Morgunblaðið - 05.02.2004, Page 38

38 FIMMTUDAGUR 5. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LEIÐARLJÓS jafnréttisstefnu
Reykjavíkurborgar er að Reykja-
vík verði í fremstu röð þegar kem-
ur að frumkvæði og
faglegu starfi að
jafnréttismálum sem
tryggi konum og
körlum jöfn áhrif,
tækifæri og virðingu.
Reykjavíkurborg
hefur á undanförnum
árum lagt mikinn
metnað í málaflokk
jafnréttis. Hefur
þessi mikli metnaður
tvímælalaust sett
Reykjavíkurborg á
heimskortið þegar
talað er um árangur í
jafnréttismálum. Að
mínu mati er jafn-
rétti sjálfsögð mann-
réttindi og því tel ég
faglegt starf í þágu
jafnréttis gríðarlega
mikilvægt og verðugt
verkefni að takast á
við.
Það er í tilefni ný-
liðinna áramóta að
mig langar til að
kynna helstu verk-
efni og áherslumál sem Jafnrétt-
isnefnd Reykjavíkurborgar hefur
verið að vinna að og fyrirhuguð
eru á þessu ári.
Kynning og fræðsla
Þeim sem leita í smiðju Reykja-
víkurborgar þegar um kynningu
og fræðslu um jafnréttismál er að
ræða fjölgar sífellt. Það er óhætt
að segja að miðlun þekkingar og
reynslu í jafnréttismálum sé ört
vaxandi þáttur í jafnréttisstarfi
Reykjavíkurborgar. Miðlun þess-
arar þekkingar hefur farið fram á
margvíslegan hátt hingað til en til
að mæta frekar þessari eftirspurn
hefur jafnréttisnefnd ákveðið að
þróa skuli upplýsingabrunn um
jafnréttismál sem verði á heima-
síðu Reykjavíkurborgar.
Launamunur kynjanna
Árið 1995 var Félagsvísindastofn-
un fengin til að gera könnun á
launum karla og kvenna hjá
Reykjavíkurborg. Mældist óút-
skýrður launamunur milli kynja
15,5%. Samsvarandi könnun var
endurtekin árið 2002 og kom í ljós
að launamunur hafði minnkað um
rúmlega helming og orðinn 7%.
Reykjavíkurborg er eini atvinnu-
rekandinn á landinu sem hefur
birt endurteknar launakannanir
sem gerðar eru með sambæri-
legum hætti til að leggja mat á ár-
angur.
Það sem að mínu mati stendur
upp úr á þessu sviði eru samn-
ingar um kynhlutlaust starfsmat –
tvímælalaust veigamesta og fram-
sæknasta aðgerðin sem Reykja-
víkurborg hefur farið í hingað til.
Aðgerðin hefur það að markmiði
að greiða konum og körlum jöfn
laun fyrir jafnverðmæt störf.
Framundan er sú mikla vinna er
lýtur að framkvæmd starfsmats
og tengingu niðurstaðna við nýtt
launakerfi.
Samræming starfs
og einkalífs
Viðhorf starfsmanna Reykjavík-
urborgar til vinnustaðar síns hef-
ur verið mælt með reglulegum
viðhorfskönnunum og hefur starfs-
ánægja aukist verulega. Hlutfall
þeirra sem hafa trú á því að konur
og karlar njóti jafnréttis hvað
varðar starfsframa, laun, ábyrgð í
starfi og hvatningu hækkar ár frá
ári. Þeim sem segjast eiga auðvelt
með að samræma starf og einkalíf
fjölgar einnig ár frá ári.
Ákveðið var áframhaldandi sam-
starf um verkefnið Hið gullna
jafnvægi, en þar hafa 17 stofnanir
og félagasamtök innan atvinnulífs-
ins sem og fyrirtæki bundist sam-
tökum undir heitinu Hollvinir
Hins gullna jafnvægis. Á árinu
verður áfram haldið úti vefsvæð-
inu www.hgj.is og staðið fyrir ráð-
stefnu um samræm-
ingu starfs og
einkalífs. Jafnframt
verða veittar við-
urkenningar fyrir góð-
an árangur á því sviði.
Námskeið sem byggist
á hugmyndafræði
verkefnisins verður
þróað fyrir starfs-
mannastjóra innan
borgarkerfisins.
Minnihlutahópar
karla og kvenna
Þetta eru áherslumál
sem komu ný inn í
stefnu og starf Jafn-
réttisnefndar á síðasta
ári.
Með ýmsum hætti
var leitast við að
stuðla að aukinni um-
ræðu um jafnrétti
karla og kvenna m.t.t.
stöðu minnihlutahópa,
svo sem með öflun
upplýsinga um skipu-
lag jafnréttisstarfs í
systraborgum á Norðurlöndum.
Þess má geta að Jafnréttisnefnd
veitti innflytjendakonum styrk til
að stofna samtök sín á milli.
Jafnréttisnefnd lét á árinu vinna
fyrir sig rannsóknarverkefnið
„Minnihlutahópar, kynferði og
jafnrétti“. Áætlað er að skýrsla
um verkefnið verði tilbúin innan
skamms og í kjölfarið mun jafn-
réttisnefnd leggja mat á og taka
ákvarðanir um næstu skref hvað
varðar hugsanlega útvíkkun á
jafnréttishugtakinu.
Samþætting jafnréttis-
sjónarmiða
Reykjavíkurborg er í dag þátttak-
andi í tveimur samstarfsverk-
efnum um samþættingu jafnréttis-
og kynjasjónarmiða. Verkefnin
eru að hluta fjármögnuð af Só-
kratesáætlun Evrópusambandsins
en auk Reykjavíkurborgar taka
aðilar frá sex öðrum Evr-
ópulöndum þátt í verkefnunum.
Annað þeirra snýst um öflun
þekkingar á hugmyndafræði og
aðferðum við innleiðingu á sam-
þættingu jafnréttis- og kynjasjón-
armiða á Evrópuvettvangi. Í hinu
verkefninu, sem hófst haustið
2003, er fyrirhugað að prófa mis-
munandi aðferðir við fræðslu og
þjálfun þeirra sem hlutverki
gegna við slíka innleiðingu. Þátt-
taka í erlendu samstarfi sem
þessu er mjög mikilvæg fyrir
Reykjavíkurborg þar sem þar fer
fram dýrmæt upplýsingamiðlun og
þekkingaröflun sem reynt er að
veita áfram út í íslenskt samfélag.
Rannsóknir
Hér í lokin má ég til með að segja
frá mikilvægum samningi sem var
endurnýjaður á liðnu ári en það er
samstarfssamningur við Háskóla
Íslands um jafnréttisrannsóknir
við Rannsóknarstofu í kvenna- og
kynjafræðum. Þessi samningur
hefur reynst verulega verðmætur
fyrir allt jafnréttisstarf.
Ég vil meina að þau áherslumál
sem framundan eru hjá Reykja-
víkurborg í jafnréttismálum muni
mörg hver skipta sköpum fyrir
framtíð öflugs jafnréttisstarfs.
Jafnréttisnefnd Reykjavík-
urborgar mun leggja áherslu á að
Reykjavíkurborg verði áfram leið-
andi á þessu sviði og er ljóst að
árið sem nú er gengið í garð mun
án efa verða árangursríkt, litríkt
og skemmtilegt.
Höfuðborg
jafnréttis!
Marsibil Jóna Sæmundsdóttir
skrifar um jafnréttismál
Marsibil Jóna
Sæmundsdóttir
’Reykjavík-urborg hefur á
undanförnum
árum lagt mik-
inn metnað í
málaflokk jafn-
réttis.‘
Höfundur er varaborgarfulltrúi og
formaður Jafnréttisnefndar Reykja-
víkurborgar.
EFTIRSPURNIN eftir tækni-
menntuðu fólki er meiri nú en nokkru
sinni fyrr. Atvinnulífið er í brýnni
þörf fyrir fólk með slíka menntun,
enda er skortur á iðn- og tækni-
menntun farinn að há
útrás íslensks iðnaðar.
Víða eru margskonar
umræður um tækni-
nám. Rætt er um
menntastefnu, fjár-
magn til skóla, þörfina
fyrir tæknimenntað
fólk og ekki hvað síst
aðstöðu og húsakost.
Stansar fólk þá gjarnan
við afar erfiðar að-
stæður sem Tæknihá-
skóli Íslands býr við.
Nú í byrjun árs
bregður svo við að í
Hafnarfirði eru kynntar nýjar áfram-
haldandi þróunartillögur að deili-
skipulagi á Völlum, nýjasta bygging-
arsvæðinu í Hafnarfiði. Undanfarin
ár hefur byggðin á Völlum verið að
spretta upp, eftir að Hafnfirðingar
hafa nær fullbyggt Áslandshverfið. Á
Völlum er gert ráð fyrir 7-9000
manna byggð, en þegar hafa verið
skipulagðar lóðir fyrir um 900 íbúðir,
auk ýmissa annarra þjónustulóða. Á
svæði milli íþróttamiðstöðvar Hauka
og Kirkjuvalla eru nú kynntar lóðir,
fyrir sundlaug og kirkju og síðan sér-
hannaðar lóðir fyrir námsmanna-
íbúðir og leikskóla. Einskonar náms-
manna- og leiguíbúðaþyrpingu, sem
hvor tveggja Byggingarfélag náms-
manna og Stúdentagarðar hafa fylgst
með þróun á og lýst yfir miklum
áhuga á að koma að byggingu og
rekstri slíkrar þyrpingar.
Aðdragandi þessa er m.a. sú að gíf-
urleg eftirspurn er eftir slíkum íbúð-
um en auk þess sú staðreynd að
Hafnfirðingar gera ráð fyrir því að á
einni af bestu lóðum svæðisins rísi
nýr Tækniháskóli Íslands. Fullkomin
samstaða hefur verið um málið í bæj-
arstjórn Hafnarfjarðar og pólítíkinni í
bænum. Næsta víst er
að allir bæjarbúar
munu styðja þá ákvörð-
un að skólinn komi í
Fjörðinn. Öll aðkoma,
vegatengingar, um-
hverfi, göngu- og hjóla-
stígakerfi er eins og
best verður á komið auk
mikillar nálægðar við
grunn- og leikskóla,
íþróttamiðstöð, sund-
laug, kirkju og ýmsa
aðra þjónustu s.s. versl-
un og heilbrigðisþjón-
ustu.
Samtök iðnaðarins ásamt Meist-
arafélagi iðnaðarmanna í Hafnarfirði
stóðu fyrir glæsilegum kynning-
ardögum á svæðinu fyrir nokkrum
vikum. Á sama tíma ályktaði stjórn
Samtaka iðnarins um málefni
Tækniháskóla Íslands, þar sem
stjórnvöld voru hvött til að hlúa að
uppbyggingu tæknimenntunar í land-
inu og tryggja fjárhagslegan grunn
að tækninámi við Tækniháskóla Ís-
lands í samræmi við þarfir iðnfyr-
irtækja fyrir tæknimenntað starfs-
fólk.
Rektor Tækniháskólans hefur fylgt
eftir nýjum lögum um skólann með
miklum að krafti. Skólinn ætlar sér að
styrkjast enn frekar sem öflugur
fagháskóli, vera skóli er kappkostar
að veita nemendum sínum bestu
fræðslu sem völ er á innan sinna sér-
sviða og laða til sín metnaðarfulla ein-
staklinga sem stefna að árangri í
námi og starfi. Skólinn vill halda
áfram að vera háskóli atvinnulífsins
og leggja áherslu á að laga náms-
framboð sitt að breyttum áherslum í
þjóðfélaginu hverju sinni. Tæknihá-
skólinn leggur ríka áherslu á sam-
starf við íslenskt atvinnulíf með hag-
nýtum þróunar- og
rannsóknaverkefnum og viljum taka
virkan þátt í endur- og símenntun á
þeim sviðum sem hann sérhæfir sig í.
Tækniháskólinn er fremur fámenn-
ur af háskóla að vera en nemendur
eru um 700 talsins. Starfsfólk og nem-
endur Tækniháskóla Íslands búa við
slæma húsnæðisaðstöðu sem ekki er í
samræmi við þær kröfur sem gerðar
eru í dag, en hópurinn ber höfuðið
hátt þrátt fyrir þröngan húsakost og
erfiðan fjárhagslegan grunn. Þess má
m.a. geta að Tækniháskólinn sigraði í
MSB 2003-keppninni, en MSB 2003
var fyrsta keppni háskólanna á Ís-
landi sem bjóða upp á viðskiptatengt
nám í hagnýtingu fræðanna.
Bætum nú úr bráðum vanda
Tækniháskóla Íslands. Allar kjör- og
ytri aðstæður eru nú fyrir hendi í
Hafnarfirði. Hafnarfjörður og Hafn-
firðingar bíða eftir ákvörðun rík-
isstjórnar, menntamálaráðherra og
skólastjórnenda. Ykkar er valið –
Okkar er stuðningurinn.
Tækniháskóla Íslands
í Hafnarfjörð
Gunnar Svavarsson skrifar um
Tækniháskóla Íslands ’Bætum nú úr bráðumvanda Tækniháskóla Ís-
lands. Allar kjör- og ytri
aðstæður eru nú fyrir
hendi í Hafnarfirði.‘
Gunnar Svavarsson
Höfundur er verkfræðingur og
bæjarfulltrúi í Hafnarfirði.
ÉG LAS eins og fleiri viðtal við séra
Hjört Magna fríkirkjuprest í Tímariti
Morgunblaðsins um jólin. Það var að
mörgu leyti skemmtilegt viðtal en um-
mæli hans um hina „ótrúverðugu“
þjóðkirkju að hans mati
fannst mér mjög óvið-
eigandi og sumar full-
yrðingar hans alveg út í
hött.
Mér sem venjulegum
safnaðarmeðlimi innan
þjóðkirkjunnar fannst
að mér kæmi málið við
og lítið gert úr mér og
öðrum safnaðarmeð-
limum og þeim lýðræð-
islegu ákvörðunum sem
teknar hafa verið um
stjórn kirkjunnar. Mér
fannst við vera eins og
skinlausir sauðir í hjörð sem rekin er
áfram af því sem hann kallar Þjóð-
kirkjustofnun.
Vitnað er til að það hafi ítrekað
komið fram í könnunum að meirihluti
þjóðarinnar vilji aðskilnað ríkis og
kirkju, sem er að vissu leyti rétt, en
könnun er ekki sama og raunveruleiki.
Það höfum við marg reynt.
Skilgreining á því hvað menn eiga
við með aðskilnaði ríkis og kirkju er
einnig mjög mismunandi. Jafnvel heil-
ir stjórnmálaflokkar sem hafa að-
skilnað ríkis og kirkju á stefnuskrá
sinni hafa ekki skilgreint hvað í því
felst. Ef fyrir lagi hvað aðskilnaðurinn
hefði í för með sér er ég viss um að nið-
urstaðan yrði allt önnur.
Séra Hjörtur Magni vitnar í biskup
um kannanirnar og hefur eftir honum
að þjóðkirkjan vilji vera tengd ríkinu
en segir svo: „Hvaða kirkju er biskup
að tala um? Hann er að tala um stofn-
unina, örfáa menn, en ekki hina raun-
verulegu kirkju sem samkvæmt lút-
erskum skilningi er fólkið í landinu“.
Sem sagt biskup talar ekki fyrir hönd
hinnar almennu kirkju aðeins fyrir
„stofnunina“. Svo kemur önnur full-
yrðing: „Hin sanna og almenna kirkja
vill eindregið aðgreiningu ríkis og
kirkju.“
Guðfræðingar fá sinn
skammt í viðtalinu.
Hann segir: „En meðan
98% starfandi guðfræð-
inga á Íslandi eru rík-
isstarfsmenn á rík-
islaunum og háðir því
hvað framfærslu varðar
eru ekki miklar líkur á
mótmælum úr þeirri
átt.“
Þjóðkirkja, rík-
iskirkja, fríkirkja
Í bókinni Saga kirkju-
ráðs og kirkjuþings sem
er útgefin 1997 kemur fram að nafnið
þjóðkirkja rekur rætur sínar til stjórn-
arskrárinnar frá l874. En áður hafði
verið talað um ríkiskirkju að danskri
fyrirmynd. Í stjórnarskránni segir í 45.
grein „Hin evangeliska-lútherska
kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi og
skal hið opinbera að því leyti skylt að
styðja hana og vernda.“ Grein 46 er
um það að landsmenn megi stofna til
trúfélaga og grein 47 um rétt borg-
arans óháð trúarbrögðum hefur að
mestu leyti staðið óbreytt síðan.
„Þjóðkirkja er ekki sama og rík-
iskirkja. Trúarleg ríkisstofnun þyrfti
ekki að vera þjóðkirkja,“ segir séra
Sigurbjörn Einarsson biskup í hirð-
isbréfi sínu. Af framansögðu er ljóst að
það er ekki hægt að skilja þjóðkirkju
frá ríkisvaldinu. Það er íslensku þjóð-
félagi fyrir bestu að þetta stjórn-
arskrárákvæði standi óbreytt áfram.
Fyrsti fríkirkjusöfnuðurinn var
stofnaður í Hólmasókn á Eskifirði
1881 vegna ráðningar prests og flestir
fríkirkjusöfnuðir hafa verið stofnaðir
vegna slíks ágreinings en ekki trúar-
legs.
Það er mikið af góðu fólki innan frí-
kirkjunnar sem þykir vænt um kirkj-
una sína og vill vinna fyrir hana. Því er
hálfdapurlegt að forustumaður Frí-
kirkjusafnaðarins í Reykjavík skuli
leggja aðaláherslu á að ráðast á þjóð-
kirkjuna á 100 ára afmæli safnaðarins.
Ástæðan fyrir þessum árásum virð-
ist mér augljós og það eru fyrst og
fremst peningar. Í staðinn fyrir að
fagna framlögum til kirkjulegs starfs á
vegum þjóðkirkjunnar brýst fram
óánægja yfir að fá ekki meira til ann-
arra trúfélaga. Ríkið innheimtir þó
sóknargjöld til þeirra eins og þjóð-
kirkjunnar. Samningar þjóðkirkj-
unnar við ríkisvaldið vegna fyrri eigna
kirkjunnar sem ríkið hefur yfirtekið er
svo sérmál milli þjóðkirkju og rík-
isvaldsins, sem hefur að mínu áliti ekk-
ert með umræðuna um aðskilnað ríkis
og kirkju að gera.
Hnútukast milli bræðratrúfélaga er
ekki af hinu góða og ég held að al-
mennir sóknarmenn vilji að milli
þeirra ríki samstarf og vinátta er stefni
að sama markmiði og í anda Jesús
Krists.
Séra Hjörtur Magni
og þjóðkirkjan
Gunnar Sveinsson fjallar um
sambandið milli trúfélaga ’Hnútukast millibræðratrúfélaga er ekki
af hinu góða og ég held
að almennir sókn-
armenn vilji að milli
þeirra ríki samstarf og
vinátta. ‘
Gunnar Sveinsson
Höfundur er fyrrverandi kaupfélags-
stjóri í Keflavíkursókn.