Vísir - 16.09.1980, Blaðsíða 9

vtsm
Þriöjudagur 16. september 1980.
Aöstööu unglinga til aO skemmta sérog koma saman i frjálsu umhverfi er viOast ábótavant. Þaö er aö sjálfsögöu ein meginástæöan fyrir þvi aö ungt fólk á Reykjavfkursvæö-
inu leitar um helgar aö kunningjum sinum og tilbreytingu I miöborg Reykjavikur, segir Reynir Karlsson m.a. i grein sinni.
Verður hugarfarsbreytlng
á málefnum seskufólks?
Á árunum 1960-1970 urðu oft i fjölmiðlum og manna á meðal liflegar um-
ræður um ýmis tómstunda- og félagsmál ungs fólks.Siðasta áratug hefur
það hins vegar þótt tiðindum sæta ef málefni æskufólks bæri á góma i fjöl-
miðlum og hafa tilefni þá einkum verið neikvæð og umræðurnar i umvönd-
unar- og skammartón vegna hegðunar og framferðis unga fólksins, sem
angraðhafi sér eldri og „betri” borgara. Hin árlega umræða i fjölmiðlum
um unga fólkið sem leitar i skólabyrjun tilbreytni og félagsskapar i mið-
borg Reykjavikur hefur i ár verið óvenju lifleg. Þó finnst mér að þessi um-"
ræða hafi nú orðið,með örfáum undantekningum, mun jákvæðari i garð
unga fólksins en áður tiðkaðist. Greinahöfundar hafa leitast við að setja
sig i spor hinna yngri og jafnvel leitað úrlausna á ýmsum vanda þeirra i
stað þess eins að hneykslast og skammast. Hin öra þróun þjóðlifs okkar
hefur vissulega fært með sér ýmiss konar sambýlisvanda, sem brýn nauð-
syn er á að sameinast um að leysa, i stað þess að kenna sifellt hver öðrum
um það sem rniður hefur farið.
1 þessari umræöu hafa menn
bent á vanda heimilanna, skól-
anna og opinberra aðila
varöandi það ábyrgðarhlutverk
að skapa æskufólki okkar
jákvæð viðhorf og þroskavænleg
lifsskilyrði, og hafa talið að
þrátt fyrir efnalega velferð hafi
þetta mistekist i alltof mörgum
tilfellum. Flestar þessar
greinar eru stuttar og fjalla
oftast um afmarkaða þætti
þessara mála. Koma þvi fram i
þeim ýmsar „patentlausnir”
við þeim vanda sem við er að
etja. Einn vill stóran skemmti-
stað, annar fleiri félagsmið-
stöðvar, næsti aukið félagsstarf
og annar stuðning við félags-
starf I skólum. 1 einni greininni
eiga stjórnmálamennirnir að
leysa málin, i annarri æskulýðs-
ráð, ýmsar nefndir og stofnanir
og sá langþreytti visar öllum
þessum málum beint til föður-
húsanna.
Skylda uppalenda
Vitanlega berum við öll sam-
eiginlega ábyrgð á uppeldi,
fræðslu og þjálfun barna okkar
og unglinga þannig að þau verði
sem best búin undir lifs-
baráttuna.
Enginn einn aðili getur ráðið
þróun þjóðlifs okkar eða sveigt
til i hendingskasti. Séum við
óánægö með einhverja þjóðlifs-
þætti þurfum við að sameinast
um að hafa áhrif á þá.
Viðhöfum vissulega brugðist I
alltof mörgum tilfellum skyld-
um okkar sem uppalendur kom-
andi kynslóðar. Þvi er það að
okkar biða mörg brýn verkefni
á þessum vettvangi og mætti
þar t.d. nefna:
Heimilin verða að gefa upp-
eldi barna sinna og unglinga
betri og meiri gaum. Mörg
heimili þarf að styðja sérstak-
lega og með öllum tiltækum
ráöum i þessu vandasama hlut-
verki.
Þáttur skólastarfsins
Styöja þarf skólana i uppeld-
ishlutverki sinu og nýta húsnæði
þeirra fyrir eldri sem yngri i
tómstunda- og félagsstarfi.
Aðstaða skólanna er viða þröng
til annars en hefðbundinnar
bekkjarkennslu, fjármagn til
félagsstarfsins af skornum
skammti og margir kennarar
litt undir það búnir að aðstoða
og leiðbeina nemendum i frjálsu
félagsstarfi á vegum skólanna.
Við munum ekki komast hjá þvi
að taka mun fastar á þessum
þætti skólastarfsins I framtið-
inni.
Ég tel að ekki hafi reynt á það
til fullnustu hvers iþrótta- og
æskulýðsfélögin eru megnug i
uppeldisstarfinu. Stuðningur
opinberra aðila við þau hefur
ekki verið i samræmi við það
mikilvæga og umfangsmikla
starf með ungu fólki sem hjá
þeim fer fram. Þennan stuðning
verður að auka.
Aðstöðu unglinga til að
skemmta sér og koma saman i
frjálsu og þægilegu umhverfi er
viðast ábótavant. Það er að
sjálfsögðu ein meginástæöan
fyrir þvi að ungt fólk á
Reykjavikursvæðinu leitar um
helgar að kunningjum sinum og
tilbreytingu I miðborg
Reykjavikur.
Straumurinn
i bæinn
Sveitarfélög i nágrenni
Reykjavikur hafa litið sem ekk-
ert látið sig þetta mál varða, og
eykur það að sjálfsögðu mjög
þennan straum unglinga „niður
i bæ”. Ekki bætir það úr að
æskulýðs- og iþróttafélög hafa
mörg hver tiltölulega litla
félagsstarfsemi um helgar og
aðsókn i félagsmiðstöðvar á
föstudagskvöldum er i
lágmarki. Rekstur æskulýðs-
heimila og skemmtistaða fyrir
unglinga er sá þáttur æskulýðs-
starfs, sem mest hefur veriö
deilt um. A Reykjavikur-
svæðinu og I stærstu sveitar-
félögunum er ótviræð þörf fyrir
slika starfsemi, að minu mati,
og tel ég t.d. mjög brýnt að
sveitarfélög á Reykjavikur-
svæðinu geri sem fyrst átak i
þessum málum og þá i samráði
hvert við annað eftir þvi sem við
verður komið. 1 sveitarfélögum
er viða til húsnæði sem nýta má
i þessu skyni, en annars verður
ekki komist hjá þvi að byggja
yfir hana sérstaklega.
Skeytingarleysi
um boð og bönn
Margt fleira þyrfti hér að
nefna varðandi málefni unga
fólksins, en i lok þessara hug-
leiðinga vildi ég nefna það sem
ég tel að helst hafi miður farið i
uppeldis- og félagsmálum
okkar. Við ákvörðun og undir-
búning málefna unga fólksins er
það of litið haft með i ráðum, og
við framkvæmd þeirra fá þau
einnig of litið að leggja sjálf að
mörkum. Ef við viljum þjálfa
með þeim sjálfstæða hugsun og
ábyrgðartilfinningu verðum við
að treysta þeim og fela þeim
ábyrgðarmikil störf. Við viljum
lika efla virðingu þeirra fyrir
lögum landsins, en þá er komið
að okkur að endurskoða ýmsar
greinar þeirra sem beinlinis
bjóöa heim lögbrotum og skeyt-
ingarleysi um boð og bönn.
Ég tel t.d. og hef alltaf talið að
miða ætti heimildir til kaupa og
meöferðar áfengis við 18 ára
aldur, og reyndar að það sama
ætti aö taka til sem flestra rétt-
inda og skyldna, sem ungt fólk
öðlast nú um og eftir 20 ára ald-
ur.
Þá tel ég að ákvæði I reglu-
geröum um aðgang ungmenna
að almennum dansleikjum þurfi
að breyta á þann hátt að þau
ungmenni sem verða 16 ára á
almanaksárinu fái aðgang, en
ekki sé miðað við fæðingardag.
Rökin fyrir þessum breytingum
eru svo augljós I okkar þjóðlifi
að ég tel ekki nauðsynlegt að
rekja þau hér.
Hugarfarsbreyting
væntanleg
Það sem ég hef rætt hér að
framan eru engar nýjar tillögur
neöanmóls
Reynir Karlsson æsku-
lýðsf ulltrúi rikisins
skrifar athyglisverða
hugleiðingu um ungling-
ana og skilning og afstöðu
hinna eldri til æskufólks-
ins.
eða kenningar, en ég hef f jallað
um þessi mál almennt og á við-
um grundvelli. Væntiég þess að
fá siðar tækifæri til þess að
fjalla á þessum vettvangi nánar
um einstök atriði þeirra. Séum
við sammála um að þróun ým-
issa málefna æskufólks hafi tek-
ið óæskilega stefnu verðum við
að sameinast um að hafa áhrif á
hana.
Tilefni skrifa minna nú var
fyrst og fremst umfjöllun fjöl-
miðla um hópsöfnun ungmenna
i miöborg Reykjavikur, og sú
tilfinning sem ég fékk við lestur
þeirra, þ.e. að ef til vill væri nú
að vænta hugarfarsbreytinga
varðandi málefni ungs fólks. Ef
ráðamenn og almenningur
reyna að setja sig i spor æsku-
fólksins og styðja hvers konar
jákvæða tómstunda- og félags-
starfsemi, og skólar og heimili
eru einnig studd I sinu
vandasama uppeldisstarfi, mun
ekki standa á unga fólkinu til
samstarfs.
Reynir Karlsson.