Morgunblaðið - 28.01.2003, Blaðsíða 27

Kostnaður vegna þessarar þjón-
ustu er mismunandi eftir umfangi
hennar, en að sögn Sigurðar Helga
hefur þessi þjónusta mælzt mjög vel
fyrir og verið eftirsótt. Oft er álagið
mikið þegar líða tekur á veturinn og
þess vegna æskilegt fyrir húsfélög,
sem vilja tryggja sér þessa þjónustu
að hafa samband við Húseigendafé-
lagið sem fyrst.
Félagið hefur líka gefið út fund-
argerðabók sem er sérsniðin að
þörfum húsfélaga. Bókin hefur að
geyma aðgengilegar og hagnýtar
upplýsingar og leiðbeiningar um
allt, sem lýtur að fundum húsfélaga:
Hvernig fundi skuli boða og halda,
hvernig að atkvæðagreiðslu og
ákvarðanatöku skuli staðið, hvernig
stýra eigi fundum og rita fundar-
gerðir o.fl. Þessi bók fæst hjá Hús-
eigendafélaginu og kostar 3.000 kr.
fyrir meðlimi Húseigendafélagsins.
Val á verktaka
mikilvægt
Góður undirbúningur í hvívetna
fyrir viðhaldsframkvæmdir er mjög
mikilvægur og einnig þarf að velja
góðan og ábyrgan verktaka. „Of
mörg dæmi eru um viðhaldsfram-
kvæmdir sem farið hafa illa af stað
og endað illa og þá er í flestum til-
fellum um að kenna slælegum und-
irbúningi og einnig röngu vali á
verktökum,“ segir Sigurður Helgi.
„Það er skammgóður vermir að
spara á undirbúningsstiginu. Þar er
grunnurinn lagður og ef hann er
veikur þá er ekki við góðu að bú-
ast.“
En hvernig ber þá að standa að
undirbúningi? „Það er ekki til nein
einhlít regla um það,“ segir Sigurð-
ur Helgi. „Verk eru mismunandi og
aðstæður sömuleiðis. Nauðsynlegt
er að fá hlutlausan sérfræðing til að
meta ástand hússins og viðgerðar-
þörf. Í því mati felst yfirleitt gróf
lýsing á ástandi eignarinnar ásamt
sundurliðuðum verkliðum með áætl-
uðum magntölum. Ég hvet húseig-
endur til að snúa sér til tæknimanna
og fyrirtækja sem framkvæma slíkt
mat en framkvæma þau ekki sjálfir
né heldur fá fúskara til þess.
Sé um minni verk að ræða er
hægt að óska eftir tilboðum frá
verktaka, byggðum á magntölum og
verklýsingu samkvæmt ástand-
smati. Við stærri verk eru úttekt-
araðilarnir jafnan fengnir til að full-
gera útboðs- og verklýsingu og
standa að útboði.“
Jafnframt segir Sigurður Helgi
það afar mikilvægt að viðurkenndir
meistarar standi fyrir viðhaldsverk-
um þar sem slík verk eru oft mjög
vandasöm. „Í húsaviðgerðum eru
því miður til margir svartir sauðir
sem oft hafa enga eða takmarkaða
fagþekkingu á viðgerðum,“ segir
hann. „Þessir aðilar bjóða gjarnan
töfralausnir, bæði í efnum og að-
ferðum. Húseigendur þurfa að var-
ast þessa aðila. Yfirleitt stenzt fátt
og enginn verksamningur gerður og
jafnvel um vinnu að ræða án reikn-
ings, sem er ekki eingöngu ólöglegt
heldur stórvarasamt.“
Hæpinn sparnaður
„Án fullgilds reiknings hefur hús-
eigandi ekkert í höndunum sem
sannar hvað var gert eða að viðeig-
andi verktaki hafi yfirleitt komið
nálægt verki og húsinu,“ heldur
Sigurður Helgi áfram. „Því miður
eru töluverð brögð að reiknings-
lausum viðskiptum og virðast sumir
húseigendur telja sig spara á því.
Rétt er að ítreka að yfirleitt of-
metur verkkaupi hag sinn í þeim
viðskiptum. Verkkaupi stendur eftir
án nokkurs eða veikburða réttar
gagnvart verktaka og ábyrgð á
verki er engin. Þá skiptir það einnig
máli, að virðisaukaskattur fæst að-
eins endurgreiddur af vinnu við ný-
smíði, endurbætur og viðgerðir á
húsnæði, að reikningar frá verktaka
eru fullgildir.“
Sigurður Helgi bendir á, að vegna
steypuviðgerða, sem hafa í för með
sér niðurbrot og endurgerð á hluta
burðarvirkja, klæðninga og glugga-
skipta verður að afla byggingarleyf-
is. Ef fyrirhugaðar eru viðgerðir á
sprungum og múr nægir að til-
kynna það til byggingafulltrúa með
skriflegri greinagerð um eðli verks-
ins, hver hafi með því eftirlit og sjái
um framkvæmd þess. Þess er enn-
fremur krafizt að iðnmeistarar
standi fyrir framkvæmdum slíkra
viðhaldsverka.
„Húseigendum er rétt að forðast
eins og heitan eldinn að eiga við-
skipti við aðila sem ekki hafa full-
nægjandi fagréttindi né réttindi til
að starfrækja fyrirtæki,“ segir Sig-
urður Helgi. „Að velja verktaka er
ekki auðvelt verk. Skoða ber alla
þætti sem þýðingu geta haft en ekki
bara einblína á tilboðsfjárhæðina.
Það er hægur vandi fyrir ábyrgð-
arlausa fúskara að bjóða lágt og lofa
miklu. Um það vitna sorglega mörg
dæmi.“
Átta þúsund
félagsmenn
Húseigendafélagið á sér alllanga
sögu hér á landi, en það var stofnað
árið 1923. Skrifstofa félagsins er nú
í Síðumúla 29 og tilgangur þess er
að stuðla að því að fasteignir verði
ávallt sem tryggastar eignir og að
gæta í hvívetna hagsmuna fast-
eignaeigenda í landinu.
Starfsemin er tvíþætt: Í fyrsta
lagi almenn hagsmunagæsla og í
öðru lagi ráðgjöf og þjónusta við
einstaka félagsmenn. Lögfræðiþjón-
ustan hefur verið þungamiðjan í
starfsemi félagsins síðustu áratugi,
en hjá félaginu starfa nú tveir lög-
fræðingar og auk þess skrifstofu-
stjóri og þjónustufulltrúi.
Allir fasteignaeigendur, einstak-
lingar, félög og fyrirtæki geta gerst
félagar, en félagsmenn eru nú um
átta þúsund og hefur þeim farið
jafnt og þétt fjölgandi undanfarna
áratugi. Árgjald er nú 3.700 kr. fyr-
ir einstaklinga en 1.850 kr. fyrir
eignarhluta í fjöleignarhúsum, ef
húsfélagið er aðili að félaginu, en þá
öðlast hver íbúðareigandi sjálfstæð
félagsréttindi og getur leitað til fé-
lagsins með mál sín. Húsfélögum í
Húseigendafélaginu hefur farið
fjölgandi undanfarin ár og eru nú
nálægt 600.
„Það er nokkuð útbreiddur mis-
skilningur að félagið sé opinber
stofnun, sem allir eigi aðgang að.
Félagið er þvert á móti sjálfstætt
og óháð og nýtur engra opinberra
styrkja,“ segir Sigurður Helgi.
„Starfsemi félagsins er fjárhagslega
borin uppi af félagsmönnum einum.
Þar af leiðandi er öll þjónusta þess
einskorðuð við þá.“
„Einn aðalþátturinn í starfsemi
Húseigendafélagsins er að berjast
fyrir réttarbótum fyrir fasteigna-
eigendur og hefur félaginu orðið
mikið ágengt í þeirri baráttu. Þar
má nefna fjöleignarhúsalögin og
húsaleigulögin sem tóku gildi 1995
og svo lög um fasteignaviðskipti
sem tóku gildi sl. sumar, en félagið
átti frumkvæði að samningu og
setningu allra þessara laga,“ segir
Sigurður Helgi Guðjónsson að lok-
um.
Teikning/Brian Pilkington
Húsið á Tjörn á Skaga er byggt úr gólfeiningum og útveggja- og þakeiningum, þar sem einingin er bárujárnsplata.
SÍÐASTLIÐIÐ sumar var reist á
bænum Tjörn á Skaga einingahús,
sem er sérstakt að því leyti að það er
byggt úr gólfeiningum, útveggjaein-
ingum og þakeiningum, þar sem ein-
ingin er bárujárnsplata, einnig köll-
uð stallajárn eða kantstál. Eigendur
hússins eru hjónin Bjarney Jóns-
dóttir og Baldvin Sveinsson.
Byggingameistari á húsinu var
Jón Eiríksson á Blönduósi og verk-
fræðingur Eiríkur Jónsson á Akur-
eyri, en Blikksmiðja Gylfa í Reykja-
vík sá um alla blikksmíði.
Óli Jóhann Ásmundsson arkitekt
er hönnuður þessa byggingarkerfis
og hefur hann þegar sótt um einka-
leyfi að því. „Það er engin burðar-
grind í húsinu, þar sem einingar
þessar hafa þá sérstöðu að geta verið
allt í senn, berandi, þekjandi og stíf-
andi, enda eru einingarnar úr þykk-
ara stáli og með stærri bárur en
venjulegt bárujárn,“ segir Óli Jó-
hann.
Óbrennanleg efni
„Einingarnar koma málaðar frá
framleiðanda og hægt er að velja á
milli fjölda lita. Jafnframt eru ein-
ingarnar einangraðar að innan með
steinull og klæddar gifsplötum,“
sagði Óli Jóhann enn fremur. „Allir
milliveggir eru gifsveggir með
blikkstoðum og leiðurum, en allt eru
þetta óbrennanleg efni og allir hlutar
hússins eru skrúfaðir saman með
sjálfborandi skrúfum.“
Hann segir ódýrustu hús á mark-
aðnum í dag vera timburhús, en bæt-
ir við: „Þegar byggingarkostnaður
við ca 120 fermetra timburhús er
borinn saman við byggingarkostnað
bárujárnshúss af sömu stærð, kemur
í ljós að það síðarnefnda er um 1,6
millj. kr. ódýrara. Það er því mun
ódýrara en timburhúsið.
Allir þekkja gömlu bárujárnshús-
in. Þau eru í raun trégrindarhús, þar
sem trégrindin var klædd timbri og
síðast kom gamla bárujárnið sem
þjónaði því hlutverki einu að halda
úti bleytu. Ef maður hugsar sér að
hægt hefði verið að þykkja bárujárn-
ið og dýpka bárurnar, þá hefði verið
Bárujárnshús án
burðargrindar
hægt að sleppa trégrindinni og
klæðningunni. Þannig hefði verið
hægt að einfalda húsið.“
Að sögn Óla Jóhanns er þó nokkur
áhugi til staðar á þessu byggingar-
kerfi, en hann er nú að leita fyrir sér
að samstarfsaðila um sölu og bygg-
ingu bárujárnshúsa. „Þau eru ódýr
og gæðin sízt lakari en í timburhús-
um,“ sagði hann að lokum. „Þá skipt-
ir það að sjálfsögðu miklu máli að
bárujárnshúsin eru úr óbrennanleg-
um efnum. Sú reynsla, sem þegar er
fengin af húsinu á Tjörn á Skaga er
góð, þó að hún sé ekki löng.“
Einingarnar eru úr þykkara stáli og með stærri bárur en venjulegt bárujárn.
Þær koma málaðar frá framleiðanda og hægt er að velja á milli fjölda lita.
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. JANÚAR 2003 B 27HeimiliFasteignir
Glerlistaverk af ýmsu tagi eruvinsælar gjafir. Helja Liukko-
Sundström hefur hannað þessi fal-
legu listaverk sem fyrirtækið Iittala
í Finnlandi framleiðir.
Helja er fædd 1938. Verk hennar
bera keim af hversdagslegu lífi í
bland við fegurð náttúrunnar. „Til-
finning fyrir frelsi, hvíslið í vindum
og skrjáf í laufi“, veita mér m.a. inn-
blástur,“ segir listakonan sjálf um
verk sín.
En hvað er gler? Alfræðiorðabók-
in segir það efni sem myndast þeg-
ar ákveðnir vökvar eru kældir svo
hratt að kristallar ná ekki að mynd-
ast við kristöllunarhita.
Gler er einkum úr kísil- og bórox-
íði sem er blandað ýmist alkalí-
málmum eða jarðkalímálmum og
blýi eða öllu saman. Það er litað
með ýmsum öðrum efnum. Natron-
kalksilíkagler er yfirleitt notað í
skrautmuni eins og þá sem Helja
Liukko-Sundström býr til. Það er
einnig notað í rúður, flöskur og
fleira.
Fallegar
gjafir