Vísir - 09.12.1980, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 9. desember 1980.
VÍSLR
W
Hannes Jónsson sagði skrif
Visis um sig „tilraun til mann-
orðsþjófnaðar af versta tagi".
Tilraun Hannesar Jóns-
sonar sendiherra til að
bera af sér fréttir Sand-
korns um það hneyksli
sem ræða hans vakti hjá
EFTA ber vott um ör-
væntingu ráðþrota
manns. Hikar hann ekki
viðaðgrípa til blekkinga í
trausti þess að ekki kom-
ist upp um strákinn Tuma
um leið og hann leitast við
að kasta rýrð á störf
ráðherra og embættis-
manna. Hér á eftir
verður gangur málsins
rakinn og birt staðfesting
ólafs Jóhannessonar
uta n ríkisráðher ra á
fréttum Sandkorns.
Ólafur Jóhannesson taldi þetta
mái viðskiptaráðuneytisins en
féllst þó á að svara nokkrum
spurningum og svör hans
staðfesta fréttir Sandkorns.
Tómas Árnason neitaði að ræða
Hannesarmálið ,,að svo komnu
máli”.
vera tilbúinn með spurningarn-
ar. Þá neitaði Tómas Arnason
að svara nokkurri einustu
spurningu um Hannesarmálið,
áður en hann haföi heyrt þær.
Taldi jafnframt að þetta heyrði
frekar undir utanrikisráðuneyt-
ið, en fyrir helgi hafði utanrikis-
ráðherra talið þetta heyra undir
viðskiptaráðuneytið. En hvað
um það, ráðherrann harðneitaði
að tjá sig nokkuð um málið um
leið og hann heyrði erindið.
Utanríkisráðherra gerist
„rógsnautur"
Ræðan sem Hannes Jónsson
sendi Visi til birtingar, til sönn-
unar þess að ekkert hneyksli
hafi átt sér stað, virðist ósköp
saklaus við fyrstu yfirsýn. En
hver voru viðbrögð fulltrúa ann-
arra rikja i EFTA. Ólafur Jó-
hannesson svaraði þvi:
„Ræðan hefur nú verið birt i
Vísi. En það virtist af þessum
fundi að einhverjir fulltrúar
legðu i þetta annan skilning
Fréttirnar um Hannes
staðfestar af ráðherra
,,Rógurinn" i Sandkorni
1 ofanverðum októbermánuði
komst ég á snoðir um að ræða
sem Hannes Jónsson sendiherra
flutti á vettvangi EFTA, um þá
ósk Júgóslava að tengjast
bandalaginu, hefði valdið
hneykslan meðal fulltrúa ann-
arra rikja. I ræðunni hefði
Hannes farið hörðum orðum um
ósk Júgóslava varðandi tengsl
þeirra við EFTA, en beiðnin
nyti stuðnings annarra aðildar-
rikja EFTA. Viðstaddir vissu
ekki betur en Hannes væri að
flytja boðskap ríkisstjórnar ís-
lands.
Eftir að hafa kannað málið
nánar sannfærðist ég um að
þetta hefði átt sér stað og
greindi frá þvi i Sandkorni 21.
október. t kjölfar þeirrar klausu
fengust frekari upplýsingar og
23. október sagði ég i Sandkorni
að Tómas Arnason viðskipta-
ráðherra og Ólafur Jóhannesson
hefðu krafist þess að Hannes
bæðist afsökunar á ræðunni.
Það vildi sendiherrann hins
vegar ekki gera og teldi hann
sig vita betur en rikisstjórnin
hvernig ætti að halda á málinu.
Hann ætlaði að fýlgja málinu
eftir með viðræðum hér heima.
Engar athugasemdir við
þessar fréttir bárust frá við-
skiptaráðuneytinu ellegar utan-
rikisráðuneyti. Þann 5. nóvem-
ber var málið enn á dagskrá i
Sandkorni og sagði ég þá frá þvi
að eftir viðræður við Hannes hér
heima hefði Tómas Árnason
óskað eftir þvi við EFTA, að
ræða Hannesar um málefni
Júgóslava yrði afmáð úr bókum
ráðsins, ásamt svörum hans við
þeim spurningum sem fram
komu eftir ræðuna.
Bréf í nafni Sandkorns
Eftir þessa þriðju frétt virðist
Hannes Jónsson hafa farið að
ókyrrast og séð að við svo búið
mætti ekki standa. Svo gæti
farið að allt málið yrði upplýst
og fréttir minar staðfestar.
Maður nokkur kom til annars
af ritstjórum Visis með bréf
og var það skrifað i nafni Sand-
korns. Öskaði maðurinn eftir
þvi að þetta yrði birt i dálkum
Sandkorns sem ég skrifa undir
fullu nafni. Bréfið fer orðrétt
hér á eftir með þeirri fyrirsögn
sem þvi fylgdi:
Svinbeygöi Dr. Hannes
Jónsson Tómas
viðskiptaráðherra?
„Frétt sandkorns um mál-
flutning Dr. Ilannesar Jónsson-
ar sendiherra á fundi EFTA við
umræður um Júgóslaviu vakti á
sinum tima athygli. Nú hefur
Visir sannfrétt að við fyrri
heimildir Visis hafi máíum
verið blandað. Ekkert hneyksli
átti sér stað og aldrei var talin
þörf á að sendiherra islands
bæðist afsökunar, hins vegar
munu embættismenn i stjórnar-
ráðinu hafa hrokkið við þegar
Hannes Jónsson var farinn að
skrifa skýrslur sem kröfðust
þess að tekin væri sjálfstæð af-
staða til mála á grundvelli is-
lcnskra hagsmuna, þ.á m. til
Júgóslaviumálanna, en
viðskipti islands við Júgóslaviu
liafa ekki verið meiri en 0,5% af
utanrikisviðskiptum islendinga
siðustu áratugina. Þeir i Arnar-
hvoli voru vanir þvi að sendi-
herrar i Genf, áður en Dr.
Hannes Jónsson kom þangað,
fylgdu blint stefnu Svia og ann-
arra Norðurlanda i öllum mál-
urn, burtséð frá hagsmunum is-
lendinga. Nokkur hræðsla og af-
brýðisemi mun hafa gripið þá i
Arnarhvoli þegar skýrslur
Hannesar Jónssonar fóru að
berast og krafist var sjálfstæðr-
ar islenskrar stefnumótunar i
Efta-málum.
Hannes fylgdi ntáli sinu eftir
með þvi að þinga hér með ólafi
Jóhannessyni utanrikisráð-
herra. Árangurinn varð sá að
þegar Tómas Arnason sótti
ráðherrafund Efta i Genf 10.-11.
nóv. s.l. gerðist hann sérstakur
talsmaður þeirrar stefnu sem
Hannes Jónsson hafði átt mest-
an þátt i að móta. Hannes mun
svo hafa þakkaö Tómasi stuðn-
inginn með þvi að halda honum
veglega veizlu að skilnaði, i is-
lenska sendiherrabústaðnum,
þangað sem hann bauð einnig
öllum sendiherrum Norðurland-
anna, USA, Austurrikis og flciri
áhrifamönnum i Genf”.
Bréfinu hafnað
Þetta var bréfið sem óskað
var eftir, ef ekki krafist, að ég
birti athugasemdalaust i Sand-
korni. Efnisatriði þess ætla ég
ekki að ræða nánar nú. Ekki
dettur mér i hug að fullyrða, að
Hannes Jónsson hafi sjálfur vél-
ritað þetta bréf. Hins 'vegar
bendi ég á, að i grein Hannesar
hér i Visi á dögunum má finna
margt sem er harla keimlikt þvi
er i bréfinu stendur, svo ekki sé
meira sagt.
Greinilegt var að bréfritari
taldi sig gjörþekkja þetta mál,
þar á meðal vita um veislu sem
dr. Hannes hélt Tómasi Arna-
syni eftir að sá siðarnefndi hafði
fallist á stefnu Hannesar og
hverjir aðrir voru gestir sendi-
herrans i þeirri veislu.
1 tilefni af þessu bréfi hafði ég
samband við Tómas Arnason og
spurði hann hvort ágreiningur
hefði verið uppi milli rikis-
stjórnarinnar og Hannesar
Jónssonar varðandi stefnuna i
Júgóslaviumálinu.
Ráðherra svaraði þvi til, að
islenska rikisstjórnin hefði enga
sérstöðu i EFTA gagnvart
Júgóslaviu. Hann kvaðst ekki
vilja tjá sig um einstaka starfs-
menn i þessu efni. Aðspurður
sagði hann ekki um að ræða
neinn ágreining milli sin og
sendiherra i þessu máli, þvi það
væri ráðherra sem réði.
- Að fengnum þessum upp-
lýsingum ræddi ég málið við rit-
stjóra Visis og sagðist ekki geta
tekið þetta bréf til birtingar i
Sandkorni. A það var að sjálf-
sögðu fallist án frekari orða og
þeim er með bréfið kom greint
frá þessu. Árla næsta morgun
neóanmóls
Sæmundur Guðvinsson
blaðamaður svarar hér
grein Hannesar Jónsson-
ar sendiherra sem birtist
fyrir nokkrum dögum.
Segir Sæmundur sendi-
herrann hafa orðið upp-
vísan að blekkingum og
ólafur Jóhannesson
utanrikisráðherra stað-
festi fréttir Sandkorns.
hringir Hannes Jónsson frá
Genf og boðar að hann muni
senda svar við rógskrifum min-
um i Sandkorni.
Svör sendiherráns
Lesendur hafa átt kost á að
sjá svör sendiherrans við frétt-
um Sandkorns. Hannes Jónsson
segir að skrifin um sig séu „ekki
aðeins meiðyrði heldur einnig
atvinnurógur og tilraun til
mannorðsþjófnaðar af versta
tagi”. Ennfremur segir sendi-
herrann:
„Hvergi er þvi lýst i hverju
vandræðin, skandalinn og af-
glöpin felist. Hvergi er að finna
skýr dæmi eða staðreyndir um
slika breytni. Aðeins settar
fram almennar órökstuddar
rógsfullyrðingar”.
Þá segir Hannes Jónsson að
eflaust hafi ég verið mataður
einhvers staðar úr kerfinu.
Annars gæti ég ekki farið rétt
með stofnanaheitin og nöfnin.
Ekki veit ég við hvað sendi-
herrann á. Ekki er mér kunnugt
um að Hannes Jónsson sé leyni-
legur sendifulltrúi hjá EFTA.
Mér er heldur ekki kunnugt um
að það sé leyndarmál hvað við-
skiptaráðherra Islands heiti eða
nafn utanrikisráðherra okkar.
önnur nöfn en þessara þriggja
voru ekki nefnd i fréttum Sand-
korns. Ef þetta á að vera brand-
ari skal ég glaður senda fimm-
eyring til sendiherra Islands i
Genf þegar nýja myntin verður
komin i umferð.
Um svör sendiherrans að öðru
leyti skal ég vera fáorður. Hann
heldur þvi fram, að það sé ekki
fyrr en Hannes Jónsson kemur
til Genf að Island fari að hafa
einhverja stefnu i EFTA ráðinu,
það er að segja i júni 1980. Frá
árinu 1977 hafi Islendingar að-
eins „dröslast með Norðurlönd-
um, einkum Svium og Norð-
mönnum i málinu og fylgt svo
þvi sem samstaða náðist um”.
Þetta eru heldur kaldar
kveðjur til forvera Hannesar i
Genf, Haraldar Kröyer, núver-
andi sendiherra i Moskvu. Þetta
lýsir lika áliti Hannesar Jóns-
sonar á núverandi og fyrrver-
andi viðskiptaráðherrum, Tóm-
asi Arnasyni, Kjartani Jóhanns-
syni, Svavari Gestssyni og Ólafi
Jóhannessyni. Og hvað segir
ráðuneytisstjóri viðskiptaráðu-
neytisins, Þórhallur Asgeirs-
son? Ætlar hann að sitja þegj-
andi undir þessum ásökunum
opinbers embættismanns. Og
eru utanrikisráðherrar landsins
frá 1977 sammála þessum
orðum sendiherrans?
í eftirmála ræðu þeirrar sem
Hannes Jónsson sendi blaðinu
til birtingar kemur siðan fram,
að hann hafi ekki aðeins mótað
stefnu tslands i máli Júgóslava
heldur einnig mótað stefnu
EFTA. Miklir menn erum við
Hrólfur minn.
Tómas neitar aö svara
Með svari sinu sendir Hannes
Jónsson vélritað blað sem hann
segir vera nákvæma þýðingu á
ræðu sinni i EFTA-ráðinu þann
18. september. óskaði ég eftir
þvi við viðskiptaráðuneytið að
fá afrit af öllum ræðum Hannes-
ar á vettvangi EFTA þar sem
hann hefði rætt Júgóslaviumál-
ið. Þeirri ósk var hafnað en Þór-
hallur Asgeirsson ráðuneytis-
stjóri kvaðst mundu ræða þessa
ósk við ráðherra sinn, Tómas
Árnason, er beiðnin var itrekuð.
Að loknum viðræðum við
ráðherrann sagði Þórhallur að
afrit af ræðunum fengjust ekki,
en ráðherra mundi svara
spurningum blaðsins um þetta
mál.
1 gærdag hafði ég samband
við Tómas Árnason og kvaðst
lieldur en hann hefði nú viljað
sagt hafa”.
Þvi næst var Ólafur spurður
hvort Hannes hafi verið
kallaður hingað heim til við-
ræðna út af þessu máli:
„Já, hann kom hingað heim til
viöræðna samkvæmt ósk við-
skiptaráðuney tisins vegna
þessa”.
Þá var utanrikisráðherra
spurður hvort hann kannaðist
við að ákveðin ræða sem
Hannes Jónsson flutti á vett-
vangi EFTA hafi verið afmáö úr
fundargerðarbókum samkvæmt
ósk viðskiptaráðherra eða rikis-
stjórnarinnar. Svar ráðherrans
var svohljóðandi:
„Yrði ekki i fundargeró? Það
mun vera þessi ræða. Þess var
óskað af hálfu viðskiptaráðu-
neytisins að þetta yrði fellt
niður úr fundargerð”.
Að lokum var Ólafur Jó-
hannesson spurður hvort það
væri rétt að lagt hefði verið fyrir
Hannes að biðjast afsökunar á
þessari ræðu:
„Það var með minu samþykki
send af viðskiptaráðuneytinu
orðsending eða skeyti þar sem
honum var falið að koma þvi á
framfæri við sendinefndirnar að
stefna islands gagnvart EFTA
og Júgóslaviusamstarfi væri
óbreytt. Það er það sem þú hef-
ur heyrt um, sjálfsagt. Nú það
kom ekki til þess af þvi það varö
samkomuiag þarna um þetta að
þessi ræða yrði felld niður úr
fundargerð”,svaraði Ólafur Jó-
hannesson utanrikisráðherra,
en að öðru leyti visaði hann
frekari spurningum i viðskipta-
ráðuneytið.
Þar með hefur ekki ómerkari
maður en Ólafur Jóhannesson
staðfest efnishlið fréttanna i
Sandkorni. Er hann þar með lik-
lega orðinn rógsnautur sam-
kvænt skilgreiningu sendiherr-
ans.
Lokaorð
Hvort öll kurl eru komin til
grafar i þessu máli skal ég ekki
segja á þessu stigi. En ég get
ekki stillt mig um að ljúka þess-
ari grein með orðréttri tilvitnun
i eftirmála Hannesar sem hann
birti með ræðu sinni:
„Að öllu framangreindu at-
huguðu hlýtur sérhver persóna
með óbrenglaða hugsun að sjá
að ræða min og eftirmáli hennar
ber vott um áhrifarika tillögu-
gerð en i þvi sambandi eru
hvorki til afglöp eða hneyksli og
enginn þurft ab biðjast afsökun-
ar á minni breytni — Allt slikt
tal er einfaldlega ómerkilegur
rógur”.
Skelfilegter til þess að vita að
svo fáir skuli hafa jafn
óbrenglaða hugsun og dr.
Hannes Jónsson sendiherra.
Sæmundur Guðvinsson