Morgunblaðið - 07.02.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
TEKJUAUKNING ríkisins af álagn-
ingu auðlindagjalds er nánast
örugglega miklu minni en nemur
upphæð auðlindagjalds. Álagning
gjaldsins gæti jafnvel leitt til tekju-
minnkunar, einkum þegar til lengri
tíma er litið. Þetta er niðurstaða dr.
Ragnars Árnasonar, prófessors í
fiskihagfræði, en skýrsla um þetta
mál var kynnt á blaðamannafundi
sem Landssamband íslenskra út-
vegsmanna boðaði til í gær.
Hagfræðistofnun Háskóla Íslands
vann skýrslu um þetta mál haustið
2001 að beiðni LÍÚ. Í lok síðasta árs
samþykkti Alþingi breytingar á lög-
um um tekju- og eignaskatt og þess
vegna var óskað eftir að stofnunin
endurreiknaði niðurstöðu sína mið-
að við nýsamþykkt skattalög.
Í skýrslunni er skoðað hvaða
áhrif álagning auðlindagjalds hefur
á skatttekjur hins opinbera. Nið-
urstaða skýrslunnar er sú að vegna
neikvæðra áhrifa auðlindagjalds á
skattskyldar tekjur muni tekju-
aukning hins opinbera, svo kallaðir
nettóskattar, verða umtalsvert
minni en nemur upphæð auðlinda-
gjaldsins. Ennfremur er vakin at-
hygli á því að álagning auðlinda-
gjalds muni afar líklega lækka
eignavirði og sennilega einnig
landsframleiðslu. Bæði eigna- og
tekjuskattsstofnar muni því minnka
sem því nemur og þar með einnig
skatttekjur. Í skýrslunni segir að
það sé jafnvel hugsanlegt að þessi
afleidda lækkun skatttekna verði
það mikil að heildarskatttekjur hins
opinbera beinlínis dragist saman í
kjölfar álagningar auðlindagjalds.
Þá segir í skýrslunni að álagning
auðlindagjalds dragi fé úr atvinnu-
lífinu og sé því jafnframt líkleg til að
draga úr heildarfjárfestingu í hag-
kerfinu. Þar með muni hagvöxtur
minnka og þar með skatttekjur hins
opinbera þegar fram í sækir.
Lægri tekjuskattur
og eignaskattur
Ragnar sagði að augljóst væri að
álagning auðlindagjalds hefði þau
áhrif að tekjur fyrirtækjanna yrðu
minni og þar með greiddu þau minni
tekjuskatt. Ekki væri kannski eins
augljóst að auðlindagjaldið hefði
beinlínis þau áhrif að lækka kvóta-
virði og þar með allar afleiddar
eignir eins og hlutabréfa. Þetta
kæmi raunar fram í skýrslu auð-
lindanefndar sem hefði reiknað út
að auðlindagjald upp á 2,5 milljarða
leiddi til þess að kvótavirði lækkaði
um 36 milljarða. Þessi eignalækkun
hefði aftur þau áhrif að fyrirtækin
greiddu lægri eignaskatt.
Ragnar sagði að álagning auð-
lindagjalds kæmi til með að hafa
neikvæð áhrif á landsframleiðslu.
Ástæðan fyrir því væri sú að gjaldið
myndi leiða til minni fjárfestinga
þar sem ráðstöfunarfé fyrirtækja
væri minna, hagnaður væri minni
og arðsemi minni. Minni fjárfest-
ingar myndu leiða til minni hag-
vaxtar. Hann tók fram að þetta
gerðist þó að auðlindagjaldinu yrði
skilað til baka í formi lækkunar á
sköttum heimilanna vegna þess að
heimilin notuðu stærstan hluta
tekna sinna í neyslu en ekki fjárfest-
ingar. Ragnar sagði að athuganir
bentu til þess að landsframleiðsla
þyrfti að minnka tiltölulega lítið til
að opinberar skatttekjur lækkuðu
við álagningu auðlindagjalds.
Ragnar sagði að þegar stjórnvöld
ákváðu að lækka skatta á fyrirtæki
hefði legið að baki hugmyndafræði
um að lægri skatthlutfall hefði til-
tölulega lítil neikvæð áhrif á tekjur
ríkissjóðs og að þjóðartekjur myndu
vaxa. Útreikningar í skýrslunni
bentu til sömu niðurstöðu að því
leyti að aukin skattlagning hefði
neikvæð áhrif á skatttekjur rík-
issjóðs.
Ragnar tók fram að hann setti
þann almenna fyrirvara við nið-
urstöður skýrslunnar að viðfangs-
efnið væri margslungið og því væru
niðurstöðurnar ekki óyggjandi.
Þetta væri hins vegar það sem hann
teldi líklegast að gerðist við álagn-
ingu auðlindagjalds.
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri LÍÚ, sagði að skýrsl-
an staðfesti það sem LÍÚ hefði lengi
haldið fram um afleiðingar álagn-
ingar auðlindagjalds. Það væri hag-
kvæmara að fjármunirnir væru
áfram í fyrirtækjunum en að þeir
rynnu til ríkisins. Hann sagðist von-
ast eftir að þessar niðurstöður hefðu
áhrif á ákvarðanir stjórnvalda um
þessi mál.
Mat Hagfræðistofnunar á áhrifum auðlindagjalds á skatttekjur ríkissjóðs
Auðlindagjald gæti leitt til
tekjulækkunar fyrir ríkið
Morgunblaðið/Þorkell
Ragnar Árnason kynnir niðurstöður sínar.
ALLIR 64 leikir keppninnar 2002
verða sýndir í beinni útsendingu ým-
ist á Stöð 2 eða Sýn. Opnunarleik-
urinn, undanúrslitaleikirnir tveir og
úrslitaleikurinn verða í opinni dag-
skrá en hinir í læstri. Þá verða end-
ursýningar frá leikjunum á Sýn að
kvöldi til og auk þess munu stöðvarn-
ar sýna margvíslega þætti sem tengj-
ast keppninni. Þar má nefna 20
markaþætti, 40 viðtalsþætti milli
leikja og 16 þætti sem fjalla um leið
liðanna í úrslitakeppnina, en þeir
þættir hefjast í mars.
Fram til þessa hafa útsendingar
frá HM verið í Ríkissjónvarpinu, en
vegna bágrar fjárhagsstöðu RÚV
treysti það sér ekki til að kaupa sýn-
ingarréttinn. Á blaðamannafundi,
sem Norðurljós efndi til í gær, þar
sem greint var frá samningi fyrirtæk-
isins við Kirch vildi Hreggviður Jóns-
son, forstjóri Norðurljósa, ekki upp-
lýsa verðmæti samningsins.
,,Þetta er mjög stór samningur og
okkur var ekki kleift að gera hann
nema með tilstuðlan bakhjarlanna,“
sagði Hreggviður á blaðamanna-
fundinum, en bakhjarlarnir sem
Hreggviður vísar til eru OLÍS, Bif-
reiðar og landbúnaðarvélar, Master-
card og KPMG.
„Við erum með samningnum að
brjóta blað í íslensku sjónvarpi, en
aldrei áður hafa allir leikir keppn-
innar verið sýndir í beinni útsend-
ingu,“ sagði Hreggviður. Aðspurður
hvort áskriftargjöld á Stöð 2 og Sýn
yrðu hækkuð í kjölfar samningsins
sagði hann að engin ákvörðun hefði
verið tekin um það.
Fundum fyrir miklum þrýstingi
Hermann Hermannsson, fram-
kvæmdastjóri sjónvarpssviðs Norð-
urljósa, sagði að forráðamenn fyrir-
tækisins væru í sjöunda himni með
þessi málalok.
„Við hófum viðræður við aðila frá
Kirch á viðskiptalegum nótum haust-
ið 1998, en það má kannski segja að
þegar umræðan í þjóðfélaginu fór af
stað í vetur um hvort sýna ætti
keppnina í sjónvarpi eða ekki, og sá
mikli þrýstingur sem við fundum hjá
áskrifendum okkar, hafi málið farið
af stað. Það gerði svo útslagið að við
fengum bindandi vilyrði frá fjórum
kostunarðilum um að vera með okkur
í þessu verkefni. Við vit- um vel að
þetta kostar okkur ein- hverja tugi
milljóna en auðvitað sjáum við sókn-
arfæri. Áskrifendum mun fjölga og á
meðan við erum með rjómann af evr-
ópskri knattspyrnu í okkar dagskrá
yfir vetrartímann finnst mér HM
vera komið á þann stað sem það á
heima,“ sagði Hermann í samtali við
Morgunblaðið í gær.
Flautað verður til leiks á HM
föstudaginn 31. maí kl. 11.30, en opn-
unarleikur mótsins er viðureign
heimsmeistara Frakka og Senegala.
Síðan rekur hver leikurinn annan og
mótinu lýkur með úrslitaleik sunnu-
daginn 30. júní kl. 11.00 Leikirnir á
HM eru á mismunandi tímum fyrir
hádegi, en flestir þeirra fara fram
klukkan kl. 6.30, 9.00 og 11.30.
„Við gerðum allt sem í okkar valdi
stóð til að fá útsendingarréttinn, en
því miður gekk það ekki eftir. Við
vildum að sjálfsögðu reyna að ná
keppninni til Ríkisútvarpsins og
teygðum okkur langt í því máli.
Þarna var markaðsvara sem var ver-
ið að bjóða til sölu.
Tveir aðilar voru að reyna að ná
henni og þetta endaði með því að ann-
ar vann og hinn tapaði,“ sagði Bjarni
Guðmundsson, framkvæmdastjóri
Sjónvarpsins, þegar leitað var eftir
viðbrögðum hans um sýningarréttinn
af HM í knattspyrnu sem Norðurljós
hafa gengið frá samingi um.
Leituðu þið eftir kostunaraðilum
líkt og Norðurljós gerðu?
„Það voru aðilar sem lýstu yfir
áhuga á að starfa í þessu með okkur
og það er engin nýjung frá því sem
við höfum verið að gera með íþrótta-
viðburði, þar sem við höfum dregið
kostendur að. Það hefur að vísu hing-
að til verið eftirá, en í þessu tilfelli
voru möguleikar kannaðir á kostun-
araðilum fyrirfram. Með þeim aðilum
sem voru tilbúnir að starfa með okk-
ur hefði sú kostun ein og sér ekki
dugað til. Ég hefði kosið að keppnin
yrði í opinni dagskrá og það í Sjón-
varpinu. Í ljósi þess var tilboðið í út-
sendingarréttinn gert og jafnframt
hefði Sjónvarpið getað gert fleirum
kleift að fylgjast með keppninni. Al-
þjóða knattspyrnusambandið vill að
opnunarleikurinn, undanúrslitin og
úrslitaleikurinn séu sýndir í opinni
dagskrá, en við hefðum sýnt alla leik-
ina í opinni dagskrá og þar af leiðandi
hefðu fleiri fengið að njóta keppninn-
ar.“
Sjónvarpið ritaði Norðurljósum
bréf og óskaði eftir formlegum við-
ræðum varðandi samstarf um út-
sendingar. Hvað er verið að fara fram
á í því?
„Áður en það lá ljóst fyrir að Norð-
urljós fengju keppnina til sín höfðum
við átt óformlegar viðræður við
stjórnendur Norðurljósa um sam-
starf. Ég vildi með bréfinu sem ég
sendi í dag (miðvikudag) hnykkja á
því enda er Sjónvarpinu annt um það,
að áhorfendur fái atburðinn í dag-
skrána hjá sér. Ég vil kanna alla
möguleika áður en ég gef það frá mér
að vinna þetta að einhverju leyti sam-
an. Ég vonast auðvitað eftir sam-
starfi, en það er nokkuð sem Norður-
ljós taka ákvörðun um,“ sagði Bjarni.
Viðskiptalegt viðfangsefni
„Ég hef ekkert meira um þetta
segja en ég hef áður sagt. Ég hef litið
á þetta sem viðskiptalegt viðfangs-
efni eins og ég lýsti yfir á Alþingi á
dögunum. Ég hvatti til þess að sjón-
varpsstöðvarnar ynnu saman um
þetta mál, en nú er búið að leysa það á
viðskiptalegum forsendum. Það
ánægjulegasta er að heimsmeistara-
keppnin verður sýnd í íslensku sjón-
varpi þannig að við höfum öll tæki-
færi til að fylgjast með keppninni.
Sjónvarpsstöðin Sýn hefur sérhæft
sig sérstaklega í góðri þjónustu við
knattspyrnuáhugamenn og stöðin er
bara að sanna með þessu, að hún
leggur mikið upp úr því að sinna þess-
ari þjónustu vel. Ég hef sagt áður, að
ég hef ekki verið að skipta mér af
dagskrá RÚV og hef eingöngu litið á
sýningarréttinn á HM sem við-
skiptalegt úrlausnarefni,“ sagði
Björn Bjarnason, menntamálaráð-
herra, við Morgunblaðið í gærkvöld.
KSÍ fagnar niðurstöðunni
Halldór B. Jónsson, varaformaður
KSÍ, fagnar niðurstöðunni. „Við hjá
KSÍ fögnum því að þetta mál er leyst
enda er um að ræða einn af stærstu
íþróttaviðburðum heims. Ég var nú
alltaf vongóður um að farsæl lending
myndi nást í þessu máli, en ég verð að
játa það að ég veit um marga sem
voru farnir að hafa verulegar áhyggj-
ur vegna þeirrar óvissu sem var upp
komin.“ Halldór sagði ennfremur að
sala á sjónvarpsrétti frá keppninni
var aðeins spurning um fjármagn og
þeir aðilar sem gátu keppt um HM
hér á landi hafi reynt allt sem þeir
gátu. „Að mínu mati hafa forsvars-
menn Norðurljósa gert vel með því að
fá til liðs við sig fjóra sterka sam-
starfsaðila, en það er augljóst að
stærsti vinningur þeirra er keppnin
árið 2006 í Þýskalandi, þar sem leik-
irnir verða sýndir á hentugri tíma.
Það er samt sem áður augljóst, að
þeir aðilar sem geta sjónvarpað efni
sínu á fleiri en einni rás standa betur
að vígi í framtíðinni og það er um-
hugsunarefni fyrir Ríkisútvarpið,“
sagði Halldór, en hann bjóst við að al-
menningur stæði nú frammi fyrir því
að ná samkomulagi við vinnuveitend-
ur sína. „Leikirnir í sumar á HM
verða sýndir snemma dags og fram
yfir hádegi og ég veit að margir eru
að reyna að finna lausnir sem henta
hverjum einum svo enginn þurfi að
missa af neinu,“ sagði Halldór.
Norðurljós semja um sýningar frá heimsmeistarakeppninni í knattspyrnu 2002 og 2006
Allir leikir sýndir
á Sýn og Stöð 2
Norðurljós hafa samið
við þýska fyrirtækið
Kirch um sýningarrétt-
inn frá heimsmeist-
arakeppninni í knatt-
spyrnu í Japan og
S-Kóreu í sumar og HM
í Þýskalandi 2006.
FJÓRIR þingmenn sem til-
heyra hinu nýja norðvesturkjör-
dæmi hafa lagt fram á Alþingi
frumvarp um breytingu á tolla-
lögum þess efnis að Grundar-
tangahöfn verði aðaltollhöfn.
Magnús Stefánsson er fyrsti
flutningsmaður frumvarpsins,
en skv. 1. gr. tollalaga eru aðal-
tollhafnir skilgreindar sem stað-
ir þar sem för í utanlandsferðum
mega fá fyrstu og síðustu af-
greiðslu hér á landi og hvers
konar tollmeðferð vöru má fara
fram. Í 28. gr. laganna eru tald-
ar upp og skilgreindar hverjar
eru aðaltollhafnir, en þær eru
alls sautján, víða um land.
Aðeins einn tollvörður
„Grundartangahöfn er ein
umsvifamesta vöruflutninga-
höfn landsins og í höfninni
ferma og afferma fyrst og
fremst millilandaskip. Flutning-
ar um höfnina tengjast Járn-
blendiverksmiðjunni og Norð-
uráli, en með uppbyggingu
þessara fyrirtækja mörg undan-
farin ár hafa umsvif aukist mjög.
Fjöldi skipakoma í Grundar-
tangahöfn hefur nær tvöfaldast
frá árinu 1995 og var um 180 ár-
ið 2001. Þrátt fyrir mikil umsvif í
Grundartangahöfn hefur aðeins
einn lögreglumaður tollaf-
greiðslu með höndum, auk til-
fallandi aðstoðar. Augljóst er að
umsvif tollgæslu eru allt of lítil
og býður það upp á hættu á ólög-
legum innflutningi varnings.
Mesta hættan í því sambandi er
ólöglegur innflutningur eitur-
lyfja,“ segir í greinargerðinni.
Grund-
artangi
verði toll-
höfn