Morgunblaðið - 04.05.2003, Side 10

10 B SUNNUDAGUR 4. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
LONDON er vinsæll áfanga-staður meðal íslenskraferðamanna, enda hefurborgin upp á margt aðbjóða fyrir þá sem vilja
kynna sér menningu, listir og sögu
Bretlands. London stendur á 1.600
ferkílómetra svæði og geymir um
1.700 garða. Lundúnabúar eru um
það bil 6.800.000 talsins og á hverju
ári heimsækja um 15.200.000 erlend-
ir ferðamenn borgina og 10.900.000
Bretar. Meðal helstu ferðamanna-
staða má nefna British Museum,
National Gallery, Madame Tussaud
vaxmyndsafnið, Tower of London og
Tate Gallery, en ekki síður er gaman
að skoða Westminster kirkjuna.
Flest allir konungar og drottningar
Bretlands hafa verið krýnd í kirkj-
unni, en Westminster er hæsta
bygging í gotneskum stíl í Bretlandi.
Bygging hennar hófst á 10. öld er
Bretar voru kaþólskir. Á 16. öld,
þegar Biskupakirkjan tók við af kaþ-
ólskri kirkju í Westminster, voru
gerðar ýmsar breytingar á henni.
Leikritaskáldið William Shake-
speare (1564–1616) er jarðsettur í
kirkjunni, auk fleiri rithöfunda,
skálda, leikara og hljómlistarmanna.
Windsor-kastali
Nágrenni London býður þá ekki
síður upp á fjölda áhugaverðra við-
komustaða og nægir að nefna
Windsor-kastala, sem er 32 km vest-
ur af London. Fyrir neðan kastalann
er lítið þorp, þar sem er meðal ann-
ars lestarstöð og var hún byggð fyrir
Viktoríu drottningu, sem hafði gam-
an af að ferðast með lest. Á lestar-
stöðinni er til sýnis lestarvagn Vikt-
oríu drottningar. Eton, virtasti og
jafnframt dýrasti heimavistar-
menntaskóli fyrir karlmenn er í ná-
grenni kastalans.
Í Windsor-kastala eru 1.600 her-
bergi og hafa 40 konungsfjölskyldur
búið í kastalanum. Garðurinn í
kringum Windsor-kastala er 2.306
hektarar og nálægð hans við London
er því tilvalinn staður fyrir drottn-
inguna til að dvelja um helgar. El-
ísabet drottning og Margrét systir
hennar voru fluttar þangað frá
London árið 1940 og bjuggu þær alla
síðari heimsstyrjöldina í Windsor.
Hérna fer drottningin og fjölskylda
hennar á hestbak, leikur póló og fer
á veiðar. Haldin er árlega konungleg
hestasýning í Windsor. Þá eyðir kon-
ungsfjölskyldan yfirleitt hluta af
jólafríinu í Windsor og er þá haldið
boð fyrir starfsmenn kastalans.
Drottningin og Filippus prins hafa
sitt hvora íbúðina í öllum sínum að-
setrum og sofa ekki í sama svefn-
herbergi, en Karl prins og Díana
deildu herbergi.
Hinn 20. nóvember 1992 kviknaði í
norðausturhluta kastalans. Viðgerð-
in tók 5 ár og tóku 4.000 manns þátt,
en kostnaðurinn nam 40 milljónum
sterlingspunda. Var ákveðið að opna
hluta Buckingham-hallarinnar fyrir
almenningi 2 mánuði á ári og rann
aðgangseyririnn til viðgerðarinnar á
kastalanum en afgangurinn kom úr
kössum konungsfjölskyldunnar.
Dansleikur var haldinn í sölunum 20.
nóvember 1997, sem var gullbrúð-
kaupsafmæli Elísabetar drottningar
og Filippusar prins af Edinborg.
Windsor-kastali var upphaflega
byggður sem dæmigert virki í Nor-
mannastíl úr mold og timbri eftir
innrás Vilhjálms bastarðs árið 1066.
Í kastalanum voru nokkur setulið,
sem höfðu verið sett saman til að
stjórna héraðinu í nágrenni London.
Thames-áin rennur fyrir neðan kast-
alann, en hún var mikilvæg fyrir
vöruflutninga innan Englands. Kast-
alinn er byggður á skógarmörkum
þar sem konungar fóru á veiðar. Í
skóginum var lítill veiðikofi, sem var
kallaður Windlesora, og kölluðu
Normannar kastalann eftir honum.
Hinrik I. gerði Windsor-kastalann
að aðsetri sínu árið 1110. 50 árum
síðar þegar barnabarn hans, Hinrik
II., var við völd, lét hann byggja
einkaíbúðir sínar, neðri og efri húsa-
garðinn úr steini. Á síðustu árunum
sem Hinrik II. var við völd hófu syn-
ir hans Ríkharður og Jón uppreisn,
sem neyddi Hinrik II. til að efla
varnir kastalans. Neðri hluti kringl-
ótta turnsins er talinn frá þeim tíma
svo og efri hluti húsagarðsins, turn-
arnir í honum og veggirnir í kringum
miðjan húsagarðinn og neðri hluta
hans.
Kapella heilags Georgs
Árið 1475 lét Játvarður IV. byggja
Kapellu heilags Georgs en einungis
50 árum síðar, þegar Hinrik VIII.
var við völd, var lokið við þetta
meistaraverk í gotneskum stíl. Í
kapellunni eru konungsfjölskyld-
urnar grafnar.
Gengið er inn í íbúðir Windsor-
kastala frá breiðum stiga, en þar var
upphaflega miðaldagarður þar sem
ræktaðar voru krydd- og lækninga-
plöntur. Garðurinn stóð allt til ársins
1820, þegar honum var lokað með
breiðum stiga sem hannaður var af
Sir Jeffry Wyatville. Núverandi
breiðstiga hannaði arkitektinn Ant-
hony Salvin árið 1866 fyrir Viktoríu
drottningu. Í stiganum er stytta af
Georgi IV. konungi, en hann lét
breyta kastalanum í núverandi
mynd.
Hið sérstaka lag á stóru anddyri
kastalans kemur til af því að það var
hannað sem stigapallur fyrir breið-
stiga. Gotneska hvelfingin er eftir
enska arkitektinn James Wyatt
(móðurbróður Sir Jeffry Wyatville).
Anddyrið er núna notað til að sýna
vopnabúnað.
Georg IV. lét hanna Waterloo sal-
inn til minningar um sigur banda-
manna á Napóleon við Waterloo.
Arkitektinn Sir Jeffry Wyatville
hannaði salinn fyrir matarveislur. Í
salnum eru 38 málverk af nokkrum
þeim hetjum sem tóku þátt í bardag-
anum. Einnig eru þar tréskurðar-
listaverk eftir Grinling Gibbons og
teppið á gólfinu er stærsta teppi í
Evrópu án sauma og kom það frá
Agra á Indlandi fyrir Viktoríu
drottningu. 60 manna borð er í saln-
um sem er notaður fyrir opinberar
heimsóknir og árlega samkomu
Sokkabandsorðunnar (Order of the
Garter).
Í sal hásætis Sokkabandsorðunn-
ar hittast riddarar Sokkabandsorð-
unnar í júní ár hvert í viðurvist
drottningarinnar, sem stjórnar mál-
efnum þeirra og tekur þ. á m. við
nýjum riddurum, áður en þeir ganga
í gegnum kastalann til kapellu heil-
ags Georgs. Á veggjum eru málverk
af konungum og drottningum í
Sokkabandsorðuklæðum allt frá
Georgi I. til Viktoríu drottningar.
Yfir arninum er málverk af Elísa-
betu II. eftir James Gunn. Tréskurð-
arlistaverkin eru verk Grinling
Gibbons.
Stofa konungs geymir málverk
eftir Rubens og lærlinga hans. Loft-
ið er skreytt með stjörnu Sokka-
bandsorðunnar og tákni Sokka-
bandsorðunnar.
Í svefnherbergi konungs er
franskt rúm frá 18. öld og var því
komið fyrir í herberginu að beiðni
Viktoríu drottningar fyrir opinbera
heimsókn Napóleons III. og Eugé-
nie keisaraynju árið 1855. Á veggj-
unum eru málverk eftir feneyska
málarann Canaletto. Þau eru hluti af
safni 50 málverka og 140 teikninga
eftir Canaletto sem Georg III.
keypti árið 1762 af Joseph Smith,
enska konsúlnum í Feneyjum.
Búningsherbergi konungs var
upphaflega stærra og notað af Karli
II. sem lítið einkasvefnherbergi. Sir
Jeffry Wyatville breytti því í bún-
ingsherbergi fyrir gesti krúnunnar.
Málverkin í herberginu eru ein af
verðmætustu listaverkum hins kon-
ungslega málverkasafns. Þar á með-
al eru málverk eftir Rubens, Rem-
brandt, Holbein, Dürer og Van
Dyck. Frægasta listaverkið er þrí-
skipt málverk af Karli I. eftir Van
Dyck, sem er haft fyrir ofan arininn.
Þetta málverk var pantað og sent til
Rómar til að hjálpa myndhöggvaran-
um Bernini að gera brjóstmynd af
konungnum.
Einkaherbergi konungs var notað
af Karli II. sem einkastofa, en Wyat-
ville breytti því í svefnherbergi fyrir
gesti krúnunnar. Málverkin eru frá
18. öld en meðal þeirra eru málverk
af Feneyjum eftir Canaletto. Mál-
verkin eru eftir Sir Joshua
Reynolds, Allan Ramsay og William
Hogarth.
Stofu drottningar lét Karl II. gera
fyrir drottninguna Katrínu af Brag-
anza sem „hvíldarstofu“. Síðar var
henni breytt í stofu fyrir gesti krún-
unnar. Þar eru geymdar andlits-
myndir af Tudor og Stuart konung-
um. Málverkin af Hinrik VIII.,
Játvarði VI., Maríu I., Elísabetu I.
og Sir Henry Guildford eru eftir
Hans Holbein og lærlinga hans. Til
vinstri þegar gengið er út úr stofunni
er málverk af Jakobi I. eftir Paul van
Somer og til hægri af syni hans,
Karli I., eftir Daníel Mytens. Mál-
verkið fyrir ofan arininn er af elsta
syni Jakobs konungs, Hinriki prinsi
af Wales (sem lést árið 1612), þar
sem hann er á veiðum.
Borðstofu konungs lét Karl II.
gera á árunum 1675–83 og er hún í
barokkstíl. Loftið er málað af ítalska
listamanninum Antonio Verrio og
tréskreytingarnar eru verk Grinling
Gibbons. Fyrir ofan arininn er mál-
verk af Katrínu af Braganza eftir
Jakob Huysmans. Til vinstri, nálægt
dyrunum, er brjóstmynd af Karli II.
konungi.
Danssalur drottningar var gerður
sérstaklega fyrir Katrínu af
Braganza um 1670. Málverk eftir
Van Dyck eru í salnum.
Móttökusalur drottningar er í 17.
aldar stíl, en hásæti Katrínar af
Braganza er í salum. Í loftinu er mál-
verk af Katrínu í vagni teymdum af
svönum eftir Antonio Verro. Vegg-
teppin voru gerð í frönsku verk-
smiðjunni Gobelins í kringum árið
1780.
Salur drottningarinnar er prýdd-
ur málverki í loftinu sem sýnir Katr-
ínu af Braganza. Arininn var fluttur
úr Buckingham-höll og lét Vilhjálm-
ur IV. flytja hann, en Robert Adam
gerði arininn árið 1789. Málverkið
fyrir ofan arininn er af Carlottu,
systkinabarni við Georg I. með börn-
um sínum. Til vinstri við innganginn
er brjóstmynd af tónskáldinu Georg
Friedrich Händel, en tónlist hans
var oft spiluð á tónleikum sem Georg
III. hélt í salnum.
Í sal drottningarvarðanna voru
verðir Katrínar drottningar og
þangað komu þeir sem áttu erindi
við drottningu. Hann var gerður að
beiðni Georgs II. til að vera notaður
sem sýningarsalur á vopnabúnaði.
Dúkkuhús Maríu
Dúkkuhús Maríu drottningar er
líklega með fallegri dúkkuhúsum.
Arkitektinn Sir Edwin Lutyens
hannaði húsið sem er smámynd af
konungssetri á 20. öld. Hlutirnir í
húsinu eru í stærðarhlutföllunum
einn tólfti af venjulegri stærð. Það er
rafmagn, heitt og kalt vatn í dúkku-
húsinu og lyftur og lásar sem virka.
Auk þess eru þar rafmagnsryksuga,
rafmagnsstraujárn og Singer
saumavél. Í dúkkuhúsinu eru
marmaragólf og baðherbergi úr
marmara, silkigluggatjöld, silfur-
borðbúnaður og meira að segja
„skartgripir krúnunnar“ í banka-
hólfi. Í kjallaranum eru kampavíns-
flöskur og ákavítisflöskur frá þekkt-
um framleiðendum. Bókasafn er í
húsinu og þar eru bækur innbundnar
í skinn eftir fræga höfunda, þar á
meðal Rudyard Kipling, Arthur
Conan Doyle og A.E. Housman, og
safn vatnslitamynda og teikninga
eftir fræga listamenn. Í bílskúrunum
eru fornbílar þar á meðal einn Rolls
Royce Silver Ghost. Einnig eru tveir
vagnar og eitt reiðhjól. Garður er í
kringum húsið. Lokið var við húsið
árið 1924, en 3 ár tók að búa það til
og tóku 1.500 handverksmenn þátt í
smíði þess.
Veffang: www.royal.gov.uk
Á slóðum
konunga
Salur hásætis Sokkabandsorðunnar.
Bergljót, Enrico og Linda framan við Windsor-kastala.
Windsor-kastali er órjúfanlegur hluti sögu bresku
konungsfjölskyldunnar, en það var Hinrik I sem
gerði Windsor að aðsetri sínu strax árið 1110.
Bergĺjót Leifsdóttir heimsótti kastalann.
Aðkoman að Windsor-kastala er óneitanlega glæsileg.
Dúkkuhús Maríu drottningar.
Höfundur er fréttaritari
Morgunblaðsins á Ítalíu.