Vísir - 17.09.1979, Blaðsíða 9

vism Mánudagur 17. september 1979
Hver er réttur sjúklinga
gagnvart sjúkrasamiögunum?
,,Þaö hefur frá upphafi veriö
grundvallaratriöi i regium um
sjúkratryggingar, aö samlög
endurgreiöi ekki sjúklingum
reikninga fyrir iæknishjáip
veitta af sérfræöingi, sem ekki
er aöili aö samningi lækna viö
sjúkrasamiögin”, sagöi Gunnar
Möller, er hann var spuröur,
hvern hann teldl vera rétt sjúk-
linga til endurgrelöslu reikn-
inga úr sjúkrasamlagi. Gunnar
er formaöur samninganefndar
Tryggingastofnunar rikisins, og
á auk þess sæti i Tryggingaráöi.
,,Ég tel, aö meö þvi aö sýna
undanlátssemi f þessum efnum,
og gefa fordæmi fyrir sllkum
endurgreiöslum, muni samn-
ingsaöstaöa stórversna, þar
sem læknar heföu þá litiö aö
vinna viö þaö aö hafa samning
viö Tryggingarnar. Hætt er viö,
aö þaö yröi ekki til hagsbóta
fyrir sjúklinga, enda er gjald-
skrá lækna lágmarksgjaldskrá,
og ósamningsbundnum læknum
heimilt aö taka hærri greiöslur
en gjaldskráin greinir”.
// Ekki viö þetta
búandi lengur"
,,Sem betur fer hefur til
skamms tfma verið lítiö um, aö
heimildin i samningnum milli
lækna og sjúkrasamlags væri
notuö. Nú eru hins vegar heilir
hópar sérfræðinga farnir aö
segja sig úr samningnum, og er
þá ekki viö þaö búandi lengur.
Nauösynlegt gæri þvf reynst aö
fella þessa heimild úr samn-
ingnum. A þaö reynir f nóvem-
ber næstkomandi, en þá veröur
samningurinn laus.
Eins og sakir standa, er lækn-
um frjálst aö segja sig úr samn-
ingi viö sjúkrasamlög. Geri þeir
þaö, veröa þeir hins vegar aö
taka afleiöingunum af þvi, og,
þvi miöur, sjúklingar þeirra
lika. Sjúkrasamlögin endur-
greiöa ekki reikninga frá þeim,
sem segja sig úr samningi viö
þau”.
Drögum
lagalegan
rétt siúkra
samlaga
I eta”
„Talsmenn Sjúkrasamiags
Reykjavfkur og Trygginga-
stofnunar rfkisins hafa látið sér
tförætt um þann mikla
kostnaöarauka, sem sjúklingar
veröa fyrir vegna uppsagna
okkar á samningi milli þessara
aöila og læknafélaganna, og er
þá einkum bent á elli- og ör-
orkulifey risþega”, sögöu
Jóhann Guömundsson og
Höskuldur Baldursson, tveir
sérfræðinganna f bækiunar-
skurölækningum, sem sögöu sig
úr samlagi fyrir skömmu.
„Rétt er aö benda á, aö allir
landsmenn eru sjúkratryggöir
samkvæmt lögum. Þeir hafa
greitt iögjöld sfn til sjúkra-
trygginganna, og drögum viö
þvi stórlega I efa lagalegan rétt
sjúkrasamlaga til aö neita sjúk-
lingi um endurgreiöslu á til-
skyldum hluta kostnaöar viö -
sérfræöingsviötal«Sjúklingur er í
þvi tilviki eingöngu aö krefjast
sömu upphæöar frá sjúkrasam-
lagi, og þaö hefði aö öörum kosti
greitt viökomandi sérfræöingi,
ef hann starfaöi fyrir sjúkra-
samlögin”.
verOur heimlld tll
að starfa utan sam
laus feiid niöur?
Nokkur brögö hafa veriö aö
þvf aö undanförnu aö læknasér-
fræöingar segöu sig úr samningi
læknaféiaganna viö Trygginga-
stofnum rfkisins og Sjúkra-
samlag Reykjavikur, nú sföast
sérfræöingar f bæklunarskurö-
lækningum og taugaskjúk-
dómum. Sjúklingar, sem leita
til einhvers þessara lækna, fá
reikninga ekki endurgreidda úr
sjúkratryggingum. Eru menn
„Fylul alltaf taxta
Sjúkrasamlauslns
- seglr flsgeir Karlsson geðlæknir
IV
„Ég tel algeriega fáránlegt,
aö sjúklingar skuli ekki geta
fengið endurgreidda úr sjúkra-
tryggingum reikninga frá lækn-
um, sem ekki eru i samningi viö
sjúkrasamlag”, sagöi Asgeir
Karisson, geölæknir, sem starf-
ar utan samlags, þegar Visir
leitaöi álits hans.'
„Ég fylgi alltaf taxta sjúkra-
samlagsins I viöskiptum minum
viö sjúklinga, enda þótt ég sé
ekki aöili aö samningi viö þaö.
Áöur en ég sagöi mig úr
samningnum haföi ég starfaö
talsvert lengi i samlagi, en
langaöi svo til aö athuga,
hvernig væri aö starfa sjálfstætt
og óháö kerfinu. Ég losna viö
heilmikla skriffinsku meö þvf aö
skipta milliliöalaust viö sjúk-
linga, og mér finnst ég ná betri
samvinnu viö sjúklingana fyrir
bragöiö”.
//Vona aö sjúkratrygg-
ingakerfiö veröi endur-
skoöaö".
„Auk þess er ég þeirrar
skoöunar, aö fólk eigi aö geta
valiö á milli, hvort þaö vilji leita
aöstoöar læknis, sem starfar i
sjúkrasamlagi eöa læknis, sem
starfar utan þess”, bætti Asgeir
viö. „Sumir vilja frekar leita
meö vandamá) sin til læknis,
sem starfar sjálfstætt úti i bæ,
til þess aö komast hjá þvi aö
vera settir á skrá hjá sjúkra-
samlagi eöa göngudeildum.
Vandamálin geta veriö þess
eölis, aö fólki sé umhugaö aö
þau séu ekki skrásett hingaö og
þangaö úti i bæ”.
„Ég vil taka þaö fram, aö ég
hef ekkert sérstakt út á sjúkra-
samlögin aö setja. Hins vegar
finnst mér óeölilegt aö læknum
sé gert svo erfitt fyrir sem raun
ber vitni aö starfa utan þess, og
aö sjúklingar fái ekki endur-
greidda reikninga þeirra, sem
þaö gera. Aliir eru skyldugir til
aö vera i sjúkrasamlagi, og þess
vegna ættu allir, sem þurfa aö
leita sér lækninga aö geta fengiö
aöstoö þess ef þeir kjósa. Þaö er
almenningi I hag, aö einhverjir
læknar starfi utan sjúkrasam-
lags og ég vona þvi aö sjúkra-
tryggingakerfiö veröi tekiö til
endurskoöunar hvaö varöar
þessar endurgreiöslur”.
Pi
Ráöunevtiö
ræður llllu”
- seglr inglmar Slgurðsson. delldarstjúrl
„Þetta vandamál hefur aldrei
komiö upp áöur, og þess vegna
er ekki til neitt fordæmi, sem
hægt væri aö hafa til hliðsjónar
viö iausn þess”, sagöi Ingimar
Sigurösson, deildarstjóri i Heil-
brigðis- og tryggingamálaráöu-
neytinu, þegar Vfsir innti hann
eftir þvi, hver væri réttur sjúk-
linga þeirra sérfræöinga, sem
ekki eru aöilar aö samningi
lækna og samlaga um sérfræöi-
iæknishjálp.
Ingimar sagöi, aö ráöuneytiö
réöi litlu um, hvernig þessum
málum væri háttaö. „Viö getum
beint tilmælum til Trygginga-
ráös, en ráöiö veröur siöan aö
taka endanlega ákvöröun, þvi
aö þaö fer meö æöstu stjórn
mála, sem varöa almanna-
tryggingar. Mér er hins vegar
ekki kunnugt um, hvort úrsögn
læknasérfræðinga úr samlagi
hefur veriö rædd sérstaklega i
Tryggingaráöi”.
M
ORETTLATT
FYRIRKOMULAG
- seglr örn smárl flrnalösson
ii
ekki sammála um réttmæti
þess, enda viröist allt á huldu
um, hvernig beri aö túlka lögin
um aimannatryggingar hvaö
varöar slikar endurgreiöslur.
Nokkrir sjúklingar umræddra
lækna hafa haft samband viö
blaöiö, og kvartaö yfir þvi, aö
reikningar skuli ekki endur-
greiddir. Allir séu skyldugir til
aö vera í sjúkrasamlagi, og þvi
hljóti samlögin aö vera skyldug
til aö aöstoöa alla sjúklinga viö
aö standa straum af kostnaöi
viö læknishjálp.
Lögin um
sjúkratryggingar óljós.
1 lögum um almannatrygg-
ingar er gengiö út frá þvi sem
visu, aö læknar séu samnings-
bundnir, og kveöiö á um, aö
náist ekki samkomulag, skuli
geröardómur ákveöa samnings-
kjörin (46. grein laga um
almannatryggingar). Hins
vegar er einnig gert ráö fyrir
þvi i lögunum, aö sjúkrasamlag
skuli greiöa fyrir „nauðsyn-
legar rannsóknir og aðgeröir
eftir tilvisun til samlagslæknis
hjá sérfræöingum, þó þannig aö
samlagsmaöur greiöi 2000
krónur fyrir hverja komu til
sérfræöings” (43. grein, b
liöur). I þessari grein er ekkert
minnst á, aö sérfræöingar þurfi
aö vera aðilar aö samningi viö
sjúkrasamlög, til þess að
sjúkratryggingar hlaupi undir
bagga meö sjúklingum þeirra.
Viö leituöum álits nokkurra
lögfræöinga á þvl, hvernig bæri
aö túlka lögin um sjúkratrygg-
ingar, en enginn var fáanlegur
til aö láta hafa neitt eftir sér um
þaö. Einn lögfræöinganna sagöi,
aö eina leiöin til aö fá úr þvi
skoriö, væri liklega aö einhver
þeirra sjúklinga, sem ekki hafa
fengiö reikninga endurgreidda
úr sjúkrasamlagi, færi I próf-
mál viö Tryggingastofnun rfkis-
ins eöa Sjúkrasamlag Reykja-
vikur, og fengi þannig úrskurö
dómstóla um, hvernig beri aö
skyra lögin. ,AH0
„Eölilegt væri, aö sjúklingar
fengju endurgreitt úr sjúkra-
tryggingum reikninga frá lækn-
um, sem ekki starfa fyrir
sjúkrasamlag, en þó þannig, aö
gjaldskráin, sem samiö hefur
veriö um milli læknafélaganna
annars vegar, sé höfö til hliö-
sjónar” sagöi örn Smári Arn-
aidsson, formaöur Læknafélags
Reykjavikur, er haft var sam-
band viö hann.
„Sjúklingarnir eru búnir aö
kaupa sina tryggingu, og viröist
þvi ekki réttlátt annaö en aö
þeir njóti góös af henni. 1 samn-
ingi milli læknasamtaka og
sjúkrasamlaga er heimild til
þess, aö læknar megi segja sig
úr samningnum, og almenning-
ur ætti ekki aö þurfa aö liöa
fyrir aö fara til lækna, sem
starfa utan samlags. Hins vegar
er þetta álitamál, og stjórnvöld
veröa aö sjá um aö skera úr
þvi”.
M
Hættulegt að læknar séu
olurseldlr valdasamtðkum
- seglr Emll Als. augnlsknlr

„Ég áiit, aö iæknar eigi aö
vera algerlega óháöir rfkisvald-
inu og sjúkrasamlögum, og
koma fram sem sjálfstæöir aöil-
ar gagnvart sfnum sjúklingum.
Meö því gera þeir sjúklingunum
mest gagn” sagöi Emil Als,
augnlæknir, I samtali viö Visi,
en hann er einn þeirra sér-
fræöinga, sem hafa sagt sig úr
samningi viö sjúkrasamlög.
„Ég hef f sjálfu sér ekkert
sérstakt út á sjúkrasamlögin
hérlendis aö setja, enda þótt ég
viti, aö þau hafa stundum veriö
læknum erfiö. Hins vegar liggur
I augum uppi sú hætta sem staf-
aö getur af þvf, aö læknar séu
ofurseldir valdasamtökum eins
og sjúkrasamlögunum, og þarf
ekki aö leita lengi til aö finna
dæmi um hana. Nærtækasta
dæmiö er ef til vill aö finna I
Sovétrikjunum, þarsem læknar
eru i vasa rikisvaldsins, og
veröa aö sitja og standa eins og
þvi þóknast”.
„Læknar eiga aö minum dómi
aö vinna aö sfnum visindum eft-
ir þeim siöareglum, sem haldn-
ar hafa veriö i heiöri f gegnum
aldirnar, þannig aö sjúklingur-
inn viti aö læknirinn er um-
bjóöandi læknahugsjónarinnar
fyrst og fremst, en ekki ein-
hverrar valdasamsteypu”.
//Framkoma Sjúkrasam-
lags Reykjavikur for-
kastanleg"
Emil kvaöst alltaf hafa um- Rl
samda gjaldskrá fyrir læknis- ®
verk til hliösjónar i viöskiptum ||
sinum viö sjúklinga. „Ég fer "
ekki fram á hærra gjald fyrir j
mina þjónustu en læknar, sem ^
eru samningsbundnir sjúkra- p
samlögum. A hinn bóginn verða _
minir sjúklingar aö greiöa
hærra verö en sjúklingar ann- _
arra lækna vegna þess, aö jgj
Tryggingastofnun rikisins hefur m
bannað samlögunum aö endur- H
greiöa reikninga frá læknum, gi
sem ekki eru i samlagi.”
„Sjúkrasamlag Reykjavikur
hefur svo sent frá sér áskorun til
almennings um aö leita ekki aö-
stoöar þeirra. Þetta er að minu
mati forkastanlegt, en þvi miö-
ur viröast læknafélögin ekki
hafa séö ástæöu til aö mótmæla
þvi. Þaö er svo sem hugsanlegt,
aö þessir aöilar geti skotiö sér
bak viö einhverjar reglugeröir
ef þeir leggja sig fram. Þetta er
einfaldlega spurning um,
hvernig Tryggingastofnun vill
túlka lögin, þvi aö menn eru alls
ekki sammála um rétta túlkun
þeirra”.