Vísir - 22.11.1980, Qupperneq 9

Laugardagur 22. nóvember 1980
VlSIR
Alþingi hefur nú loks
eftir mikið jaml og japl
og fuður afgreitt frum-
varp rfkisstjórnarinnar
um stuðning við
Flugleiðir sem lög. Fyrir-
sjánlegt er því að áfram
verður þraukað í harðvít-
ugri samkeppninni á
Norður-Atlantshafsflug-
leiðinni fram á næsta
sumar/ þótt engar likur
bendi til að þá verði orð-
inn frekari rekstrar-
grundvöllur undir þeirri
starfsemi en nú er.
Eflaust hefði bæði
Flugleiðum og íslenskum
skattborgurum verið
fyrir bestu að menn
hefðu horfst í augu við
raunveruleikann/ hætt
samkeppninni á þessari
A ráöstefnu Feröamálastofnunar Evrópu, sem haldin var I Luxemborg á dögunum áætluöu sérfræö-
ingar aö feröalög til og frá Evrópu ykjust um helming næsta áratuginn og fargjöld myndu enn lækka
verulega.
Þegar þær voru spuröar, hvers
vegna ekki heföi verið reynt aö
vekja meiri athygli á starfsem-
inni, en raun ber vitni, með það
fyrir augum aö fá frekari fyrir-
greiðslu hjá hinu opinbera og
frekari stuðning almennings
var þvl svarað til, aö þessi
félagasamtök þörfnuðust ekki
auglýsingar. Þeir, sem þyrftu á
hjálp þeirra að halda þekktu til
starfseminnar og aðstoðin væri
þannig af hendi leyst, að farsæl-
ast væri fyrir alla aðila að henni
væri sem minnst haldið á lofti.
Viðkvæmustu einkamál ógæfu-
manna væru sist til þess fallin
að veröa umræðuefni fjölmiöla.
Þá kom það einnig fram þjá
þessum forystukonum Verndar,
að þeir, sem að samtökunum
stæðu gerðu það ekki til að njóta
af þvi persónulegs ávinnings né
frama. Þarna væri um hug-
sjónastarf aö ræða, og lifsfylling
þeirra, sem að þvi ynnu, fengist
fyrst og fremst meö þvi að ná
Framtfð ferðamála og
fjárvana áhugastarf
■ flugleiðog sætt sig við að
| gamli Loftleiðadraumur-
I inn væri búinn.
En úr því að ríkis-
I stjórnin vildi stuða að þvi
* að niðurgreiða flugmið-
I ana fyrir ameriska og
I evrópska ferðamenn með
" Flugleiðaþotum, hefði
| hún og stuðningslið
■ hennar á alþingi átt að
■ afgreiða málið jafn snar-
! jega og ráðamenn í
I Luxemborg, í stað þess að
■ eyöa vikum og mánuðum
1 í belging, upphrópanir og
I persónulega auglýsinga-
■ starfsemi eins og gert
* hefur verið undir forystu
I þeirra Ólafs Grimssonar
■ og Steingríms Hermanns-
■ sonar.
Óþolimæði í Luxemborg.
Þegar sá er þetta ritar var á
ferð I Luxemborg á dögunum
hitti hann að máli ýmsa framá-
menn ferðamála þar I landi, og
voru þeir allir jafn undrandi á
því, hve lengi islensku rlkis-
stjórninni og Alþingi heföi tekist
að þæfa Flugleiðamálið áður en
niðurstaða fengist varöandi það
hvort stjórnvöld hér ætluöu að
styðja áframhaldandi flug milli
New York og Luxemborgar eöa
ekki.
Framkvæmdastjóri Flugleiða
I Luxemborg Einar Aakran
sagði að mikillar óþolinmæði
hefði gætt meðal ráðamanna
þar ytra varðandi niðurstöðu og
skildu menn ekki hve mjög
þetta vefðist fyrir Islendingum,
ekki slst þar sem stjórnvöld i
Luxemborg heföu ákveðiö
stuðning sinn við áframhald-
andi flug þegar i fyrrasumar.
1 samgönguráðuneytinu I
Luxemborg fengust þær upp-
lýsingar, að Bartel, samgöngu-
ráðherra, hefði hvað eftir annaö
hringt til starfsbróður sins á Is-
landi, Steingrlms Hermanns-
sonar, til þess að leita frétta af
niðurstöðu íslensku rikis-
stjórnarinnar en allt hefði verið
I lausu lofti.
En vonandi hefur nú Stein-
grlmur hringt út til Bartels tn
þess að segja honum frá mál-
lyktum á Alþingi.
Ferðamálin í víöu
samhengi.
Meginerindi mitt til Luxem-
borgar var raunar ekki að
kynna mér málefni Flugleiöa
eða áhuga heimamanna þar
fyrir þvi að félagiö héldi áfram
samgöngum milli þessa smá-
rlkis I hjarta Evrópu og stór-
veldisins I Vesturheimi. I stað
þess að skoða eingöngu það
ástand, sem þessa stundina er I
samgöngum okkar við Luxem-
borg, var ætlunin að skyggnast
fram á veginn og um viöari gátt,
en Flugleiðamálið gefur tilefni
til.
Mér hafði gefist kostur á að
sitja ráðstefnu, sem Ferða-
málastofnun Evrópu (Europian
Travel Commission) gekkst
fvrir i Luxemborg þar sem
fjallað var um þróun ferðamála
i álfunni næsta áratuginn, eða
fram til ársins 1990. Ráðstefnu
þessa sóttu fulltrúar þeirra 23
landa, sem aðild eiga að stofn-
uninni, auk færustu sérfræðinga
á hinum ýmsu sviðum ferða-
mála víðs vegar að úr heimin-
um.
Til grundvallar umræðum á
ráðstefnunni var lögð viöamikil
skýrsla, sem unnið hefur verið
að siðustu misserin á vegum
stofnunar, sem heitir Institute
of Air Transport. Þrátt fyrir
ýmsar blikur á lofti I ferðamál-
um næstu mánuöina og ef til vill
árin, meðal annars vegna elds-
neytishækkana, töldu sérfræö-
ingarnir, sem að skýrslunni
unnu, framtlðarhorfurnar I
ferðamálum Evrópu mjög
bjartar. Feröalög yrðu mun
ofar á óskalistum fólks eftir tiu
ár en þau eru i dag, viðameiri
þáttur I almennum lifsstll
manna, án tillits til verðbólgu-
þróunar eða tekna. Ferðalög til
og frá Evrópu munu samkvæmt
skýrslunni aukast um helming
næsta áratuginn og fargjöld á
leiðum innan álfunnar lækka
um allt að 50%. frá þvl sem nú
er.
Þessi atriði i skýrslu sérfræð-
inganna voru studd rökum að
upplýsingum frá fjölmörgum
öðrum stofnunum á sviöi efna-
hags-, samgöngu- og ferðamála
og þvl ekki eingöngu ljúf fram-
tiðarmússlk án raunsærra
tengsla við veruleikann.
Ýmsar breytingar og ný
tækni.
Ferðamálasérfræðingarnir og
fulltrúar á ráöstefnunni voru
sammála um að grundvallar-
breytingar yrðu gerðar á skipu-
lagi flugvalla og búnaðar á
jörðu niðri til þess að anna af-
greiðslu stóraukins flugflota og
áhersla yrði lögð á að auövelda
farþegum að komast hratt I
gegnum flughafnir og stytta
biðtima þeirra frá þvi sem nú
er.
Árið 1990 er taliö vist aö sala
á ferðum muni fara fram um
rafeinda- og tölvukerfi beint frá
feröaskrifstofu til viöskiptavin-
arins, sem sitji heima I stofu og
taki þar ákvarðanir slnar I
samræmi viö upplýsingar, sem
honum birtist á skermi
heimilistölvunnar.
Þannig mætti lengi telja
atriöi, sem fram komu á þess-
ari forvitnilegu ferðamálaráð-
stefnu I Luxemborg, en þetta
verður að nægja að sinni.
Ráðstefnunni og útlitinu I ferða-
málum Evrópubúa, þar á meðal
á Norður-Atlantshafsleiðinni,
verða gerð Itarleg skil á öðrum
vettvangi hér i Visi á næstuunni
og vendi ég þvi minu kvæði I
kross.
Þjóðþrifastarf.
Fjársafnanir, sem nýlega
hafa farið fram svo og merkja-
sölur, sem stundaðar eru með
vissu millibili og happdrættis-
ritstjórnar
pistill
Ólafur Ragnarsson rit-
stjóri skrifar
•••••••••••
gíróseölar, sem berast i póst-
inum oft I mánuði minna okkur
á fjölþætta starfsemi, sem ýmis
félagasamtök stunda hér á
landi.
Ekki skal I efa dregið, að slík
samtök áhugamanna vinna
mikið þjóðþrifastarf, og þær eru
ótaldar vinnustundirnar, sem
félagsmenn leggja af mörkum
endurgjaldslaust og eru sjaldan
þakkaðar.
Þessi samtök leita á náðir al-
mennings um stuöning viö
starfsemi slna sem er mjög eðli-
legt þegar tekið til tillit til þess,
að I mörgum tilvikum er um að
ræöa starf, sem viða erlendis er
rekið á vegum hins opinbera og
greitt af almannafé.
Atorkan virkjuð.
Ég ætla ekki að biðja um að
rikið taki að sér þessi verkefni
hér á landi, nei, þvert á móti tel
ég heppilegast aö á sem flestum
sviðum sé virkjaöur vilji ein-
staklingsins og atorka hans I
þágu sem flestra slikra verk-
efna. Aftur á móti er erfitt að
ætlast til þess að félagsmenn
eða almenningur standi með
framlögum sinum straum af öll-
um kostnaöi við þá þjónustu,
sem innt er af hendi á vegum
þessara félaga og samtaka.
Hæfiiegur stuöningur hins opin-
bera I formi fjárveitinga er
aftur á móti óhjákvæmilegur.
Slikt fyrirkomulag er auk
þess margfalt hagkvæmara
fyrir rikið en algjör ríkisforsjá á
umræddum sviðum, þvi ljóst er,
að ef þessarar starfsemi áhuga-
mannanna nyti ekki við yröi
rikið aö leggja I veruleg útgjöld
til þess að hægt væri að veita þá
þjónustu og inna af höndum það
starf, sem þessir dugmiklu
Islendingar gera endurgjalds-
laust nú um stundir.
Fjárvana fangahjálp.
Forráðamenn samtakanna
eru mismunandi áhugasamir
um að vekja athygli á starfsemi
þeirra og sum félögin hafa um
árabil unnið af verkefnum
sinum algerlega i kyrrþey. I
þeim flokki eru félagasamtökin
Vernd, sem starfað hafa I rúma
tvo áratugi. Meginverkefni
þeirra er að stunda fangahjálp
af ýmsu tagi, beita sér fyrir
bættum aðbúnaði sakamanna I
fangelsum landsins, endurhæf-
ingu þeirra og aöstoö við þá og
vandamenn þeirra, eftir að
fangavist lýkur og viökomandi
aöili þarf að hasla sér völl i
þjóöfélaginu aö nýju eftir að
hann hefur tekið út refsingu
sina.
Fýrir nokkru var ég á fundi i
félagi, sem meöal annarra
hefur styrkt Vernd fjárhagslega
og heyrði þar konur úr forystu-
liði félagsins skýra frá þeirri
starfsemi, sem þaö hefur haft
með höndum undanfarn ár.
Þar kom glöggt fram, hve
fjárvana þessi samtök eru og
jafnframt hversu viðamikiö og
nauðsynlegt starf þeirra er.
árangri, sjá sem flesta fyrrver-
andi fanga verða að nýtum
þjóðfélagsþegnum.
Þaö vekur mönnum notalega
kennd að heyra um slíkt starf og
sllkan áhuga i ys, þys og
llfsgæöakapphlaupi
nútímaþjóðfélagsins. Sem betur
fer skipta klúbbar, félög og
önnur samtök sem starfa á
þessum grunni sennilega
hundruðum hér á landi. Ég er
ekki að varpa rýrð á nein þeirra
þó að ég hafi gert Félagasam-
tökin Vernd sérstaklega aö
umtalsefni. Enda þótt
raunveruleg verkefni þeirra
samtaka séu á ytra boröi ólík
viöfangsefnum annarra félaga,
þá er starfsemin dæmigerð
fyrir þann áhuga og þá fórnar-
og þjónustulund, sem er grund-
völlur margvislegs félagsstarfs
um allt land.
Veruleg þörf er á að minna á
þetta starf á timum þrýstihópa,
þegar svo virðist sem sá er hæst
hefur, fái mesta fyrirgreiðslu i
kerfinu, en hinir, sem vinna I
kyrrþey hafi litla von um aö fá
þar úrlausn mála sinna og
stuðning fjárveitingavaldsins.
Það vald lætur sig ekki muna
um milljónatugi og hundruö
milljóna eða jafnvel milljarða i
margvislegar fjárveitingar til
háværra hópa, er óspart þrýsta
á, en er tregt til að bæta fáein-
um tugum eða hundruðum þús-
unda við skammarlega lágar
fjárveitingar til aðila, sem
vinna feiknalegt starf I sjálf-
boðavinnnu og þurfa á stuðningi
að halda til þess eins að standa
undir óhjákvæmilegum kostn-
aði við starf sitt.
Hér þarf að verða breyting á.
Meöal þeirra samtaka hér á landi, sem vinna geysimikiö og þarft starf
á sviöum, sem hiö opinbera sinnir litiö eöa ekki eru Félagasamtökin
Vernd. Stuöningur fjárveitingavaldsins til greiöslu á útlögöum
kostnaöi viö verkefni þeirra og annarra er af mjög skornum skammti.