Vísir - 25.01.1977, Blaðsíða 10

10
Þriðjudagur 25. janúar 1977 vism
VÍSIR
C'tnefandi: Heykjaprcnt hf.
Kramkva imiastjrtri: DavfA (iuhmundsson
Kitstjórar: i>orstcinn Pálsson ábin.
ólafur Kagnarsson
Kitsljórnarfulltrúi: Bragi Guömundsson. Fróttastjóri erlendra frótta: Guömundur Pétursson. Um-
sjón meft helgarblaöi: Arni Þórarinsson Blaftamcnn: Edda Andrésdóttir, h:inar Guftfinnsson, Ellas
Snæland Jónsson, Finnbogi Hermannsson. Guftjón Arngrímsson, Kjartan L. Pálsson, óli Tynes,
Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guftvinsson. Iþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson. Akur-
eyrarritstjórn: Anders Hansen. t tlitsteiknun: Jón Óskar Hafsteinsson og Magnus Ólafsson. Ljós-
myndir: Jens Alexandersson, Loftur Asgeirsson Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurftsson
Dreifingarstjóri: Sigurftur K. Pétursson.
Auglýsingar:IIverfisgata It.Slmar 11660, Kbbli
Afgreiftsla : llvcrfisgata 44. Simi K66II
Kitstjón :Sfftumúla 14. Sfmi K6611. 7 lluur
Akureyri. Slmi 96-I9K06
Askriftargjald kr. UOOá mánufti innnnlands.
Vcrft I lausasölu kr. 60 eintakift.
Prcnlun: Blaftaprcnt hf.
Pólitísk ábyrgð
Talsvert fjaðrafok hefur verið sett á svið vegna
þeirra sjónarmiða gagnvart yf irstjórn dómsýslunnar,
sem sett voru fram í þessu blaði i síðustu viku. Þar
var því haldið fram, að ótækt væri með öllu, að stjórn-
völd héldu áfram að grafa undan því trausti, sem
óhjákvæmilega þarf að ríkja milli borgara og réttar-
gæslu.
I þessu sambandi hafa talsmenn ríkisstjórnarinnar
bent á, að varnarmálum hafi verið komið í eðlilegt
horf, endanlegur sigur hafi unnist í þriggja áratuga
landhelgisbaráttu og f járhagsstaða þjóðarbúsins hafi
verið treyst í kjölfar batnandi viðskiptakjara. Af
hálfu stjórnarandstöðunnar hefur á hinn bóginn verið
reynt að nota þessar umræður á barnalegan hátt til
þess að sýna fram á sundrungu og klofning I stjórnar-
liðinu.
En efnisatriði málsins hafa ekki verið rædd, nema
þá í framhjáhlaupi. Viðbrögð af þéssu tagi eru ein-
kennandi fyrir stjórnmálaumræður hér á landi. Það
er vitaskuld rétt, að forsætisráðherra, utanríkisráð-
herra og sjávarútvegsráðherra höfðu forgöngu fyrir
þeirri skynsamlegu stefnu, sem leitt hefur til þess að
við höfum nú full yfirráð yfir fiskimiðum land-
grunnsins. Eins er það rétt, að hægt og bítandi hefur
verið unnið að því að koma efnahagsmálunum í eðli-
legt horf.
En þessar staðreyndir leysa stjórnvöld hins vegar
ekki undan ábyrgð á öðrum sviðum. Bollaleggingar
um það hvort betra sé að hafa þessa tegund sam-
steypustjórnar fremur en aðra skipta ekki máli í
þessu sambandi. Kjarni málsins er sá, að athafnir
stjórnvalda varðandi dómsýslumál séu með þeim
hætti, að borgararnir öðlist á ný traust á kerf inu. En á
þessu hefur orðið hrapallegur misbrestur.
Benda má á ýmis atriði i þessu sambandi. Athyglis-
verð var t.a.m. opinber yfirlýsing þekkts löggæslu-
manns, þar sem hann greindi frá því, að hann hefði
upplýsingar um umfangsmikla okurlánastarfsemi
bankastjóra og lögfræðinga á undanförnum árum.
Engir hafa verið dregnir til ábyrgðar í framhaldi af
þessari yfirlýsingu.
I annan stað er nauðsynlegt að vekja athygli á opin-
beru hnútukasti setudómara í ávísanamálinu svo-
nefnda og ríkissaksóknara. Þeir saka hvor annan um
aðtef ja rannsókn málsinseða skilja ekki um hvað hún
snýst. Rannsókn tiltekins fjársvikamáls var flutt á
milli umdæma, án veigamikilla skýringa. Og loks er
upplýst um pólitísk afskipti tveggja ráðherra af
framkvæmd refsingar gagnvart tilteknum saka-
manni.
Meðan stjórnvöld láta mál skipast á þennan veg
verður ekki séð, að þau hafi mikinn hug á að endur-
vekja nauðsynlegt traust milli borgara og réttar-
gæslu. Hér eru ekki dregnar ályktanir af sögusögnum
eða getgátum, heldur bláköldum staðreyndum, sem
yfirvöld hafa ekki þrætt fyrir. Tal um róg í þessu
sambandi er því aðeins barnalegt framhjáhlaup til
þessað komast hjá þvíaðræða kjarna málsins.
Engum vafa er undirorpið, að pólitískar geðþótta-
ákvarðanir varðandi framkvæmd refsingar hafa með
öðru grafið undan trú manna á, að allir standi jafnir
fyrir réttargæslukerfinu. Þegar ráðherrar halda slík-
um afskiptum áfram, jafnvel í andstöðu við lagaregl-
ur, er engin von til þess, að breyting verði á í þessu
efni.
Óhjákvæmilegt er að taka upp ný vinnubrögð i dóm-
sýslunni, ef koma á málum í eðlilegt horf. Þó að menn
vinni vel á einu sviði getur það eitt út af fyrir sig ekki
leyst þá undan ábyrgð á öðrum. Og víst er kominn tími
tii, að pólitísk ábyrgð verði annað og meira en einung-
is hugmynd, sem lesa má um i kennslubókum. Það er
svo mat stjórnmálaleiðtoga á hverjum tíma, hvort slík
ábyrgö eigi að raska öðrum pólitískum hagsmunum.
Reynt oð spoma víð
sókn stórra bóta í
grósleppuveíðornar
Sjávarútvegsráðuneytiö hefur
gefiö út reglugerö um grá-
sleppuveiöar, sem gildi tekur
fyrir næstu vertiö. Reglugerö
þessi er i samræmi viö tillögur
nefndar, sem sjávarútvegsráö-
herra skipaöi s.l. vor til þess aö
gera tillögur um framtiöarskip-
an hrognkelsaveiöa hér viö
land.
t nefnd þessari áttu sæti: Jön
B. Jönasson, deildarstjöri f
sjávarútvegsráöuneytinu,
Haukur Jörundarson, skrif-
stofustjöri i landbúnaðarráöu-
neytinu, dr. Sigfús A. Schopka
hjá Hafrannsöknastofnuninni og
Þórarinn Árnason, deildarstjöri
hjá Fiskifélagi tslands.
1 áöurgreindri reglugerö eru
ýmis nýmæli og ennfremur eru
breytingar geröar á áöurgild-
andi ákvæöum um þessar veiö-
ar.
Veröur hér á eftir gerö grein
fyrir helstu ákvæöum reglu-
geröar þessarar:
Grásleppuveiöar er öllum
óheimilt aö stunda nema aö
fengnu sérstöku leyfi ráöu-
neytisins.
Ákvæöi þetta um algera
leyfisbindingu veiöanna ereink-
um sett i þeim tilgangi aö afla
sem gleggstra upplýsinga um
veiöarnar, en skýrslugjöf verö-
ur skilyröi fyrir leyfisveitingu,
ennfremur til þess aö hægara
veröi aö framfylgja öörum þeim
reglum, sem taka nú gildi um
þessar veiöar.
Einungis má veita bátum,
sem eru 12 brúttórúmlestir og
minni, leyfi til grásleppuveiöa.
Undantekningu má þó gera meö
stærri báta, sem stunduöu þess-
ar veiöar s.l. vertiö, hafi skýrsl-
um veriö skilaö um veiöarnar,
og bátarnir enn i eigu sömu
aöila.
Ákvæöiþetta ersett tilþess aö
sporna viö siaukinni sókn stærri
báta 1 þessar veiöar.
Útgefin leyfi til grásleppu-
veiöa veröa bundin viö tilgreint
svæöi og veiöitimabil. Veiöi-
svæöin og veiöitlmabilin eru
þessi:
A. Vesturland, noröur aö Horni,
frá 25. april til 10. júli.
B. Noröurland, frá Horni aö
Skagatá, frá 1. april til 15.
júni.
C. Noröurland, frá Skagatá aö
Fonti á Langanesi, frá 20.
mars til 5. júni.
D. Austurland, frá Fonti á
Langanesi, frá 25. mars til 10.
júni.
Meö ákvæöum þessum um
veiöitimabil er bæöi stefnt aö
þvi aö draga úr sókn og eins þvi
aö veiöarnar séu stundaöar á
þeim tima, sem heppilegastur
ervegna hráefnisins. Hver bát-
ur mun aöeins fá leyfi til veiöa á
einu veiöisvæöi.
011 söltun á grásleppuhrogn-
um um borö i bátum er óheimil.
Þá er bátum, sem leyfi hafa
til grásleppuveiöa óheimilt aö
stunda þorskfiskveiöar I net.
Leyfilegur netafjöldi hvers
báts er samkvæmt reglugerö-
inni 40 net á skipverja. Þó er
aldrei heimilt aö hafa fleiri net
en 150 i sjó. Er þar miöaö viö 120
faöma slöngu.
Allir þeir er grásleppuveiöar
stunda skulu skila um veiöarnar
skýrslum til Fiskifélags Is-
lands.
Mikil áhersla veröur lögö á
þaö aö sjómenn skili skýrslum
um veiöarnar, en þaö er einn
veigamesti þátturinn i áfram-
haldandi rannsóknum á hrogn-
kelsastofninum. Virði menn
ekki skýrsluskylduna, varöar
það leyfissviptingu.
Eftir 1. janúar 1978, er
óheimilt að nota viö grásleppu-
veiöarnar net meö minni
möskva en 10 1/2 þumlungur.
„Af framansögðu er
Ijóst/ að bifreiðaeftirlitið
verður aldrei fært um að
framkvæma fullnægj-
andi skoðun bifreiðar
nema með óhemjulegri
fjárfestingu í aðstöðu/
sem bifreiðaeigandinn
verður áð greiða fyrir í
einu eða öðru formi"/
segir í greinargerð Fl B,
en fjórði og siðasti hluti
hennar birtist hér á eftir.
I þessum lokakafla er
fyrst og fremst fjallað
um bif reiöaskoðunina
sjálfa.
Hvað kostar skoðun?
„Bifreiöaeftirlitsmönnum
viröist ýmislegt betur lagið en
meöhöndla tölur, þvi þeir falla I
þá gryfju að gera tölulegan
samanburö þegar þeir senda
F.l.B. tóninn, samanber eftir-
farandi:
„Þaö leysir engan vanda aö
færa hluta bifreiöaskoöunar inn
á bifreiðaverkstæöi, enda
myndi slik ráöstöfun aöeins
hafa i för meö sér aukinn kostn-
aö fyrir bifreiaöeigendur. Þaö
hlýtur að teljast meö eindæm-
um og óskiljanlegt, aö félag sem
hefur þaö á stefnuskrá sinni aö
vinna að hag bifreiðaeigenda,
mæli meö slikri ráöstöfun. Bent
skal á, aö i dag greiöir eigandi
bifreiöar kr. 260,- i skoöunar-
gjald,sem þýöirkr. 16.640.000,-1
kostnað viö skoöun á þeim 64
þús. fólksbifreiðum, sem eru i
landinu. Sé þaö hins vegar
stefna F.l.B. aö auka álögur á
bifreiöaeigendur meö þvi að
færa skoöun inn á bifreiöaverk-
stæöi er greinilega farin rétt
leiö, enda væri kostnaður viö
skoöun á 64 þús. fólksbifreiöum
á bifreiðaverkstæðum vart und-
ir kr. 340.400.000- eða kr. 3.600.-
á hverja bifreiö”.
Betur færi ef satt væri aö bif-
reiðaskoðun kostaöi skattborg-
arana ekki meira en 16.6
milljónir á ári eins og fullyrt er,
eða 260 krónur I skoðunargjald á
bifreiö. Bifreiöaeftirlitsmenn
viröast falla i þá freistni aö
leggja til grundvallar skoöunar-
gjaldiö og slá þvi fötu, aö þar
meö sé fundin raunveruleg tala
um kostnaö af skoöun bifreiöa,
og má kannski til sanns vegar
færa ef notuö er reikningsaöferö
forstööumannsins um 25 mlnút-
ur i skoöun sinnum kr. 10.50 pr
minútu, þá veröur útkoman
262.50 pr bil, eða 16.6 milljónir
króna. Benda má á aö þessi tala
jafngildir 10% af áætluöum
kostnaöi viö rekstur bifreiöa-
eftirlitsins sbr. fjárlagafrum-
varpiö fyrir áriö 1977, og hafa
þær áætlanir þó aldrei staðist
sbr. fylgiskjal II. Bifreiðaeftir-
litsmenn fara léttúöuglega með
staöreyndir, sem þeim ætti
sjálfum aö vera kunnugastar.
Þeir láta eins og þeir viti ekki
að samfara skoöun er unnin
spjaldskrárvinna sem eitthvaö
kostar. Þá þarf að reikna annan
kostnaö sbr. húsnæði, ljós, hita,
bifreiöastyrki, feröakostnaö,
einkennisfatnaö, kaffikostnaö
og sitthvaö fleira, engu siöur
vegna skoöunarinnar heldur en
vegna skráningar. Þeir tala um
bætta aðstöðu, en hún kostar
sjálfsagt ekkert, ef úr yrði bætt,
sem vissulega er löngu tima-
bært orðið.
F.l.B. gerir sér grein fyrir
þvi, að skoðunargjaldiö sem
slikt er ekki i neinu samræmi
viö tilkostnað bifreiöaeftirlits-
ins af skoðun bifreiöa, en aö bif-
reiöaeftirlitsmenn leyföu sér aö
nota þessa tölu til aö sýna fram
á hvaö þeirra þjónusta væri
ódýr datt vist engum i hug.
Þar sem félagið geröi sér
grein fyrir þvi aö tekjustofnar
rikisins eru rangir, þá var bent
á eftirfarandi I ályktun frá
Landsþingi F.I.B.:
„Þingið bendir jafnframt á,
aö eftir hækkun á gjaldskrám
Bifreiöaeftirlits rikisins er tekiö
margfalt gjald fyrir þessa þjón-
ustu og heföi breytingin I för
meö sér eins og nú er komiö,
tekjutap fyrir rikissjóö. Eölilegt
er aö þjónusta stofnunarinnar
sé verölögö i samræmi viö eöli-
legan kostnaö, og gjaldskrá lát-
in fylgja verðlagi, en stofnun-
inni gert aö sýna fyllstu aögæslu
I rekstri”.
„Fyrst og fremst
innheimtustofnun"
I dag er svo komiö, aö
skoöunargjöld og prófgjöld eru
of lág miöað við tilkostnaö
stofnunarinnar, en skrásetning-
argjöld bifreiða margföld. Ljóst
var aö skrásetningargjöld voru
orðin alltof lág, þótt ónauösyn-
legt væri að tifalda þau.
Þaö má svo bæta þvf við, að
jafnvel þótt bifreiöaskoöunin
kostaöi ekki nema 260 krónur,
eins og bifreiöaeftirlitsmenn
vilja vera láta, eru alveg áhöld
um hvort hún er þeirra þeninga
viröi. Þaö veröur aö viöurkenn-
ast aö Bifreiöaeftirlit rikisins I
þeirri mynd sem það er rekiö i
dag, er fyrst og fremst inn-
heimtustofnun til aö sjá um aö