Vísir - 18.08.1980, Qupperneq 5

Verkamenn í Gdansk
bjðða yfirvðldum byrginn
og krefjast málfrelsis
Yfirvöld i Gdansk i Noröur-Pól-
landi hafa skorað á fólk að snúa
aftur til starfa, en verkfallsmenn
segja, að þeir vilji fyrst sjá mikl-
ar umbætur á kommúnistisku
stjórnkerfi landsins.
Aldrei fyrr hefur örlað á slikri
samstöðu leiðtoga verkfalls-
manna i Gdansk, en þar hefur
vinna veriö lögð niður hjá 21
fyrirtæki. Hafa yfirvöld heldur
ekki staðið frammi fyrir slikri
ögrun fyrr hjá launþegum.
Samtök andófsmanna, sem
helst hafa séð vestrænum frétta-
miðlum fyrir fréttum af verkföll-
um, segja, að Jan Litynski, einn
af helstu forvígismönnum verk-
fallsmanna, hafi veriö settur i
stofufangelsi i Varsjá i gærkvöldi.
— Simar hafa verið iokaðir hjá
nokkrum meðlima þessara and-
ófssamtaka.
1 Varsjá vita menn ekki fyrir
vist, hversu almennan stuðning
leiðtogar verkfallsmanna hafa i
Gdansk, en nýjustu kröfur þeirra
hljóða upp á mál- og prentfrelsi,
náöun pólitiskra fanga, rétt til
stofnunar óháðra verkalýössam-
taka, hærri laun, aukið matvæla-
framboð og laun fyrir verkfalls-
dagana.
Um 50 þiísund verkamenn eru
sagöir vera i verkfalli i Gdansk og
nágrenni, en meöal þeirra fyrir-
tækja, þar sem starfsemin hefur
stöðvast af þeim sökum, eru
fimm skipaskiðastöðvar, ein oliu-
hreinsunarstöð og tvær hafnir.
Verkföll eru nú i algieymingi
viðs vegar I Póllandi. Til þeirra
er stofnað til aö leggja áherslu á
kröfu verkalýðsfélaga um
launahækkanir, málfrelsi,
prentfrelsi og rétt til að stofna
verkalýðsfélög. Fremstur á
þessari mynd er Gierek, for-
maður pólska kommúnista-
flokksins.
Nýjustu kröfur verkfallsmanna
voru bornar upp, eftir að yfirvöld
tilkynntu að Tadeusz Pyka, aö-
stoöarforsætisráðherra, mundi
veita formennsku stjórnarnefnd,
sem send er til Gdansk til þess að
hlýöa á klögumál verkfaUs-
manna.
Vinnudeilurnar i Póllandi hafa
nú staöið i nær 50 daga en þær
hófust um það leyti, sem yfirvöld
hættu að hafa kjöt á boöstólum i
rikisverslunum. Þýddi það i
reynd minna framboö og umtals-
verða hækkun á kjöti, þvi aö fyrri
niðurgreiöslur tóku einungis til
rikisverslana. En nýjustu verk-
föllin virðast meira af pólitfskum
toga en aðþau stafi af óánægjunni
vegna kjöt-hækkunarinnar.
Almenningssamgöngur hafa
lagst niður i Gdansk, en þó hefur
um leið bensinsala til einkabif-
reiða verið bönnuð.
Samkomulag hafði tekist i
Lenin-skipasmiðastööinni á laug-
ardag, en slöan ákváðu starfs-
menn þar að halda verkfalli sinu
áfram i samstöðu viö aðra.
Verkföllin I Póllandi valda Kremlverjum vaxandi hugarangri.
Fiskimenn teppa umferð um
15 hafnir í Frakklandi
yfirfull. Fulltrúar starfsmanna- tilfundaridagtilaðræðaaðgerð- rikisstjórnarinnar, sem ætlað er
félaga fiskimanna koma saman irnar, og á morgun fundar nefnd að reyna að miðla málum.
Þrjár flugránstilraun-
ir á einum degi
150 fallnir
í óeiröum
á indiandi
Rikisstjórn Indlands og leið-
togar stjómarandstöðunum saka
hvorir aðra um að eiga mesta sök
á fimm daga óeiröum múhamm-
eðstrúarmanna og lögreglu.en um
150 manns hafa látiö lifið I þeim
átökum.
Flestir féllu i óeiröunum i bæn-
um Moradabad i noröurhluta Ind-
lands, en þær brutust út siðasta
miðvikudag. Tilefnið virðist hafa
verið það, að svinum hafi veriö
sleppt lausum nærri bænahúsum
múhammeðstrúarmanna, sem
telja svin „óhreina skepnu”.
En uppþot urðu einnig i öðrum
bæjum i Uttar Pradesh, Jammu
og i Kashmir, en það er eina
fylkiö i Indlandi, þar sem mú-
hammeösmenn eru i meirihluta.
Enduðu þau flest I átökum viö
lögreglu. Lögreglan segir, að
fimm hafi fallið um helgina i
höfuðborgum Jammu og Kash-
mir, og fjöldi manna særst.
Ýmsir ráðherrar Indiru Gandhi
halda þvi fram, að uppþotin séu
hluti af samsæri stjórnarandstöð-
unnar til þess að spilla fyrir
stjórn Kongressflokksins.
Stjórnarandstæðingar segja hins-
vegar, aö uppþotin séu afleiö-
ingar fjölda pólitiskra embættis-
veitinga i Uttar Pradesh, sem
fylgdu i kjölfar kosningasigurs
Kongressflokksins i janúar-
siöasta.
Bresk ferja braust i gær i gegn-
um varnir franskra fiskimanna i
höfninni i Cherbourg i Frakk-
landi, en fiskimenn hafa undan-
farið teppt siglingar um fimmtán
hafnir i Frakklandi.
Fiskimenn á hafnarbakkanum
réðust að ferjunni með öxum og
öðrum tiltækum vopnum til að
varna henni lendingar, en hópur
breskra ferðamanna, sem setið
hefur strandaður i Cherbourg i
tvo daga vegna aðgeröa fiski-
mannanna réðist þá aö liöi fiski-
manna á hafnarbakkanum, rak
þá á flótta og aöstoðaði siðan
ferjumenn viö að binda ferjuna
við festar.
Aðgerðir fiskimannanna stafa
af óánægju þeirra vegna sihækk-
andi ollukostnaöar og vaxandi
skattabyrði. Þeir hafa eins og áð-
ur sagöi komið i veg fyrir umferð
um fimmtán franskar hafnir i
nokkra daga, og hafa þúsundir
ferðamanna strandaö beggja
vegna viö Ermasundiö af þeim
sökum. Atta þúsund manns voru
tepptir i borginni Cherbourg
einni, svo dæmi sé nefnt.
Margir ferðamanna hafa reynt
að keyra til belgiskra hafna og ná
ferjum þaöan til Bretlands, og
hefur viða skapast umferðaröng-
þveiti þess vegna. Hótel á fjölda
franskra ferðamannastaöa eru
Kúbönsku flóttamennirnir i
Flórlda, sem fyrr á þessu ári
flúðu með smábátum frá Kúbu,
viröast margir svo fullir af heim-
þrá, aö þeir reyna i örvætingu
sinni aö ræna farþegaflugvélum
til að komast aftur til Kúbu.
Þrjár flugránstilraunir slikra
fóru út um þúfur I gær. Tvær
vegna nýs tækjabúnaðar, sem
komið var fyrir á flugvöllum eftir
þrjú flugrán siðustu viku. — 1
ráöi er að koma fyrir vopnuðum
vörðum i farþegaþotunum og dul-
búa þá sem farþega.
Fjórir kúbanskir flóttamenn,
sem voru i hópi þeirra 100 þúsund
Kúbumanna, sem komu til Miami
fyrr i ár, voru handteknir, þegar
þeir ætluðu að stiga um borð far-
þegavélar i Tampa i gær. Höfðu
þeir allir meö sér farangrinum
brúsa með bensini.
I einu flugránstilvikinu I siðustu
viku haföi flugræninginn þann
háttinn á að væta allt i kringum
sig með bensini og mundu siðan
Oliusala OPEC-samtakanna
féll niður i 27,3 milljón oliuföt i
dag I júnimánuði, og er það
minnsta sala OPEC-rikja I fjögur
og hálft ár, eftir þvi sem vikuritið
„Petroleum Intelligence Week-
ly” skrifar.
Um er kennt samdrætti I olíu-
neyslu heims og i framleiðslu
nokkurra framleiðslu-
rlkja. — Vikuritið segir, að oliu-
vindlingakveikjara á lofti alla
leiöina til Kúbu. Hótaði hann að
kveikja i vélinni, ef kröfum hans
væri ekki fullnægt.
framleiðslan I júni hafi verib 13%
minni en fyrir ári og 3,9 milljón
oliufötum minni en framleiðslan
siðasta haust. Þó heldur
Saudi-Arabia árfram að fram-
leiða milljón oliuföt meir á dag,
en áætlanir geröu ráð fyrir.
Það þykir athyglisvert, að þrátt
fyrir þennan samdrátt heldur
oliuverðiö áfram að lækka á
heimsmarkaðnum.
Minni oiíusaia