Morgunblaðið - 19.01.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MÁNUDAGUR 19. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
EIMSKIPAFÉLAG Íslands er að
fara í gegnum mikla umbreytingu
um þessar mundir og fyrirtækið er
mjög vel búið undir hana, að sögn
Magnúsar Gunnarssonar, stjórn-
arformanns Eimskipafélagsins.
„Þetta er feikilega fjárhagslega öfl-
ugt fyrirtæki og þessar breytingar
verða starfsemi félagsins til góðs,“
segir hann.
Fyrir 90 árum, eða 17. janúar
1914, var Eimskipafélag Íslands
stofnað og var tímamótanna minnst
með veglegri afmælishátíð í Há-
skólabíói á laugardag. Við það tæki-
færi var frumsýnd heimildarmyndin
Leiðin er greið, sem fjallar um 90
ára sögu félagsins, og frumflutt lag-
ið Óskabarnið eftir Magnús Þór Sig-
mundsson, en Páll Rósinkrans og
Stefán Hilmarsson sungu. Gefinn
var út geisladiskur með laginu og
öðrum sjómannatengdum lögum og
fengu viðstaddir diskinn að gjöf.
Burðarás skráð
sjálfstætt fyrirtæki
Í ávarpi sínu greindi Magnús frá
stofnun félagsins og sögu þess í 90
ár. Hann gat þess að Eimskipa-
félagið hefði verið hreyfiafl í ís-
lensku samfélagi alla síðustu öld og
að stofnun félagsins hefði verið mik-
ilvægt skref á vegferð Íslendinga í
átt til sjálfstæðis og ein af for-
sendum framfara í landinu. „Eim-
skipafélagið lagði með sínum hætti
grunninn að nútímasamfélagi á Ís-
landi,“ sagði hann og benti á að fé-
lagið hefði átt þátt í að byggja upp
rekstur í mörgum greinum íslensks
atvinnulífs og breytingar hefðu allt-
af sett svip sinn á rekstur Eimskipa-
félagsins.
Magnús gat þess að í kjölfar
breytinga á eignarhaldi Eimskipa-
félagsins í fyrrahaust hefði stjórnin
ákveðið að skipta félaginu í tvö fyr-
irtæki, flutningafyrirtæki og fjár-
festingarfyrirtæki, „að skilja fjár-
festingarstarfsemina frá hinni
hefðbundnu flutningastarfsemi,“
eins og hann orðar það.
Hann segir að út úr þessu komi
tvö mjög öflug fyrirtæki. Annars
vegar Eimskip flutningafyrirtæki,
sem hafi mjög trausta og góða inn-
viði til þess að vaxa á næstu árum,
og hins vegar Burðarás, sem hafi
verið í fjárfestingum síðan 1989 og
sýnt mikinn árangur í fjárfestingum
sínum, en ákveðið hefði verið að
Burðarás yrði skráð sem sjálfstætt
fyrirtæki á markaði. „Núverandi
hluthafar Eimskipafélagsins munu
fá hlutafé í báðum fyrirtækjunum og
síðan eiga menn sjálfstætt líf eftir
það,“ segir Magnús og vísar til þess
að hluthafar geti síðan þess vegna
valið að vera í öðru hvoru fyrirtækj-
anna. „Bæði þessi fyrirtæki verða
mjög fjárhagslega öflug og með söl-
unni á Brimi verður Burðarás miklu
kraftmeira fyrirtæki vegna þess að
það mun hafa mikla fjármuni til þess
að nýta til nýrra fjárfestinga og
sókna. Flutningafyrirtækið byggir á
90 ára gamalli hefð, hefur mjög
sterka innviði og ég sé fyrir fyrir
mér að það hafi mikla möguleika á
því að eflast um leið og menn fara að
horfa meira á vaxtarmöguleika ann-
ars staðar en hér heima.“
Aukin útrás fyrirhuguð
Í þessu sambandi nefnir Magnús
rekstur á frysti- og kæliskipum og á
kaupin á norska flutningafyrirtæk-
inu CTG. Það sjái um rekstur á 10
frystiskipum og flytji um 200.000
tonn á ári, en til samanburðar flytji
Eimskip út frá Íslandi um 350.000
tonn af frystum og kældum afurð-
um. „Með því að samhæfa þennan
rekstur þá eflir það mjög þessa
starfsemi Eimskipafélagsins, því
þetta er ekki bara spurningin um
það að eiga skip heldur á þetta fyr-
irtæki, sem við keyptum í í Noregi,
aðild að fjórum frystigeymslum.“
Magnús sagði í ávarpi sínu að lífs-
kjör þjóðarinnar á nýhafinni öld
mundu sem fyrr ráðast að stórum
hluta af því hvernig íslenskum fyr-
irtækjum reiddi af í samkeppni á al-
þjóðlegum mörkuðum. Íslendingar
hefðu alltaf haft miklar tilfinningar
gagnvart Eimskipafélaginu, „óska-
barni þjóðarinnar“, því það hefði
verið líflínan til annarra landa, en
mörg önnur fyrirtæki hefðu eflst á
Íslandi og einnig í útrás. Þessi fyr-
irtæki og þau sem fylgdu í kjölfarið
væru öll óskabörn íslensku þjóð-
arinnar.
„Ég tel að við getum ekki lengur
lifað á því að selja hver öðrum eða
keppast um þennan litla markað
sem við eigum hérna heldur eigum
við að reyna að sækja út og sjá fleiri
arðbær tækifæri fyrir okkur til þess
að styrkja okkur í þessum almenna
rekstri,“ sagði Magnús.
Fjölmenni á 90 ára afmælishátíð Eimskipafélags Íslands í Háskólabíói
„Breytingarnar verða
starfsemi félagsins til góðs“
Morgunblaðið/Jim Smart
Húsfyllir: Stóri salurinn í Háskólabíói tekur um 1.000 manns og var þétt setinn bekkurinn á hátíðinni.
Magnús Gunnarsson, stjórnarformaður Eimskipafélags Íslands, flutti
ávarp á afmælishátíðinni. Ræðumenn birtust á sýningartjaldi bíósins.
GILDISTÍMI samnings um framlög EFTA-
ríkjanna Noregs, Íslands og Liechtenstein í þró-
unarsjóð Evrópusambandsins (ESB) rann út um
áramótin en nýr samningur tekur gildi á þessu
ári vegna stækkunar ESB til austurs. Þá mun
framlag Íslands í þróunarsjóðinn, sem styrkir
verkefni í fátækari ríkjum ESB, fimmfaldast frá
því sem verið hefur og nema um 500 milljónum
króna á ári í fimm ár, eða alls 2,5 milljarðar kr.
til ársins 2009. Hlutur Íslands af heildarframlagi
EFTA-ríkjanna hefur verið um 5%, Noregur
með um 95% framlaganna og Liechtenstein vel
innan við 1%. Af um 10 milljarða króna styrkj-
um úr sjóðnum árin 1999–2003 hefur framlag Ís-
lands numið rúmum 500 milljónum króna.
Á fréttavef Aftenposten í Noregi er greint frá
því að Spánverjar hafi ekki fengið framlag frá
EFTA-ríkjunum í tiltekin þróunarverkefni á
sviði vatnsöflunar og -dreifingar. Um ríflega 500
milljóna króna styrkumsókn var að ræða, sem
þýðir að framlag Íslands hefði verið á bilinu 25–
30 milljónir króna. Segir í fréttinni að sam-
komulag hafi ekki verið um ráðstöfun styrksins.
Grískt nunnuklaustur styrkt
Þó að Spánverjar hafi ekki fengið styrk til
þessara vatnsverkefna hafa verið samþykktir 17
aðrir styrkir til ýmissa verkefna þeirra frá árinu
1999, m.a. uppbygging skólplagna á Kanaríeyj-
um. Hlutur Spánverja í síðasta þróunarsjóði var
rúmar 70 milljónir evra, um sex milljarðar
króna, en samþykktir styrkir námu 64 millj-
ónum evra, um 5,6 milljörðum króna. Hin ríkin
fengu hins vegar samþykkta styrki fyrir allan
sinn hlut úr sjóðnum. Þannig fékk Grikkland 22
milljónir evra, eða um 1,9 milljarða króna, sem
m.a. runnu til að styrkja nunnuklaustur vegna
meðferðar á brjóstakrabbameini. Portúgal fékk
úr sjóðnum 21,3 milljónir evra, um 1,8 milljarða,
sem m.a. hafa farið í sjávarútvegsverkefni á
Azoreyjum.
Írar fengu um 5,5 milljónir evra, eða um 480
milljónir króna, vegna byggðaþróunarverkefnis
við háskólann í Cork og hálf milljón evra (46
milljónir) fóru til laxeldis á Norður-Írlandi.
Tómas Njáll Möller, fulltrúi í sendiráði Ís-
lands í Brussel, sem situr í stjórn þróunarsjóðs-
ins fyrir Íslands hönd, segir að vegna þeirra
reglna sem þróunarsjóðurinn starfi eftir hafi
ekki verið talið fært að samþykkja styrkveitingu
til nokkurra af þeim verkefnum sem Spánverjar
lögðu fram. Þar sem sjóðurinn hafi ekki heimild
til að samþykkja ný verkefni eftir árslok 2003 sé
ljóst að Spánverjar fái ekki úthlutað öllum þeim
fjármunum sem þeim hafi verið ætlaðir í upp-
hafi úr sjóðnum. Tómas bendir þó á að þeir
muni eiga rétt á styrkjum úr nýjum þróun-
arsjóði sem stofnaður var í tengslum við stækk-
un Evrópska efnahagssvæðisins og taka mun til
starfa í apríl á þessu ári. Þar geti Spánverjar
bæði lagt fram verkefni sem áður hefur verið
hafnað, í eitthvað breyttri mynd, auk nýrra
verkefna.
Ísland greiðir um 500 milljónir á ári til verkefna í fátækari ríkjum ESB
Styrkir til sjávarútvegs,
fiskeldis og skólplagna
 HJÖRTUR Bragi Sverrisson lög-
fræðingur varði doktorsritgerð sína
við Miami-háskóla í Flórída 25. nóv-
ember sl. Rit-
gerðin, sem er á
sviði alþjóðalaga
og alþjóða-
samskipta, fjallar
um rétt ríkja til
að grípa til ein-
hliða aðgerða
gegn öðrum ríkj-
um til að fram-
fylgja al-
þjóðalögum á sviði umhverfisréttar,
jafnvel þó að slíkar einhliða aðgerð-
ir kunni í sjálfu sér að brjóta í bága
við alþjóðalög. Ritgerðin nefnist
„When Two Wrongs Make a Right:
Analysis of the Legality of Counter-
measures Under International Law
and Their use as Unilateral Remed-
ies in Response to Violations of Int-
ernational Environmental Obligat-
ions of States“ (Þegar tvenn
ranglæti verða að réttlæti: um lög-
mæti gagnaðgerða samkvæmt al-
þjóðalögum og notkun þeirra sem
einhliða úrræði gegn brotum á al-
þjóðlegum umhverfisskuldbind-
ingum ríkja). Heildareinkunn
Hjartar fyrir námið var 3,95 af 4
mögulegum. Hluti ritgerðarinnar
verður notaður til kennslu í dipló-
matískri samningatækni og úrlausn
deilumála fyrir meistara- og dokt-
orsnemendur við Miami-háskóla.
Andmælendur Hjartar voru Am-
bler H. Moss, fyrrverandi sendi-
herra Bandaríkjanna í Panama og
yfirmaður North-South rannsókn-
arstofnunarinnar í Miami og Wash-
ington, Bernard H. Oxman, prófess-
or í alþjóðalögum og aðalritstjóri
hins virta lögfræðitímarits Americ-
an Journal of International Law,
dr. Joaquin Roy, yfirmaður Evrópu-
sambandsmiðstöðinnar Miami-
háskóla, og dr. Daniel Suman, pró-
fessor við Rosenstiel-hafvísindahá-
skólann í Miami. Þeir voru
jafnframt leiðbeinendur Hjartar við
skrif ritgerðarinnar.
Hjörtur lauk prófi í lögfræði við
Háskóla Íslands árið 1993. Hann
starfaði sem lögmaður í Reykjavík í
fjögur ár áður en hann fluttist til
Bandaríkjanna. Hjörtur lauk meist-
aragráðu i alþjóðalögum (LL.M.)
við Miami-háskóla árið 1998. Hann
fékk réttindi til málflutnings í New
York í mars 2001 og á Íslandi í jan-
úar 1995.
Hjörtur hefur síðan í júní 2001
starfað fyrir Öryggis- og sam-
vinnustofnun Evrópu (ÖSE), nú síð-
ast sem yfirmaður lögfræðisviðs
mannréttinda- og lagadeildar ÖSE í
Kosovo. Foreldrar Hjartar eru
Sverrir Kr. Bjarnason, tæknimaður
hjá Sjónvarpinu og Sóley Björk Ás-
grímsdóttir, starfsmaður Pharma-
co. Unnusta Hjartar er Melanie L.
Gravette, alþjóðafjármálaráðgjafi
hjá Royal Bank of Canada. Heimili
þeirra eru í Miami, Flórída og
Pristina, Kosovo.
Doktors-
vörn á sviði
alþjóðalaga
og alþjóða-
samskipta
♦♦♦
FORMAÐUR stjórnar Sambands
íslenskra sparisjóða sendi bæjarráði
Akureyrar erindi nýlega þar sem
farið er fram á stuðning bæjar-
stjórnar Akureyrar í baráttu spari-
sjóðanna í bankakerfinu.
Jón Kr. Sólnes, formaður stjórnar
Sambands íslenskra sparisjóða, og
Jón Björnsson, sparisjóðsstjóri
Sparisjóðs Norðlendinga, mættu á
síðasta fund ráðsins, þar sem erindið
var tekið fyrir.
Báðu Akur-
eyrarbæ um
stuðning