Vísir - 25.01.1977, Blaðsíða 11

vism
Þriðjudagur 25. janúar 1977
n
Fyrir skattheimlumenn eða skattborgara?
Agætur lögfræðingur sagði við
mig, skömmu eftir að skatta-
frumvarp rikisstjórnarinnar
var lagt fram, að nú kysi hann
ekki lengur Sjálfstæðisfiokkinn:
þeir menn sem honum stjórn-
uðu, og hefðu lagt þetta skatta-
frumvarp fram, væru auðsjáan-
lega staðráðnir i þvl að uppræta
allt einkafjármagn i landinu.
Og óneitanlega þykir mörg-
um það einkennilegt, að Sjálf-
stæðisflokkurinn skuli leggja
fram frumvarp með þá megin-
stefnu, sem I þessu skattafrum-
varpi felst.
Fyrir skattheimtu-
mennina
Mörgum finnst, að þetta
frumvarp sé meira samið fyrir
skattheimtumenn en skattborg-
ara. Frádráttarliðum er fækk-
að, en það þýðir i reynd, aö
minna tillit er tekið til persónu-
legra haga skattborgara. Virð-
ist meira sóst eftir að skatt-
framtöl sé hægt að vinna i tölvu
en þau geri eðlilegan mun á
skattþegnum miðað viö sérmál
þeirra.
Verst er þó, að skattar eiga
ekki að lækka.
Skattþján
Niðurstöðutala fjárlaga varð
um niutlu milljarðar króna. Það
lætur nærri, að 90 þús. manns
vinni i landinu. Þannig tekur
rikissjóður u.þ.b. eina milljón
krónur af hverjum vinnandi
manni.
A þá eftir aö bæta við gjöldum
til sveitarfélaga. Skattlagning
hins opinbera er þvi ein hin
mesta i heimi. Sá árangur er á-
lika lofsverður og veröbólgu-
metin okkar.
Skattvörn
Til þess að verjast sporgöngu-
mönnum fógetans I Nottingham
hefur almenningur þessa lands
notfært sér frádráttarliði — þ.e.
borgað sjálfu sér skatt. Menn
byggja og skulda eins og hægt
er. Umfram allt reyna menn þó
að koma peningum sinum i
verð.
Þannig eiga menn ekki mikið
fé á bankabókum, — en hins
vegar verðmæti sem haldast i
verði. Menn eiga bila, bækur,
listaverk og frystikistur.
Að áætla tekjur
Fjöldi manna rekur eigin fyr-
irtæki á eigin persónulega á-
byrgð. Þeir hafa það eitt til sins
framfæris sem fyrirtækið hagn-
ast um. Verði tap á rekstrinum
tapa þeir, — og með sliku á-
framhaldi missa þeir allt sitt.
Vitanlega er fráleitt að leggja
tekjuskatt á slik fyrirtæki, enda
er það hvergi gert meðal læsra
manna.
Vitanlega greiða þessi fyrir-
tæki alls konar opinber gjöld
önnur: aðstöðugjöld, o.s.frv.
Þau gjöld eru ekki siður þung en
tekjuskatturinn.
Nú á að áætla þessum fyrir-
Haraldur Blöndal
skrifar:
tækjum tekjur til þess að fylla
fjárhirslur Jóhanns prins.
Af hverju ekki á alla
Nú er það vitanlega ljóst, að
afkoma tekjulausra fyrirtækja
er fundin út með nákvæmlega
sömu aðferðum og hjá þeim,
sem tapa ekki. Er þess vegna
mótsagnarkennt að viðurkenna
reikningsaðferðina einungis
þegar niöurstaðan er skatt-
skyld.
Er þá ekki miklu eðlilegra að
áætla öllum fyrirtækjum og öll-
um mönnum tekjur og skatt-
leggja þá eftir þvi og sleppa þar
með framtölum og öllu skatt-
eftirliti! Til hvers eru framtölin
ef enginn tekur mark á þeim?
Afnemum tekjuskattinn
völd var tekjuskattur stórlækk-
aður. Stjórnin beitti sér siðan
fyrir þvi, að hlutdeild rikisins I
þjóðartekjum yrði ekki meiri en
við upphaf viðreisnartimabils-
ins. Það tókst mjög vel.
Við valdatöku vinstri stjórn-
arinnar fór allt úr böndum og
hefur verið svo siðan, hvað
þetta snertir og rikið hrifsar til
sin meira og meira á hverju ári.
Mönnum telst svo til, að ef
tekjuskatturinn væri aflagður,
þá yrði hlutfall rikissjóðs I þjóð-
artekjum svipað og við upphaf
viðreisnar. Af þvi sést, að
tekjumissir rikissjóðs yrði ekki
tilfinnanlegur fyrir rikissjóð en
hins vegar landsmönnum gleði-
efni.
öllu er takmörk sett
I upphafi gat ég þess að rikis-
sjóður tekur til sin i gjöldum um
milljón krónur á hvern vinnandi
mann i landinu.
Það er meira en íslendingar
vilja borga i skatta. Verði ekki
bundinn endir á þessa skattpin-
ingu hlýtur það að enda með
þvi, að menn bindast samtökum
um að koma þeim stjórnmála-
mönnum frá, sem aðeins hugsa
um að kreista undan nöglum
landsmanna krónur handa sér
að eyða.
Slikt þarf ekki að gerast með
nýrri flokksstofnun.
Hver eru sjónarmið
Sjálfstæðisf lokksins?
Þegar viðreisnarstjórnin tók Það er eðlilegt, að sjálfstæðis-
menn verði undrandi, þegar
þeirra ráðherra leggur fram
skattafrumvarp, sem i öllum
meginatriðum striðir gegn
stefnu Sjálfstæðisflokksins i
skattamálum.
Landsfundir flokksins hafa
gert ákveðnar tillögur um
skattamál og vitanlega ber ráð-
herrum flokksins að framfylgja
þessum tillögum eftir megni,
vilji þeir á annað borð vera ráð-
herrar fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
Og nú er einmitt lag fyrir til-
lögur sjálfstæðismanna i
skattamálum, þvi að verkalýðs-
hreyfingin hefur mótað sinar
tillögur að mestu eftir tillögum
sjálfstæðismanna, enda er
helsti talsmaður ASÍ i skatta-
málum einn af leiðtogum sjálf-
stæðismanna innan þess sam-
bands.
Þó ber að fagna
Þó ber að fagna skattafrum-
varpi rikisstjórnarinnar á viss-
an hátt. Þetta frumvarp er lagt
það timanlega fram, að al-
menningur getur kynnt sér það
vel og komið með athugasemd-
ir. Og það verður vissulega gert.
Og ég held, að núv. fjármála-
ráðherra hafi talið það meira
virði, að frv. kæmi fram, heldur
en það túlkaði endilega sjónar-
mið hans. Einhvern veginn
finnst mér, að Matthias A.
Mathiesen ætli sér ekki að verða
sá fjármálaráðherra landsins,
sem sendir fógeta sinn til að
bjóða upp siðasta einkafyrir-
tækið i landinu til lúkningar
sköttum i landssjóð.
bifreiðaeigendur greiði lögboðin
gjöld sin. Skoðunin sem sllk er
hrein málamyndaskoðun, eins
og beinlinis hefur veriö yfirlýst
af forstöðumanni bifreiðaeftir-
litsins, sbr. fyrirhugaða bygg-
ingu skoðunarstöðvar, sem
samkvæmt frumathugun er
áætlað að muni kosta 580
milljónir, en réttari tala væri
væntanlega nær 1000 milljónum.
//Fjárfesta hundruð
milljóna"
Bifreiðaeftirlitsmenn gera
mikið úr þeim tilkostnaði sem
bifreiðaeigendum mundi gert að
greiöa ef almenn bifreiðaverk-
stæði sinntu sinni almennu bif-
reiðaskoðun, og gefa sér
foráendur um 3.600 kr. á bifreið.
um 200 km vegar. Ef miða á við
arðsemi af fjárfestingu, hefur
veriö bent á að ónauðsynlegt sé
að festa fjármuni i dýru húsnæði
og tækjakosti fyrir bifreiðaeftir-
litið, á sama tima og fjármunir
liggja i húsnæði, tækjum og
starfsmönnum bifreiðaverk-
stæðanna á landinu. Á þeim
stöðum á landinu þar sem
skortur er á verkstæöisaðstöðu
nýtast f jármunir betur með þvi
að styðja að slikri uppbyggingu.
Abendingar bifreiðaeftirlits-
manna um að kostnaöur við bif-
reiðaskoðun muni aukast stór-
lega við að bifreiðaverkstæðin
annist hana er röng, einfaldlega
vegna þess aö þrátt fyrir ófull-
komna skoöun bifreiðaeftirlits-
ins, eru bifreiðar landsmanna
sem betur fer að miklum meiri-
hluta i góðu lagi, og má i þvi
sambandi benda á, að um-
inn er. Það er þvi mismat að
tala um aukinn kostnað þeirra
bifreiðaeigenda sem vilja hafa
bifreiðir sinar i lagi, þvi miklu
fremur er verið að taka af þvim
viðbótargjald fyrir algjörlega
óþarfa yfirborðskennda skoðun
hjá bifreiðaeftirlitinu.
Sem dæmi má benda á, aö bif-
reiðaeigandi sem fær bifreið
sina rétt hjólastillta verður ekki
endilega fyrir fjárútlátum þótt
hjólastillingin kosti peninga, þvi
hann er að vernda sig fyrir
ónauðsynlegum útgjöldum af
óeðlilegu hjólbarðasliti, sem
annars gæti verið tilfinnanlegt
eins og verölag er á hjólbörðum
i dag. Eins og bifreiðaskoðun
er háttað nú þá er bifreiðaeftir
litiðalls ekki fært um að meta
hvort bifreiö er með ranga
hjólastillingu, nema um áber-
andi misslit framhjólabarða sé
veita þrátt fyrir fjárfestingar i
húsnæði og tækjakosti.
//Aðhald i verðlagningu"
Það er þvi farsælast aö bif-
reiðaeigendur geti fengið yfir-
lýsingu frá verkstæði sinu um
ásigkomulag bifreiðar sinnar,
og sýnt það i bifreiöaeftirlitinu
ásamt öðrum skjölum (sbr.
ljósastillingarvottorö) sem sýna
þarf, og fengi þar með
skoðunarmerki án beinnar
skoðunar. Bifreiðaef tirlitið
veitti bifreiðaverkstæðum að-
hald og eftirlit meö þvi aö gera
úrtaksprófanir.
Jafnframt mætti hugsa sér að
bifreiðaeftirlitið framkvæmdi
skoðun fyrir þá bifreiðaeigend-
ur sem sjálfir viðhalda bifreið-
um sinum, gegn eðlilegri
//Markmið gagnrýning-
ar"
Markmið F.Í.B. með þeirri
gagnrýni sem þaö hefur sett
fram á umrætt lagafrumvarp
um breytingar á umferöarlög-
um erengan veginn það að berj-
ast gegn þvi að breytingar verði
gerðar á starfsháttum og að-
stöðu Bifreiðaeftirlits rikisins.
Þaö hefur einmitt verið eitt af
baráttumálum félagsins að bif-
reiðaeftirlitinu verði sköpuö sú
starfsaöstaða og þvi settar þær
starfsreglur, að það geti i sem
rikustum mæli innt af hendi þau
verkefni sem slik stofnun á að
annast I nútimaþjóðfélagi.
Ennfremur vill stjórn félags-
ins láta i ljós þá skoðun sina, að
þegar fyrirhugaöar eru miklar
„Bifreiðaeftirlitið verður
aldrei fœrt um að framkvœma
fullnœgjandi skoðun bifreiða"
„nema með
óhemjulegri
fjórfestingu
i aðstöðu, sem
bifreiðaeigandinn
verður að
greiða fyrir"

Hvaöan sú tala er fengin fylgdi
ekki með, en sé hún fengin á
jafn-sannfærandi hátt og þeirra
eiginn tilkostnaöur, er hún ekki
mikils virði. Til að gera raun-
verulegan samanburð, þyrfti að
leggja til réttar tölur. Hver yröi
raunverulegur kostnaður hjá
bifreiðaeftirlitinu þegar búið
væri að fjárfesta hundruð
milljóna i húsnæði og tækjum.
Ef aö llkum léti, yrði reiknað út
frá vinnulaunum eins og fyrr, en
öllum öðrum kostnaði gleymt,
þ.á.m. vöxtum og afskriftum af
fjárfestingunni. Sá fjár-
festingarkostnaður sem bif-
reiöaeftirlitiö er að fara fram á,
jafngildir oliumalarslitlagi á
ferðartjón eru I fæstum tilfell-
um rakin til vanbúnaöar öku-
tækja. Það er þvi augljóst, að
skoöunin ein gerir ekki ástand
ökutækja betri, og hljóta þvi
verkstæðin og starfsmenn
þeirra að hafa komið til, til lag-
færingar ökutækjunum. Meiri
hluti bifreiðaeigenda fer með
ökutæki sin á verkstæði til viö-
halds og athugunar áður en bif-
reiðin er færö til skoöunar, og
fyrir þessa þjónustu hafa þeir
greitt.
Það er þvi augljóst að yfirlýs-
ing frá viðkomandi verkstæði
um ásigkomulag bifreiðar, sem
búið er að yfirfara, bætir litlu
ofan á þann kostnað sem kom-
aö ræða, þó er þarna um mjög
verulegt öryggisatriði að ræða
sem skiptir meira máli um
örugga stjórn bifreiðarinnar
heldur en minniháttar slit i
stýribúnaði.
Af framansögðu er ljóst að
bifreiðaeftirlitiö veröur aldrei
fært um að framkvæma full-
nægjandi skoðun bifreiðar nema
meö óhemjulegri fjárfestingu i
atstööu sem bifreiðaeigandinn
verður að greiða fyrir I einu eöa
öðru formi. Bifreiðaverkstæðin
veita hins vegar þessa þjónustu
i dag og munu gera I framtið-
inni, þvi að þau munu jafnframt
veita viðgeröarþjónustuna, sem
bifreiðaeftirlitið mun aldrei
greiðslu og veitti með þvi aö-
hald I verölagningu þessarar
þjónustu. Þessi breyting mundi
minnka mjög mikið umfang
þessarar stofnunar, þar sem
þjónustan yrði einfölduö og
gengi því mjög fljótt fyrir sig.
Sé tilgangur meö bifreiöa-
eftirliti sá að skapa sem best
öryggi þá ber að hafa bifreiða
eftirlitsmenn úti i umferðinni til
eftirlits meö ökutækjum og
ásigkomulagi þeirra alla daga
ársins, i staö þess að binda meö
viö pappirsvinnu og yfirborðs-
skoðun, sem illa tryggir aö öku-
tæki séu skoðunarhæf daginn
sem þau mæta til skoðunar,
hvað þá alla hina daga ársins.
og kostnaðarsamar breytingar
á opinberu fyrirtæki sem þessu,
sé það skylda stjórnvalda að
hafa meö i ráðum fulltrúa
þeirra þjóðfélagshópa og sam
taka sem málið helst varðar.
Væri þvi vel aö staðiö ef málefni
Bifreiðaeftirlits rikisins yröu
tekin til umfjöllunar að nýju og
fengist við þau á breiðari grund-
velli en gert var við undirbúning
þess frumvarps sem nú liggur
fyrir Alþingi. Möguleiki er þá á
að finna þá lausn á stærstu
vandamálum stofnunarinnar,
aö þeir aðilar sem hlut eiga að
máli geti fellt sig við lausnina,
en telji sig ekki vera að þiggja
bjarnargreiða.”