Vísir - 10.07.1980, Blaðsíða 9

VÍSIR
Fimmtudagur 10. júlí 1980
Fyrirtækið Svik og Prettir h/f
teygir anga sína víða
Umfangmikil rannsókn Rann-
sóknarlögreglu rikisins á
meintum fjársvikum tveggja
manna gefur vissar vonir um aö
takast megi aö slá á svikastarf-
semi tiltölulega fárra en út-
smoginna svindlara sem hafa
verið ærið athafnasamir á
liönum árum. Starfsemi
þessara manna hefur öll beinst
að þvi aö féfletta náungann meö
svikum og klækjum á einn eöa
annan hátt og fjöldi fólks hefur
tapaö stórfé i greipar þessara
manna.
Vixlaviöskiptin sem nú eru til
rannsóknar eru I raun og veru
aðeins einn þáttur i starfsemi
sem er mun víötækari og snýst
eins og fyrr segir eingöngu um
hvernig hafa megi fé af
náunganum. 1 þessum málum
sem nú eru til meðferðar var sú
aöferö viöhöfö aö fara I sölu-
feröir út um land. Kaupmönn-
um var boöiö aö taka vörur i
umboössölu, en gert aö sam-
þykkja „tryggingavixla” fyrir
andviröi varningsins. Þeir
vixlar voru siðan samstundis
notaöir viö kaup á bilum en
kaupmenn sátu uppi meö
óseljanlegar vörur og víxlana
skyldi þeir greiöa hvaö sem
tautaöi. Var þá kaupmönnum
nóg boðiö og kæröu en þá höföu
tvimenningarnir sem nú sitja i
gæsluvaröhaldi komist yfir fjár-
muni sem nema aö likindum um
60 milljónum króna.
Mafíustarfsemi
Annar mannanna sem nú
situr i varöhaldi hefur árum
saman lagt stund á vafasöm
viöskipti. Hinn er yngri i faginu
en hefur aö undanförnu starfaö
meö þeim fyrrnefnda. Þótt þaö
séu aöeins þessir tveir „sölu-
menn” sem hafa veriö hnepptir
i varöhald koma aö sjálfsögöu
fleiri viö sögu sem aöstoöa viö
svindliö og hiröa sinn hluta
afraksturins.
Það mætti skrifa langt mál
um starfsemi þeirra mafíu-
hringja sem hreiöraö hafa um
sig I borginni og teygja anga
sina viöa. Hér veröur þó aöeins
fjallaö lltillega um þau svika-
mál sem nú eru mjög tii um-
ræöu i sambandi við þessi
meintu. verslunarsvik.
Sem fyrr segir hefur annar
gæslufanginn árum saman
stundað vafasöm viöskipti og er
ljóst aö sá maöur gengur ekki
inn i venjulega heildverslun og
fær þar vörur til aö koma á
markaö út um land. Sómakærir
heildsalar vilja engin viöskipti
viö manninn eiga. Akveöinn
innflutningsaöili var hins vegar
fús til aö leggja til varninginn,
hittog þetta drasl i þeim málum
sem nú hefur verið kært yfir.
Trúi því hver sem vill að sá aöili
hafi ekki vitað hvernig allt var i
pottinn búiö.
Eftir aö kaupmenn höföu
veriö látnir samþykkja vixla,
„til tryggingar” þessu dóti sem
þeir fengu i „umboössölu” er
fariö aftur til Reykjavikur og
bilar keyptir og vlxlar kaup-
manna notaðir sem greiösla.
Allt fer siöan i háaloft þegar
fariö er aö innheimta vixlana
hjá kaupmönnum. Þá var ekki
lengur um neina „umboössölu”
aö ræða. Nei, „sölumennirnir”
kváöust hafa selt þeim vöruna
gegn vixlum og þaö þýddi
ekkert fyrir kaupmenn aö halda
öðru fram núna þegar þeir sæju
fram á aö geta ekki losnaö við
varninginn.
Ljóst er aö I þessum tilfellum
hafa kaupmenn ekki áttaö sig á
aö þeir voru aö eiga viöskipti viö
Sæmundur
Guövinsson
blaöamaöur
skrifar:
svindlara sem viröast hafa
aflaö sér góörar þekkingar i
sinu fagi meö einum eöa öörum
hætti. En aðferðirnar sem
notaöar hafa verið til aö féfletta
kaupmenn á siöustu árum eru
margar og skulu nefnd nokkur
dæmi.
Ekki fyrir alls löngu fékk
kaupmaöur einn heimsókn
„sölumanns” sem bauö honum
meöal annars perlur til aö selja.
Perlurnar voru hinar fegurstu
þótt úr gerviefni væru, og kaup-
maöur geröi pöntun sem hann
greiddi meö vlxli. Nokkru siöar
kom svo perlusendingin og
kaupmaöur flýtti sér aö rlfa upp
sendinguna til aö koma vörunni
út I glugga. En hér var ekki um
að ræöa hinar gljáandi perlur
sem „sölumaöur” haföi sýnt,
heldur einhvers konar gúmmi-
kúlur sem engum heilvita
manni datt i hug aö kaupa.
Kaupmaöur hlaut talsveröan
skaöa af þessum viöskiptum.
Annar kaupmaöur fékk heim-
sókn „sölumanns” sem bauð
honum vasaútvarpstæki til sölu.
Kaupmanni leist vel á tækin og
geröi pöntun sem hann greiddi
meö vixli. Tækin komu á tilsett-
um tima og nokkur seldust þeg-
ar.
Kaupendur komu hins vegar
aftur með tækin i búöina og
vildu skila þeim. Kvörtuöu und-
an einum galla á þessum út-
varpstækjum, en hann var sá aö
ekkert heyröist I þeim. Töldu
þeir sig hafa lltil not af útvarpi
sem ekki næöi nokkurri stöö.
Kaupmanni fannst þessi
óánægja skiljanleg og tókst eftir
langa mæöu aö ná tali af „sölu-
manni” og tjáöi honum mála-
vöxtu. Sá lét sér hvergi bregöa
og sagöi hughreystandi viö
kaupmanninn:
„Haföu engar áhyggjur af
þessu vinur. Bráöum kemst
jaröstööin I gagniö og þá veröur
hægt aö ná hvaöa útvarpsstöö
sem er meö þessum tækjum”.
Varö fátt um kveöjur eftir þess-
ar gagnmerku upplýsingar hins
tungulipra „sölumanns”
Vixlar með afföllum
Hægt væri aö nefna mun fleiri
dæmi um óprúttni þessara
manna en þetta veröur látið
nægja aö sinni. Staöreyndin er
sú, aö margir verslunareigend-
ur sem hafa oröiö fyrir baröinu
á öörum þeim sem nú situr inni
og fleiri svipuðum, hafa veigrað
sér við að kæra svikin af ótta
við að verða að athlægi fyrir að
hafa látið alþekkta svindlara
snúa á sig. Frekar hafa þeir
viljað þegja og borga sina vixla
á gjalddaga.
Ekki er þaö mikiö vandamál
fyrir þessa „sölumenn” aö
koma þeim vixlum sem þeir
komast yfir meö þessum hætti, i
verö. Stundum eru þeir seldir
ákveönum aöilum meö afföll-
um, en I önnur skipti eru þeir
notaöir til aö kaupa nýjar vörur
hjá ákveönum aöilum. Þannig
má halda keöjunni gangandi.
1 málinu sem nú er til rann-
sóknar voru vixlarnir hins veg-
ar notaöir til bilaviöskipta. Tvi-
menningarnir sem nú sitja inni
voru athafnasamir á þeim vett-
vangi i vetur.
„Þeir voru meö vixlana
nánast I feröatöskum og leituöu
eftir dýrum bilum til kaups. BIl-
ana sem þeir keyptu seldu þeir
siöan og héldu braskinu áfram
þar til fyrri vixlar voru komnir
úr augsýn”, sagöi einn bilasali i
borginni I samtali viö Visi.
Ef Rannsóknarlögreglu rikis-
ins tekst aö rekja þá þræöi sem
liggja til og frá þeim mönnum
sem nú sitja i gæsluvarhaldi
kemur efiaust sitt hvaö fróölegt
i ljós. En hvaöa likur eru á aö
þaö takist?
„Þessir menn og aörir af
sama sauöahúsi viröast hafa
einhvern sterkan varnarvegg i
kringum sig. Duglegum lög-
fræöingum tekst stundum aö
snúa svindli upp i löglega starf-
semi þegar á aö fara I hart, og
hlægja bara aö manni. I öðrum
tilfellum leikur enginn vafi á aö
um hrein svik hefur veriö aö
ræöa en þá er eins og einhverj-
um takist aö leggjast á þau mál
og svæfa þau meö einum eða
öðrum hætti. Þess vegna leika
svona svindlarar oftast lausum
hala”, sagöi áhrifamaöur I viö-
skiptalifinu sem Visir ræddi viö.
—SG
Efnahagsnefnd rlkisstjórnarinnar:
FLOKIÐ STJORNKERFI
KALLAR A VINNUNEFND
Skipun efnahagsnefndar ríkisstjórnarinnar hefur velt upp þeirri þess að svara spurningum Vísis í þessu sambandi og Geir Gunnars-
umræðu/ hvort leitað sé nýrra úrræða í efnahagsmálum frá bví sem son# annar fulltrúi Alþýðubandalagsins í nefndinni vildi ekkert um
ríkisstjórnin setti sér i upphafi/ hvort gefist hafi verið upp á tillögu þessa dularfullu nefnd segja. Engu að síður fengust fram svör hjá
gerð Þjóðhagsstofnunar og annarra sérfræðinga eða yfirleitt hvert Jóni Ormi Halldórssyni/ öðrum fulltrúa Framsóknar í nefndinni og
verksvið þessarar nefndar sé. Nefndarmenn voru fremur tregir til ólafi Ragnari Grímssyni Alþýðubandalagsmanni.
Olafur Ragnar Grlmsson:
Stefna AlDýöubandaiagsins áhersluatriöið
— Var þetta ekki vinnunefnd?
„Jú-jú, til þess aö vinna úr
þeim gögnum og upplýsingum
sem berast og skoöa þau frá
pólitisku sjónarmiöi”.
„Þetta er fyrst og fremst
vinnunefnd og einfaldlega sett
upp til þess aö greiöa fyrir
ýmiskonar vinnu aö undirbún-
ingi mála”, sagöi ólafur Ragn-
ar Grimsson, einn nefndar-
manna.
— Hversvegna þarf aö skipa
sérstaka efnahagsnefnd nú þeg-
ar fyrir hefur legið efnahags-
Jón Ormur Haildorsson:
Leltum aðstoðar
ef með barf
„Þessi nefnd er i raun vinnu-
hópur sem settur er upp til þess
aö skoöa framkvæmd einstakra
þátta þeirrar stefnu, sem rlkis-
stjórnin hefur I efnahagsmálum
og fullt samkomulag er um i öll-
um aðalatriöum”, sagöi Jón
Ormur Halldórsson I samtali viö
VIsi.
— Er hér um aö ræöa frá-
hvarf frá fyrri efnahagsstefnu
rlkisstjórnarinnar?
„Nei. Efnahagsmál eru mjög
flókið fyrirbæri og þó stefnan
liggi fyrir þarf stööugt aö vinna
aö þvl aö framkvæmd hennar sé
sem árangursrikust og aö sam-
ræming sé á milli aögeröa á
hinum ýmsu sviðum”.
— Hefur nefndin gefist upp á
tillögugerð Þjóðhagsstofnunar
og ýmissa sérfræöinga?
„Nei, sérfræöingar eru okkur
til aöstoöar ef meö þarf”.
—Leggja þinir menn höfuö-
áherslu á einhvern þátt?
„Já, viö leggjum höfuö-
áherslu á aö veröbólgan veröi
kveöin niöur svo hratt sem
veröa má, án þess aö lækningin
veröi verri heldur en sjúkdóm-
urinn”.
stefna rikisstjórnarinnar frá
upphafi?
„Þó aö þetta sé góö rikisstjórn
og góö stefna, þá halda nú hjól
atburöarásarinnar áfram aö
snúast og þaö er nauösynlegt að
menn haldi áfram aö vinna aö
málunum”.
— Getur þetta þýtt aö breyt-
ingar á þjóömálum hafi veriö
meiri en þiö áttuö von á?
-- „Nei, eölilega ekki, hins veg-
ar hefur rikisstjórnin sett sér aö
sitja út kjörtimabiliö og menn
hafa fundiö fyrir þvi aö stjórn-
kerfiö hér er oröið þaö flókiö, aö
þaö getur veriö mjög gagnlegt
aö hafa slika vinnunefnd milli
aöilanna sem standa aö rlkis-
stjórninni”.
Hafa ekki Þjóöhagsstofnun og
aörir efnahagssérfræöingar
unnið aö svipuöum tillögugerö-
um og þessi nefnd er aö gera?
„Jú, en Þjóöhagsstofnun er
ekki stefnumótandi aöili”.
— Einhver sérstök áherslu-
mál þinna manna 1 nefndinni?
„Alþýöubandalagiö hefur
mótaö margvlsiega stefnu i
efnahagsmálum á undanförnum
mánuöum og árum, og auövitaö
er sú stefna ávallt á dagskrá”.
— Enginn sérstakur áherslu-
þáttur?
„Þaö er bara allt sviöiö”,
sagöi ölafur Ragnar Grimsson.
—AS
Guðmundur G. Þðrarlnsson:
„Meginverkefni að gera tillögur
um útfærslu niðurtalningar”
Er nefndin skipuö vegna úr-
ræðaleysis eöa ágreinings rlkis-
stjórnarinnar?
„Þaö er alls ekki, hér er um
þaö aö ræöa aö vinna stööugt aö
efnahagsmálum, vera meö
nefndina á púlsinum og gera til-
lögur til rikisstjórnarinnar”.
Eru niöurtalningaráform
rikisstjórnarinnar úr sögunni?
„Nei, þau eru þaö ekki. Eitt
meginverkefni nefndarinnar er
aö gera tillögur um nánari út-
færslu niöurtalningarinnar.
Hvaö meö tillögugeröir Þjóö-
hagsstofnunar og annarra efna-
hagssérfræöinga?
„Ég geri ráö fyrir aö viö mun-
um hlusta á þeirra sjónarmiö og
fá frá þeim upplýsingar”.
Eitthvert áhersluatriöi þinna
flokksmanna I nefndinni?
„Framsóknarmenn eru ákaf-
lega sáttir viö þessa niöurtaln-
ingaraöferö og hafa bent á hana
sem einu raunhæfu leiöina 1
þessum slag”, sagöi Guömund-
ur G. Þórarinsson.