Vísir - 15.03.1979, Blaðsíða 16

16
Fimmtudagur 15. mars 1979
VÍSIR
LÍFOGLIST LÍFOGLIST LÍF OG UST LÍF OG LIST LÍF OG LIST LÍF OG LIST
TÓNLIST SEM
SJALDAN HEYRIST
Um tónleika Kammersveitarinnar i Hamrahlíðarskóla ó sunnudag
Rœtt við Þorkel Sigurbjörnsson og Wilhelm og Ib Lanzky-Otto
Sunnudaginn 18. mars,
Kl. 5:00 heldur Kammer-
sveit Reykjavikur tónleika
i Hamrahlióarskólanum,
eru þaó aórir tónleikar
Kammersveitarinnar I vet-
ur. Eitt af markmióum
Kammersveitarinnar er aó
iMja verk, sem sjaidan
• *.i aldrei hafa veriö flutt
!:■ i á landi. Hefur sveitin
i e> nst þessu markmiöi trú,
ug hefur á þann hátt aukiö
mjög á fjölbreytni I tón-
listarlifi hér.
A þessum tónleikum
herst hópnum liösauki þar
sem eru þeir feögar Wil-
helm og Ib Lanzky-Otto
ásamt stjórnandanum
Sven Verde frá Sviþjóö.
Þeir Lanzky-Otto feðgar
eru Islendingum kunnir frá
fornu fari, en Wilhelm
starfaöi hér á árunum 1946-
'51 sem hornleikari, pianó-
leikari og kennari viö Tón-
listarskólann i Reykjavik,
en Ib, sem er hornleikari,
hefur komiö hingaö þrisvar
Feógarnir Ib og Wilhelm
Kammersveitinni.
vakaö fyrir sér aö semja
eitthvaö, sem væri opin-
skátt og blátt áfram.
Verkið hallast allt að á-
kveðinni tónmiöju, tónin-
um E, ástæöurnar fyrir þvi
sagöi Þorkell, aö e.t.v. væri
ákveöin tilhneiging
(kannski aö einhverju leyti
á undirmeövitundinni), ef
verk væri samiö fyrir á-
Lanzky-Otto á æfingu meö
tegund, þá veröur aö vera
eitthvert heyranlegt sam-
hengi i stefjaefninu, ein-
hvers konar jafnvægi i
jafnvægisleysi.”
Margar minningar
héðan
Þeir Wilhelm og Ib Lanz-
ky-Otto eru önnum kafnir
Kammersveit Reykjavlkur.
sinnum áöur til tönleika-
halds undanfarin ár.
A efnisskrá tónleikanna
eru þrjú verk: Diverti-
mento elegiaco eftir Ture
Rangström, verkið WIBLO
eftir Þorkell Sigurbjörns-
son og Trió I Es-dúr Op. 40
eftir Brahms.
Divertimento elegiaco
var samiö áriö 1915 og er i
hefðbundnum stil fyrir
strengjasveit. Rangström
<1884-1947) var mjög virkur
i sænsku tónlistarlifi á fyrri
hluta aldarinnar, sem tón-
skáld. hljómsveitarstjóri
og tónlistargagnrýnandi.
Hann samdi m.a. fjórar
sintónlur, tvær óperur,
tónaljóö ýmiskonar og
kammermúsik, en hann er
þekktastur fyrir sönglög
sin.
Brahms var eitt áhrifa-
mesta tónskald 19. aldar-
innar á sviöi kammertón-
listar, og hefur á þvi sviöi
sem öörum veriö nefndur
beinn arftaki Beethovens.
Trióið Op. 40 sem hefur
hina óvenjulegu hljóöfæra-
skipan, fiöla, horn, og
planó, samræmir, eins og
svo mörg verka Brahms,
anda rómantiska tlmabils-
ins og form klassiska tima-
bilsins.
Verk Þorkels
WIBLO samdi Þorkell
Sigurbjörnsson áriö 1976
sérstaklega fyrir Wilhelm
og Ib Lanzky-Otto, og er
nafn verksins dregiö af
nöfnum þeirra. Þeir frum-
fluttu verkiö i Stokkhólmi i
fyrra ásamt kammersveit-
inni Musica Svecia undir
stjórn Svens Verde.
Aöspuröur um einkenni
og uppbyggingu verksins
sagði Þorkell, aö viö samn-
ingu þess hafi aöallega
Tónlist
Þorkeil Sigurbjörnsson: „Afturhvarf til tóntegunda.”
Visismyndir:GVA
sagöi Þorkell.Upphaflega
voru sögulegar forsendur
fyrir tóntegundabundinni
tónlist, en þetta afturhvarf
nú er erfiðara aö skýra.
Tóntegund er sterkasta afl
til aö setja tónlist af staö og
halda henni á grunni. Hins-
vegar finns mér aö tónlist,
sem ekki er þannig bundin,
geti staöist, en þá verður
eitthvert heyranlegt lög-
mál aö vera til staöar til aö
halda tónlistinni i jafnvægi.
Eg hef alltaf haft áhuga á
mótifisku samhengi, helst
auöheyröu og hef skrifað
alls konar verk, sem togast
ekki aö neinni ákveöinni
tónmiöju. Má ef til vill lfkja
þessu viö hangandi högg-
mynd eöa óróa, sem hangir
á veikum þræöi, en veröur
aö vera I jafnvægi, ef hann
á ekki aö falla saman.
Sama gildir um tónlist,
sem ekki er bundin af tón-
væri þetta eina skandi-
naviska verkiö fyrir þessa
hljóöfæraskipan, og hygöu
þeir á frekari flutning þess
næsta ár væntanlega i Svi-
þjóö. Þorkell haföi áöur
skrifaö verk fyrir Ib og hef-
ur hann flutt þaö bæöi á Is-
landi og i Sviþjóö.
Ib sagöi þaö alltaf sér-
staklega upplifun fyrir sig
aö koma til Reykjavikur,
þar sem svo mikiö af æsku-
minningum sinum væru
héöan. Hér hafði hann leik-
iö sér á bryggjunni og selt
blöö (m.a.Visi). Verst
væri, hversu timinn væri
naumur, en hann þarf aö
vera kominn til Finnlands
næsta mánudag til frekari
tónleikahalds.
Þeir voru jafnframt
mjög ánægöir meö sam-
starfiö viö islensku hljóö-
færaleikarana.
kveöiö fólk og ákveöinn
staö aö staösetja tónana
lika á ákveönum stööum.
„I seinni tiö hefur komiö
fram ákveöiö afturhvarf til
einhvers konar tóntegunda
hjá ýmsum tónskáldum,”
Karólina
Eiriks-
dóttir
skrifar
þessa einu viku, sem þeir
dvelja i Reykjavik, en hér
halda þeir tvenna tónleika.
Samt nábist til þeirra rétt
á milli æfinga á þriöjudag-
inn. Wilhelm talar enn is-
lensku, þótt nú séu libin 28
ár siöan hann fluttist héö-
an. Sögöu þeir þaö mjög
ánægulegt aö koma til Is-
lands og sérstakt ánægju-
efni aö spila WIBLO, sem
eins og fyrr segir var samiö
fyrir þá. Þeim vitanlega
íslenska óperan
orðin að veruleika
tslenska óperan sýnir
Pagliacci
eftir Leoncavailo
Leikstjóri: Þurföur Páls-
dóttir
Hljómsveitarstjóri: Garö-
ar Cortes
Leikmvnd og búningar:
Jón Þórisson
Þaö rikti mikil eftirvænt-
ing og stemning I Háskóla-
bió á sunnudagskvöldiö.
Þegar Garöar lyfti höndum
og fyrstu hljómarnir stigu
upp i loftið, gripu menn
andann á lofti — Islenska
Leiklist
Bryndls
Schram
skrifar
óperan var oröin að veru-
leika. Eftir allt, sem á und-
an er gengið, allar úrtölur
og hrakspár, hlýtur þaö aö
hafa verið stórkostlegt
augnablik fyrir stjórnand-
ann að standa meö sprota I
hönd og spila á söngvara og
hljóðfæraleikara, laöa
fram hina fegurstu tóna.
Þrátt fyrir erfiöar aö-
stæöur, tókst þessi óperu-
flutningur svo vel, aö
fagnaöarlátunum ætlaöi
aldrei aö ljúka og allir viö-
staddir, bæöi þiggjendur og
veitendur óskuöu hverjir
öörum til hamingju meö
áfangann.
Hinn kokkálaöi eigimaö-
ur hefur mörgum oröið
yrkisefni. En ekki gripa
allir til sömu örþrifaráða
og Canio vesalingurinn.
Fram til þessa hefur maö-
ur oftast séö Magnús Jóns-
son i hlutverki elskhugans,
hins glæsilega heims-
manns, sem allar konur
þrá. En einhvern tima
vaxa allir upp úr sllku hlut-
verki, og nú reynir á
Magnús sem karakter-
söngvara! Til dæmis um
þaö, hversu góður hann
var, þá var örvænting hins
svikna manns svo átakan-
leg, aö manni rann kalt
vatn milli skinns og
hörunds, er hann söng
lokaariu fyrri þáttar. Þar
fannst mér hann bestur.
Ólöf K. Harðardóttir
söng hlutverk Neddu, hinn-
ar miskunnarlausu en ást-
föngnu eiginkonu Canios, á
frumsýningu. Ólöf var i
einu oröi sagt yndisleg.
Söngur hennar var, hrif-
andi, útlit og framkoma
hæföu þessari eftirsóttu
konu fullkomlega.
Halldör Vilhelmsson kom
manni skemmtilega á ó-
vart I hlutverki Tonios,
krypplingsins, sem einnig
elskar Neddu. Hinn aum-
kunarveröi Tonio varö trú-
veröugur og sannfærandi I
höndum Halldórs. Halldór
virkar á áheyrendur sem
mjög hlédrægur maöur,
sem á erfitt meö aö sleppa
fram af sér beislinu. En á
bak viö gervi Tonios gaf
hann sér lausan tauminn og
sýndi á sé alveg nýja hliö.
Kórinn stóö sig einnig
mjög vel. Þaö var lif i hon-
um, hvergi dauður punktur
mikil hreyfing. Hins vegar
var greinilegt, aö þrengslin
ullu vandræöum. Menn
voru aö rekast hver á ann-
an og hrasa á mishæöóttu
gólfinu.
Var augljóst á uppfærsl-
unni allri, aö þátttakendur
höföu ekki vanist sviöinu,
þeir þekktu ekki umhverfi
sitt, og kom þaö niður á
heildarsvipnum. „Kómedi-
an” i öðrum þætti var t.d.
hálfklaufaleg, þaö var
eiginlega alls ekki pláss
fyrir leikendur á litla sviö-
inu. Þuriöur Pálsdóttir hef-
ur mikla menntun og söng-
lega séö er varla hægt aö fá
betri stjórnanda, en með
aðstoö þjálfaðri leikstjóra
heföi sýningin öll oröiö liö-
legri.
Leiktjöld voru einföld og
BRÚÐURNAR HAFA ORÐIÐ
Leikbrúöuland sýnir:
Gauksklukkuna
Höfundur: Soffia
Prókofieva
Þýöandi: Hallveig Thorla-
cius
Leikstjóri: Briet Héöins-
dóttir
Leiktjöid: Snorri Sveinn
Friöriksson
Tónlist: Atii Heimir
Sveinsson
Þaö var mikið um aö
vera I leikhúsum borgar-
innar um siöustu helgi.
Frumsýnd ein ópera og þar
aö auki tvö barnaleikrit.
Þau tvö siöastnefndu eru
bæöi rússnekrar,ættar, og
segja okkur frá þvi, hvern-
ig hiö góöa sigrast á hinu
illa: ævintýri I heföbundn-
um stil. Annaö er leikiö af
alvöruleikurum, en hitt eru
allt brúöur, sem þær Hall-
veig Thorlacius og Helga
Steffensen hafa búiö til af
mikilli list og hugmynda-
flugi og stjórna á bak viö
Leiklist
Bryndis
Schram
skrifar
tjöldin ásamt Bryndisi
Gunnarsdóttur.
Leikbrúöland er nú oröiö
nokkurra ára gamalt og
nýtur æ meiri vinsælda og
viöurkenningar hjá al-
menningi, einkum yngstu
kynslóöinni. Má ætla aö
Jón Guðmundsson, leik-
brúöusmiöur, hafi veriö
kveikjan, en slöan hefur fá-
mennum hópi tekist aö
halda lifi i leikbrúðunum,
oft viö þröngan kost og bág
ar aðstæður, þar til nú, aö
Leikbrúöuland er búiö aö fá
ákveöinn sess I menningar-
lifi landsmanna. Ekki hef-
ur undirrituö fylgst meö
öllum verkefnum Leik-
brúðulands, en þó má
skjóta þvi hér inn i, aö þessi
leikhópur er einn af fáum,
sem hefur lagt leiö sina út á
landsbyggðina, jafnvel aö
vetrarlagi, og kom hvaö
eftir annaö til Isafjaröar á
þeim árum, sem ég bjó þar.
Hefur mér sýnst verkefna-
val hingaö til aö mestu
sniöiö viö hæfi barna, en
væri þaö ekki gaman og
skemmtileg tilraun aö
setja á sviö leikrit fyrir
fulloröna, t.d. eftir Bertold
Brecht eða „absúrd” höf-
undana? Höfundum leik-
brúöanna eru greinilega
engin takmörk sett, tækni-
lega fer þeim fram viö
hverja raun, og hugmyna-
flugið viröist óþrjótandi.
Þeir gætu stækkað á-
horfendahópinn til muna
meö þvi aö takast á viö
stærri verkefni.
Gauksklukkan segir frá
Kukkulinu gauksmömmu,
sem hefur það hlutverk I
þorpinu aö vekja sólina á
morgnana og gæta timans
fyrir þorpsbúa. En þegar
ungarnir hennar týnast,
veröur hún að yfirgefa
þorpið til aö leita þeirra, og
þá taka hin dýrin aö sér aö
vekja sólina. Úlfurinn og
uglan eru dýr næturinnar:
þau kæra sig ekkert um
sólina og vekja hana þvi
aldrei og Kúkkulinu , vilja
þau ekki sjá framar. Þaö
rikir þvi eilift myrkur. En
aö lokum sjá dýrin aö sér
og bjóöa KúkkuIInu aö snúa
til baka heim til þorpsins
og vekja sólina á morgn-
ana.
Eins og fyrr segir, voru
brúðurnar listilega geröar,
einkum var kötturinn og
Kúkkulina mikið augna-
yndi. Raddir þekkti maöur
af eigendum sinum, sem
allir eru þekktir leikarar
hér I borg, og var ekkert út
á þær aö segja. Þýöing
Hallveigar fór vel I munni,
alveg i anda verksins.
Leikmyndin er afskaplega
falleg og nostursamleg, og
var þannig geröur aö
breyta mátti um svið á
svipstundu, sem er mikill
kostur. Er gaman að
fylgjast meö þvi, hvaö leik-
myndagerö fleygir mikiö
fram hér i borg. Hver lista-
maðurinn á fætur öörum
leggur sig allan fram við að
skapa heillandi umgerö.
Væri óskandi, aö þetta fólk
gæti gefiö sér tima til aö
fara út fyrir höfuöborgina
og veitt áhugamönnum lið.
Mundi þaö bæta fegurðar-
smekk allra landsmanna,
ekki bara hér á höfuö-
borgarsvæöinu.
Aöur en sýningin hófst
talaði Bryndis Gunnars-
dóttir viö börnin og sýndi
þeim, hvernig leikbrúöa
veröur til. Fórst henni þaö
vel úrhendi, þó aö hún miö-
aöi tal sitt kannski einum of
viö allra yngstu áhorf-
endur. B»Schram
Tvær aðaipcrsónurnar i Gauksklukkunni, úlfurinn og
uglan.
LÍFOGLIST LÍFOGLIST LÍF OG LIST LÍF OG LIST LÍF OG LIST LÍF OG LIST
....111...... 1 " r ' .11 " ' " .....1 1 .....1. ' ' ' ....... ........ . ■... .... .