Morgunblaðið - 02.09.2001, Blaðsíða 16

16 B SUNNUDAGUR 2. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ferðalög
NÁTTÚRAN KALLAR!
virtum spænskum ætt-
um fengu þar inngöngu
og að auki þurftu feður
þeirra að borga „heim-
anmund“ til klausturs-
ins. Samkvæmt hefð
yfirstéttarinnar á
Spáni á þessum tíma
var elsta dóttirin í fjöl-
skyldunni gift góðu
mannsefni, önnur dótt-
irin var send í klaustur
og þriðju, eða yngstu
dótturinni, var haldið
eftir heima til að sjá um
móður sína. Klaustrið
Santa Catalina þótti á
þessum tíma vænn
kostur fyrir hefð-
armeyjar og margir for-
eldrar borguðu háar
fjárhæðir til að dætur
þeirra fengju inngöngu.
En þetta var ekki hefð-
bundið klaustur þar
sem nunnurnar áttu að
afsala sér öllum lífsins
gæðum – þvert á móti.
Nunnurnar, ungar
stúlkur af virtum
spænskum ættum,
bjuggu þar í munaði með þjón-
ustustúlkur og þræla. Fyrst í stað
höfðu nunnurnar sér til þjónustu
svartar stúlkur sem voru fluttar frá
Afríku en þær áttu erfitt með að að-
lagast köldu og þunnu lofti þorpsins í
Andesfjöllunum. Síðar fengu nunn-
urnar innfæddar stúlkur til að vinna
fyrir sig; elda, sjá um þrif og aðra
þjónustu. Innan veggja klaustursins
bjuggu um 450 konur þegar mest
S
PÁNVERJAR og aðrir Evr-
ópubúar kristnuðu indíána
Suður-Ameríku með vopna-
valdi á 15. og 16. öld. Þeir sem
voru sendir af spænsku konungshjón-
unum Isabellu og Ferdinandi áttu
skilyrðislaust að breiða út kaþólska
trú meðal hinna nýju þegna ríkis
þeirra. Byggð voru fjölmörg klaustur,
stór sem smá, og eitt þeirra var reist
í fjallabænum Arequipa árið 1580.
Það er ákaflega áhugavert að skoða
og andrúmsloftið innan klaust-
urveggjanna var gert eins aðlaðandi
og fallegt og unnt var til að laða að
ungar hefðarmeyjar frá Spáni.
Vænn kostur fyrir hefðarmeyjar
Stofnandi klaustursins var rík
spænsk ekkja, María de Guzmán. Hún
setti vissar reglur um klausturvist og
ekki var öllum heittrúuðum stúlkum
hleypt þangað inn. Aðeins stúlkur af
Fimm stjörnu nunnuklaustur
var; um þriðjungur þeirra voru nunn-
ur en hinar voru þjónustustúlkur.
Miklar veislur
Nunnurnar höfðu til afnota eigin
íbúðir; svefnherbergi, setustofu og
eldhús með svefnkróki fyrir þjón-
ustufólk. Íbúðirnar voru skreyttar
dýrindis málverkum, evrópskum hús-
gögnum og fínasta postulíni. Sér til
afþreyingar héldu þær miklar veislur
og buðu til sín hljóðfæraleikurum og
öðrum listamönnum. Spænsku hefð-
arstúlkurnar nutu því allra þeirra
þæginda og skemmtunar sem þær
höfðu alist upp við á Spáni. Á þessum
tíma bjó fólkið í bænum við sára fá-
tækt en hefðarnunnurnar voru ein-
angraðar frá þeim raunveruleika sem
blasti við utan klaustursins. Þremur
öldum síðar, eða árið 1871, barst
kvörtun frá Vatíkaninu og páfinn for-
dæmdi lífið innan veggja klaustursins
Santa Catalina sem líktist fremur
einkaklúbbi hefðarkvenna en klaustri.
Hann sendi systur Jósefu Cadena,
stranga nunnu af Dóminíkanaregl-
unni, til þess að uppræta þessa spill-
ingu og koma reglu á klausturlífið.
Systir Jósefa breytti lifnaðarháttum
nunnanna í klaustrinu, leyfði þeim
þjónustustúlkum að fara sem vildu
en öðrum að gerast nunnur. Byggt
var sameiginlegt eldhús og nunn-
urnar sjálfar þurftu nú að sjá um
eldamennskuna; þær borðuðu allar
saman í samkomusalnum og voru
látnar sofa nokkrar saman í herbergi.
Öll þægindi, sem nunnurnar höfðu
búið við áður, heyrðu nú sögunni til.
Klaustrið var ekki lengur einungis
fyrir ríkar stúlkur heldur var það
Í fjallabænum Arequipa í Perú er klaustrið Monasterio de
Santa Catalina sem reist var árið 1580, aðallega fyrir
spænskar hefðarmeyjar. Ragnheiður Kristinsdóttir gekk
þar um götur og blómleg torg og kynnti sér sögu þess.
klaustrið Monasterio de Santa Catal-
ina sem var byggt eins og lítið
spænskt þorp og er eitt af perlum
byggingarlistar frá nýlendutímanum í
rómönsku Ameríku. Byggingar innan
klausturmúranna voru málaðar í
björtum litum: bláar, okkurgular og
rauðar. Göturnar voru nefndar eftir
borgum á Spáni: Toledo, Sevilla,
Granada og Córdoba, og voru
skreyttar litríkum blómum, appels-
ínutrjám og gosbrunnum. Umhverfið
Úr klausturþorpinu svokallaða, á veggnum stendur
þögn en það var allt annað en þögn og bænalestur á
þessum tímum.
S
AMARÍA er göngusvæði
Krítverja, eins konar
„Laugavegur fjallanna“.
Gljúfrið er gengið á einum
degi, 18 kílómetrar í einum rykk, eins
gott að vera vel skóaður og sæmilega
á sig kominn! Samaría dregur til sín
ferðamenn frá öllum heimshornum,
um hundrað þúsund manns árlega,
ákafa í að njóta einstæðrar náttúru-
fegurðar og kynnast sögu gljúfursins.
Samaría er sögufrægt náttúru-
virki, óvinnandi fjallakastali með að-
eins tvær inngönguleiðir, brattan stíg
frá Omalos-hásléttunni og mjó göng
milli himinhárra hamraveggja nálægt
strönd Líbíuhafs. Hér var hægt að
lifa góðu lífi með næga villibráð og
rennandi vatn. Gljúfrabúar létu aldrei
kúga sig og réðust oft gegn ríkjandi
yfirvaldi; Feneyingum (1204–1669);
Tyrkjum (1669–1898), „tíma angistar
í 270 ár, 11 mánuði og 9 daga“, og
Þjóðverjum í seinni heimsstyrjöld-
inni. Sfakitos (gljúfrabúar) eru fræg-
ustu frelsishetjur Krítverja.
Náttúruperlan Samaría geymir
ótal hella, litlar kirkjur úr hlöðnu
grjóti og yfirgefin þorp, eftir að
gljúfrið var gert að þjóðgarði. Neðan-
jarðar niða bergvatnslindir, upp-
sprettur svala sólheitum ferðamanni
og villtar geitur (krí-krí) hlaupa upp
klettaveggi. Samaría er stórkostlegur
minnisvarði um frelsisbaráttu og
náttúrufegurð hvítu eyjunnar Krítar.
Árla morguns standa nítján Ís-
lendingar á Omalos-hásléttunni við
Xyloskalo (tréstigann) sem dregur
nafn sitt af tréhandriði niður á botn
gljúfurins. Fararstjórinn okkar er
Ragna Vala Kjartansdóttir sem verð-
ur að gæta þess að allir skili sér á rétt-
Stærsta gljúfur Evrópu er á Krít
Gengið í fótsporum
frelsishetja Krítar
Á Krít er Samaríagljúfrið,
sögufrægt náttúruvirki
sem nær norður frá Omalos-
hásléttu suður að Líbíuhafi.
Oddný Sv. Björgvins gekk
eftir gljúfrinu.
Gengið í grýttum árfarvegi, en stöðugt breyttist undir fótinn og var töluverð
áreynsla á fæturna.
Eftirminnilegt frí
Hvert er eftirminnilegasta fríið
þitt?
Þegar við hjónin fórum í frí til
Suður-Afríku fyrir nokkrum árum.
Hvernig var ferðin skipulögð?
Við flugum til Jóhannesarborgar,
leigðum þar bíl og fórum síðan á
ferðaskrifstofu og létum benda
okkur á áhugaverða staði lands-
ins.
Hvar gistirðu?
Á ýmsum hótelum í þorpum og
bæjum.
Hvernig var ökuferðin?
Mikið ævintýri. Landið er óskaplega fjölbreytt og fegurð landslagsins
ólýsanleg. Við keyrðum meðal annars inn í Kalahari-eyðimörkina þar
sem Búskmenn, sem eru mjög lágvaxnir, búa og síðar í Zulu-land í
norðri þar sem Zulu-menn, sem eru mjög hávaxnir, búa. Við sáum heim-
kynni og fræddumst um menningu þessara þjóðflokka, sáum meðal
annars stríðsdansa, sem var mjög gaman. Við heimsóttum líka Höfða-
borg, sem hefur fallegasta borgarstæði sem ég man eftir.
Einhverjir staðir sem vert er að heimsækja á þessum slóðum?
Ég mæli með Krüger-þjóðgarðinum. Þar gistum við í strákofum sem
búnir voru öllum þægindum en ef við opnuðum glugga komu undir eins
litlir apakettir inn til að sníkja mat. Við ókum á opnum jeppa um þjóð-
garðinn þar sem við sáum ljónafjölskyldu, blettatígur, buffalóhjarðir, fíla
og gíraffa og alls kyns dýr sem við höfðum aldrei séð villt. Okkur var
sagt að svo fremi sem við stæðum ekki upp eða færum út úr bílnum
væri engin hætta á ferðum en samt fylgdi vopnaður maður hverjum bíl
ef eitthvað kynni að bera út af. Einnig stóð til boða að fara í gönguferðir
í fylgd vopnaðra manna. Þá heimsóttum við bæinn Stellenbosch, sem
er í vínræktarhéruðunum í suðurvesturhluta landsins, sem var mjög
gaman.
Einhverjir veitingastaðir sem þú mælir með?
Við borðuðum á ýmsum veitingastöðum og fengum alltaf góðan mat.
Ég verð þó að mæla með gististaðnum D’ouwe Werf í Stellenbosch en
þar var gott að dvelja og frábær matur.
Einhver ferð fyrirhuguð á næstunni?
Nei.
Edda R. Níels er eigandi
Linsunnar í Aðalstræti. Hún
fór í eftirminnilega ökuferð
um Suður-Afríku.
Með ljónum og apa-
köttum í S-Afríku