Morgunblaðið - 06.04.2002, Side 38

MINNINGAR
38 LAUGARDAGUR 6. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
A
fhverju hefur þjóðin
allt í einu svona mik-
inn áhuga á að ganga
í Evrópusambandið?
Þessari spurningu
hef ég mikið verið að velta fyrir
mér síðustu vikurnar. Í nýrri skoð-
anakönnun sem Gallup gerði fyrir
Samtök iðnaðarins sögðust 52%
svarenda vera hlynnt aðild Íslands
að ESB og 91% lýstu sig fylgjandi
því að teknar yrðu upp viðræður
við sambandið um hugsanlega að-
ild.
Ég hef alla tíð átt erfitt með að
taka afgerandi afstöðu í þessu
flókna máli, en
hef þó heldur
verið þeirrar
skoðunar að
við ættum að
fara varlega.
Mér hefur þótt
flest ganga okkur Íslendingum í
haginn á seinni árum og ég hef
fram undir þetta ekki séð nægilega
góð rök fyrir því að okkar hag sé
eitthvað betur borgið innan ESB
en utan þess. Ég hef auk þess allt-
af trúað því að það sé rétt, sem
haldið hefur verið fram, að með
inngöngu í Evrópusambandið vær-
um við að fórna yfirráðarétti okkar
yfir fiskimiðunum. Ég hef verið
sammála þeim sem segja að það sé
fráleitt að hleypa erlendum fiski-
skipum aftur inn í landhelgina eftir
að hafa barist harðri baráttu fyrir
því að reka þau þaðan burt.
Þess vegna hef ég verið dálítið
hissa á þjóðinni og ég hef því
neyðst til að skoða þetta mál að
nýju til að átta mig á því hvort ég
hef verið að misskilja eitthvað í
þessari Evrópuumræðu.
Ég hef eins og aðrir fylgst með
málflutningi Halldórs Ásgríms-
sonar utanríkisráðherra sem hefur
rætt þessi mál ítarlega og oft á síð-
ustu misserum. Enginn vafi leikur
á því að málflutningur Halldórs
hefur átt stóran þátt í því að fá
þjóðina til að trúa því að það sé
ekki glapræði að ganga í Evrópu-
sambandið heldur geti það orðið
henni til góðs.
Lengi vel átti ég erfitt með að
skilja hvað Halldór var að fara í
Evrópumálum. Halldór er alinn
upp í íslenskum sjávarútvegi og
þekkir þarfir hans og möguleika
betur en flestir aðrir. Hvers vegna
leggur maður, sem upplifði land-
helgisbaráttuna, ber hag lands-
byggðarinnar fyrir brjósti, þekkir
þarfir sjávarútvegsins afar vel og
er þar að auki formaður í flokki
sem flestir hafa talið mjög andvíg-
an inngöngu Íslands í Evrópusam-
bandið, til að hvetja til þess að Ís-
lendingar skoði með opnum hug
aðild að sambandinu?
Lengi vel hélt ég að Halldór
hefði einfaldlega dvalist of lengi í
Brussel og væri hreinlega kominn
úr tengslum við kjósendur sína. Að
sumu leyti dáðist ég þó að honum
fyrir að taka upp þetta mál því að
ég hef alla tíð talið að stjórn-
málamenn ættu að þora að hafa
skoðanir og berjast fyrir þeim. Slík
afstaða er ekki mjög algeng í dag.
Halldóri hlaut að vera ljóst að
hann var að búa til vanda innan
Framsóknarflokksins með þessari
afstöðu því að margir framsókn-
armenn voru og eru harðir and-
stæðingar nánari tengsla við Evr-
ópusambandið. Hann var því að
taka þá áhættu að ýta þessum
stuðningsmönnum út úr flokknum
án þess að vita hvort nokkrir
kæmu í staðinn. Sumir myndu
kalla þetta pólitíska fífldirfsku, en
aðrir pólitískt hugrekki.
Morgunblaðið sendi mig á
stjórnmálafund sem Halldór boð-
aði til snemma á þessu ári. Þar
ræddi hann m.a. um Evrópumál og
benti á ýmsar hliðar þessa flókna
máls. Einn fundarmanna lýsti
óánægju með málflutning hans og
spurði hvort formaður Framsókn-
arflokksins ætlaði virkilega að
standa að því að vega að íslenskra
bændastétt með því að stuðla að
því að Ísland gerðist aðili að ESB.
Halldór sagði að vissulega væru
mörg vandamál sem blöstu við
landbúnaðinum ef Íslands gerðist
aðili og hann hefði áhyggjur af
þeim. „Ég hef miklu meiri áhyggj-
ur af íslenskum landbúnaði en ís-
lenskum sjávarútvegi ef við gengj-
um í ESB,“ sagði Halldór.
Þetta fannst mér dálítið ein-
kennilegt svar í ljósi þess að því
hefur alla tíð verið haldið fram að
íslenskur sjávarútvegur yrði að
fórna miklu ef við gengjum í ESB
og raunar útilokaði sjávarútvegs-
stefna ESB að við gerðumst aðilar.
Þó því hafi stundum verið haldið
fram að við gætum náð þokka-
legum samningum um sjáv-
arútvegsmál við ESB hef ég alltaf
litið svo á að við yrðum eftir sem
áður að fórna talsvert miklu.
Í ræðu sem Halldór flutti í Berl-
ín 14. mars sl. setur hann fram rök
sem voru alveg ný fyrir mér, en
þar veltir hann fyrir sér hvað átt er
við með orðinu „sameiginlegur“
þegar rætt er um sjávarútvegs-
stefnu ESB.
„Ég tel ljóst að Evrópusam-
bandið þarf á sameiginlegri fisk-
veiðistefnu að halda vegna þess að
fiskistofnar þess eru að miklum
hluta sameiginlegir – þ.e. tvö eða
fleiri ríki nýta þá,“ sagði Halldór.
Þetta ætti ekki við um fiskistofna
við Ísland sem við ættum ekki
sameiginlega með öðrum þjóðum.
„Hér er áhugavert að nefna að
ekki er um að ræða með sama
hætti sameiginlega stefnu um t.d.
skóglendi, nokkuð sem er Finnum
afar mikilvægt, eða um olíu og gas,
sem skipta Breta svo miklu máli.
Ástæðan hlýtur að vera sú að hér
er ekki um sameiginlega auðlind
að ræða.“
Of langt mál er að rekja hér alla
ræðu Halldórs. Rök hans eru hins
vegar að mörgu leyti sannfærandi
fyrir því að það sé hægt að finna
leiðir sem íslenskur sjávarútvegur
geti sætt sig við. Ef það er rétt hjá
honum að fullyrðingar um að sjáv-
arútvegsstefna ESB útiloki aðild
Íslands að sambandinu haldi ekki
þá verðum við að ræða þessi mál
með allt öðrum hætti en við höfum
gert fram að þessu. Ég segi ekki að
Halldór sé búinn að sannfæra mig,
en ég hlusta og ég skil núna betur
hvað þjóðin er að hugsa.
Hvað er
þjóðin að
hugsa?
„„Ég hef miklu meiri áhyggjur af ís-
lenskum landbúnaði en íslenskum sjáv-
arútvegi ef við gengjum í ESB,“ sagði
Halldór. Þetta fannst mér dálítið ein-
kennilegt svar...“
VIÐHORF
Eftir Egil
Ólafsson
egol@mbl.is
✝ Kristín Sæ-mundsdóttir
fæddist á Kaganesi í
Helgustaðarhreppi
við Reyðarfjörð 26.
febrúar 1919. Hún
lést á hjúkrunar-
heimilinu Víðihlíð í
Grindavík 30. mars
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru
Marta Ólína Ólsen
frá Teigagerðisklöpp
í Reyðarfirði og Sæ-
mundur Þorvaldsson
frá Stóru-Breiðuvík í
Reyðarfirði. Systkini
Kristínar voru Anna Þuríður,
Jens Ólsen, Þorvaldur, Stefán Jó-
hann og Ásdís Ingigerður sem öll
eru látin, eftir lifandi eru Valtýr
og Elín Guðný. Kristín ólst upp á
Kaganesi fram að tíu ára aldri, en
þá flutti fjölskyldan til Norðfjarð-
ar.
Kristín giftist Haraldi Harðar
Hjálmarssyni frá Mjóafirði, f.
18.2. 1919. d.1.4. 1989. Þau bjuggu
á Norðfirði til haustsins 1960 er
þau fluttu til Flateyrar við Önund-
arfjörð og þar bjuggu þau til árs-
ins 1969, er þau fluttu til Grinda-
víkur og bjuggu þar
til dauðadags. Sam-
an eignuðust þau sex
börn, en fyrir átti
Kristín son sem Har-
aldur gekk í föður-
stað. Börnin eru: 1)
Gunnar Berg Ólafs-
son, f. 2.2. 1938,
kona hans er Ólína
Rut Magnúsdóttir. 2)
Hjálmar, f. 25.8.
1942, kona hans er
Kristín Ragnheiður
Guðmundsdóttir. 3)
Sæmundur, f. 20.9.
1944, kona hans er
Vilborg Ásgeirsdóttir. 4) Marta
Margrét, f. 16.7. 1947, maður
hennar er Sæþór Mildinberg
Þórðarson. 5) Unnur Guðrún, f.
20.7. 1948, maður hennar er Jón
Eyjólfur Sæmundarson. 6) Önund-
ur Gretar, f. 11.10. 1952, kona
hans er Þorbjörg Halldórsdóttir.
7) Ágúst Sigurlaugur, f. 18.3.
1957, í sambúð með Hrönn Þor-
grímsdóttir. Afkomendur Kristín-
ar eru nú 70 talsins.
Úför Kristínar fer fram frá
Grindavíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Besta amma í öllum heiminum er
dáin. Nú er hún farin frá okkur. Hún
er komin til besta afa í heimi.
Allar minningarnar sem við eigum
úr Sæbóli. Við gætum skrifað heila
bók ef við ættum að segja frá þeim
öllum. Allar kökurnar, allur matur-
inn, öll faðmlögin, allir kossarnir og
ekki síst allar gjafirnar. Við vorum
sko aldrei svöng hjá ömmu og afa og
þó að maður hitti ömmu einhvers
staðar annars staðar en í Sæbóli var
alltaf hægt að finna eitthvað gott í
veskinu hennar.
Það var alltaf hægt að finna nóg að
gera í Sæbóli. Amma og afi voru allt-
af tilbúin að spila við okkur og svo
mátti maður gera spilaborgir út um
allt hús en við máttum ekki nota kap-
alspilin hans afa. Ef maður var orð-
inn þreyttur á spilaborgum gat mað-
ur bara fundið sér góða bók til að
skoða.
Það var líka einn leikur sem við
frændsystkinin fórum oft í heima hjá
ömmu og afa en það var bara hægt
að fara í hann þar því þar voru svo
margar bækur.
Þegar við vorum lítil og fengum að
sofa hjá afa og ömmu fengum við
alltaf að sofa í millinu. Þó að maður
gerði út af við þau með sparki og lát-
um var maður alltaf spurður þegar
maður var að fara heim: ,,Viltu ekki
vera lengur fuglinn minn?“ Amma
var sko hörkukona og við værum sko
alveg til í að líkjast henni. Til dæmis
þegar afi var veikur; hún vildi ekki
sjá heimilshjálp og hjúkraði honum
sjálf.
Allaf var amma hress eða svo
sagði hún okkur a.m.k. Barnabörnin
og barnabarnabörnin voru ömmu
mikils virði. Þegar maður kom í
heimsókn til hennar og það voru ekki
allir með spurði hún hvar fólkið væri.
Líka mundi hún alltaf alla afmælis-
daga og hringdi í okkur.
Afi var alltaf með stór svört gler-
augu sem runnu fram á nef og hann
gat alltaf fært þau upp aftur án þess
að sýna nokkra grettu í andlitinu og
ekki notaði hann hendurnar heldur.
Þetta var mikið undur í okkar augum
en þó hann gerði þetta aftur og aftur
fundum við engin svör. Við höldum
að við séum búin að fatta þetta trix
hans núna.
Oft var þröngt í Sæbóli í öllum
jólaboðunum en samt vildi amma
hafa fleiri hjá sér og þegar maður
kom í heimsókn sagði hún: ,,Ohh,
hvað ég er fegin að þið komuð, það er
enginn búinn að koma í dag. Svo þeg-
ar maður fór að spjalla við hana gat
hún talið upp fullt af fólki sem hafði
komið í heimsókn.
En núna 7. mars sl. fórum við með
mömmu til ömmu en þá var hún búin
að vera mikið veik og var rúmliggj-
andi. Alltaf var húmorinn í lagi því
Harpa segir að Maggi biðji að heilsa
og svo spyr hún amma Lilju: „En
maðurinn þinn? Biður hann ekki að
heilsa? “„Nei, hann tók það nú ekk-
ert fram en hann biður örugglega að
heilsa,“ svaraði Lilja og þá spurði
hún amma bara: „Hvað er eiginlega
að honum?“ Afi kallaði okkur öll
,,fuglinn“ sinn og amma var alltaf að
gefa fuglunum sínum að borða.
Frost er úti fuglinn minn,
ég finn hvað þér er kalt.
Nærðu engu í nefið þitt,
því nú er frostið allt.
En ef þú bíður augnablik,
ég ætla að flýta mér
að biðja hana mömmu mína
um mylsnu handa þér.
(Höf. óþ.)
Harpa og Lilja Guðrún.
Nú kveðjum við þig, besta amma í
heimi. Þú varst mjög skemmtileg
kona. Þú varst alltaf tilbúin að taka á
móti okkur bæði í Sæbóli og líka á
elliheimilinu. Þú varst alltaf, ekki
bara einu sinni, með gotterí og ef það
var ekki til baðstu alltaf einhvern af
okkur að fara út í búð að kaupa eitt-
hvað gott, stundum mjólk.
Okkur þótti mjög vænt um þig.
Við værum mikið til í að þú færir
ekki en ég veit hvað þú varst mikið
veik.
Þótt við krakkarnir hennar Hörpu
höfum ekki séð hann afa munum við
samt kalla hann afa. Þú varst mjög
hress og kát kona og stundum
komstu út úr rúminu en ekki alltaf.
Þú ert mjög heppin kona, afi var það
örugglega líka. Þótt við höfum ekki
séð hann lítur hann mjög vel út á
myndum.
Nú hafa orðið fagnaðarfundir uppi
á himnum. Nú hefur þú amma ekki
séð hann í u.þ.b. 13 ár.
Ljúfar voru stundir
er áttum við saman.
Þakka ber Drottni
allt það gaman.
Skiljast nú leiðir
og farinn ert þú.
Við hittast munum aftur,
það er mín trú.
Hvíl þú í friði
í ljósinu bjarta.
Ég kveð þig að sinni
af öllu mínu hjarta.
(M. Jak.)
Bestu kveðjur
Eyrún Ósk, Marta Hrönn og
Haraldur Bjarni.
Mig langar í örfáum orðum að
minnast þín og þakka góðar stundir
og skemmtileg kynni.
Alltaf var gott og notalegt að
koma í Sæból, sitja í eldhúshorninu,
drekka kaffi, gæða sér á kræsingum
og spjalla. Síðan fluttir þú á öldr-
unarheimilið í Víðihlíð. Til að byrja
með varst þú ekki alveg sátt við að
þurfa að fara úr Sæbóli og ætlaðir
þér aftur þangað. Ég hringdi ein-
hvern tímann í þig og spurði hvort
þú værir heima. Þú svaraðir: „Ja, ég
er nú hér.“ Og svo í annað skipti
löngu seinna kunni ég ekki við annað
en að spyrja hvort þú værir við og þá
sagðir þú: „Jú, jú, ég er heima.“
Ekki heyrði ég þig kvarta og alltaf
hafðir þú það jafngott þó veik værir,
starfsfólkið var svo gott við þig og
maturinn góður en þú hafðir „bara
ekki mikla matarlyst“.
Þú kunnir margar vísur, varst víð-
lesin og gaman var að hlusta á sögur
frá því að þú varst ung.
Þegar ég hitti þig fyrir rúmri viku,
veika en samt svo hressa, taldir þú
upp öll langömmubörnin og eru þau
komin á fjórða tuginn!
Minni þitt var í góðu lagi en lík-
aminn farinn að gefa sig, orðinn
þreyttur og eflaust nú hvíldinni feg-
inn.
Meðan veðrið er stætt
berðu höfuðið hátt
og hræðstu eigi skugga á leið.
Bak við dimmasta él
glitrar lævirkjans ljóð
upp við ljóshvolfin björt og heið
þó steypist í gegn
þér stormur og regn
og þó byrðin sé þung sem þú berð
þá stattu fast og vit fyrir víst
þú er aldrei einn á ferð.
(Þorsteinn Vald.)
Nú kveð ég þig, kæra amma og
nafna, með söknuð í hjarta en veit, að
þú ert áfram í góðum höndum.
Blessuð sé minning þín.
Þín
Kristín.
Við Elísabet skruppum til Grinda-
víkur á skírdag og litum inn í Víðihlíð
til Stínu frænku eins og Elísabet
kallaði hana. Hún var hress en
óskaplega horuð. Það var mikið talað
um árin þeirra Halla í Neskaupstað.
Þar fæddust börnin, sem nú búa flest
í Grindavík. Það var líka talað um
annað fólk – fólk, sem Stína mundi
vel og þótti vænt um eins og Pétur
Thoroddsen lækni. Hann hafði unnið
þar mörg kraftaverk, sagði hún, sem
vert væri að halda á lofti. Eins og t.d.
þegar hann tjaslaði saman illa skorn-
um handlegg á enskum togarasjóm-
anni. Þetta var mikið vandaverk, að
tengja saman taugar á ný, engin
deyfing því maðurinn varð að geta
sagt til um hvort tilfinning kæmi í
þennan eða hinn líkamshlutann. Pét-
ur sagði við manninn: „Enginn verð-
ur aflimaður gegn vilja sínum en ég
er hæfilega bjartsýnn.“ Nokkru síð-
ar fékk Pétur bréf frá Englendingn-
um, sem þakkaði mátt í þremur
fingrum. „Pétur var góður læknir og
góður maður,“ sagði Stína. Ég
kynntist Stínu vel hjá tengda-
mömmu, þegar hún bjó á Faxabraut-
inni. Ég kom þangað oft í hádeginu,
fékk te og við spiluðum Manna við
Möggu Sigga Slembis, stundum
Siggu Eyjólfs. Þetta var góður fé-
lagsskapur: allir tapsárir, minnst
Stína. Þá sjaldan mér tókst að vinna
sagði Magga: „Hilmar svindlaði:
fimm í mínus.“ „Hann er bara að
þykjast,“ sagði Stína. „Hann er svo
stríðinn,“ sagði tengdamamma. Á
laugardaginn fyrir páska litum við
inn á Hringbrautina til Mörtu Grétu,
þá kom fréttin: Stína var dáin. Sumir
kveðja síðan ekki söguna meir. Aðrir
með söng, sem aldrei deyr. Stína er
farin. Góður spilafélagi er horfinn.
Frásagnir af Pétri lækni og öðru
góðu fólki verða ekki lengur á dag-
skrá. Kannski tökum við upp þráð-
inn einhvern tíma aftur. Vertu sæl.
Hilmar Jónsson.
KRISTÍN
SÆMUNDSDÓTTIR
Handrit afmælis- og minningargreina skulu
vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disk-
lingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er
móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru
nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í
úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í
bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess
(minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina
fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við með-
allínubil og hæfilega línulengd – eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.