Tíminn - 10.07.1968, Blaðsíða 7

BHÐVIKUDAGUR 10. júlí 1968
TÍMINN
7
og fátækt geta
úr heimmum
Sultur
horfíð
Þekktur ræöumaður talar
Hann er brezkur og heitir Will-
iam Jaeger, og er vel kynntur á
Norðurlöndum. Um síðustu páska
hélt hann ræður á málefnaþingi
í Vestur-Gautlandi í Svíþjóð. Áð-
ur var hann á slíkum þingum í
Austurlöndum og ræddi við iðju-
hölda og leiðtoga starfsmanna í
fjöldamörgum borgum þar eystra.
Fyrir stuttu kom hann við austan
járntjaldsins í Evrópu.
Jaeger er fæddur og uppalinn
í iðnaðarborginni Stockport á Eng
landi. Með vináttu sinni og kunn-
ugleika við leiðandi fólk víðs veg
ar og innsýn í fagleg málefni, hef-
ur hann áunnið sér traust og verið
ráðgjafi við vandamál iðnaðar og
iÖju.
Um sjálfan sig segir hann þetta:
HÉg á rætur mínar í brezkri al7
þýðu. Á árunum kringum 1930
bjuggum við við sult og seyru. Á
heimilinu urðum við að láta okkur
nægja 1 skilding (shilling-aurar)
til matar á dag. Saga alþýðunnar
hefur verið frásögn um atvinnu-
leysi, fátækt, stríð og dauða. Mál
er að linni“.
Hér verða sett fram nokkur at-
riði úr ræðum Jaegers á ráðstefn-
unni í Svíþjóð.
Sambúð fátækra og ríkra þjóða
getur valdið kynþáttastríði. En ég
er sannfærður um að til er nóg
af öllu í heiminum — bæði efnis-
lega og tæknilega, svo að sultur
og fátækt geti horfið. Ef við legð
um okkur alla fram, gæti það orð
ið á 10—20 árum. Og það er þetta
sem við viljum að verði.
Siðgæðishugsjónin er ekki póli-
tísk, heldur ekki andstæða komm-
únismans. Siðgæðisbarátta veldur
breytingum öllum til handa. Hún
blæs nýjum anda í einkalíf okkar
og opinber samskipti.
Við þurfum að þroska hugsun-
arhátt mannsins, jafnframt því
sem við breytum gerð þjóðfélag-
anna. Við verðum að yngja mann-
eskjuna upp, eins og við yngjum
upp tæknina. Það verður að vera
keppikefli okkar næstu 20 árin.
Sem stendur eru næstum 3
milljónir manna atvinnulausir í
Vestur-Evrópu. Af þeim fjölda er
hálf milljón í Englandi og jafn-
margir í Vestur-Þýzkalandi.
Baráttumenn fyrir siðgæði vilja
fá fjármálum þjóða breytt, félags-
málum líka og öðrum samskiptum,
og byggja breytinguna á endur-
nýjun manneskjunnar sjálfrar, og
að hún framkvæmi það, sem
breyttur hugur hennar býður.
Einhverjir sögðu við mig: „Það
er nóg til í heiminum til allra
mannanna þarfa, en ekki nægilegt
handa öllum þeim gráðugu“. Og
enn fremur: „Sýni allir umhyggju
og skipti rétt, hafa allir nóg“. Og
ég hugsaði: „Beri ég raunverulega
umhyggju fyrir landi mínu og
þjóð, verð ég þá ekki að byrja á
því að breyta sjálfum mér?“
Fyrir fimm árum sögðu þekktir
iðjuhöldar og vinnumálaleiðtogar
við mig: „Við verðum að veita
S-Ameríku, Afríku og Asíu tækni-
lega og fjárhagslega hjálp. Sið-
gæðishugsjónir einar duga ekki“.
Nú kemur sú frétt, að þeir fjár-
munir sem þessir menn inntu þá
af höndum, hafi aldrei komið til
skila. Þessir sömu menn segja
núna: „Jaeger minn góður, hvað
er hægt að gera til þess að fólkið
verði heiðarlegt?"
Þær viðræður, sem ég átti við
menn í Asíu hafa gert mér Ijóst,
að aldrei næst gott samstarf án!
sameiginlegs markmiðs. Skylda
mannsandans hlýtur að vera sú
að endurnýja allan heiminn.
Þeir, sem nú vilja stjórna landi
sínu og þjóð, verða að læra að
sameina og setja til starfa bæði
þá „vinstri“ og „hægri“ við þörf
og stór takmörk. Ég held, að sið-
gæðisbaráttan sé næsta verkefnið,
bæði í „austri“ og „vestri“.
Sænskur iðnaðai-rekstur hefuri
verið mörgum öðrum til fyrirmynd
ar. í Englandi göngum við í gegn-
um ýmsar þrengingar og erum að
endurskipuleggja-iðnað okkar. En
eigi iðnreksturinn að endurnýjast,
verður að gefa fólkinu fjörgandi
lyf — vilja til að starfa saman
að þeim skynsamlegu endurbót-
um, sem gera þarf. Ég vil nefna
ykkur dæmi frá mínu eigin landi.
Iðjusamsteypan Petrokemikals
hefur 7000 starfsmenn. Einn þeirra
sá kvöld nokkurt leikrit siðgæðis-
legs eðlis. Maður þessi, Ron Howe
var varaformaður í starfsmanna-
klúbb, en bitur og tortrygginn.
Um þetta leyti var Petrokemi-
kals að endurnýja verksmiðjur sín
ar. Fjölda manns átti að segja
upp. Stuttu síðar fór Howe á heíg
arfund um siðgæðismál og hitti
þar nokkra verkamannaleiðtoga
úr öðrum iðnaði, sem leyst höfðu
ýmis vandamál. Hann ákvað að
reyna líka, og vita hvort ekki væri
hægt að komast hjá uppsögnum
starfsmanna sinna hjá Petrokemi-
kals. Honum var ljóst, að skerfur
samstarfsmanna hafði ekki verið
góður, og það valdið lélegum ár-
angri. Einnig hafði samkeppni
milli faggreina innan verksmiðj-
unnar valdið stöðugum vinnustöðv-
unum.
Howe bjó til uppkast að áætlun
og fór með það til stjórnenda
fyrirtækisins. Þeir sögðu, að hann
væri 10 ár á undan tímanum. Hon
um tókst samt að vekja áhuga
þeirra, svo að þeir fóru að hug-
leiða hvort áætlunin gæti ekki orð
ið að gagni. Ilowe ræddi einnig
við samstarfsmenn sína — hélt
stundum fjóra fundi á dag. Þetta
umstang leiddi af sér nýjan sam-
starfsgrundvöll miili stjórnar-
manna og félags starfsmanna, og
árangurinn varð samningsgerð,
sem orðin er fyrirmynd efnaiðn-
aðarins í Bretlandi.
Framleiðsla Petrokemikals hef- ,
ur nú aukizt um 150% og laun
starfsmanna þess um 28%. Þeir
1000 starfsmenn, sem segja átti
upp, fengu ný störf við fyrirtæk-
ið, og 13 fagsambönd, sem sífellt
deildu, vinna nú saman að velferð
armálum. Kommúnistar, sem við
fyrirtækið vinna, studdu Howe
einnig.
Konunglega nefndin, sem valin
var til að rannsaka ástandið í
brezkum iðnaði, hefui rætt um
að þetta dæmi væri til fyrirmynd
ar um lausn vandamála iðnaðarins.
Þýtt og endursagt úr NY
VERDEN nr. 5, 1968, Osló,
af S. J.
Sumarferð Framsóknar-
félaganna í Reykjavík
verður farin sunnudaginn 21. júli n. k. Heimsóttar verða nýjar slóðir
á Suðurlandi. Ferðin verður auglýst nánar í Tímanum á næstúnni, en
einnig gefur skrifstofa Framsóknarfélagana á Hringbraut 30 upplýs-
ingar um ferðalagið, sími 24480.
Skemmtiferð SUF
til Vestmannaéyja
Samband ungra Fram-
sóknarmanna efnir til
skemmtiferSar til Vest-
mannaeyja helgina 20.—
21. júlí n.k. Farið verður
með m.s. ESJU. Öllum er
heimil þátttaka, en fjöldi
farþega er takmarkaður
við 150 og er því nauðsyn-
legt, að þeir sem óska eftir
að taka þátt í ferðinni,
tryggi sér far hið fyrsta.
Frá Reykjavík verður lagt af
stað stundvíslega kl. 13.00.
laugardaginn 20. júlí og siglt
rakleiðis til Vestmannaeyja
Þangað verður komið um kl
22,00 og verður kvöldið til
frjálsrar ráðstöfunar. Klukkan
níu á sunudagsmorgun verð
ur lagt af stað í skoðunarferð
um Heimaey með kunnugum
leiðsögumönnum. farið á söfn
og farþegar fræddir um sögu
Vestmannaeyja. Upp úr hádégi
verður siglt tii Surtseyjar og
í kring um hana. Til Reykjavík
ur verður komið aftur seint á
sunnudagskvöld Allur viður-
gjörningur verður framreiddur
um borð * Esjunni. Allar nánan
upplýsingar um ferðina og far
miðapantanir og afgreiðsla
eru á skrifstofu Sambands
unigra Framsóknarmanna,
Hringbraut 30, siími 24484.
Þriðjudagar eru DC 8 þotudagar
Þriðjudagar eru SAS dagar
Ápriðjudögumeru
Kaupmannahafnardagar
Verið vandlát
Veljið SAS
Ferð yðar með hinum stóru og nýtízkulegu þotum SAS er ævintýri likust.
Þjónusta hins þrautreynda flugliðs verður ógleymanleg. SAS flýgur án
viðkomu til Kaupmannahafnar, en þar bíður yðar hið óviðjafnanlega
Tívolí' ótal skemmtistaðir og aragrúi verzlana. Ógleymanlegir dagar í
borginni við Sundið. Þaðan getið þér flogið til allra heimsálfa með SAS.
TILKYNNING
FRÁ BIFREIÐAEFTIRLITI
RÍKISINS
Athygli bifreiðaeigenda er hér með vakin á
því, að breytingu á ljósabúnaði bifreiða vegna
hægri umferðar á að vera lokið 1. ágúst n.k.
Eftir þann tíma má búast við fyrirvaralausri
stöðvun þeirra bifreiða, sem ekki hafa réttan
ljósabúnað.
Þeir sem hafa látið breyta Ijósabúnaði bifreið-
ar án þess að skoðun hafi farið fram sýni ljósa-
stillingarvottorð, þegar hún er færð til skoðunar.
TILKYNNING
FRÁ SÖLUNEFND
VARNARLIÐSEIGNA
Skrifstofa vor og afgreiðslur að Grensásvegi 9,
verða lokaðar vegna sumarleyfa frá 15. júlí til
12. ágúst.
Sölunefnd varnarliðseigna.

t