Vísir - 29.11.1978, Blaðsíða 10

10
VfSIR
v Otgefandi: Reykjaprent h/f
IFramkvæmdastjóri: Davfö Guömundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
ölafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson. Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Umsjón meö Helgarblaöi: Arni
Þórarinsson. Blaöamenn: Berglind Asgeirsdóttir.Edda Andrésdóttir, Gísli
Baldur Garðarsson, Jónlna Michaelsdóttir, Jórunn Andreasdóttir, Katrin Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Öli Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Stefán Kristjáns-
son, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. Otlit og hönnun: Jón
öskar Hafsteinssop, Magnús ölafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur:
Sfðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14 simi 86611 7 linur
Askriftargjald er kr. 2400,-
á mánuöi innanlands.
Verö i lausasölu kr. 120 kr.
eintakiö
Prentun Blaðaprent h/f.
Nauðstödd
atvinnugrein
Starfsgrundvöllur smásöluverslunar landsmanna hef-
ur nú komist í brennidepil fréttanna í tilefni af fundi
kaupfélagsstjóra og blaðamannafundi forráðamanna
Sambands íslenskra samvinnufélaga.
Þótt þessir aðila hafi dregið upp alldökka mynd af
ástandinu, sem ríkir í smásöluversluninni, er hún síst of
dökk, því að mikið er í húf i að ráðamenn þjóðarinnar átti
sig á því að mikilvæg atvinnugrein er nú í nauðum stödd,
og ef ekkert verður að gert blasir við lokun f jölda versl-
ana og atvinnuleysi fjölda fólks.
Talsmenn Sambands íslenskra samvinnufélaga hafa
lýst yfir, að nær öll kaupfélög landsins séu rekin með
halla og tapið á smásöluverslun kaupfélaganna sé áætl-
að 500-600 milljónir króna á þessu ári. Mörg kaupfélög
eru svo illa stödd, að þau eru komin með öfugan höfuð-
stól og eiga ekki eignir umfram skuldir.
Svipað er ástatt varðandi stóran hluta almenns versl-
unarrekstrar í landinu um þessar mundir, og er ástæðan
aðallega sú, að með ráðstöf unum, sem gerðar hafa verið
í tengslum við fimm gengisfellingar undanfarin sex ár,
hafa vörubirgðir rýrnað stórlega miðað við endurkaups-
verð.
Versluninni hefur verið skylt að selja vörur sínar á
gamla verðinu eftir hverja gengisfellingu en síðan hef ur
hún orðið að endurnýja vörubirgðirnar að nýju á mun
hærra verði.
Álagning í smásölu hef ur tvívegis verið lækkuð á þessu
ári, f yrst um 9% í febrúar og svo um 10 1/2% í september
og vantar því einn fimmta upp á að álagningartekjur
verslunarinnar séu hinar sömu og þær voru í ársbyrjun.
Engar leiðréttingar hafa enn fengist á þessum niður-
skurði og eru af leiðingarnar nú sem óðast að koma í Ijós.
Þær koma meðal annars fram í minna vöruúrvali og
verulegum greiðsluerfiðleikum verslunarinnar.
Erlend vörukaupalán eru notuð í æ ríkara mæli til þess
að f jármagna innkaupin, en það leiðir til þess að stór
hluti af vörubirgðum í landinu er orðinn í eigu útlend-
inga. Verslunin hef ur stöðugt verið að færast í þetta horf
á síðustu árum. Þannig jukust erlend vörukaupalán um
nærri 150% í dollurum á árunum frá 1970til 76.
Þetta er háskaleg þróun og stöðugt sígur á ógæfuhlið-
ina. I mörgum tilvikum eru menn að greiða erlend vöru-
kaupalán löngu eftir að þeir hafa selt vöruna á gamla
verðinu. Stöðugt gengissig veldur enn auknum erfiðleik-
um, þar sem það étur álagninguna upp smátt og smátt,
en sem dæmi má nefna að bandaríkjadollar hef ur hækk-
að í verði um 2.6% á undanförnum mánuði.
Ráðamenn þjóðarinnar hlusta skilningsríkir á svip,
þegar talsmenn ákveðinna atvinnugreina bera upp
vanda sinn við þá, en lítið verður venjulega úr raunhæf-
um aðgerðum.
Sama er uppi á teningnum nú, þegar forráðamenn
samvinnuverslunarinnar hafa lagt spilin á borðið fyrir
viðskiptaráðherra ríkisstjórnar ólafs Jóhannessonar.
Hann hefur tekið þeim vinsamlega.
En það er ekki nóg. Óhjákvæmilegt er að rétta hag
þessarar atvinnugreinar og leyfa fimm prósentustiga
hækkun á álagningunni, eins og forráðamenn samvinnu-
verslunarinnar hafa farið fram á. Vandi smásöluversl-
unarinnar verður aftur á móti ekki leystur til f rambúðar
á meðan „30%-reglan” er látin gilda við hverja gengis-
fellingu. Þótt leiðrétting fáist nú brestur grundvöllurinn
að nýju næst þegar gengi krónunnar verður fellt, ef
gamla reglan verður látin ráða ferðinni áfram.
Mi&vikudagur 29. nóyember 1978
VÍSIR
Verðkönnun nemendo og kennnro í Samvinnuskólanum:
ÓDÝRARA AÐ VERSLA
í SAMVINNUVERSLUN
EN EINKAVERSLUN
— niðurstaða verðkönnunar í 70 verslunum
Vöruverö er talsvert lægra I Reykjavlk en liti á landsbyggöinni.
Vöruverð í einkaversl-
unum er að meðaltali
2,05% hærra en í sam-
vinnuverslunum sam-
kvæmt verðkönnun, sem
nemendur og kennarar
við Samvinnuskólann í
Bifröst gerðu í verslunum
viðs vegar um land.
Könnunin fór fram dag-
ana 6.-9. nóvember s.l.
Athugaö var verö i 70 verslun-
um, þar af 39 samvinnuverslun-
um og 31 einkaverslun. Skiptust
verslanirnar þannig á milli
landshluta: Reykjavik og
nágrenni 18, Suöurnes 14,
Vesturland 13, Noröurland 22,
Suöurland 3.
Verökönnunin náöi til algeng-
ustu tegunda matvöru og
hreinlætisvöru og var ákveöiö
fyrirfram hvaöa vörutegundir
yröu kannaöar. Alls var kannaö
verö á 71 vörutegund, þar af
voru 42 án söluskatts en 29 vörur
meö söluskatti.
Þaö fóru fram 4005 verötökur
eöa um 57 verötökur aö meöal-
tali I hverri verslun.
Fundiö var út meöalverö á
hverri vörutegund meö þvi aö
leggja saman mismunandi verö
I hverri verslun og deila I þaö
meö fjölda þeirra verslana sem
varan fékkst I.
Meöalveröiö var siöan sett
sem talan 100 til þess aö auö-
velda samanburöþannig aö þeir
sem selja vöruna lægra en
meöalverö eru meö t.d. veröiö
99 en þeir sem eru meö hærra
verö en meöalverö selja vöruna
á t.d. 101 eöa hærra veröi.
Ódýrast í Reykjavík
1 niöurstööum könnunarinnar
eru borin saman meöalverö i
einkaverslun og samvinnu-
verslun á landinu öllu. Einnig
eru borin saman verö þessara
tveggja rekstrarforma innan
hvers landshluta. Þá eru einnig
borin saman verö innan einka-
verslunar og samvinnuverslun-
ar bæöi milli landshluta og inn-
an þeirra.
Helstu niöurstööur eru þær aö
meöalverö á vöru meö sölu-
skatti er 0,73% hærra I einka-
verslun en i samvinnuverslun.
Meöalverö á vörum án sölu-
skatts er 2,77% hærra I einka-
verslun en i samvinnuverslun. 1
heild er niöurstaöan sú aö
meöalvöruverö I einkaverslun
er 2,05% hærra en I samvinnu-
verslun.
Meöalvöruverö I samvinnu-
verslunum eftir landshlutum er
lægst i Reykjavik og nágrenni,
99,63 en hæst á Suöurlandi,
101,55. Meöalvöruverö I einka-
verslun ér lægst I Reykjavik og
nágrenni, 98,77, og er þaö lægra
en i samvinnuversluninni, en
hæst á Noröurlandi, 101,95. (1
könnuninni voru engar einka-
verslanir á Suöurlandi).
Þegar meöalverð innan hvers
landshluta er tekiö sérstaklega
kemur I ljós aö meöalvöruverð I
samvinnuverslun i Reykjavlk er
99.50 en i einkaverslun 100,43
eöa um 0,93% hærra.
1 niöurstöðum könnunarinnar
var einnig birtur samanburöur
á veröi I þeim verslunum sem
könnunin náöi til.
—KS
: Roð Nafn verslunar Vfsit Röö Nafn verslunar V ísit.
i K iörmarkaöur K.E.A. 37.2 36 KRON,á1fhölsvegi 100,4
2 Vörumarkaöur K.B. 90.0 37 Lyngholt, Keflavfk 100,6
3 K.N, Sparkaup (lanersala) 90.7 38 K.B., Vegamótum 100,6
HaKkaun, Akuroyri 92,3 39 S ,S., Glæsib* 100,6
! 5 Vorsl. J. Ey.p,ertss., Borgn 92,3 40 S.S., Akranesi 100,7
! 6 K.S.K. HafnargöCví 30 93,6 41 KRON, Noröurfélli 100,8
l"tibú K. Þ, Laugum " 94,0 42 KRON, S norrabraut 100,8
! -8 Vörumarkaöurinn, /Crmúla 1 94,2 43 K.S. Skagfiröingabraur 100,9
9 Hagkaup, Skotfan 94,5 44 Versl. Hvaramur, Olafsv. 101 ,0
i 10 K.S.K. Sparkaup 95,9 45 Lltibú, Varmahlfö 101 ,o
i 11 KRON, Langholcsvegi 95,9 46 Kostur. Keflavfk 101,1
! 12 K.S.K. Orlndavfk 96,0 47 j Kaupf. verkamanna 101 ,2
i 13 K.S. Grána 96,4 48 Bragakjör, Grtndavfk 101.6
j 14 Neskjör, Borgarnesi 9*6,6 49 KRON, Tunguvegi 101,9
' 15 úribú K.Þ. Reykjahlíb 96,9 50 Friöjónskjör, Y-Njaröv, 102,2
! 16 Otibú K.Þ. Gljúfrabú 97,3 51 K.Ð., dlafsvfk 102,2
! 17 Matvœlabúðin, Reykjavfk 97,5 52 K.B., Hellissandi 102,2
:18 ABalbúö K.R.. Hvolsvelli 97,8 53 Skagaver, Akranesi 102,2
i 19 Lltibú K.S. Ketilási 98,0 54 Búrfell, Húsavík 102,2
! 20 Kjöt og fiskur, Breiöholti 98,3 55 K.S.K., Sandgeröi 102,3
! 21 KRON, StakkahlfO 98,8 56 Tindasróll, Sauöárkrókl 102,4
22 Htibú K.S., Hofsósi 98,9 57 Víöir, Reykjavfk 102,5
23 Vfsir, Sauöárkróki 99,0 58 Matvörub,, Sauöárkróki 102,6
24 KRON, H1föarucRÍ 99,0 59 K.S.K., Hafnargötu 62 102,7
1 25 Verslun Einars (3l. 99,4 60 Kaupf. Þor, Hellu 102,7
26 Aöalbúö K.B. 99,4 61 S.S., Austurv'eri 102,7
! 27 Grfmsbaer 99,5 62 Strnumnes, Breiöholti 103,0
i 2a K.E.A., Hrfsalundi 99,5 63 KRON, Dunhaga K.Þ. Húsavík 103,1
29 K.S.K. Faxabraur 99,5 64 103, )
30 K.S.K. Y-Njarövfk ' 99,7 65 Vfkurbær 104,0
j 31 KaupRaröur 99,7 66 Vcrsl. B. Finnb, Garöi 104,6
32 Hrunabúö, Húsavík 99,8 67 Versl. Sel, Mýv, 107,5
33 lltibú, Akranesi 100,0 68 Hafnarkjör 109,2
34 ! 35 K.E.A.. Dalvfk lltibú, Rauöalæk 100,2 100,2 69 Kjörb. BJarna, Akureyri 110,0
Nonni or Bubbi, Keflavfk, leyföu ekki verökönnun.
A þessari töflu eru nöfn þeirra verslana sem könnunin náöi til og
samanburöur á veröi hjá þeim. Sem sjá má eru 32 verslanir undir
meöalveröi en 36 yfir.Ein verslun leyföi ekki verökönnun.