Vísir - 12.12.1979, Blaðsíða 20

VtSIR
Mibvikudagur 12. desember 1979.
Umsjón:
Katrin Páls-
dóttir

Jyggð á sannsögu-
legum atburðum
að nokkru leytl”
- segir Jón Birglr Pétursson um
sakamáiasögu sina
„Mauni liður eins og sakfelldum manni sem bíbur slns dóms. Það
verður léttir að sjá dóminn, á hvorn veginn sem hann verður”, sagöi
Jón Birgir Pétursson blaðamaður I spjalli við Vísi, þegar við
spurðum hann hvernig væri að biða eftir dómi gagnrýnenda á skáld-
sögu hans, sem nýlega er komin út hjá Erniog örlygi. Bókina nefnir
Jón Birgir „Vitnið sem hvarf”. Þetta er sakamálasaga, en islenskir
rithöfundar hafa lítið fengist við þetta efni. Nú bregður svo við aö
tvær sakamálasögur eru hér á markaði, bók Jóns Birgis og önnur
eftir Gunnar Gunnarsson. Þeir eiga það báðir sammerkt að hafa
verið blaðamenn á Visi hér áður fyrr.
„Ég held að flesta blaðamenn
langi til að koma einhverju öðru
frá sér en fréttum, það var
a.m.k. þannig með mig. En
blaðamenn hafa aldrei neinn
tima til að skrifa bækur. Tæki-
færiðkom isumar, þegar ég átti
fri og ég skrifaði bókina á einum
mánuði. Þegar ég settist niður
var bókin næstum fullmótuð,
þvi ég var búinn að ganga með
þessa hugmynd i nokkur ár.
Eftir að textinn var kominn á
blað, tók það um tvo mánuöi að
breyta og lagfæra og ég hefði
getað haldið þvi verki áfram
miklu lengur, þvi maður er
aldrei -ánægður”, sagði Jón
Birgir, þegar hann var spurður
um tilurð fyrstu skáldsögu hans.
Þrátt fyrir aö Jón Birgir hafi
starfað sem fréttastjóri i um
þrettán ár, bæði á Visi og
Dagblaðinu, þá reyndist honum
erfitt að finna nafn á bókina.
Starf fréttastjóra er m.a. fóigiö i
þvi að finna góðar fyrirsagnir á
fréttir, en nafnið á bókina varð
erfið fæðing, þrátt fyrir það.
„Ég var búinn að gera tugi til-
lagna um nafn, en forleggjaran-
um minum fannstekkert þeirra
nógu gott. Það fór þvi svo að
hann fann nafniö”, sagði Jón
Birgir.
„Mál voru oft
þöguð i hel”.
A löngum starfsferli sinum
sem blaðamaður þá hefur Jón
Birgir kynnst þeirri hlið
mannlifsins, sem almenningur
á ekki tök á að fá vitneskju um.
Þessa reynslu notfærir hann sér
i bók sinni
„I sögunni er fléttað saman
ýmsum atburðum, og það má
segja að hún sé að nokkru leyti
byggð á sannsögulegum at-
burðum. Ef maður leggur sig
fram þá má þekkja sumar
persónurnar”, sagði Jón Birgir.
Þúsundir greina og frétta er
að finna i dagblöðum merktar
Jóni Birgi, eða JBP. Hann hefur
skrifað i öll blöðin nema
Timann.
„Ég byrjaði sem iþrótta-
fréttamaður á Þjóðviljanum
með Frlmanni Helgasyni, 19 ára
gamall”, sagði hann. Siðan lá
leiðin á Visi, og þar var hann til
ársins 1975, flest árin sem
fréttastjóri. Þá á Dagblaðinu
þar til i vor.
„Langskemmtilegasti timinn
var á Visi. Þetta var dálitið basl
til að byrja með. Upp úr 1968 var
farið að lita á okkur sem fólk.
Aður var litiö á blaðamenn sem
störfuðu hér við blöðin, sem -
einhverjar óæðri verur sem var
hægt að skrúfa fyrir hvenær
sem var. Mörg mál voru þöguð i
hel og það kom ekki ósjaldan
fyrir að skellt væri á okkur sim-
anum. Ég kem m.a. inn á þetta
atriði I bókinni. Hægt og sigandi
hefur þetta svo breyst og nú er
hægt að skrifa um hvað sem er.
Visir og Dagblaðið hafa breytt
þessu. Aðalatriðið nú er að mis-
nota þetta ekki og flytja góðar
og öruggar fréttir. En til að gera
þessu nægilega góð skil vantar
enn peninga og mannafla”,
sagði Jón Birgir.
Jón Birgir Pétursson nefnir bók sína „Vitnið sem hvarf”. Þetta er
sakamálasaga, byggð á sannsögulegum atburðum. VIsismyndBG
,,Með skrifstofuna í
svefnherberginu.”
Jón Birgir hefur nú snúið sér
að „freelance” blaðamennsku.
Hann skrifar nú efni fyrir ýmsa
aðila og hefur aðsetur sitt við
Skúlatún.
„Ég ætla að sjá til hvernig
þetta gengur. Það hafa nokkrir
reynt þetta, en haft aðstöðu sina
á heimilinu, skrifstofan hefur
kannski verið I svefn-
herberginu. Hingað mæti ég
klukkan niu og vinn til fimm.
Það er mikið að gera núna, og
ég má ekki missa dag úr, þá er
ég kominn á eftir áætlun”, sagði
Jón Birgir.
„Ég á til fleiri hugmyndir I
pokahorninu og kannski vinn ég
úr þeim einhverntima. Það sem
tekur við næstu mánuðina er
brauðstritið”, sagði Jón Birgir
þegar við spurðum um hvort við
mættum vænta fleiri bóka frá
honum.
„Það tekur minnst þrjá
mánuði að vinna bók og það
getur maður ekki gert ásamt
öðrum störfum.” —-KP
VALDI
SKAFARI
OG FJÖL-
SKYLDA
- á nýppl
SpllverkSDlöfu
Ný plata Spilverks
þjóðanna er komin út,
nefnist Bráða-
birgðabúgi, og fjallar
um hjón að vestan,
Valda og Linu, og son
þeirra Einbjörn á
gelgjuskeiði. Þetta er
sjötta plata Spilverksins
en sú fyrsta sem
Hljómplötuútgáfan
gefur út.
011 lögin um fjölskyldu
Þorvalds skafara eru eftir
Valgeir Guðjónsson og Sigurð
Bjólu, en auk þeirra er Sigrún
(Diddú) Hjálmtýsdóttir i Spil-
verkinu. 1 flestum lögunum tólf
nutu Spilverksmenn aöstoðar
Haraldar Þorsteinssonar,
Þorsteins Magnússonar og
Davids Logemans. Auk þeirra
komu við sögu Magnús Kjartans-
son, Halldór Pálsson og Karl
Sighvatsson.
Valdi og Lina höfðu þaö gott
fyrir vestan, áttu fyrir skuldum
og voru sátt viö allt og alla. En
einn dag datt I þau að fara „burt
af mölinni” og „beint á bikið”.
— Gsal
kvikmyndir
BSi BSS HHP
Nýja biö: Nosferatu
Höfundur handrits og leikstjóri:
VVerner Herzog
Aðal leikarar : Klaus Kinski,
Isabelle Adjani og Bruno Ganz
Tónlist: Florian Fricke,
Richard Wagner og Charles
Gounod. Þýsk, árgerð 1978.
Mynd Werner Herzogs
„Nosferatu” fylgiriöllum meg-
in atriðum, hvað efnisþráð
varðar, fyrirmynd sinni, kvik-
myndinni „Nosferatu” eftir
Nosferatu (Klaus Kinski) heimsækir Lucy (Isabelle Adjani) I svefnherbergi hennar, og Lucy gefur sig á
vald hinum óttalega greifa.
MYNDIR IIR
MYRKRINU
þýska expressionistann
F.W.Murnau sem gerð var árið
1922. Herzog hefur sjálfur sagt
að hann dái Murnau og dýrki,
enda má ætla að hann hafi gert
mynd sina að nokkru leyti til að
heiðra minningu Murnaus.
Myndin fjallar um hið gamla
vampiruþema, Drakúla greifi
ráfar um I myrkrinu , nærist á
blóöi hinna ungu, flytur hvar-
vetna með sér pestir og plágur,
en getur ekki dáið. Einungis
hjartahrein kona getur leyst
Nosferatu frá kvölum hins út-
skúfaða og veitt honum frið i
dauöanum. ,
Herzog er i myndum sinum
einlægt að kanna það ljós og
myrkur sem býr innra með
mönnum, allt hið dulræna.
Atburðir kvikmyndarinnar
„Nosferatu” koma utan úr
sortanum, nðttin er timi blóð-
sugunnar og ekkert sem knýr
atburðarásina gerist að degi til.
Atburðirnir spretta úr myrkri
næturinnar og myrkri manns-
hugans.
Notkun Herzogs á landslagi i
kvikmyndinni er mjög sér-
kennileg, , draumkennd og
hrifandi. Herzog sýnir nýjar
landslagsmyndir, ekkert út-
þvælt, og áhrif landslagsmynd-
anna i verkinu eru margvisleg.
Hann endurgerir oft ná-
kvæmlega sviðsmyndir sem
Murnau notaöi i snilldarverki
sinu, og þær halda óskertum
krafti i mynd Herzogs þó
heildaráhrif hinnar nýju
„Nosferatu” séu nokkuð önnur
en þeirrar eldri.
Dýr eru oft notuð til að kalla
fram hughrif i myndum
Herzogs. Mynd fljúgandi leður-
blöku er hvað eftir annað klippt
inn i atriði „Nosferatu”. Aferð
myndarinnar af leöurblökunni
er áþekk þeim myndum sem
teknar eru neðansjávar. Leður-
blakan flýgur hægt gegnum
vatnsgræna slikju likt og hún
syndi fremur en fljúgi. Hvað
sem Herzog hefur haft i huga
með leðurblökunni er vist að
hún er annað og meira en
vanaleg leðurblaka, fylgifiskur
blóðsugu, og áhrif atriðisins eru
mjög sérstæð.
önnur dýr eru einnig
áberandi I myndinni þó rott-
urnar gegni stærstu hlutverki.
Dauði hesta fylgir plágunni sem
Nosferatu ber með sér, og kind-
ur ráfa um strætin þegar fólkinu
fækkar sakir plágunnar.
Likingu manna við dýr bregöur
einnig fyrir. Sá sem hefur séð
dauðateygjur músar eða rottu
minnist þeirra þegar Nosferatu
deyr.
Það þarf ekki að hafa mörg
orð um frammistöðu leikstjóra,
leikara og myndatökumans,
hún er i myndinni hvarvetna
næsta fullkomin.
Viðfangsefni Herzogs, ótta
mannsins við myrkur hugans
eru gerð áhrifarik skil I
„Nosferatu”, þarsemóttinn fær
á sig mynd blóðsugunnar og
magnaðrar hjátrúar. Herzog
blandar fegurðinni á undarleg-
an hátt saman við dauða og við-
bjóð af ýmsu tagi.
i Ahrif kvikmyndar verða
aldrei að fullu skýrð með
orðum, en Nýja bió býður nú
tvimælalaust upp á listaverk.
— SKJ