Tíminn - 03.12.1969, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 3. desember 1969.
TÍMINN
7
RITSTJÓRAR:
BJÖRN PÁLSSON og
SVAVAR BJÖRNSSON
Rúnar Hafdal Halldórsson, stud. theol.:
NEMENDAHREYFINGIN
Hás'kólastúdentar eru þó und-
íntekning, því barátta þeirra
fyrir þessum réttindiuin hefur
borið áraaigur, eins og altítt er,
þótt hianu hcfði getað veriS meiri,
ef þeir her'ðu ekki glopraS tæki-
færiuu svo hrapallega út úr hönd
um sér. Árangur stúdenta vísar
þó leiðina oig sýnir hve samstarf
(kennara og nemenda er heilia-
vænlegt til þess að sannur árang-
ur náist. Enda er ekki neinutn
blöðutn um það að Het-ta, að ef
endurbætur eiga að vera þannig
að bragð sé að, þurfa einmitt bæði
kennarar og nem-endur að leggj-
ast á eitt, því ef svo er, verður
ú'tk-oman áreiðan-l-ega ekki fj-arri
sanni, e-nda er takanark beggja
aðil-a hið sama — góð-ur skóli.
En það er-u ekki aðeins háskóla-
og nienntaskólanemar, se-m vaikn-
að ha-fa til baráttunn-ar. Lands-
prófs- og iðnnomum hefur einnig
runnið btóðið til slkyldunn<ar, ef
svo má segja.
Baráttan fyrir bættu skóla-
kerfi má ekki linast
Þanni-g hefur þessi uítibótasinn-*
aða hrey-fing náð gífurlegri vídd
og efkk-ent gietur hlotizt a-f því
nem-a gott eitt. Endurbótaviljinn
verður að koma frá sikólunum og
skól-amönnunum sjá'lfum, segir
Gylfi Þ. Gíslaison. því að s-tjórn-
málamennir-nir, setn f-ullnaðarvald
ið hafa, mu-nu e-kki sjá sér fært að
ráða fnam úr s-ki-pulaigsmálum skól
r-—-— -----------------———•-?
| Aðalfundur
FUF
I í Keflavík
Aðalfu-nd-ur FUF í Kefl-aví-k
var ha-ldinn í okt. s. 1. Fóru
fram venjuleg aðalfundarstörf.
Formaður Friðrik Georgsson
las yfirlit yfir störf félagsins
frá síðasta starf-sári. Kom þar!!
; fram að starf-semin hafði verið \
mjög blómleg. Félagið hélt
! fimm stórfun-di með bæjarbú-
- um um málefni bæjarins,!
! stjórn-málaviðhorfið og’ at-
- vi-nnn-málin. Voru f-undir þess-!
' ir vel sóttir og almennur áihugi
á málefnunum. Þá voru einnig-
haldnir mar-gir stjórnarfundir!
á árinu. Miklar umræður urðu
á aðalfundinum um málefni-
bæjarins og stjórn hans. Einn-!
ig var ræt-t u-m starfsemi kom-1
! andi vetrar og samþykkt a-ð
' halda áfram á þeirri bra-ut seni
! mörkuð var á síðasta starfs-
! ári. Stjórn félagsins var lítil-.
; lega breytt frá síðasta starfs-
ári, en hana skipa nú: Friðrik
t Georgsson form., Jón Kristins
J son varaform., Stefán Kristj- .
ánsson gjaldkeri, Margeir
Margeirsson ritari og Páll Jóns
son meðstjórnandi.
í varastjórn vor-u kjörnir:
| Eyjólfur Eysteinsson, Magnús
Gunnarssdn, Ólafur Guðmunds
son og Valur Margeirsson.
anna, n-ema s-kólarnir sýni fr-urn-
ikvæði og vilja til endurbóta. Á
þessa leið mæltist menntamálaráð
herra á fundi skólanna á Hótel
Sö-g-u í fyrrav-etur. Reyndar var
hon-um óþarft að get-a þessara sann
ind-a, því alþjóð hef-ur komizt að
ra-un um gildi þeirra með þ-ví að
fylgjast með framkvæmd mennta-
mála o.g st-arfsaðferðuim mennta-
málaráðuneytis og stjórnarvald-a.
Það er einmit-t vegn-a þessare stað-
reyn-da, að haráttan fyrir bættu
skólakerfi má e-kki lina-st, né faila
í söm-u vandræðagryfju og verið
hefur lengs-tuin. Með þessú-in orð-
-u-m hef ég drepið á nokkur at-
riði í bará-ttu sikólafólks síðus-tu
árin og ætla óg mér ekki þá dul,
-að þar hafi mér tekizt að fjall-a
-um a-llt það, sem ég vildi hafa
sagt, enda er það ekki aða-latriðið,
held-ur skiptir það meginmá-li,
hvað enn er ógert.
Rangtúlkun valdamanna
Og þa-u verkefnin eru óteljandi,
þó að eitt sé þar m-est áberandi
að mín-uim; dómi. Það er atriði.,
sem várða# und-irslö'ðu al-i-s þessi'
sem áður var rætt. Hér á óg við
fjárhaigslega getu hins almenna
langskólamanns eða skólafó-l-ks
yfirleit-t til þess að stunda sitt
ná-m. Sú hrj’ggilega stefna hefur
þróazt undan-fari-n ár, og e-kki
sízt þetta árið, að aðstöðumunur
efnafótks og miður efnaðs fólks
hefur sífellt farið v-a-axndi. Lág-
la-unamenn hafa flestir hingað til
ge-tað kocnið börnu-m sí-n-um til
m-ennta með því að leggja hart
að sér á vinnumarkaðnum. og
að því ógleymdu, að margir nem-
endur hafa kostað sig sjálfir til
náms með sum-araltivinnu sirmi. En
nú er svo komið, að atvinnuveg-
i-rnir eru víð-ast hvar fullsetnir
eða ofsetnir að ekki sé meira sagt.
Afleiðin-gar þes-sa eru augljósar.
Ge-ta láglau-namanna til þess að
s-tanda undi-r langskól-anámi fer
undir hættuje'g-t lágmark. Jafn-
hliða því sér hið opinbera sér
ekki fært að koma til móts við
víðrómaða s-kyldu sína um jafn-
ræði altra til náms. Að vísu er
ríkisstjórnin ekki eina þjóðmála-
aflið, sem heitið hefur á stefnu-
skrá sinni að gegna jafnræðis-
skyldu sinni í menntamálum.
Þetta eru einnig íslenzk landslö-g'
og a-lm-enn manmóttind-aákva-ði.
En ef hins vegar má ta-ka mark
á máligögmuim ríkisstjórnarinnar
■kem-ur grímulaus sannleikurinn
fra-m.
Þar er látið að því ligg'ja, að
fjárhagsva-ndi'æði skól-afólks séu
ek-ki til. eð-a í s-vo litlu-m m-æ-li, að
naumast ta-ki að eyða orðum í
slík-a óvei-j. Þó er sánnleikuiinn
allur annar. Að vísu hefur ekki
borið mikið á því, að neniendur
h-afi orðið að hætta námi af þess-
uim sökum. Hins vegar er það ai-
kunn-a að skuldasöfnun náms-
manna eða aðstandend-a þeirra
hefur stórum aukizt. Ástæður
fyrir þv-í eru augljósar og þarf
ekki annað en að nefna atvinnu-
leysið í fyrrasumar, þegar tek.i-ur
margra voru í minna lagi og svo
ástandið í sumar, þegar margir
gengu atvinnulausir rneim ;ðn
minni hluta su-mars og voru ,iatr-
vel sku-ldum vafðir frá vetrinum.
Rúnar Hafdal Halldórsson
Þar get ég bezt sj'álfur borið vitni
um. Svo t-ala málgögn ríkistjórn-
arinnar um tvo eða þrjá menn,
sem ef til vill hafa orðið að H'ætla
námi vegna fjárs-korts. Þaunig
eru tölur enn einu sinni notaðar
til þess að s-anna rangan málstað.
Hvers vegna birtir Morgunhlaðið
ekki tölur um s-kuldir nánvstnanna
í krónutölu? Hætt er við. að út-
konvan yrði ekki eins ánægjuleg,
því að það er ek-ki aðal-atriðið, að
SÍÐARi GREIN
flestir geti stundað sitt nám, heid-
ur er aðilatriðið það, að allir geti
stundað það uám, sem þeir vilja
og hafa hæfileika til. Hé-r sr eg
e-kki að vanþakka það styrkja-
kerfi, s-e«n upp hefur verið komið.
Því fer fjarri, en á meðan fram-
lag hin-s opinbera f-ulinægir ekki
þörf-u-m sín-um, þá er tómt mái að
tala um jafnan rétt allra til náms.
íslenzka ríkið hefur ekki efni á
því að setja hömlur á fátæsa
námsmenn eða aðra hæfileika-
m-enn sína, e-kki frekar en við höf-
u-m efni á að haida rí-ka y-firstélt,
sem ein hefur rét-tindi s-ín megin.
Öll erurn við verkamenn, þótt
venkaskiptin-g hljóti að eig-a sér
stað, en hún má ekki vera þannig,
að sumir okkar hlj-óti allt, en aðrir
ekkert. Þ-að er þe-tta, sem gerir
mun hægri og vi-nstri stefn-u svo
auigljósa-n. En hvað s-em því líður,
þá er greinilegt, að námsnvenn o-g
þá sérstaklega lan'gsk-ólatnenn,
þurfa að berjast enn betur fyrir
bættU'm námsstyrkjum, hvort senv
það á að nefnast námslán eða
námslaun. Laun fá allir fyrir vinnu
sína og nám er ekkert annað en
vinna svo að greiðsta námslauna
er ekki óheilbrigð í sjálf-u sér,
þótt margt megi að henni finna.
Með minnkandi suniaratvinnu ke-ni
úr þetta einnig sórstaklega til
greina og þá jaf-nframt lenglng
sfcólaársins. Þetta getur or'ðið nauð
synlegt, ef nvarka má þróun síð-
ustu ára, að vísu væri það ill
nauðsvn að missa únga fólkið
af vinnumarkaðnum, bæði peninga
lega og þjóðfélagslega séð, en þó
er þetta lausn, sem myndi leiða
af sér styttri sikólaigöngu í árum
reiknað og menntaða menn fyrr
til starifa í þágu þjóðarinnar. Þann
ig eru nvargar hliðar á h-verju
má'li og langar mig að minnast
nokkuð á þá blið, sem að mér snýr
sem nýs-túd'ent í Hásikóia íslands,
þó að en-ginn sé ég þar sérfræð-
in-gurinn. Málefni Háskólans
standa ekki fastari fótunum en
flestir aðrir þæt'tir skólakerfis-
ins. Þar er víða pottur brotinn,
en vandamá'l hans m-á þó flokka
niður í þrjú atriði svo að engu
sé sieppt að mín-u álití. í fyrsta
laigi eru það skipulagsmál Há-
skólans, í öðru iagi eru það nýjar
námsbrautir og í þriðja la.gi er
það kynning Háskólans. Umræðu-
gi’undvöllur þessara nv-ála í vetur
mun verða skýrsla hás-kólanefnd-
ar og síðan álit deildafunda og
sérstakrar nefndar, sem skipuð er
bæði mönnum, sem ekki eru tengd
ir háskóianum o-g háskólamönn-um.
Mun starfssvið deildanna vera
fyrst og fremst að koma nveð end-
urbætur á núverandi d-eildum, en
'siarfssvið nefndarinar ivvun verða
■ séi’st'akle-ga nýjiar námsbrautir.
Munu þessar uraræður ná hámarki
sínu í janúar—-febrúar, þegar álits
gerð-um þessara aðila verður s-kil-
að. Stúdentar eiga fulltrúa bæði
í háskólaráöi og deildaf-undunv,
svo við höfum nú bæði aðstöðu
til þess að fyigjast með og taka
raunhæfan þátt í endurskipulagi
hás'kölans. Því miður eru þessi
deilda- og nefnda'Störf á-kaflega
seinvirk og ko-ma því væntanlega
ekki til framkvæmda fyrr en á
næsta vetri í fyrsla lagi. nema
þá varðandi þjóðféla-gsfræði. Þess
vegna er mjög mikilvægt, að
stúdentar veiti nefndarstörfun-um
aðhald og haldi niálunum í nokkv
um þrýstin-gi. Viss-uiega er ekki
hægt að spá- um úrslit þessara
mála. en þó tei ég nokur atriði
verða að konva franv svo ég stikla
á stóru. Opna þarf deildir og gera
nám í fleiri en einni deild mögu-
1-egt. Þannig fjölgar ná-msbraut-
um án þess’ að nokkru nýju sé
bætt við og þar af leiðandi verð-
ur það einnig án tilk-ostnaðar.
Tiltölulega auðvelt ætti að vera
að fjölg-a nánvsbi'autum í hú-nvan-
ískunv greinum án mikiis tilkostn
aðar, en hin-s vegar eru raunvís-
indin öllu erfiðari viðfan-gs. Þó
má ekki horfa í kostn-aðinn, því
að einmitt, með fjölgun raun-
giæina verður brúað bi-lið milli
háskólans o-g þjóðlífsins. Þarfir
þjóðfél-agsins eru að sjálfsögðu
aðra-r nú en þegar háskólinn var
stofn-aður. Þá þurfiti háskóiinn að-
eins að fuilnægja þörfum enibættis
manna-kerfis og fáein-na þjónustu-
greina. En háskó-linn er enn sami
envibættismannaskólinn í megin-
dráttuvn. Vísindalegur starfsgrund-
völiur háskólans er fátæklegur og
þess vegna langt. í f-rá. að lvann
geti verið skapandi afl í þjóðfé-
la-ginu. Þær raungreinar, sem
kenndar eru, haf-a flestar tak-
markaða aðstöðu eða enga til
rannsóknarstarfa jafnh-liða bók-
náimi. Þan-nig er t.d. engin að-
staða til ran-nsókna í viðskipta-
deiid, læknadeildarstúdentar á
fyrsta ári verða enn einu sinni'að
læra utanað baekur ucn líffæra-
fræði og vefjafr-æði, án a'.vnennra
rannsókna og svona má áfram
hald-a. Það hlýtur að vera grund-
rallarforsenda fyrir heilbrigðu
n-ámi, að s-aiman fari bókleg
kennsla o<g verk-leg. Þess vegna
er tómt mál að tal-a um nám, t.d.
í raunvísind-uim, ef efcki kemur
til sannstarfis eða samnuna á ein-
hvem hátt við ran-nsóknarstofnan-
ir ríkisin-s. Þan-nig væri það ómet-
anl-egt fyrir stúd-en-ta að fá aS
kynnast rannsóknum á svdði sjávar
útvegs, landbúnaðar, iðnaðar og
verzluniar svo eitthvað sé nefn-t.
Einnig væri það ekki ón-ýtt fyrir
þ-essar stofnanir að fá sjáif-boða-
iiða til ran-nsóknarstarffa, senv
annars kosta mikið fé o-g fyrir-
höfn. Með þessu móti er hægt að
látia „starfsemi háskólans nvynda
lífræna heild fræðslu og rann-
sófcn-a, er standi í nánum te-ngsl-
'im við atvinnu- og -msninttgarlíf
| íðarinnar", s-vo vitnað sé í skýrslu
háskólanefndarinnar. Á meðan
valdaimienn sýn-a ekki skilning sinn
á þessu atriði í verki, þá er ekki
von til þess að almen-nmigur ski-lji
gildi langsikólanáms fyrir þjóðina,
því að almenningur sér í fl'estum
tilfellum ekki samband háskólans
og at’vinnu-veganna, end-a er það
ekki auðs-éð eins og fyrr segir.
Þessu verður að breyta o>g þa’ð
verður bezt gieivt m-eð kynniirgu
hás-kólans, sem ni-un verða eitt
Franvhald á bls. 14.
Aðalfundur
FUF
í Kópavogi ;
! Aðaifundur FUF í Kópavogi
! var haldinn 26. nóv. s. 1. í fé-
1 lagsheimi-li Framsóknarman-na
! að Neðstutröð 4 í Kópavogi.
Af skýrsl-u stjórnar mátti.
i sjá að starfsemi hafði verið þó
nokkuð mi-kil s. 1. vetur og nú
Jí haust. Ilélt féiagi® t. d. nokk
J u<r spila-kvöid fyrir unglinga og
J þóttu þau takast vel Að funda
J höldum stóð félagið í samein-
J ingu við hin tvö framsókn-arfé-
1 lögin á staðnum, og snérust
þau mest um málefmi bæjarins.
Allmiklar umræður urð-u á
fundinum um málefni bæjarins,
einkum þó um þá þætti bæjar-!
mála sem lúta að æskulýðs- og
íþrótfamáluim, og voru fundar
! meiin sammála um að gera
’þyrfti stórátak tii þess að bæta;
aðstöðu til íþróttaiðkana í.
] í kaupstaðnum. !
Þá urðu nokkrar u-mræður
um komandi sveitarstjórnar-
! kos-ningar og töldu að þar ætti!
prófkjör eða skoðanakönnun
að vera undanfari fram-boðs.
; Einnig urð-u nokkrar umræð
ur uni hvernig vetrarst-arfinu
s-kyldi hagað. Að loku-m fóru i
fram kosningar og voru þes-sir!
kjörnir: Bergsvein-n Auðuns-
! son form., Baldur Borgþórsson !
varaform., Pá-11 Ragnarsson,!
gjaldkeri, Marí« Guðmunds-
dóttir ritari og spjaldskrárrit-!
ari Einar BJomsson. !
í varastjórn voru kjörnir:
Pétur Einarsson, Sigurður Geir!
dal, R.agnar S. Magnússon,;
Ílvar Jónsson og Leó Löve.