Morgunblaðið - 07.08.2002, Qupperneq 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ENGIN nauðgunarkæra hefur verið
lögð fram hjá lögreglunni í Vest-
mannaeyjum eftir verslunarmanna-
helgina en fimm kærur í minniháttar
líkamsárásarmálum liggja fyrir hjá
lögreglunni.
Þrátt fyrir að kærur liggi ekki fyrir
í tveimur meintum nauðgunarmálum
eru málin bæði í rannsókn þar sem
reynt er að komast að því hvort um
nauðgun hafi verið að ræða. Einn
brotaþoli tilheyrir hvoru máli, annars
vegar 17 ára stúlka og hins vegar 19
ára stúlka.
Við lok Þjóðhátíðar voru nokkur
hundruð manns strandaglópar í Eyj-
um á mánudagskvöld þar sem flug lá
niðri stóran hluta helgarinnar vegna
þoku en loftbrú var milli lands og
Eyja í gær, þriðjudag.
Um 9 þúsund gestir voru á Þjóðhá-
tíð og segir Birgir að þrátt fyrir ölvun
eins og alltaf er á Þjóðhátið, hafi hún
ekki verið mikil. „Krakkarnir voru
mjög myndarlegir og mjög kurteisir.“
Gott gengi í Galtalæk
þrátt fyrir ölvun sumra
Fjölskyldumótið í Galtalæk gekk
mjög vel að sögn Guðna Björnssonar
mótsstjóra sem dregur þó enga dul á
þá staðreynd að sumir hafi verið á
drekka áfengi á mótinu. Segir hann
að ekki hafi þurft að hafa eins mikil
afskipti af fólki nú eins og á fámenn-
ari mótum undanfarin ár. Hann segir
drykkju hjá unglingum hafi orðið
meira áberandi en ella þar sem þeir
hafi hætt tilraunum sínum til að fela
vínið fyrir gæslunni. Hugsanlega hafi
rigningin komið í veg fyrir að þeir
færu afsíðis til að drekka. Segir hann
ennfremur að hinir fullorðnu reyni að
fara leynt með drykkjuna. „Ég myndi
segja að þetta [ölvun] hafi ekki verið
meira en á stórum mótum fyrr á ár-
um,“ segir hann.
Hann segir Galtalækjarskóg vímu-
lausan stað árið um kring og áfeng-
isneyslu bannaða en Íslendingar virði
þó ekki bannið fyllilega. Því komi
sumir með bjór og léttvín á tjaldstæð-
ið. „Það er svo sem ekkert hægt að
gera við því í hvert skipti sem það
gerist. Bjórinn er að verða hluti af
neyslusamfélaginu en ekki sem vímu-
gjafi. Við höfum haft áhyggjur af
þessu frá því að bjórinn var leyfður
og að hann myndi til dæmis skemma
stemmninguna hjá okkur.“
Hann segir áfengi hafa loðað við
bindindismótin síðastliðin 40 ár en
vandamál af þeim sökum vera orðin
vægari og meðfærilegri. „Fjölskyldu-
stemmningin er allsráðandi af því að
mótshaldarar eru með mikla gæslu
og halda þessum hlutum niðri. Það
hefur alltaf verið gert hjá okkur og
ekkert minna í ár.“
Aðspurður segist hann vita um
kvartanir frá þremur fjölskyldum og
hafi ein fjölskylda nefnt ölvun í kvört-
un sinni. Hins vegar lýsir meirihluti
fólks yfir mikilli ánægju með hvernig
til tekst þótt sá hópur sé lágværari í
opinberri umræðu.
Umferðin góð um helgina
Sigurður Helgason, upplýsinga-
fulltrúi Umferðarráðs, segir umferð-
ina hafa gengið mjög vel um versl-
unarmannahelgina að frátöldu
banaslysinu sem varð við Brúarhlöð
aðfaranótt föstudags. Engar upplýs-
ingar liggi fyrir um frekari slys á fólki
í umferð um helgina sem hann telur
mjög góðan árangur í umferðinni.
Líklegt sé að öflug löggæsla hafi haft
sitt að segja auk þess sem veðrið
hafði jákvæð áhrif á umferð með því
að hún varð hægari og jafnaðist betur
út en venjulega þar sem fólk var að
breyta áætlunum sínum vegna veð-
urs.
Á Kántríhátíð voru 6.700 manns og
tókst vel til að sögn lögreglu og móts-
haldara. Tveir menn voru þó hand-
teknir á hátíðinni vegna gruns um
fíkniefnaneyslu. Á þeim fundust 30
grömm af maríúana. Við leit í bifreið
þeirra og tjaldi fundust 100 grömm til
viðbótar. Mennirnir eru frá Hafnar-
firði og fundust við húsleit hjá þeim
um 250 grömm til viðbótar auk 40
gramma af amfetamíni. Þeim var
sleppt úr haldi en rannsókn heldur
áfram í samvinnu lögreglunnar á
Blönduósi og í Hafnarfirði.
Fimm minniháttar líkamsárásir kærðar á Þjóðhátíð í Vestmannaeyjum
Morgunblaðið/Sigurgeir
Í ýmsu var að snúast í Eyjum. Vindurinn stríddi bæði fólki og bústöðum.
Engin nauðgun-
arkæra lögð fram
JARI Vilén, utanríkisviðskiptaráðherra Finna,
sem einnig fer með Evrópumál í finnsku rík-
isstjórninni, er um þessar mundir á ferð um
Norðurlöndin til að kynna sjónarmið Finna í
Evrópumálum og fræðast á móti um skoðanir
ráðamanna í öðrum ríkjum. Ekki síst eru það
samningaviðræður vegna fyrirhugaðrar stækk-
unar ESB, sem hafa verið á dagskrá í þessum
viðræðum, en á leiðtogafundi í desember er
stefnt að því að hægt verði að bjóða tíu ríkjum
aðild að sambandinu.
Á Íslandi hefur Vilén átt viðræður við nokkra
ráðherra í ríkisstjórn Íslands jafnt um fyrirhug-
aða stækkun ESB, sem og stöðu EES-samn-
ingsins. Hann segir að í þessum viðræðum hafi
hann reynt að sýna fram á hver sé reynsla Finna
af aðild og hvert mat þeirra sé á þróun Evrópu-
sambandsins ef aðildarríkjunum fjölgar um tíu.
Einnig sé mikilvægt að móta stefnu gagnvart
Hvíta-Rússlandi, Úkraínu og Moldavíu sem inn-
an tíðar munu eiga landamæri að Evrópusam-
bandinu.
Vilén segir að í viðræðum sínum við íslenska
ráðherra hafi verið farið yfir fjölmörg svið og
nefnir umhverfismál, viðskiptamál og utanrík-
ismál. Þá hafi hann ekki síst haft áhuga á að
kynna sér skattastefnu íslenskra stjórnvalda.
Skattar á fyrirtæki hafi verið lækkaðir verulega
nýlega og hann vilji kynna sér rökin á bak við þá
skattalækkun og reynslu Íslendinga í skatta-
málum. Einnig eigi Norðurlöndin við svipuð
vandamál að stríða á mörgum sviðum, til dæmis
fólksflótta frá landsbyggð á höfuðborgarsvæði.
Það sé erfitt að finna jafnvægi í því að halda uppi
byggð en jafnframt koma til móts við vilja fólks
til að flytja. Hann segir Finna reka virka
byggðastefnu til að sporna við þessari þróun og
nýti sér ekki síst byggðasjóði ESB í því sam-
hengi.
Vilén segir að reynsla Finna, sem átt hafa að-
ild að ESB í sjö ár, sé sú að þeir geti náð góðum
árangri í Evrópusamstarfinu. Smærri ríki sem
eigi virkt samstarf við önnur aðildarríki nái góð-
um árangri á fundum ESB, þegar ákvarðanir
séu teknar. „Við höfum áhuga á því að deila
reynslu okkar með öðrum Norðurlandaþjóðum.
Okkur hefur tekist vel að verja okkar hagsmuni,
ekki síst með því að mynda bandalög með öðrum
ríkjum er hafa svipaða hagsmuni. Það er mik-
ilvægt að vita afstöðu annarra ríkja, skilja
hvernig menn þar hugsa og samræma afstöðu
út frá því. Ég tel að það sé líka mikilvægt að vera
í samskiptum við Noreg og Ísland enda hafið þið
nú þegar tekið upp um 80% af regluverki ESB í
gegnum EES-samninginn.“
Vilén hefur að undanförnu ferðast til allra
þeirra ríkja er nú stefna að aðild og kynnt sér af-
stöðu þeirra. Hann er nýkominn frá Möltu og
Kýpur og segir að samningaviðræður Möltu hafi
ekki síst verið mjög athyglisverðar út frá sjón-
armiðum Íslendinga. Með því að skoða það
samningaferli megi átta sig á hvernig fram-
kvæmdastjórnin hefur brugðist við séraðstæð-
um lítils eyríkis. „Samkvæmt þeim upplýsingum
sem ég hef fengið þá eru stjórnvöld á Möltu
fremur ánægð með vinnubrögð framkvæmda-
stjórnarinnar. Það getur verið mikilvægt fyrir
Ísland að sjá hvernig framkvæmdastjórnin tek-
ur á sérþörfum ríkja og ekki síst að sjá að ESB
hefur sýnt að sambandið er reiðubúið að finna
lausnir á slíkum málum,“ segir Vilén.
Aðildarviðræðurnar við ríkin tíu eru nú á
lokasprettinum en enn eru mörg flókin mál
óleyst, ekki síst hvað varðar landbúnaðarmál.
Vilén segir hins vegar mjög mikilvægt að það
takist að halda þeirri tímaáætlun sem unnið er
eftir. Nú sé besti tíminn til að ganga frá þessum
málum. Nú sé verið að móta hugmyndir vegna
innri skipulagsbreytinga á stjórnkerfi ESB til
að laga sambandið að fleiri aðildarríkjum og
verður ríkjaráðstefna haldin 2004. Það ár verði
einnig haldnar Evrópuþingskosningar. Árið
2005 á að afgreiða ný fjárlög fyrir næsta fjár-
lagatímabil er hefst árið 2007 og það ár er einnig
stefnt að því að veita Búlgaríu og Rúmeníu að-
ild. „Nú er því rétti tíminn til að stækka sam-
bandið og í október er von á skýrslu þar sem
lagt er mat á hvernig hin væntanlegu aðildarríki
hafa staðið sig í því að búa sig undir aðild,“ segir
Vilén. Finna verði nauðsynlegt jafnvægi í því
hvað Evrópusambandið sé reiðubúið að leggja
af mörkum og hvaða kröfur eigi að gera til hinna
væntanlegu aðildarríkja. „Ég tel að við eigum að
geta náð lendingu í þessu máli og ríkisstjórn
Danmerkur, sem nú fer með formennskuna í
ráðherraráði ESB, hefur sett stækkunarvið-
ræðurnar á oddinn á sínu formennskutímabili.“
Stækkun ESB ekki einungis
efnahagslegs eðlis
Vilén segir að oft sé spurt hvers vegna ESB
eigi að fjölga aðildarríkjum sínum og hvort það
sé hreinlega ekki of dýrt fyrir núverandi aðild-
arríki. „Ég spyr á móti hver kostnaðurinn sé af
því að fjölga ekki aðildarríkjunum. Ríkin sem
lengi vel voru á bak við járntjaldið geta nú geng-
ið til samstarfs við vesturhluta álfunnar. Eigum
við þá að segja að við höfum ekki áhuga vegna
þess að það er of dýrt? Þetta snýst ekki bara um
kostnað, þetta mál snýst ekki síst um siðferði og
stjórnmál. Við verðum að veita þessum þjóðum
möguleikann á efnahagslegum framförum. Við
verðum að gefa ungmennum þessara ríkja kost
á að nema í öðrum ríkjum og við verðum að gefa
þessum þjóðum kost á að hverfa aftur til þeirrar
pólitísku menningar sem þau tilheyra. Stækkun
ESB er ekki einungis efnahagslegs eðlis.“
Þegar Vilén er spurður um
hvernig hann meti stöðu Finna í
stækkuðu Evrópusambandi segir
hann að Finnar hafi á sínum tíma
lagt mat á hagsmuni sína og komist
að þeirri niðurstöðu að þeim væri
best borgið innan sambandsins.
„Vissulega eru ekki einungis kostir
við aðild en niðurstaða okkar er sú
að með aðild höfum við fengið tæki-
færi til að hafa áhrif á þær ákvarð-
anir sem eru teknar. Áhrif snúast
ekki einungis um stærð ríkis. Ef þú
ert eina ríkið sem er á móti ákvörð-
un en fjórtán styðja hana er það
einungis til marks um að þú hafir
ekki unnið heimavinnuna.“
Reynsla Finna sé sú að ávallt sé
hægt að mynda bandalög ef menn
leggi sitt af mörkum. Málið snúist
einungis um það hversu vel menn
undirbúi sig. Þá hafi Finnar einnig
lagt sig fram um að styðja önnur
aðildarríki í málum sem þau telja
snerta mikilvæga hagsmuni sína. Engin um-
ræða eigi sér stað í Finnlandi um hvort Finnar
hafi tekið rétta ákvörðun á sínum tíma. Finnar
séu raunsæir í eðli sínu, þeir sé aðilar að ESB og
starfi samkvæmt því.
Þá segir hann athyglisvert að aðildin að ESB
hafi, ef eitthvað er, orðið til að styrkja sjálfs-
mynd Finna. Fólk sé stolt af uppruna sínum.
Sjálfur sé hann Lappi en jafnframt Finni, Evr-
ópubúi og heimsborgari. „Það er mitt mat að
aðildin hafi orðið til að efla hið jákvæða í finnskri
sjálfsmynd.“
Í framtíðinni telur hann að smærri ríki muni
eiga enn auðveldara með að hafa áhrif á gang
mála með því að mynda bandalög með öðrum
ríkjum. Ríkjaráðstefnan í Nice hafi valdið stærri
ríkjunum vonbrigðum enda hafi hún verið síð-
asta tækifæri þeirra til að styrkja stöðu sína
gagnvart smáríkjunum. Þegar aðildarríkjunum
fjölgi í 25 muni vægi smærri ríkja aukast þótt
vissulega verði að halda ákveðnu jafnvægi. Ekki
megi glata skilvirkni kerfisins.
Norðurlandasamstarfið mikilvægt
Aðspurður hvernig hann meti stöðu EES-
samningins í ljósi þróunarinnar innan EES seg-
ir Vilén að menn verði að sætta sig við að ESB
einbeiti sér nú að ríkjunum í austur- og suður-
hluta álfunnar sem sækist eftir aðild. Þá verði
eitt af stóru verkefnum næstu ára að semja við
Rúmeníu og Búlgaríu og jafnvel Tyrkland auk
þess að finna varanlega lausn á málefnum Balk-
anskaga. „Ég tel mikilvægt að Norðurlöndin
styðji hvert annað. Þar sem áherslur ESB verða
þessar á næstu árum tel ég að út frá hagsmun-
um Noregs og Íslands muni mikilvægi Norður-
landasamstarfsins aukast.“
Jari Vilén utanríkisviðskiptaráðherra Finnlands segir áhrif smærri ESB-ríkja fara vaxandi
Morgunblaðið/Arnaldur
Jari Vilén, utanríkisviðskiptaráðherra Finnlands.
Reynsla Finna að
við getum náð ár-
angri innan ESB
sts@mbl.is
Jari Vilén, utanríkisviðskiptaráðherra Finna, fer með
Evrópumál í finnsku ríkisstjórninni. Steingrímur
Sigurgeirsson ræddi við hann um reynslu Finna af
aðild og hvernig Finnar meta þróun sambandsins.
Í SAMANTEKT Umferðar-
ráðs eftir verslunarmannahelg-
ina kemur fram að 54 voru
teknir fyrir ölvunarakstur en
þetta eru nokkru fleiri en í
fyrra þegar 41 var tekinn fyrir
sama brot um þessa helgi. Einn
lést eftir umferðarslys um
helgina og sjö slösuðust en eng-
inn þeirra alvarlega. Í fyrra
slösuðust 16 manns í umferð-
arslysum um verslunarmanna-
helgina, þar af fimm alvarlega.
Fram kemur hjá Umferðar-
ráði að alls voru talin 97.016
ökutæki í teljurum sem er að
finna á sjö stöðum á hringveg-
inum. Eru þetta rúmlega 1.000
færri ökutæki en um verslunar-
mannahelgina í fyrra. Flestir
voru í ár á ferð á Hellisheiði þar
sem 32.445 ökutæki voru talin
og voru þau færri en í fyrra
þegar 36.952 ökutæki fóru um
heiðina. Næstmest mældist
umferð á Vesturlandsvegi um
helgina og voru talin þar 24.193
ökutæki en þau voru 27806 á
Vesturlandsvegi í fyrra. Þriðja
fjölfarnasta leiðin þar sem um-
ferðarmælingar fara fram var
Holtavörðuheiði en þar fóru
12.547 ökutæki um þessa versl-
unarmannahelgi. Í fyrra voru
þessa helgi talin 11.331 ökutæki
á Holtavörðuheiði.
54 teknir
fyrir ölvun
við akstur