Vísir - 12.02.1980, Blaðsíða 9

vtsm
; Þriöjudagur 12. febrúar 1980
WSVVAW
11. ,.=r « v. * . w. wi
Á sögulegum fundi í
flokksráði Sjálfstæðis-
flokksins á sunnudag var
rætt um hvernig bregðast
ætti við/ þegar hluti þing-
flokksins tekur þátt í
myndun ríkisstjórnar í
blóra við vilja meirihluta
sama þingflokks og for-
manns flokksins.
Þá var tekin afstaða til
málefnasamnings
nefndrar ríkisstjórnar og
rætt opinskátt um ágrein-
ing milii manna, bæði
gamlan og nýjah. Þótt
sumir létu þung orð falla
og væru bersýnilega að fá
útrás fyrir margra ára
innibyrgða heift, voru
þeir í algerum minni-
hluta. Menn skildu, að
alvarlegir hlutir höfðu
gerst, sem þurfti að taka
afstöðu til. Þátttakendur
leiksins áttu auðvitað
hægara um vik en hinn al-
menni flokksmaður, sem
hefur tamið sér að gera
ekki upp á milli forystu-
manna sinna og hafði
ekki vænst þess að vera
settur í slíka aðstöðu.
Heldur ekki þá að þurfa
að fordæma menn, sem
öðrum fremur hefur þótt
treystandi til ábyrgðar-
starfa í flokknum um
árabil.
Geir Hallgrimsson, formaöur
Sjálfstæöisflokksins, setti fund-
inn og skýröi frá meö hvaöa
hætti viöræöur Gunnars viö
aöra flokka heföu frá upphafi
komiö i veg fyrir árangur i þeim
stjórnarmy ndunarviöræöum,
sem hann sjálfur heföi haft meö
höndum fyrir hönd flokksins.
Gunnar heföi ekki á neinu stigi
rætt hugmyndir sinar viö þing-
flokkinn eöa sig og þaö heföi
veriö fyrir tilstilli Steingrims
Hermannssonar, Ólafs Jó-
hannessonar og Tómasar Arna-
sonar sem hann heföi fengið vit-
neskju um máliö. Gunnar bæri
þvi við.aö hann heföi ekki viljaö
viöræöur viö Framsókn og Al-
þýöubandalag og Geir spuröi:
„Var nú ekki eölilegra, aö hann
kæmi að máli viö mig og lýsti
andstööu viö þaö, aö ég væri
með þessa tregöu”?
„Mín persóna skiptir
engu máli"
Þá itrekaði Geir aö allt frum-
kvæöi i þessum umræöum heföi
komiö frá Gunnari en ekki
Framsókn eða Alþýöubandalagi
eins og Gunnar héldi fram.
Hann rakti siðan atburðina
fram aö 7. febrúar, þegar
Gunnar kom á þingflokksfund
með tilbúinn málefnasamning
til synjunar eða samþykktar
fyrir þingmenn Sjálfstæöis-
flokksins og neitaö, aö á honum
yrðu geröar nokkrar breyt-
ingar. Stjórn yröi mynduð næsta
dag, hvaö sem liöi flokksráði
eða samþykktum þingflokks og
miöstjórnar. Hann heföi þannig
vikist undan skipulagsreglum
Sjálfstæöisflokksins.
„Spurt er: Er þetta eingöngu
metingur milli Gunnars Thor-
oddsen og Geirs Hallgrims-
sonar?"— Mitt svar er, aö svo er
ekki. Hitt vil ég að sé alveg á
hreinu, aö min persóna skiptir
engu máli, en þegar flokksheill
er annarsvegar skiptir máli, aö
formaöur flokksins sé trúverö-
ugur samningsaðili” sagöi Geir
og það má nærri geta hvernig
samningsaðstaöa hans er,
þegar varaformaðurinn er aö
semja á bak við hann.
Geir kvaöst telja, að jafnvel
utanþingsstjórn, svo óæskileg
sem hún væri, heföi veriö betri
kostur en stjórnin sem mynduö
heföi veriö. Menn reyndu aö slá
sig til riddara á þvi, aö þeir
væru aö hugsa um þjóðarheill,
en Sjálfstæðismenn teldu, að
það geröu þeir ævinlega I stefnu
sinni og störfum. Loks ræddi
Geir um málefnasamninginn og
sagöi meöal annars, aö hann
væri merkilega likur vinstri
stjórnar samningnum frá 1971.
Hér er Gunnar Thoroddsen sestur á fremsta bekk, en saman standa andspænis honum Geir Hallgrims-
son, Ólafur G. Einarsson, Þorvaidur Garöar Kristjánsson og Jónas Haralz.
Tólf Ifma flokksráðsfundur Siáif slæ Olsflokkslns:
„Er petta eingöngu
metingur á milli
Gunnarsog Geirs?”
sjáUur: „Svo er ekki’;
maöur nokkur heföi taliö aö
hann vera i hópi Gunnarsmanna
og Sverrir kvaöst hafa látiö
hann halda þaö til aö geta fylgst
meö málinu.
öll loforðin markleysa?
Jónas Haralz sagöist hafa
veriö annar tveggja manna,
sem hefði verið i viöræöunefnd
um efnahagsmálin fyrir flokk-
inn og hefði þá veriö alveg ljóst,
að Alþýöuflokksmenn höföu
engan áhuga á samstarfi og
leyndu þvi ekki. Skýringin heföi
komiö siöar. þegar i ljós kom, aö
þeir töldu sig hafa von um
stuöning Gunnars Thoroddsen á
þeim tima til stjórnar meö
Framsókn.
Jónas geröi siöan efnahags-
kafla málefnasamningsins aö
umtalsefni og sagöi, aö menn
gætu ekki veriö meömæltir end-
urreisn i anda frjálshyggju og
móti leiftursókninni, þvi það
væri eitt og hiöa sama, aöeins
áherslu- og útfærslumunur.
Menn mættu heldur ekki villast
á niöurtalningarleiö Fram-
sóknarflokksins og þvi sem væri
hér á feröinni. Þetta væri niöur-
talning á verölagi, en Fram-
sóknarniöurtalningin heföi
veriö á kaupi, sem átti aö hækka
minna I áföngum en verölag.
Hann kvaöst ekki hafa séö
annað eins bull og þessa efna-
hagsstefnu og hún væri atlaga
gegn atvinnurekstri I landinu.
Ef það væri ekki rétt, aö rikisút-
gjöld myndu hækka um 25-30
milljaröa, væri allt þaö sem
lofaö væri markleysa. Hann
rakti siöan aö hvaöa leyti hún
gengi gegn stefnu Sjálfstæðis-
flokksins i aöalatriöum, og
sagöi loks „Menn veröa aö vera
minnugir þess, hvers eölis
flokkurinn er, hvers er ætlast til
af honum og hvaö viö getum
lagt af mörkum”.
„Samviska og sannfær-
ing"
Fjöldi ræöumanna tók til
máls, eins og áöur er getiö, þar
á meðal Friöjón Þóröarson og
Pálmi Jónsson, sem skýröu af-
stööu sina. Pálmi kvaöst telja
að flokkurinn heföi veriö búinn
aö tapa tiltrú fólks i landinu,
hann heföi veriö 13 ár i þing-
flokknum og alltaf fariö eftir
leikreglum. „En þegar svo er
komið aö samviska manns og
sannfæring segir manni aö stiga
Gunnar ræddi um for-
ystustörf Geirs.
Gunnar Thoroddsen tók
næstur til máls og byrjaöi á leiö-
rétta þann misskilning, aö
flokksráö þyrfti aö samþykkja
það þó einstakir þingmenn
gengju til stjórnarsamstarfs.
Slik ákvæöi I skipulagsreglum
ættu aöeins þegar þing-
flokkurinn allur ætti I hlut.
Gunnar geröi siðan að um-
talsefni forystustörf Geirs Hall-
grimssonar og þátt hans i því aö
Sjálfstæðisflokkurinn stæöi ekki
betur meö þjóöinni en raun ber
vitni. Geir segði nú, aö hans
persóna skipti ekki máli, en þeir
sem heföu fylgst meö áriö 1974.
vissu hversu dýru verði hann
heföi keypt þaö þá aö vera
sjálfur forsætisráöherra. Sú
rikisstjórn heföi ekkert ráöiö viö
verðbólguna og yrði það aö
skrifast aö mestu leyti á for-
sætisráöherra hennar. Þegar
loks heföi veriö tekist á við
vandann, heföi þaö veriö á
alóheppilegasta tima árið 1978 i
lokkjörtimabilsins meö tvennur
kosningar framundan. Rikis-
sjóöur heföi veriö rekinn meö
ÞRJATÍU
A flokksráösfundinum, sem
hófst klukkan tvö eftir hádegi,
voru 175 manns, þar af voru
141 enn á fundinum þegar hon-
um lauk klukkan rúmlega háif
þrjú um nóttina. Þrjátiu og
fjórar ræður voru fiuttar.
Geir Hallgrimsson lagöi
fram tiliögu um andstööu viö
rikisstjórn Gunnars Thorodd-
sen og málefnasamning henn-
ar I samræmi viö ályktanir,
sem miöstjórn, þingflokkur og
ýmsar aörar flokksstofnanir
halla öll árin.
I kosningunum hefði öll þjóöin
búist viö sterkum sigri Sjálf-
stæðisflokksins, sem heföi
brugöist vegna margvislegra
mistaka. Hann þekkti þaö vel til
mála, aö hann vissi, aö hægt
hefði veriö aö koma i veg fyrir
klofningsframboöin og for-
maöurinn ætti sinn þátt i þeim
klofningi. Efnahagsstefna
flokksins heföi verið ágæt, en
leiftursóknin afleit og heföi
hann mótmælt henni innan
flokksins.
1 stjórnarmyndunarviöræöum
eftir kosningar heföi formaöur
flokksins rækt skyldur sina meö
þeim hætti, aö hann hefði látiö
Morgunblaöiö boöa samstarf
viö Alþýöubandalag. Hann hefði
aldrei hafiö formlegar stjórnar-
myndunarviöræöur heldur
haldið viöræöufundi, en þaö
væri óþekkt i stjórnmálasögu
Islands. Flokkurinn heföi ekki
lagt fram neinar tillögur, heldur
veriö meö einhverjar hug-
myndir, sem enginn vildi kann-
ast viö. Enginn flokkur heföi
viljaö þjóöstjórn, en jafnframt
heföi enginn viljaö láta þaö
spyrjast aö þaö strandaöi á
þeim og þess vegna hefði Geir
Hallgrimssyni veriö haldiö uppi
á snakki. Þegar hann heföi
siöan tekiö upp þessar viöræöur
á nýjan leik heföi ekki veriö
hægt að una viö þetta lengur,
þar sem formaöur flokksins
virtist ekki skilja, aö neitt væri
athugavert viö ástandiö.
Þá ræddi Gunnar utanrikis-
kaflann og geröi litið úr gagn-
rýni, sem fram haföi komiö á
hann. Hann kom loks inn á
flokksblindu, sem margir voru
haldnir, en hinn almenni flokks-
maöur heföi viljaö aö stjórn yröi
mynduö i landinu.
Skráö í vasabók.
Sverrir Hermannsson al-
þingismaöur sagöi, aö haldiö
heföi veriö aftur af honum fram
aö þessu i flokknum, þegar hann
heföi viljaö ræöa opinskátt um
vinnuaöferöir Gunnars Thor-
oddsen, sem hann siöan rakti.
Fram kom aö Sverrir hafði
fylgst meö málinu frá upphafi
og skráö niöur i vasabók sina
meö dagsetningu, ef hann þyrfti
siöar á aö halda. Framsóknar-
OG FJÖRAR rjeour
hafa sent frá sér. Fram komu
tvær breytingartillögur.
önnur frá Björgólfi
Guömundssyni, þar sem lagt
var til að skipuö yröi fimm
manna nefnd til aö leita allra
leiöa til sátta og flokksráös-
fundur yröi siöan kallaöur aft-
ur saman og gæti þá tekið
yfirvegaða og heilladrjúga af-
stööu. Þessari tillögu var
vfsað til miöstjórnar.
Þá lagöi Stefán Jónason frá
Kagaöarhóli ásamt 9 mönn-
um fram tillögu sem geröi ráö
fyrir, aö reynt yröi aö ná sætt-
um og samkomulagi og yröi
formanni faliö aö hafa for-
göngu um þaö. Þessi tillaga
var felld meö 106 atkvæðum
gegn 29 og 3 skiluöu auöu. Til-
laga Geirs var síöan sara-
þykkt meö 103 gegn 29. en 9
sátu hjá.
Þá kom fram tiUaga um aö
halda landsfund og var henni
vfsaö til miöstjórnar.
skref, sem samræmist ekki leik-
reglum, hlýt ég aö gera þaö”,
sagöi Pálmi.
Gagnrýni kom fram á vinnu-
aöferöir Gunnars Thoroddsen,
einkum hjá þingmönnum, en
einnig vilji til aö leita sátta, ef
mögulegt væri. Ragnhildur
Helgadóttir sagöi, aö sér fyndist
skringilegt að tala um samstööu,
þegar menn heföu ákveöiö aö
hafna lögum og reglum flokks-
ins. Fólk yröi aö horfast i augu
viö staöreyndir. Gísli Jónsson
frá Akureyri kvaöst hafa vænst
þess aö sjá forsætisráöherra
meö meiri gleöibrag , ef hann
væri slikur sigurvegari með
þjóöinni, sem hann teldir sig
vera.
Kommúnistar valda-
miklir.
Guðmundur H. Garöarsson
geröi grein fyrir hversu valda-
miklir kommúnistar væru
orðnir á Islandi þrátt fyrir til-
tölulega litiö atkvæöamagn og
varaöi viö aö styöja þá til frek-
ari áhrifa.
Ófeigur Gestsson, Hvanneyri,
sagöi, aö mönnum úti á landi
fyndist ekki trúveröugur þessi
ótti viö aö starfa meö Framsókn
og Alþýðubandalagi, þar sem
þeir þekktu sllkt af eigin raun.
Björn Arason, Borgarnesi, fór
hörðum oröum um þaö aö geng-
iö heföi veriö framhjá Gunnari
Thoroddsen i viöræöum um
stjórnarmyndun og Birgir Is-
leifur rifjaöi upp söguna um
týnda soninn.
Aörir sem tóku til máls voru
Halldór Blöndal, Viglundur
Þorsteinsson, Þorvaldur
Garöar Kristjánsson, Arni
Grétar Finnsson, Björg Einars-
dóttir, Arni Helgason, Sigurlaug
Bjarnadóttir, Haukur Eggerts-
son, Björgólfur Guðmundsson,
Jón Magnússon, Matthias A.
Mathiesen, Guðmundur Borg-
þórsson, Egill Jónsson, Ólafur
G. Einarsson, Ellert Schram og
Matthias Bjarnason.
i.
I