Vísir - 29.11.1978, Blaðsíða 6

Umsjón Guömundur Pétursson
Miövikudagur 29. qóvJ978
Fyrir sjö mánuöum yflrgaf
Parks-fjölskyldan heimili sitt I
San Francisco til þess aö taka
sérbólsetu f frumskógarparadis
Musterisfólksins I Guyana. Þau
voru sex. Faöir, móöir, annan
og þrjú börn. -
Hinn 45 ára gamli Gerald
Parks haföi frá góöu lifi aö
hverfa. Hann haföi góöar tekjur
sem deildarstjóri i risakjör-
verslun, en hann haföi hrifist af
auglýsingabæklingum sértrúar-
flokksins „Mustérisfóikiö”.
Rétt eins og i auglýsingapésum
feröaskrifstofanna var unaöi
nýlendunnar „Jonesbær”, djúpt
inni i Guyana, lýst fjálgum orö-
um og meö tælandi myndum.
Parks þekkti litiö til Guyana,
og hafði raunar staðiö i þeirri
trú, aö þaö væri eyja. Honum
þótti mikiö tilum þaö, sem látiö
var af þessari paradis. Þarna
áttu aö vera yndislegar baö-
strendur til sundiðkunar og köf-
unar. Nóg aö bfta og brenna.
Loftslagiö þægilegt, hitinn 30
gráöur, frjósöm jörö aö yrkja og
svo heilnæm, aö sjúkir endur-
heimtu heilbrigöi sitt. Hver fjöl-
skylda átti aö fá sinn eigin kofa.
Enginn þyrfti aö vinna, fremur
en hann vildi sjálfur. Ibúar
Jonesbæjar skyldu aldeilis laus-
ir viö rottukapphlaup kapital-
ismans. — I staöinn gætu þeir
kynnt sér jaröyrkju, lagt stund
á læknanám eöa látiö sér nægja
aðorna sér Isólinni undir trján-
um eöa viö baöstrendurnar.
Söfnuöurinn ætlaöi þó aö starfa
aö góögeröarmálum, og sjá hin-
um þurfandi indiánum frum-
skógarins i kring fyrir mat,
læknishjálp og andans mennt.
Góðtrúa fólk
Parks var ekki einungis guö-
hræddur maöur, heldur og góö-
trúa. Kona hans var hinsvegar
hikandi. En þau seldu heimili
sitt i San Francisco fyrir 16.000
dollara oglétu andviröiö renna i
safnaöarsjóöMusterisfólksins. 1
nokkur ár haföi Parks reyndar
goldiö tiund (eöa öllu heldur
25%) af tekjum sinum I safn-
aöarsjóöinn. — Loks var haldiö
af staö i april 1 fyrra.
Á siöustu fimm árum höföu
Bandarikjamenn tekist á
hendur þessa sömu ferö. Nokkr-
irþeirra seldu jaröneskar reitur
sinar og gáfu andviröiö I safn-
aðarsjóöinn. Aörir voru blá-
snauöir og eygöu þarna eina
möguleikann til þess aö höndla
sæluna á hótel jörö. Enn aörir
voru ofsatrúarfólk, og svo enn
aörir stakir kjánar. — Þaö sem
menn hryllir mest viö i dag,
þegar þeir lita yfir þessa
sundurleitu hjörö, er sú staö-
reynd, aö fæstir voru af þvi
sauöahúsi, sem sagt er hafa
beðiö ósigur I lifinu.
Endalokin eru nú öllum kunn
af lestri frétta undanfarinna
daga. Þaö er þarflaust aö fara
út I smáatriöalýsingar á þvi,
hvernig söfnuöurinn haföi veriö
svo heilaþveginn, aö foreldrar
létu börn sin bergja af eiturbik-
urum, áöur en þeir teyguöu
sjálfir þá bikara i botn og lögöu
sig siöan til hinstu hvildar.
En hvaö hélt þessu fólki
kyrru, eftir aö þaö var komiö til
slns áfangastaöar, og komst aö
raun um aö þaö haföi veriö
blekkt? Auglýsingabæklingarn-
irhöföulátiöósagt, aöJonesbær
var 240 kllómetra fró næsta
byggöu bóli. Falinn aö baki
Ainazonfrumskóginum. Gjör-
samlega óaögengilegur land-
veginn. Þaö var látiö ósagt, aö
ioftslagiö var kæfandi. Hitinn
fór oft upp fyrir 40 gráöur.
Gruggugt vatniö I næsta vatns-
falli, Kaituna-fljótinu, var mor-
andi af hrökkálum. Rafmagns-
lostiö af snertingu viö þá gat
lamaöhest. Eiturkvikindi frum-
skögarins skriöu um allt og I
myrkrinu voru jagúarar á
kreiki.
Hjálparsveitirnar sem komu
til Jonesbæjar á miövikudag,
gátu vart trúaö þvi af fyrstu sýn
snyrtilegra kofa, vel málaöra
skærum litum, hvaöa hryllingur
átti eftir aö opinberast þeim.
Fólkið lá um allt i skrautlega
lituöum skyrtum, og andaöi
friösæld af ölíu, rétt eins og heföi
oröiö samtffk um aö leggjast
niöur og baka sig 1 sólinni.
Þegar flugvélarnar lækkuöu sig
niöur i 200 metrahæö, fundu aö-
komumenn smjörþefinn af þvl,
sem beiö þeirra. Likin voru far-
in aö rotna eftir aöeins fjögurra
daga veru i sólinni.
Nú er starfið langt til búiö viö
aö búa um lik þessara rúmlega
900 manna, kvenna og barna, og
flytja til Bandarikjanna. Loftiö
hefur hreinsast af rotnunarlykt-
inni, en I staöinn svifa ásakanir
á báöa bóga. Hvi sinnti stjórn
Guyana aldrei þeim klögumál-
um, sem upp höföu komiö, eöa
ásökunum um nauöungardvöl
fólks I nýlendunni og þrada-
hald? Hversvegna höföu banda-
risk yfirvöld leyft Leo Ryan,
þingmanni, aö tefla i þessa tvi-
sýnu, þegar hann fór til nýlend-
unnar aö kynna sér, hvaö hæft
væri i kærunum? Hversvegna
haföi Guyanastjórn leyft heilum
flokki vitlausra Amerikana aö
taka sér bólfestu i landinu, og
leyft honum siöan eftirlitslaust
aö viöa aö sér vopnum og skipu-
leggja fangabúöir?
Leyfi Guyanastjórnar
G*Or»«to«'
LANDINGSBANE
Teikninginlýsiratburöunum á flugvellinum, þegar Ryan og föruneyti var drepiö. 1) Dráttarvéi meö
kerru kemur akandi frá Jonesbæ. 2) Traktorlnn fer yfir flugbrautina. 3) Skothrföin hafin. 4) Þeir sem
sluppu viö kúlnahrföina, flýja i frumskóginn. 5) Flugvél meö flóttafólk úr söfnuöinum stendur reiöubúin
til flugtaks 6) Fórnardýrin, eins og komiö var aö þeim viö fiugvélina. 7) Tjald þar sem særöir leituöu
skjóls um nóttina.
t
NÝLENDA MUSTERISFÓLKSINS

Gagnrýnin er ekki fyllilega
sanngjörn. Þegar séra James
Jones kom i' upphafi þessa ára-
tugs aö máli viö stjórnvöld I
Guyana og bauöst til þess aö
stofna nýlendu i frumskóginum,
hreifst Forbes Burnham, for-
sætisráöherra, af hugmyndinni
— þótt hann leyföi sér aö hlæja
aö kjánunum um leiö. Enda
komu engin andmæli frá leiö-
toga stjórnarandstööunnar,
Cheddi Jagan, hinum marxiska.
Jones gat ennfremur lagt fram
með sér ágætismeðmæli virtra
borgara i Bandarikjunum,
áhrifamanna, stjórnmálafor-
kólfa. Hann og söfnuöur hans
höföugottoröá sér i Kaliforniu.
óljóst tal hans um marx-
Iskt-leniniskt sértrúarsamfé-
lag, sem ætlaöi aö nema land og
starfa eftir sósialisku fyrir-
komulagi, féll einnig I góöan
jaröveg hjá Burnham, sem
haföi allar götur frá þvi aö Guy-
ana öölaöist sjálfstæöi frá stjórn
Breta stefnt landinu inn á
vinstri brautir. Um þessar
mundir var 20% atvinnuleysi
hjá Ibúum landsins og yfirvöld
höföu mikinn áhuga á þvi aö
brjóta land undan klafa frum-
Séra Jamcs Jones
Sannleikurinn er núna fyrst aö
koma f ljós, á undanförnum
dögum, þegar þessar rúmlega
30 sálir sem sluppu viö eitur-
byrlunina eru farnar aö leysa
fra skjóöunni. I þeim hópi er
Parksfjölskyldan, sem i upphafi
var getiö.
Frósögn Parks
Dauöir lágu i hundraöatali i Jonesbæ, þegar aö var komlö. Undir mörgum lfkum fundust látin börn
þeirra.Likið tii vinstrl á tröppunum er af séra Jones, Konan I svörtu buxunum og hvitu skyrtunnl var
kona séra Jones.
skógarinsogyrkja þaö. Afstaöa
Burnhams markaöist af þvi, aö
ef einhver hópurfólks var nægi-
lega vitlaus til þess aö rqma
þetta, þá var sá hópur velkom-
inn aö þvi. Hannbauö þeim 4.999
ekrur ónumins lands meö lof-
oröi um 17.000 ekra viöbót siöar
eru þarna 50 kofar og 6 svefn-
skálar I góöri hiröu. Vegirnir
eru betri i Georgetown, næstu
byggö. Þeir komu sér upp full-
kominni fjarskiptamiöstöö.
Samskiptin viö innfædda voru
litiö eitt treg, en þó vinsamleg,
þaö iitla sem þaö var. — „Viö
anaheimsóttu Jonesbæ, og einn
daginn kom sjálfur forsætisráö-
herrann iheimsókn I þyrlu. Þeir
fundu hamingjusamt og ánægt
fólk, sem var mjög iöjusamt.
Kvöldvaka var höfö til skemmt-
unar gestunum, sem luku lofs-
oröi á móttökurnar, þegar þeir
GeraldParkssegir svo frá, aö
hann hafi oröíb fyrir vonbrigö-
um strax viö komuna f nýlend-
una. Þaö voru ekki brosandi
landnemar, sem tóku á móti
honum og fögnuöu liösaukan-
um, heldur vopnaöir veröir,
sem leituöu kyrfilega I öllum
föggum fjölskyldunnar. — „Þeir
sögöumér, aö þeir væruaöleita
aö CIA-njósnurum, en ég hugs-
aöi meö sjálfum mér: Rugl!”.
Þau uröu aftur aö gangast
undir leit, þegar þau komu i
búöirnar og allt verömætt úr
þeirra fórum var fjarlægt. Hon-
um og konu hans var komiö
fyrir i kofa einum, börnunum
var komiö fyrir I umsjá safn-
aöarystkina og amman sett i
svefnskála fyrir eldra fólk. Ger-
ald Parks fékk fljótlega aö
meir. En hann hugöi flátt og út-
hlutaöi þeim landi, sem Venezú-
ela hefur gert tilkall til.
Byrjunin lofaði góðu
Frumherjar musterisfólksins
unnu aðdáunarvert starf. 1 dag
höföum gaman af þvi”, sagöi
málmiönaöarmaöur einn i
Georgetown, „aö Amerikanar
skyldu koma til okkar, þessa
blásnauöa fólks, og betla um
framlög”.
Bandariskir embættismenn
ogstarfsbræöur þeirra frá Guy-
yfirgáfu þaö, og þótti greinilega
mikiö um dugnaöinn og elju-
semina.
Aö sjálfsögöu höföu móttök-
urnar veriö settar á sviö, og
gestunum einungis veriö sýndur
sparisvipurinn, sem settur haföi
veriö upp I þessi eina tilefai.
LYSINGAR ÞEIRRA,
SEAI KOMUST AF
ÚR NÝLENDU DAUÐ
ANSÍ GUYANA
I