Morgunblaðið - 24.11.2002, Blaðsíða 23

hreinlætisaðstöðu, um helming fyrir
árið 2015. Þetta samsvarar þeim
markmiðum að draga úr um helmingi
þeirra er ekki hafa aðgang að hreinu
drykkjarvatni fyrir árið 2015. Enn-
fremur hétu Bandaríkin 970 milljóna
dala fjárveitingu til vatns- og hrein-
lætisaðgerða á næstu þremur árum.
Evrópusambandið kynnti verkefnið
„Vatn til lífs“, sem leitast við að virkja
samstarfsaðila svo markmiðið um
vatn og hreinlæti náist, sérstaklega í
Afríku og Mið-Asíu. Asíuþróunar-
bankinn hét fimm milljóna Banda-
ríkjadala styrk til Búsetusjóðs SÞ og
vilyrði fyrir 500 milljóna dala láni til
verkefnisins „Vatn fyrir borgir Asíu“.
Að auki hafa SÞ borist á þriðja tug
aðrar vatns- og hreinlætismálaleitan-
ir með yfir 20 milljóna dala fjárveit-
ingu.
Innan við 3% ferskvatn
Í Vestur-Asíu, Norður-Afríku,
Kína, Indlandi, Rússlandi og í Banda-
ríkjunum er vatnsnotkun mun meiri
en náttúran getur framleitt, þ.e.a.s. í
þessum löndum er ofnotkun á vatni.
Þegar sú ofnotkun er lögð saman við
vatnseyðslu í iðnaði og almennt frá-
rennsli í vatnskerfinu er ljóst að
vatnsskortur er einn sá allra stærsti
umhverfisvandi, sem við er að glíma.
Á undanförnum fimmtíu árum hefur
vatnsnotkun aukist með hverju árinu.
Í Vestur-Evrópu jókst notkunin úr
100 í 560 rúmkílómetra á árunum
1950 til 1990. Í Asíu jókst vatnsnotk-
un úr 600 í 5.000 rúmkílómetra á ár-
unum 1900 til 1980. Takmarkað magn
vatns og ójöfn skipting vatnsmagns-
ins leiðir til þess að hin aukna notkun
hefur slæm áhrif á vatnsauðlindirnar.
Vatnið er takmörkuð auðlind og end-
urnýjun hæg. Mestur hluti vatns á
jörðinni, nálægt 98%, er saltur. Það
þýðir að mannkynið, landbúnaðurinn,
iðnaðurinn, plönturnar og dýrin
keppa um 2,5% þess ferskvatns sem á
jörðinni finnst. Megnið af þessu litla
prósenti er í formi íss á Antarktíku og
Grænlandi.
Námur og stóriðjur menga ár með
lífshættulegum úrgangsefnum.
Bændur sprauta yfir akra sína ban-
vænum efnum og gróðuráburði sem
svo rennur niður í fljót og vötn. Í
mörgum löndum eru fljótin sem opið
affall fyrir klóak og sorp. Sé gengið
um of á neðanjarðarvatnið er hætta á
því að meðfram ströndinni gangi sjór
ofan á vatnsauðlindirnar.
Jarðarbúum fer fjölgandi
Vatnsskortur verður þegar svo
mikið magn vatns er tekið úr vötnum,
fljótum, ám og grunnvatni að vatns-
veiturnar anna ekki lengur vatnsþörf
mannkynsins og vistkerfisins. Þetta
leiðir af sér aukna samkeppni þar sem
magn ferskvatns á jörðinni er tak-
markað. Minna en ein milljón rúm-
kílómetra af vatni nægði árið 1700
þegar jarðarbúar töldu um einn millj-
arð og líka á árinu 1900 þegar á jörð-
inni bjuggu tveir milljarðar manna.
Nú þegar jarðarbúar eru fleiri en sex
milljarðar notum við meira vatn en
náttúran getur framleitt. Fyrir árið
2025 þarf sama vatnsmagn að nægja
þremur milljörðum manna til viðbót-
ar, ef fólksfjölgunarspár ganga eftir,
samkvæmt upplýsingum frá SÞ.
Brunnagerðin skilur eftir þekkingu og frumkvæði hjá þorpsbúum.
Konur hafa það hlutverk á herðum sínum að sækja vatn til heimilisins.
join@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. NÓVEMBER 2002 23
Heimsferðir bjóða nú einstakt tækifæri
á skíði til eins vinsælasta skíðabæjar í
Austurrísku Ölpunum, Zell am See. Beint leiguflug til Salzburg. Þaðan er
um klukkustunda akstur til Zell. Í boði eru góð þriggja og fjögurra stjörnu
hótel miðsvæðis í Zell, skammt frá skíðalyftum, veitingastöðum, verslunum
og kvöldlífi. Á svæðunum í kringum Zell er frábær aðstaða fyrir skíða-
menn. 55 lyftur og brekkur við allra hæfi. Úrval verslana, veitinga- og
skemmtistaða er í bænum sem og í
næstu bæjum.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Verð kr. 53.550
Flugsæti til og frá Salzburg með sköttum.
Staðgreiðsluverð.
Verð kr. 79.950
Flug, gisting m.v. 2 í herbergi á Hotel
Seehof *** í 7 nætur, hálft fæði og
skattar. Staðgreiðsluverð.
Verð kr. 89.950
Flug, gisting m.v. 2 í herbergi á Hotel
zum Hirschen **** í 7 nætur, hálft fæði
og skattar. Staðgreiðsluverð.
Beint flug til Salzburg.
Aðeins 40 sæti í boði.
Skíðaferð til
Zell am See
18.–25. janúar
frá kr. 53.550
Frábær hótel í boði:
· Hotel Schwebebahn ****
· Hotel zum Hirschen ****
· Hotel Seehof ***
Munið MasterCard ferðaávísun
www.europay.is
Akstur til og frá flugvelli kr. 1.800
á mann ekki innifalinn.
Lóðin Sunnumörk 2 í Hveragerði er laus til
úthlutunar en hún er skilgreind fyrir stórverslun,
þjónustumiðstöð eða sambærilegan rekstur. Gert
er ráð fyrir að byggja megi á lóðinni alls 4.000m2
húsnæði á 3.200m2 grunnfleti þar sem fleiri en
ein rekstrareining rúmast innan dyra.
Lóðin stendur á fjölförnum stað við Suður-
landsveg þar sem hringtorg er á veginum við
Hveragerði. Gert er ráð fyrir aðkomu að húsi frá
bílastæðum að sunnan og vestan ásamt
hellulögðum torgum og aðlaðandi yfirbragði.
Umferð um Suðurlandsveg hefur vaxið gríðar-
lega á undanförnum árum og er nú svo komið
að vel á sjötta þúsund bílar fara þar um daglega.
Byggð í Hveragerði og nágrenni hefur einnig
vaxið mikið á sama tíma. Um þessar mundir eru
rúmlega 100 íbúðarhús í byggingu í Hveragerði
og frekari fjölgun íbúa er því fyrirsjánleg.
Nánari upplýsingar veitir
byggingarfulltrúi Hveragerðis.
Sími: 483 4000 / gsm: 899 4110
Netfang: gfb@hveragerdi.is
Verslunar- og þjónustulóð við mikla umferðaræð
Til úthlutunar 15.400m2 lóð á fjölförnum stað við Suðurlandsveg
Meðal bílaumferð á sólarhring við Suðurlandsveg
vestan Biskupstungnabrautar
1991
3643
Ár
Fjöldi bíla
1996 2001
3998 5325
Sunnumörk 2
Suðurlandsvegur
Sunnumörk
takmarkað,“ segir Ólafur.
Gunnar Marmundsson, eftir-
litsmaður vatnsveitunnar í landi,
sér m.a. um að dæla vatninu til
Eyja og segir að notkunin sé al-
geng á bilinu 20 og upp í 40 sek-
úndulítrar. Stöku sinnum fari hún
upp fyrir 40 sekúndulítra þegar
fisk- og loðnuvinnsla sé keyrð á
fullum dampi. „Ég gæti best trú-
að því að vatnið væri álíka verð-
mætt fyrir Vestmannaeyinga og
naflastrengurinn er fyrir fóstur,“
bætir hann við.
Samkvæmt upplýsingum frá
Sigurjóni Ingólfssyni, skrifstofu-
stjóra hjá Hitaveitu Suðurnesja í
Vestmannaeyjum, kostar rúm-
metrinn af kalda vatninu 45,15 kr
auk þess sem Eyjamenn þurfa að
greiða rúmlega 2.400 kr. fyrir
mælaleigu á ári vegna heimila.
Fyrirtæki í Eyjum greiða sama
rúmmetragjald, en borga hærri
mælaleigu eftir stærð mæla. „Tal-
ið er að áríðandi sé að hafa mæla í
Eyjum á kalda vatninu svo að
menn fari ekki að bruðla með
kalda vatnið því þá þyrfti að
leggja fleiri neðansjávarleiðslur
frá landi.“