Morgunblaðið - 06.04.2002, Qupperneq 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 6. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐUR um Kárahnjúka-
frumvarpið svokallaða hafa ein-
kennt þingstörfin í vikunni og er út-
lit fyrir að það verði að lögum á
mánudag. Er frumvarpið það frum-
varp sem hefur valdið hvað mestum
pólitískum deilum á þessu þingi
enda hafa margir þingmenn tekið
fram að það sé „eitt stærsta mál
þessa löggjafarþings“. Umræðurnar
á þinginu hafa líka litast af þeirri
staðreynd og stundum hafa orðið
allsnarpar orðasennur milli þing-
manna og ráðherra og frammíköll
og órói hefur einkennt þingsalinn.
Þeir sem styðja frumvarpið eru
allir þingmenn Sjálfstæðisflokksins,
nema Katrín Fjeldsted, allir þing-
menn Framsóknarflokksins sem og
allir þingmenn þingflokks Samfylk-
ingarinnar, utan Rannveig Guð-
mundsdóttir og Þórunn Sveinbjarn-
ardóttir. Þingmenn Frjálslynda
flokksins og Vinstrihreyfingarinnar
–græns framboðs leggjast hins veg-
ar gegn frumvarpinu og hafa þeir
síðarnefndu verið ötulir við að mæla
gegn því m.a. á grundvelli umhverf-
issjónarmiða. Þeir hafa einnig sakað
Valgerði Sverrisdóttur iðn-
aðarráðherra um að leyna Alþingi
upplýsingum með því að segja ekki
strax frá því þegar hún frétti að
Norsk Hydro treysti sér ekki til að
standa við tímasetningar vegna
Reyðarálsverkefnisins. Hafa þær
ásakanir komið upp aftur og aftur í
umræðunni en Valgerður sem og
aðrir framsóknarmenn hafa vísað
þeim ásökunum á bug og ítrekað að
Valgerður hafi greint þinginu frá
fyrirætlunum Norsk Hydro um leið
og það hefði legið ljóst fyrir hjá fyr-
irtækinu að það gæti ekki staðið við
tímaáætlanir.
Í eitt skiptið sem Steingrímur J.
Sigfússon, formaður VG, sakaði
Valgerði um að hafa leynt þingið
upplýsingum tók hann fram að í ná-
lægum löndum teldist slíkt brot
saknæmt; það gæti jafnvel þýtt allt
að 20 ára fangavist. Halldór Ás-
grímsson, utanríkisráðherra og for-
maður Framsóknarflokksins, sat þá
í salnum og kallaði úr sæti sínu
hvort þar með ætti ekki að setja
Valgerði og allan Framsóknarflokk-
inn í tugthúsið. Vöktu þau ummæli
kátínu þingmanna en Steingrímur
svaraði því til síðar í umræðunni að
það væri sennilega ekki hægt að
setja iðnaðarráðherra í fangelsi þar
sem ekki væri staðið betur að fang-
elsismálum en svo að hleypa þyrfti
öllum föngum sem þar væru út í
sumar. Halldór Ásgrímsson kallaði
hins vegar aftur úr sæti sínu að
sem betur fer væri Steingrímur
ekki yfirmaður lögreglumála í land-
inu.
Steingrímur J. er, að öðrum þing-
mönnum ólöstuðum, sennilega einn
mælskasti þingmaðurinn og eiga
sér stað oft skemmtileg orðaskipti í
kringum hann þegar hann er í
ræðustól. Undir lok vikunnar stóð
hann í pontu, einu sinni sem oftar,
og gerði grein fyrir atkvæði sínu í
atkvæðagreiðslu um frumvarp til
laga um breytingar á lögum um
kosningar til sveitarstjórna. Nokkr-
ir þingmenn sáu hins vegar ástæðu
til að gera athugasemdir við ræðu
hans og kölluðu ítrekað frammí fyr-
ir honum. Í miðri orrahríðinni gerði
Steingrímur hlé á máli sínu og
sagði: „Herra forseti, það er eins og
62 þingmenn haldi að þeir eigi rétt
á þeirri einu mínútu sem ég hef til
að gera grein fyrir atkvæði mínu.“
Ísólfur Gylfi Pálmason, einn vara-
forseta þingsins, sem þá sat í for-
setastól, tók hins vegar fram að
þessi eina mínúta væri liðin og að
Steingrímur þyrfti þar með að yf-
irgefa ræðustólinn. Steingrímur
svaraði þá að bragði: „Það er naumt
skammtað fyrir 63 þingmenn.“ Þá
hló þingheimur.
Steingrímur J. er þó ekki eini
þingmaðurinn sem hefur kætt þing-
heim þessa viku. Það gerði Halldór
Blöndal, forseti þingsins og þing-
maður Sjálfstæðisflokksins, líka eft-
ir að hann hafði mælt gegn tillögum
þingmanna Samfylkingarinnar og
VG, um að lagaheimild verði gefin
fyrir rafrænum kjörstöðum og raf-
rænum kjörskrám. Sagði Halldór
m.a. að aðalatriðið væri að atkvæðið
kæmist til skila og „því ætti ekki að
flækja málin með því að elta
tæknina“, eins og hann orðaði það.
Urðu því mikil hlátrasköll í þing-
salnum þegar Halldór fór fram á
það skömmu síðar að atkvæði um
þingmál yrðu ekki greidd með raf-
rænu kerfi þingsins heldur með
nafnakalli.
Annars eru sex starfsdagar eftir
af þessu löggjafarþingi auk eldhús-
dagsumræðunnar en stefnt er að
þingfrestun hinn 24. apríl nk. Þá er
mánuður fram til sveitarstjórn-
arkosninganna en hefð er fyrir því
að þingið fari í frí í aðdraganda
slíkra kosninga. Er það m.a. gert til
þess að sveitarstjórnarmálin fái
meiri athygli á vettvangi stjórnmál-
anna. Síðustu starfsdagar þingsins
munu væntanlega einkennast af því
hve stutt er til þingfrestunar; fjöldi
mála verður væntanlega afgreiddur
frá þinginu og kvöldfundir verða
tíðir.

  



…og þá hló þingheimur!
EFTIR ÖRNU SCHRAM
ÞINGFRÉTTAMANN
arna@mbl.is
ALLIR erlendir ríkisborgarar, utan
Norðurlandabúa, fá skv. lögum sem
Alþingi samþykkti í gær kosninga-
rétt til sveitarstjórnarkosninga hafi
þeir átt lögheimili hér á landi í sam-
fellt fimm ár. Norðurlandabúar hafa
haft þennan rétt skv. lögum hafi þeir
átt lögheimili hér í þrjú ár samfellt.
Lögin sem Alþingi samþykkti í gær
hafa það í för með sér að kosninga-
bærum mönnum hér á landi fjölgar
um 1.332.
Í umræðum um lögin áður en þau
voru samþykkt í gær voru stjórn-
völd m.a. gagnrýnd fyrir það hve
frumvarpið, sem lagt var fram af
Páli Péturssyni félagsmálaráðherra,
væri seint fram komið. Steingrímur
J. Sigfússon, formaður Vinstrihreyf-
ingarinnar – græns framboðs, sagði
það bagalegt að málið skyldi enn
vera til meðferðar á Alþingi nokkr-
um dögum áður en utankjörfundar-
atkvæðagreiðsla fyrir komandi
sveitarstjórnarkosningar ætti að
hefjast.
Stjórnarandstæðingar gagnrýndu
frumvarpið einnig fyrir það að
ganga of skammt, þ.e. þeir vildu að
erlendir ríkisborgarar fengju kosn-
ingarétt hér á landi eftir skemmri
tíma en kveðið er á um í nýju lög-
unum. Steingrímur J. Sigfússon,
formaður VG og fulltrúi í félags-
málanefnd þingsins, en sú nefnd
fékk málið til umfjöllunar, lagði til
að mynda til breytingar á frumvarp-
inu sem miðuðu að því að tryggja
öðrum norrænum ríkisborgurum
sem hér eru búsettir fullan kosning-
arrétt, sambærilega við það sem Ís-
lendingar sjálfir njóta, þ.e. hann
vildi að þeir öðluðust kosningarétt
til sveitarstjórna um leið og þeir
skráðu lögheimil sitt í landinu.
„Öðrum erlendum ríkisborgurum
ætti að tryggja kosningarrétt eftir
að þeir hafa átt hér lögheimili sam-
fellt í tvö eða í mesta lagi þrjú ár.
Það er eðlilegt og sjálfsagt markmið
að leita eftir þátttöku nýrra íbúa í
mótun og stjórn samfélagsins þar
sem þeir hafa tekið sér búsetu,“
sagði Steingrímur J. í breytingartil-
lögu sinni.
Hún var hins vegar felld í at-
kvæðagreiðslu sem og breytingartil-
laga Guðrúnar Ögmundsdóttur og
Ástu R. Jóhannesdóttur, þingmanna
Samfylkingarinnar og fulltrúa í fé-
lagsmálanefnd. Breytingartillaga
þeirra miðaði að því, eins og tillaga
Steingríms, að aðrir norrænir rík-
isborgarar fengju hér kosningarétt
til sveitarstjórna um leið og þeir
skráðu lögheimili sitt í landinu.
Jafnframt lögðu þær til að aðrir er-
lendir ríkisborgarar en norrænir
fengju kosningarétt til sveitar-
stjórna eftir þriggja ára búsetu hér
á landi.
Löng reynsla af því
að krossa með blýanti
Þá gagnrýndu stjórnarandstæð-
ingar frumvarpið fyrir það að í því
væri ekki nein heimildarákvæði um
rafrænar kosningar. „Slíkt er ekki
gert, þrátt fyrir umsagnir og óskir
um lögfestingu slíkrar heimildar
nú,“ segir í breytingartillögu Guð-
rúnar Ögmundsdóttur og Ástu R.
Jóhannesdóttur. „Það hefur sýnt sig
í aðdraganda væntanlegra sveitar-
stjórnarkosninga að margir nýttu
sér rafrænt fyrirkomulag við val
frambjóðenda og hefði það verið til-
valin reynsla til að nýta í kosning-
unum.“
Í nefndaráliti Steingríms J. Sig-
fússonar, er einnig lagt til að sveit-
arfélögum verði heimilt að hafa til
reynslu rafræna kjörstaði og færa
rafræna kjörskrá. Tillögur um heim-
ild til rafrænna kosninga voru hins
vegar felldar í atkvæðagreiðslu á
þingi í gær með atkvæðum þing-
manna Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins. Í atkvæða-
greiðslunni tók Ásta R. Jóhannes-
dóttir fram að rafrænar kosningar
hefðu gefist vel hingað til, þ.á m. í
prófkjörum Sjálfstæðisflokksins.
Halldór Blöndal, forseti Alþingis og
þingmaður Sjálfstæðisflokksins,
taldi hins vegar ekki ástæðu til að
samþykkja slíka breytingartillögu.
Sagði hann í atkvæðagreiðslunni að
hann hefði langa reynslu af því að
það hefði gefist vel að krossa með
blýanti við þann lista sem menn
vildu kjósa. „Ég hygg að aðalatriðið
sé að atkvæðið komist til skila til
þeirra sem viðkomandi vilja kjósa en
ekki sé verið að flækja málin með
því að elta tæknina í þessum efn-
um,“ sagði hann.
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur VG, taldi ástæðu til þess að
minna á að Páll Pétursson félags-
málaráðherra hefði í fyrstu umræðu
um frumvarpið tekið fram að tillaga
um rafræna kosningu og rafræna
kjörskrá væri ekki í frumvarpinu
vegna andstöðu Sjálfstæðisflokks-
ins. Vitnaði Steingrímur síðan í eft-
irfarandi orð félagsmálaráðherra:
„Sjálfstæðisflokkurinn ályktaði á
landsfundi sínum einhverra hluta
vegna gegn rafrænum kosningum.
Þess vegna eru ekki rafrænar kosn-
ingar inn í frumvarpinu…Ég er hins
vegar nokkuð undrandi á þeirri af-
stöðu.“ Steingrímur kvaðst einnig
vera nokkuð undrandi á þeirri af-
stöðu sjálfstæðismanna. Sagði hann
það merkilegt að í pontu kæmi
„fulltrúi forneskjunnar“, eins og
hann kallaði Halldór Blöndal og
mótmælti tillögu um rafræna tækni.
Alþingi samþykkir ný lög um kosningarétt til sveitarstjórna
Erlendir ríkisborgarar sem hér
hafa búið í fimm ár fá að kjósa
Morgunblaðið/Jim Smart
Þrjár þingkonur Samfylkingarinnar bera saman bækur sínar á Alþingi, Svanfríður Jónasdóttir, Ásta Ragnheið-
ur Jóhannesdóttir og Guðrún Ögmundsdóttir. Tvær þær síðasttöldu lögðu fram breytingartillögu við frumvarp
félagsmálaráðherra til laga um sveitarstjórnarkosningar.
Tillögur um
rafrænar kosn-
ingar felldar
ALÞINGI samþykkti í gær frum-
varp til laga um heimild ríkissjóðs til
þess að takast á hendur til ársloka
tryggingu eða endurtryggingu á
bótaábyrgð sem flugrekendur kunna
að baka sér gagnvart þriðja aðila
vegna tjóns er hlýst af notkun loft-
fars vegna hernaðaraðgerða, hryðju-
verka eða áþekkra atvika. Var m.ö.o.
verið að framlengja tryggingunni til
áramóta en hún hefði að öðrum kosti
runnið út 10. apríl nk.
„Eins og kunnugt er hafa vátrygg-
ingafélög, í kjölfar hryðjuverkanna í
Bandaríkjunum 11. september, sagt
upp ábyrgðatryggingum flugrek-
enda og hefur það leitt til þess að rík-
isstjórnir um heim allan hafa orðið
að takast á hendur slíkar tryggingar
til þess að flugrekendur næðu að
uppfylla þær tryggingakröfur sem
gerðar eru á hendur þeim og þannig
forðað því að alþjóðlegar flugsam-
göngur stöðvist,“ segir í greinargerð
frumvarpsins. „Bráðabirgðalög um
slíka heimild ríkissjóðs Íslands voru
sett 23. september 2001 og laga-
heimildin staðfest með lögum nr.
120/2001 og síðar breytt með lögum
nr. 5/2002. Samkvæmt lögunum á
trygging, sem ríkissjóður veitir, ekki
að gilda lengur en til 10. apríl 2002,“
segir ennfremur.
Tryggingamarkaðurinn
enn í nokkru uppnámi
Síðan segir: „Endurtrygging rík-
issjóðs hefur, eins og sambærilegar
tryggingar annarra ríkja, verið veitt
til takmarkaðs tíma í einu þar sem
vonir hafa verið bundnar við að vá-
tryggjendur tækju að bjóða full-
nægjandi vátryggingar á viðunandi
kjörum. Til skamms tíma hefur verið
talið að vátryggingamarkaðurinn
mundi ekki síðar en 31. mars 2002
taka að bjóða nauðsynlegar ábyrgð-
artryggingar til viðbótar við þær
takmörkuðu grunntryggingar sem
þar bjóðast nú. Þetta hefur hins veg-
ar ekki gengið eftir þar sem trygg-
ingamarkaðurinn er enn í nokkru
uppnámi vegna atburðanna hinn 11.
september sl.“
Segir síðan í greinargerðinni að
vegna þessa þurfi að framlengja
fyrrgreinda heimild ríkissjóðs til
þess að hann geti enn um sinn veitt
flugrekendum nauðsynlega vátrygg-
ingavernd. Fyrsti flutningsmaður
frumvarpsins var Vilhjálmur Egils-
son, formaður efnahags- og við-
skiptanefndar þingsins og þingmað-
ur Sjálfstæðisflokksins.
Trygging flugrekenda
Heimild
ríkissjóðs
framlengd