Vísir - 04.12.1958, Qupperneq 6

JÓLABLAÐ V í SIS
■ ■
VETRARSOLHVORF
SA«A EFTIR
ÁRMANN KR. EINARSSON
Jóhann Steinn greip fastar um
stýrið og jók benzíngjöfina.
Þungur, kraftmikill vörubíllinn
herti enn skriðinn, hann nasst-
um flaug eftir rennisléttum, isi-
lögðum veginum. Hér uppi á há-
heiðinni voru viða allháir snjó-
ruðningar beggja megin vegar-
ins, og litil hætta á, að bíllinn
færi út af v'eginum. Snjókeðjurn-'
ar mörkuðu för í troðna ak-
brautina, svo hvimleiðs skrölts
þeirra gætti ekki að ráði. Um far
artæki Jóhannesar Steins gnauð-
aði svalur norðanvindurinn, og
lét í eyrum sem þungur, svæf-
andi brimgnýr.
En veðurhljóðið hafði ekki
minnstu áhrif á mnnninn, sem
sat við stýrið. Sjaldan hafði Jó-
hannes Steinn verið í betra skapi
en einmitt nú. Hann var sannar-
lega í essinu sínu. Og ekki þurfti
hann að kvarta undan veðrinu
og færðinni, þótt i svartasta
skammdeginu væri, já, í dag var
vist skemmsti dagur ársins, vetr.
arsólhvörf.
Jóhannes Seinn brosti íbygg-
inn á svip. Skelfilegir bjánar
gátu það verið, sem ákváðu upp-
boðið á þessum húsaskrokk,
núna i mestu jólaönnunum. Það
kæmi áreiðanlega ekki margir á
uppboðsstaðinn í dag, menn
höfðu í öðru að snúast. Hann
var lika margbúinn að reikna
dæmið, og útkoman var ávallt
sú sama; — mjög hagstætt verð.
Jóhannes Steinn múrarameist-
ari var á leiðinni austur yfir
fjall, til að bjóða í fokhelda ný-
byggingu, sem selja átti á nauð-
ungaruppboði klukkan tvö í dag.
Eins dauði er annars brauð. Hvað
voru menn að flana út í að
byggja, og láta svo taka allt af
sér í miðjum klíðum?
Jóhannes Steinn brosti breitt,
þó hann væri aleinn i bílnum.
Já, hann ætti að geta grætt dá-
laglegan skilding á hússkrokkn-
um þeim arna, aðeins að sletta
á hann múrhúðun, og selja hann
síðan aftur á heppilegum tíma.
Jóhannes Steinn hallaði sér fram
á '■tvrið og hló lágum, kurrandi
hlátri. Tæplega myndi hann nú
samt græða eins mikið á þessu
húsi, eins og fjölbýlishúsinu, sem
hann bvggði á síðastliðnu ári,
tíu íbúðir, og hundrað búsund
krónrr hreinn hagnaður á
hvr>ría. Ha, ha! eir> miilión!
Rillinn rarn mjúklega áfram
eftir rannisléttum sniótröðun-
um. Brátt var heiðin að baki, og
það hallaði au=tur af. Fvrr en
va"ðí ev"ði Jóbannes Steinn
húsaþyrpingu á bökkum árinn-
ar, sem liðaðist eftir undirlend-
inu á leið til siávar. Til bessa
lit1" uo"ns \t"»- fpi-ði'\>"í
Vipft Ví>r pVVÍ ‘Ipvtorpr*
kal'a þorpið lítið. Á undanförn-
um árum hafði Jóhannes Steinn
nokkrprp sinnum átt þar Jeið um,
í hvert skipti hafði hann undrast
stórlega allar þær breytingar og
þá öru þróun, sem þarna átti sér
stað. Nýbyggingarnar spruttu
upp með undraverðum hraða.
Það var kannske ekkert að furða
þó einn og einn húsbyggjandi
færi á hausinn.
Jóhannes Steinn hrukkaði enn-
ið og pírði augun. Hvað var það
nú annars orðið langt síðan hann
dvaldist eitt haust þarna í þorp-
inu við ána? Bíðum við, — jú,
það voru víst tólf ár síðan. Þá
var hann tuttugu og tveggja ára,
— nú þrjátiu og fjögra. 1 þá
daga var allt annar svipur á
þorpinu en nú, húsin flest lítil og
gömul, og eiginlega engar götur,
heldur þröngir og krókóttir
gangstigar, þó mátti þá sjá hvert
stefndi, fólkinu fjölgaði, byrjað
var að rífa gömlu húsin og
byggja ný í staðinn við skipu-
lagðar götur. Já, hann hafði ein-
mitt unnið þar við byggingar
þetta haust. En gott var að hann
ilengdist ekki þarna, þá hefði
hann sjálfsagt alltaf hjakkað í
sama farinu. Næsta vor hóf hann
svo nám í Reykjavík við múrara-
iðn. Það var upphafið að vel-
gengni hans, hreinasti gullpott-
ur, sem hann hafði dottið ofan í.
Innan lítillar stundar renndi
Jóhannes Steinn bifreið sinni inn
í aðalgötu þorpsins. Hann ók
beina leið til uppboðsstaðarins.
Hann hafði fengið nákvæma lýs-
ingu á húsinu, en það sakaði
ekki að líta á það; sjón er sögu
ríkari. Og nógur var tíminn,
klukkan var tæplega eitt, meira
en klukkustund þangað til upp-
boðlð skyldi hefjast.
Vindurinn hvein ömurlega og
blés óhindraður í gegn um opna
glugga og hurðargöt hússins.
Spýtnabrak lá eins og hráviði út
um allt, og ryðgaðir, bognir
naglagaurarnir stóðu í allar átt-
ir. Illa þurr steinninn var loð-
hrímaður, og á ósléttu gólfinu
voru pollar.
Úff, hér var helkuldi. Það fór
hrollur um Jóhannes Stein, eina
bótin að honum hitnaði við til-
hugsunina um þann ofsagróða,
sem hann átti í vændum ef hann
hreppti hússkrokkinn.
Jóhannes Steinn stiklaði innan
um spýtnadraslið, og skoðaði
húsið i krók og kring. Jú, það
virtist allt vera rétt og nákvæmt,
sem frá var greint í uppboðs-
lýsingunní, kjallari og tvær í-
búðarhæðir, hver fimm herbergi
og eldhús, hundrað og tuttugu
fermetrar að stærð pappi á þaki
og glerlausir gluggar.
Jóhannes Steinn gerði áætlan-
ir um hæfilegt verð á þessari
eign. Það mátti ekki fara öllu
hær"a en tvö hundruð og fimm-
tiu búsund.
Þótt Jóhannes Steinn væri vel
klæddur hélzt hann ekki við til
Iengdar inni í opnum hús-
' skrokknum, þar sem allir vindar
’ himinsins dönsuðu út og inn um
dyr og glugga. Hann gekk út á
götuna, þar sem hann hafði skil-
ið bílinn sinn eftir. Líklega væri
bezt að aka niður að gistihúsinu
og fá sér kaffisopa. Áður en Jó-
hannes Steinn steig upp i bílinn
staldraði hann við, og virti fyrir
sér fólkið, sem hraðaði sér eftir
1 aðalgötunni. Allir voru í óða
' önn að gera jólainnkaupin. Eng-
j inn virtist veita honum minnstu
athygli, hann þekkti heldur eng-
> an hér, — nú orðlð. Allt í einu
( kom honum Linda í hug. Skyldi
hún búa hér ennþá. Það var eins
og tjald hefði verið dregið frá
sviði, og Jóhannes Steinn sá
grenilega fyrir hugarsjónum sin^
um liðna atburði. Og þeir voru
svo undarlega nátengdir honum
og ljóslifandi, rétt eins og þeir
! hefðu gerzt fyrir fáum dögum,
en ekki tólf árum.
Já, Berglind, hún var óvið-
jafnanlega fögur, grannvaxin, í
meðallagi há, bláeygð og ljós-
hærð. Bros hennar var í senn
hlýtt og glettnislegt, og fas henn-
ar og framkoma látlaus og lað-
andi. Berglind vakti óskipta at-
hygli ungra manna. Á dans-
skemmtunum kepptust þeir um
að dansa við hana og koma sér
í mjúkinn hjá henni. Hún var
ljúf qg þýð í viðmóti og brosti
við öllum, eins og sólin sjálf, sem
stráði geislum sínum jafnt yfir
verðuga sem óverðunga. Og þó,
það var ekki alls kostar rétt. Enn
eftir öll þessi ár fylltist Jóhann-
es Steinn sigurstolti, þegar hann
minntist þess, að Berglind tók
hann fram yfir hina strákana.
Hún dansaði mest við hann, og
hokkur skipti hafði hann fylgt
henni heim að aflokinni dans-
skemmtun.
Það var einmitt rétt fyrir jól-
in, eins og nú, sem hann fylgdi
henni heim í síðasta skiptið. Þau
gengu þétt hlið við hlið og þrýstu
hönd hvort annars, ör, heit og
sæl úti í stjörnubjartri nóttinni.
Bæði töluðu fátt, likt og þau
væru feimin, þegar þau voru
tvö ein saman, eða kannske hafa
þau ekki kært sig um að rjúfa
hátíðleik þessarar stundar með
fánýtum orðum. En þau orð,
sem Jóhannes Steinn þráði í
raun og veru að segja á þeirri
stundu, sagði hann aldrei.
Jóhannesi Steini varð litið yfir
götuna. Jú, ekki bar á öðru,
þarna stóð stóra, brúnmálaða
timburhúsið á horninu, með
sömu ummerkjum og i ,,gamla
daga“. Hann mundi greinilega,
að þar höfðu þau einmitt stanz-
[ að og skoðað í glugga lítillar
\ skartgripaverzlunar. Linda dáð-
^ ist að skartgripunum, en þó eink-
( um forkunnarfögru silfurarm-
, bandi, Jóhannes Steinn vissi að
hana langaði til að eignast það,
j þó hún segði það ekki með ber-
um orðurn. Næstu daga braut
hann heilann um hvort hann ætti
j að kaupa armbandið og gefa
I henni það í jólagjöf. Hann fór
I og spurði um verðið. Það kostaði
■ þrjú hundruð krónur. í 'hans
augum var þetta geypifé í þá
daga. Og það náði ekki nokkurri
átt að fleygja peningum í slíkan
hégóma. Kannske var Berglind
hégómagjörn eyðslukló. þegar
öllu var á botninn hvolft?
Nokkrum dögum fyrir jól fór
svo Jóhannes Steinn alfarinn í
burtu. Hann skrifaði á jólakort
til Berglindar, en sparaði sér
þrjú hundruð krónurnar.
Með þessari á'kvörðun hófst
velgengni hans í fjármálunum.
Og síðan hafði hann unnið sér
inn mikla peninga, grætt stór
fúlgur, og síðast en ekki sízt
sparað drjúgan skilding.
En hafði hann valið rétt? Voru
öll verðmæti lífsins fólginn í
peningum?
Jóhannes Steinn ætlaði að fara
að stiga upp í bílinn, þegar hann
veitti athygli ungum pilti og
stúlku, sem stóðu við glugga
skartgripaverzlunarinnar. —
Kannske stóðu þessi ókunni,
ungi piltur piltur og stúlka í
sömu sporum og þau Berglind
fyrir tólf árum.
Skyndilega greip Jóhannes
Stein áköf löngun til að grennsl-
ast eftir hvort ungi maðurinn
keypti eitthvað í skartgripabúð-
inni, eða færi hann að dæmi
hans ' sjálfs? Jóhannes Steinn
gekk yfir götuna, og staðnæmd-
ist við búðargluggann. Einkenni-
legt! — enn virtist allt með sömu
ummerkjum í glugganum og í
gamla daga. Á miðri fremstu
glerhillunni lá forkunnarfagurt
silfurarmband.
Ungi maðurinn hvíslaði ein-
hverju að stúlkunni, og hún
brosti sæl og hamingjusöm. Síð-
an gengu þau inn í skartgripa-
verzlunina.
Jóhannes Steinn fékk ákafan
hjartslátt. Ungi maðurinn valdi
ekki sama kostinn og hann. Valdi
hann kannske rétt? Náði hann
sér í farmiða með vagni lífs-
hamingjunnar! En hvað um
I hann sjálfan, stóð hann ekki enn
j einn og einmana í nepju og næð-
I ingi fyrir utan stöðina, og salnaði
jsaman skítugum peningaseðlum
á meðan vagnar gleði- og lífs-
hamingju runnu íramhjá eftir
eilífri, endalausri braut lífsins.
Jóhannes Steinn tók undir sig
stökk inn i búðina. Nú %'ar sem
öll velferð hans væri ur.dir þ'ví
komin, að vera nógu fljótur.
Hann bað afgreiðslumanninn um
armbandið, spurði ekki einu
sinni um verðið.
Skartgripasalinn skágaut %Tot-
um gamalmennisaugum sínum
yfir ryðgaða gleraugnaumgjörð-
ina. Það %'ar undrun í s%Tip hans.
Þegjandi tók hann armbandið,
lagði í öskju og vafði marglit-
um pappir utan um.
Þrjú þúsund krónur, takk!
Framh. á bls. 31.
Jólin nálgast, bað finna alir ungir sem gamli r. Á f jölfarinni
skraut til að minna fól k að jólin séu í
götu er búið að setia upp jóla-
nánd.