Vísir - 21.01.1980, Blaðsíða 23

VtSIR
Mánudagur 21. ianúar 1980.
Umsjón
Sigurveig
Jónsdótt-
ir
Sjónvarp kl. 21.40:
HRESS HAG-
FRÆÐINGUR
SVARAR
SPURNINGUM
Hagfræöingurinn umdeildi,
Milton Friedman sem hlaut
Nóbelsverölaun I hagfræöi 1976,
setur fram skoöanir sinar í sjón-
varpinu I kvöld.
Þegar Friedman ætlaöi aö
halda heföbundna ræöu verö-
launahafa i Stokkhólmi eftir
verölaunaafhendinguna var efnt
til mótmælaaögeröa þar. Þótti
ýmsum hugmyndir hans komnar
af hinu illa og aö hann hossaöi
röngum aöilum
Friedman er eftir sem dður
ófeiminn viö aö taka stórt upp i
sig og þykir hann skemmtilegur
kappræðumaður.
Fréttamaöur frá sænska sjón-
varpinu ræöir viö verölaunahaf-
ann og er i viðtalinu komiö inn á
ýmis viökvæm mál.
—SJ
Þessi mynd var tekin af banda-
riska hagfræðingnum Milton
Friedman þegar honum haföi
verið tflkynnt um Nóbelsverð-
launin. Hann sagðist þá vera
ánægöur meö það en liti ekki á
verðlaunin sem hápunkt ferils
sfns.
Útvaru kl. 22.35:
„ALUR EIGA FULI-
KOMNASTA HLJðDFÆRD”
„Ég held þvi fram, að manns-
röddin sé fullkomnasta hljóöfæri
sem til er og þetta hljóöfæri eiga
allir”, sagöi Pdll H. Jónsson rit-
höfundur og fyrrum söngkennari
aðLaugum, en hann flytur erindi
um söngkennslu og tónmenningu I
útvarpinu i kvöld.
Páll hyggst færa rök fyrir þvi
að söngkennsla i barnaskólum sé
grundvallaratriöi I allri tónmennt
þjóöarinnar. öll börn, sem geti
lært aö tala, geti lært aö syngja.
,,Þaö er visindalega sannaö er-
lendis aö ef börn læra söng nógu
ung, gengur þeim betur að læra
allt annaö. Þaö hefur þroskandi
áhrif á hæfileika þeirra á öörum
sviðum líka”, sagði Páll.
Hann teluraö sifellt breikki hér
álandibilið milli þeirra, sem ekki
læri neitt og þeirra, sem leggja
verulega stund á tónmennt.
„Tónmenning verður þannig
skrautfjöður i hatti þjóðarinnar,
en nær ekki niður til hennar. En
án lággróöurs þrifst enginn há-
gróður, það er lögmál náttúrunn-
ar.
Hver einasti maöur er I snert-
ingu viö einhvers konar söng allt
sitt lif. Þaö er sungið viö vöggu
barnsins og þaö er sungiö yfir
gröfum allra og þess á milli
kemst fólk i' snertingu viö alls
konar söng.
Þegar tekiö er tillit til þess
þroskandi möguleika sem
söngurinn gefur ætti ekki aö láta
þetta hljóöfæri liggja ónotaö”.
Páll sagöi að yfirleitt vantaöi
mikiö á að grundvallarkennslu i
tónmennt sé gerð nægilega góö
skil, og sérstaklega mætti auka
tilsögn 6-7 ára nemenda grunn-
skólanna.
—SJ
útvarp
Mánudagur
21. janúar
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.20 Fréttir. 12.45 Veöur-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikasyrpa Leikin létt-
klassisklög, svo og dans- og
dægurlög.
14.30 Miðdegissagan: „Gat-
an" eftir Ivar l.o-Johansson
Gunnar Benediktsson
þýddi. Halldór Gunnarsson
les (19).
15.00 Popp. Þorgeir Astvalds-
son kynnir.
15.50 TiUcynningar.
16.00 Fréttir. Tónleikar. 16.15
Veðurfregnir.
16.20 Siðdegistónleikar Sin-
fónluhljómsveit Islands
leikur undir stjórn Pdls P.
Pálssonar „Sólnætti” for-
leik eftir Skúla Halldórsson
/ Anabel Brieff, Josef Marx,
Lorin Bernsohn og Robert
Conant leika .Sónötu fyrir
flautu, óbó, selló og sembal
eftir ElliotCarter / Mstislav
Rostropovitsj og Parisar-
hljómsveitin leika Sellókon-
sert eftir Henri Dutilleux:
Serge Baudo stj.
17.20 Útvarpsleikrit barna og
unglinga: „Heyrirðu þaö,
Palli?" eftir Kaare
Zakariassen Aöur útv. I
april 1977. Þýöandi: Hulda
Valtýsdóttir. Leikstjóri:
Helga Bachmann. Leikend-
ur: Stefán Jónsson, Jó-
hanna Noröfjörö, Randver
Þorláksson, Karl Guö-
mundsson, Jóhanna Kristin
Jónsdóttir, Arni Benedikts-
son, Skúli Helgason og Ey-
þór Arnalds.
18.15 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.35 Daglegt mál Arni
Böövarsson flytur þáttinn.
19.40 Um daginn og veginn
20.00 Við, — þáttur fyrir ungt
fólk Stjórnendur: Jórunn
Siguröardóttir og Arni Guö-
mundsson.
20.40 Lög unga fólksins Asta
R. Jóhannesdóttir kynnir.
21.45 Útvarpssagan: „Sólon
tslandus" eftir Daviö
Stefánsson frá Fagraskógi
22.15 Veöurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
22.35 Söngkennsla og tón-
menning Pdll H. Jónsson
rithöfundur flytur erindi.
23.00 „Verkin sýna merkin"
Þáttur um klassiska tónlist I
umsjá Ketils Ingólfssonar.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Mánudagur
21. janúar
20.00 Fréttir og veöur
20.25 Auglýsingar og dagskrá
20.30 Múmin-álfarnir Sjötti
þáttur. Þýöandi Hallveig
Thorlacius. Sögumaður
Ragnheiöur Steindórsdóttir.
20.40 íþróttirUmsjónarmaöur
Bjarni Felixson.
21.15 Bærinn okkar. Fyrsta
myndin i flokki sex sjálf-
stæðra, breskra sjónvarps-
leikrita, sem byggö eru á
smásögum eftir Charles
Lee. Maöur kemur til
bæjarinstil aö lagfærahöfn-
ina.
21. 40 Milton Friedman situr
fyrir svörum. Milton
Friedman hlaut Nóbels-
verölaun i hagfræöi áriö
1976. Hann þykir bæöi orö-
heppinn og fyndinn í kapp-
ræöum, en ekki eru allir á
eitt sáttir um kenningar
hans. 1 þessum sænska viö-
talsþætti ber meöal annars
á góma afskipti hans af
Chiie, framtiö Evrópu og
vaxandi þrótt Asiuþjóða.
Þýöendur Bogi Arnar Finn-
bogason og Bolli Bollason.
(Nordvision — Sænska sjón-
varpiö)
22.20 Dagskrárlok
Þegap Svíar skemmta slálfum sér
Hin ágæta afmælisdagskrá
sænska sjónvarpSins kom mjög
þægilega á óvart. Að visu hefur
aðeins fyrri hluti hennar verið
sýndur, þegar þetta er skrifað.
Engu að siður sést á honum, að
Sviar búa aö óvenjulegum styrk
i menningarlegum efnum og
hafa mannafla til að viöhalda
honum. Það er einungis, að fólk
kann að hafa á tilf inningunni, að
þessi hlið menningarmála
þeirra sé ekki ætluð til útflutn-
ings.
Hér i þessum þáttum hefur
stundum verið fjallað um þá
einhæfni f samskiptum, sem
okkur virðistáskapaðaðbúa við
I kynnum okkar af Svfum. Fara
þar saman nokkur meinhægnis-
viöhorf gagnvart skuldbinding-
um okkar i samfélagi Vestur-
landa, og mjög einhliða inn-
flutningur á því sem almennt er
kallaö menningarefni, hvaö sem
það nú þýðir. Þegar svo kemur
á daginn, að jafnvel ein sjón-
varpsdagskrá vegna afmælis
hefur engan keim af þvi tvennu,
sem við höfum aðallega kynnst
frá sænskrihendi.ogþar erekki
spurt svo mikiö sem einnar
þjóöfélagsspurningar, hljóta
menn að taka ofan hattinn og
hneigja sig fyrir þeirri Svfþjóð
sem kemur i ljós, en við höfum
ekki þekkt nema að sáralitlu
leyti.
Vitað er að skáld á borð við
Strindberg, Moberg, og Martin-
son, svo einhver séu nefnd, að ó-
gleymdum Fröding og þeirri
vfsnagerð og visnasöng, sem
hefur þróast og ræktast upp i
þjóðarlist siðan á dögum Bell-
mans, hafa haft mikil áhrif hér
á landi. Einkum var þetta áber-
andi á fyrstu þremur tugum
aldarinnar, þegar menn vildu
gjarnan falla i það far að yrkja
líkt og Dan Anderson væri þar á
ferð. Vindurinn söng í skógar-
ásnum, sem hér heima varð að
sögn i mýri og^mó. En á sfðari
áratugum virðist þessi inngróna
hefð, sem kom svo greinilega I
Ijós í afmælisdagskránni, alls
ekki ætluö til útflutnings nema
fyrir slys.
Við eigum sjálf eflaust nokkra
sök á þessu. Hún felst þá einna
helst i þvi, aö það fólk héðan,
sem leitast við að miðla okkur
af sænskri menningu, hefur kos-
iö sér að andlegum félögum
einhverja þá, sem a.m.k. áttu
ekki fulltrúa i téöri afmælisdag-
skrá og er þaö bæði viliandi
fyrir almenning og slæmt tilaf-
spurnar. Téö dagskrá viröist
ennfremur benda á annað, sem
viröist vera sameiginlegt með
öðrum, og það er, aö þjóöir virð-
ast ciga sér eins konar innri
menningarverðmæti og menn-
ingarvenjur, sem lftið ber á ut-
an landssteina. Að hinu leytinu
eru þær svo til meö aö taka þátt
f eins konar alþjóölegri menn-
ingarhyggju, þar sem flest er
rótlaust og án hefðar og telst
helst tU brautarstöðvalistar.
Þar sveima m.a. flestir þeir
listamenn, sem ná IltUli eða
engri fótfestu I heimalöndum
sinum. Fyrir utan þessa al-
þjóðahyggju geta svo skyldir
þjóðahópar ástundaö eins konar
hópsamneyti á listasviðum.
Manni detta I hug nöfn eins og
Biskops Arno ogHasselby, þ.e.
norræn list sérstaklega. Hin
stórbrotna sænska afmælisdag-
skrá var ekki norræn list sprott-
in upp af málfundum, heldur
sænsk menning.
Þetta er hollt fyrir okkur ts-
lendinga aö hafa I huga, nú þeg-
ar sænskur menningarandi
hefur svifið um hlustir okkar.
Hin alþjóölega menningar-
stefna cr kaldur bústaður list-
um, en um leið og minnst er á
Dan Anderson, þá vitum viö
hvaðan hann er kominn. Okkur
þykir vænt um hann og um leið
þaö fólk, sem ól hann af sér.
Mann á brautarstöð vitum viö
hins vegar ekkert um nema
hann sýni vegabréfiö. Og þar
skilur einmitt á milli. Annars
vegarer pólitikin um alþjóölega
list og hins vegar menningar-
arfleifð, sem samfélögin, stór
og smá, rækta með sér og sigta
til heimanota.
Svarthöföi.