi
að við erum ekki dómstóll, þá
einfaldlega hafna ég þessari
kenningu þinni. Ef að það er
umburðarlyndi að bergja
eitraðan bikar tii þess að særa
ekki þann sem eitraði — eða
mömmu hans eða ömmu — þá
getur þú átt þitt umburðarlyndi
fyrir mér.
Nú er það samt svo, að það
hvarflar ekki að mér að á f jórða
áratugnum — eins og i dag —
hafi ekki verið til siðaðir menn
sem sáu i gegn um Stóru bomb-
una, Magnúsarmál og kollumál.
Vitaskuld voru þeir og voru
margir. En samt var það svo að
flokkarnir og fjölmiðlarnir
rúmuðu ekki þessar skoðanir.
Og staðreyndin sýnist mér sú,
að þótt um sumt hafi miðað
fram á við, og þótt nú upp á sið-
kastið hafi um margt verið
reynt að hnika þessu ástandi til,
þá hefuri öðrum efnum beinlin-
is miðað afturábak. Þar á ég til
dæmis við bankaspillinguna,
slappleika fjölmiðlanna,
upplýsingaleysið og flokksklaf-
ann sem þessu ræður.
Þeir sem mislikar, já þeir
sem ofbýður, hafa efalitið að
sumu leyti betri tækifæri nú til
að láta skoðanir sinar i ljósi en
þeirhöfðu 1930. Engu að siður er
yfir nokkrar torfærur að fara,
misjafnlega erfiðar yfirferðar
að visu. Og varaðu þig að verða
ekki um of ein af þessum torfær-
um. Vegna þess að með undra-
verðum hraða verða þær stund-
um að flagi. Lestu Timann.
Kleppur þá,
Klúbbur nú?
Til að hlýða Þorgeiri Þor-
geirssyni og hætta að tala tæpi-
tungu þá veizt þú auðvitað
mætavel, af hverju þessi orð eru
sögð og skrifuð. Fyrir hálfum
mánuði ritaði ég i þetta blað og
leitaðist við að gera nokkra Ut-
tekt á Morgunblaðinu. Ég hrós-
aði Morgunblaðinu fyrir það,
sem mér þykir hróss vert, en
fann að öðru, einkum hinum
yfirþyrmandi sljóleika sem mér
finnst sýkja þitt annars ágæta
blað. Þið veitið ekki aðhald, þið
sýnið ekki frumkvæði og sljó-
leikinn er smitandi. Sem dæmi
tók ég ræfilslega afstöðu ykkar
til Klúbbmála, þar sem þið hafið
þagað þunnu hljóði, fylgið ekki
einu sinni eftir ykkar eigin at-
hugasemdum um tengsl
Framsóknarflokks og veitinga-
húss. Og nú, að tveimur mánuð-
um liðnum, er svo komið að af
sex dagblöðum i Reykjavik
hafa fjögur fjallað kraftlega um
þessi mál i forustugreinum, en
þú situr eftir með Þórarni. Ég
held að það sé flokkurinn sem
þarna hefur lagt helgreip sina
yfir ykkur, gelt ykkur. Ef það
gerist þarna, hvar gerist það þá
ekki? Og er ekki þögnin ykkar
nú af sama flokkspólitiska
toganum spunnin eins og upp-
hrópanirnar ykkar fyrir rúmum
40 árum?
En þú vilt ekki dæma, þú
vilt vera umburðarlyndur. Og
þú segir réttilega að ekki séu
allir Zolarþótt þeir ákæri. Þetta
er rétt og meira að segja sjálfur
kjarni málsins. En undirstaða
siðmenningar er það meðal
annars aðleita sér upplýsinga,
vega og meta þessar upplýsing-
ar, leggja á þær mat og draga
siðan ályktanir. Ef við gerum
þetta báðir, já öll, þá erum við á
réttri leið. Vera má að ég hafi
rétt fyrir mér, vera má að þú
hafir rétt fyrir þér, eða báðir
eða hvorgur.
En þegar upplýsinga hefur
verið aflað þá á að tjá sig, og
þann rétt á öllum að tryggja.
En, Matthias minn, það er ekki
umburðarlyndi að halda sér
saman. Það eitrar, það slævir
það skaðar.
Kveðja,
Vilmundur Gylfason.
LAUGARAS
B I O
Sími 32075
|PG| A UNIVERSAL PICTURE
Ný kúrekamynd i litum með
tSLENSKUM TEXTA.
Sýnd kl. 7 og 11.
Allra siðasta sinn

3 1-89-36
Per
ISLENZKUR TEXTI.
Ný dönsk djörf sakamála-
kvikmynd i litum.
Leikstjóri: Erik Crone.
Aðalhlutverk: Ole Ernst,
Fritz Helmuth, Agneta Ek-
manne.
Sýnd kl. 6, 8 og 10.
Bönnuð börnum ' innan 14
ára.
PORTER
Viðfræg, djörf og mjög vel
gerð ný itölsk-bandarisk lit-
mynd. Myndin hefur alls
staðar vakið mikla athygli,
jafnvel deilur, en gifurlega
aðsókn. 1 umsögn i blaðinu
News Week segir: Tango i
Paris er hreinasti barna-
leikur samanborið við
N æ t u r v ö r ð i n n . r> i r k
Bogarde, Charlotte
Rampling. Leikstjóri:
Liliana Cavani.
ISLENSKUR TEXTI
Bönnuð innan 16 ára.
Sýnd kl. 3, 5.30, 9 og 11,15.
Viðburðarrik og mjög vel
gerð mynd um flugmenn,
sem stofnuðu lifi sinu i hættu
til þess að geta orðið frægir.
Leikstjóri: George Roy Hill.
Sýnd kl. 5 og 9.
Allra siðasta sinn
Bófinn
með bláu augun
som vestens
skrappeste
lejemorder i

TÓMABÍÓ
Sími31182
Voru guðirnir
geimfarar
(Chariots of the gods.)
Þýzk heimildarmynd með
ensku tali. Myndin er gerð
eftir metsölubók Erichs von
Daniken með sama nafni.
ÍSLENZKUR TEXTI.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
EAN'CONNERY ZARDOZ ■: XJHNBOORMAX
ISLENSKUH TEXTI.
Mjög sérstæð og spennandi
ný bandarisk litmynd um
framtiðarþjóðfélag. Gerð
með miklu hugarflugi og
tæknisnilld af .Jolin Boor-
m an.
Aðalhlutverk: Sean
Connery, Charlotte Rampl-
ing
Bönnuð innan 16 ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
ISLENSKUR TEXTI
Valsinn
Les Valseuses
Heimsfræg djörf ný frönsk
kvikmynd i litum. Aðalhlut-
verk: Gcrard Pepardieu.
Patrick I'ewaere, Miou-
Miou. Sýnd kl. 9.
Bönnuð innan 16 ára.
The Conversation
Mögnuð litmynd um nútima-
tækni á sviði, njósna og
simahlerana i ætt við hið
fræga Watergatemál
Leikstjóri: Francis Ford
Coppola (Godfather)
Aðalhlutverk: Gene
Hackman
islenskur texti
Sýnd kl. 5. 7 og 9
ISLENZKUR TEXTI
Guðmóðirin
og synir hennar
Sons of Godmother

To banders magtkamp
om„spritten„ i
tredivernes Amenka
-spænding og humor!
ALFTHUNDER M
PINO COLIZZI LfP
ORNELLA MUTI /««' .
LUCIANO CATENACCI^^ |
Sprenghlægileg og spenn-
andi ný, itölsk gamanmynd i
litum, þarsem skopast er að
itölsku mafiunni i spirastriði
i Chicago.
Aðalhlutverk: Alf Thundcr,
Pino Colizzi.
Sýnd kl. 5. 7 og 9.
LEIKHÚS
a<».
P1
S* 1-66-20 r
SAEMASTOFAN
i kvöld. — L'ppsell.
EQLLS
laugardag. — Lppselt.
KOLRASSA
sunnudag kl. 15.
VILLIÖNOIN
sunnudag kl. 20.30. — 7. syn.
Græn kort gilda.
SKJALniIAMRAR
þriðjudag — Lppselt.
SALMSTOFAN
miðvikudag. — Lppselt.
EQLLS
limmtudag kl. 20.30.
Miðasalan i Iðnó opin kl. 14
til 20.30. Simi 1-66-20.
Iwódleikhosib'
KARI.INN A ÞAKINL
i dag kl. 15. Lppselt.
Laugardag kl. 15. Lppselt.
Sunnudag kl. 15.
NATTBOLID
i kvöld kl. 20.
Sunnudag kl. 20.
t'AIIMEN
Laugardag kl. 20.
Litla sviðið:
INLK
Þriöjudag kl. 20.30.
Fáar sýningar eftir.
Miðasala 13.15—20.
Simi 1-1200.
Leikfélag
Kópavogs
Barnaleikritiö
Rauðhetta
syning laugardag kl. 3„
Miðasala syningardaga.
Simi 41985.
Leikfélag
Seltjarnarness
lllauptu af
þér hornin
sýning i Félagsheimili Sel-
tjarnarness
sunnudag kl. 20.30
Miðasala frá ki. 5 sýningar
daga.