Vísir - 25.03.1980, Blaðsíða 8

vtsm
Þriöjudagur 25.
mars 1980
8
Utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davlfl Guðmundsson
Ritstjórar: ölafur Ragnarsson
„ Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaflamenn: Axel Ammendrup, Frlða Astvaldsdóttir, Gisli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir, Katrin
Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
Utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiflsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 4.500 á mánuði
innanlands.
Verð i lausasölu
230 kr. eintakið.
Prentun Blaðaprent h/f.
steingrímur og togararnir
Breyting Steingrlms Hermannssonar á starfsreglum Fiskveiöasjóös þýöir einfaldlega,
aö nú hefst skuttogarakapphlaupiö aö nýju og flotinn, sem þegar er allt of stór, mun enn
stækka. Ráöherrann hundsar meö þessu algerlega ráöieggingar ráöunauta rikisstjórn-
arinnar. Hefur þrýstingur frá atkvæöum ráöiö geröum hans?
Ákvörðun Steingrims Her-
mannssonar, sjávarútvegsráð-
herra, fyrir helgina varðandi
meðferð Fiskveiðasjóðs á láns-
umsóknum vegna nýrra fiski-
skipa, bendir til þess að hann haf i
ekki hugsað málið til enda áður
en hann ákvað breytinguna.
Því verður varla trúað, að
Steingrímur hefði tekið af skarið
i þessu máli á þann hátt, sem
hann gerði, ef hann hefði skoðað
málið betur og gert sér grein fyr-
ir, að hann væri þar með að opna
fyrir verulegan innflutning
fiskiskipa frá útlöndum á sama
tíma og allir heilvita menn sjá,
að skipastóll okkar er allt of stór
miðað við það aflamagn, sem
okkur er óhætt að draga úr sjó.
AAeð ákvörðun sinni nemur
Steingrímur úr gildi reglugerð,
sem Kjartan Jóhannsson, fyrrv.
sjávarútvegsráðherra, setti í
sinni ráðherratíð, þar sem kveðið
var á um, að Fiskveiðasjóður
mætti ekki veita lán eða lánslof-
orð til smíða eða kaupa á fiski-
skipum frá útlöndum nema með
samþykki sjávarútvegsráðu-
neytisins.
Kjartan lýsti því yfir á sínum
tíma, að útilokað væri að koma í
veg fyrir stækkun fiskiskipa-
stólsins nema með slíku ákvæði,
sem i raun væri algert innflutn-
ingsbann.
Það er auðvitað pólitísk á-
kvörðun, sem þarna þarf að
koma til og stjórnvöld verða að
vera sá ákvörðunaraðili, sem
segir nei, ef hægt á að vera að
koma i veg f yrir að f lotinn stækki
enn f rá því sem nú er. Sú ákvörð-
un á að byggjast á mati færustu
manna á sviði sjávarútvegs og
f iskiðnaðar, sem verið hafa sam-
mála um, að veiðiskipin séu þeg-
ar of mörg og af kastageta þeirra
meiri en æskilegt er.
Stjórn Fiskveiðasjóðs getur
ekki tekið slíka ákvörðun. Hún
verður að afgreiða hverja láns-
umsókn á grundvelli þess, hvort
þeir er að henni standa reynast
vera borgunarmenn fyrir láninu.
Þar verður um blákalt f járhags-
legt mat að ræða.
Sú breyting, sem Steingrímur
gerir nú varðandi lánshlutfallið,
heldur ekki aftur af þeim, sem
um þessar mundir eru í skipa-
kaupahugleiðingum, þar sem heil
bæjarfélög og aðrir fjársterkir
aðilar eiga þarna víða hlut að
máli. Það, hvort lánsfjárhæð
Fiskveiðasjóðs nemur 50% af
mats- eða kostnaðarverði í stað
66,7% áður, ræður því ekki úrslit-
um.
Varðandi það ákvæði, að seld
séu úr landi skip af svipaðri
stærð og þau skip, sem keypt
verði til landsins, höfum við tal-
andi dæmi um að slíkt gerist ekki
nema að litlu leyti, þegar til kast-
anna kemur og má í því sam-
bandi minna á úttekt Vísis í
fyrrasumar á þeim sölumálum.
Þar kom í Ijós, að fjöldi skipa,
sem ákveðið var að selja úr landi,
fluttist aðeins milli hafna hér
innanlands og fór aldrei út fyrir
landsteinana, jafnvel þótt er-
Idndir aðilar hefðu að naf ninu til
milligöngu um sölu skipanna.
Það vekur furðu, að sjávarút-
vegsráðherra skuli nú opna fyrir
innflutning fiskiskipa frá útlönd-
um nokkrum dögum eftir að sér-
fræðingahópur á vegum ríkis-
stjórnarinnar skilar ítarlegri
skýrslu um skipasmíðaiðnaðinn,
þar sem hann leggst algerlega
gegn stækkun flotans.
Þvert á móti telur starfshópur- •
inn ástæðu til að koma í veg fyrir
endurnýjun stórs hluta fiski-
skipastólsins, en sú endurnýjun,
sem þörf sé fyrir á næstu árum,
fari fram á vegum innlendra
s ki pa s m í ða stöð va.
í Ijósi þessara ábendinga verð-
ur ákvörðun Steingríms illskilj-
anleg. Kannski atkvæðin séu
þyngri á metunum en þorskurinn
og þjóðarhagur?
ERHÉÍLDVÉRSLUÍÍÚNÁUÐ-i
SYNLEGUR MILLILIBUR? i
Oft heyrast þau ummæli aö
heildverslun sé ónauðsynlegur
milliliöur, og hver vill viður-
kenna að hann lifi á milliliða-
gróöa?
Auövitaö lifir heildverslunin á
milliliöagróða eins og t.d. þeir
sem stunda vöruflutninga, bera
út blöð o.fl. Enginn getur rekið
fyrirtæki án hagnaðar. En er
þessi milliliður ónauðsynlegur?
Ef þú framleiðir vöru, er ekkert
sem bannar þérsjálfum aðkoma
henni til notandans. Yrði hun
ódýrari þannig? Hugsið ykkur
prentarann, sem prentar þetta
blaö. Haldið þið aö blaöið yrði
ódýrara, ef hann bæri það út
lika?
Heildverslunin er brú
milli framleiðenda og
kaupmanna.
Heildverslunin er brú milli
framleiöenda og kaupenda. Þvl
getur framleiðandinn variö
tima sinum aö framleiösl-
unni og kaupandinn gengið að
vörunni visri hjá heildverslun-
inni.Ef framleiðandinn ákveður
hins vegar að annast slna sölu
og dreifingarmál sjálfur er
hann búinn að koma upp nýrri
heildverslun. Óllklegt er að
hann geti selt og dreift með
sama árangri en minni kostn-
aði en heildverslunin. I mörg-
um tilfellum yrði þaö ódýrara
þvi heildsalinn gæti sent fleiri
vörutegundir frá öðrum
framleiðendum I sömu ferðinni
og selt jafnvel sama aðila aðrar
vörur jafnhliða I sömu söluferð
eða simtali.
Þvl hlýt ég að álykta að heild-
verslun sé nauðsyn, hvort sem
framleiðandi stundar hana
sjálfureða einstakar heildversl-
anir.
Þarf nokkra heild-
verslun?
En hvert er svo hlutverk
heildverslunarinnar?
Ég sagði áðan að hún væri brú
neöanmóls
„Yrði blaðadreifing ódýrari
ef prentarinn bæri blaðið út?”
spyr Sigurður Jónsson, skrif-
stofustjóri hjá heildverslun Pét-
urs Ó. Nikulássonar. i þessari
grein fjallar Sigurður m.a. um
hlutverk heiidverslunar. Heild-
versluni er brú milli framleið-
enda og kaupmanna. Heild-
verslunin þarf að standa skil á
greiðslum, til framieiðenda,
kynna fyrir kaupmönnum nýj-
ungar i framleiðsiu og sjá um að
framleiðandinn viti hvað um er
að vera á markaðnum.
milli framleiðanda og kaup-
anda, þ.e. aö koma vörunni frá
framleiðanda til kaupanda. Er
ekki nóg að hafa vörubíl til
þess? Þarf nokkra heildversl-
un? Heildverslun þarf aö standa
skil á greiðslum til framléið-
anda. Kynna fyrir kaupanda
nýjungar I framleiöslu og þá
möguleika, sem framleiöandi
hefur upp á aö bjóða. Einnig
þarf heildverslunin að sjá um að
framleiðandinn viti hvað er um
að vera á markaðinum, þannig
að hann geti aðlagað sig breytt-
um þörfum hans.
Þao sem að framan er sagt
gæti átt við um hvort sem væri
innlendan eða erlendan
framleiðanda.
Lækkar verðið?
Málið verður allt alvarlegra
ef erlendur framleiðandi ætlar
að selja sjálfur milliliðalaust á
íslandi. ótrúlegt er aö verðiö
yrði lægra. Ekki fá tslendingar
vinnu við þau sölustörf. Ekki
fær íslenska rikið skatttekjur af
tekjum erlendra fyrirtækja og
manna. Þessir menn koma
e.t.v. einu sinni á ári og bjóða
vöru slna. Það þætti léleg þjón-
usta hjá Islenskri heildverslun.
Að Islensk heildverslun skuli
enn vera til I landinu sýnir e.t.v.
besthvenauðsynleghúner. Hún
gæti ekki þrifist ef enginn þyrfti
á þjónustu hennar að halda.
Ekki nýtur hún lögverndar, eins
og svo margar atvinnugreinar
að öðru leyti en þvi' að til þarf
leyfisbréf, sem kostar 525.000.
(þarf að endurnýja á 5 ára fresti
gegn greiðslu kr. 5.300.) og allir
með lágmarksmenntun geta
keypt.
Við búum við það frelsi I við-
skiptum að I aðalatriöum getur
hver sem er, keypt hvað sem er,
hvar sem er, af hverjumsem er.
Eru ummæli þau þá réttmæt,
aö heildverslunin sé ónauðsyn-
legur milliliður? Ef ég má ger-
ast dómari I eigin máli lýsi ég
ummæli þessi dauð og ómerk.