Tíminn - 03.12.1969, Blaðsíða 9

MHSVIKUDAGUR 3. desember 1969.
TÍMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriSi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ristjómar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur 1 Bddu
húsinu, símaT 18300—18306 Skrifstofur' Bankastræti 7 —
Afgreiðsluslmi: 12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofUT
sími 18300. Áskriftargjald kr. 165.00 á mánuði. mnanlands —
____í lausasölu kr. 10.00 eint, — Prentsmiðjan Edda h. t._
Flutningur afla af
miðum og milli hafna
Fyrir Alþingi liggur nú tillaga frá Vilhjálmi Hjálmars
syni og þremur þingmönnum öðrum, þar sem lagt er til,
að Alþingi feli ríkisstjóminni að láta rannsaka, hversu
skipuleggja megi flutning á sjávarafla af fiskimiðum og
hafna á milli með það fyi’ir augum að nýta sem bezt
afkastagetu veiðiskipa og fiskvinnslustöðva og stuðla að
betri meðferð aflans og jafnari atvinnu.
í greinargerðinni er vakin athygli á því, að það eigi
oft mikinn þátt í lélegri afkomu frystihúsa og annarra
fiskvinnslustöðva, að árlegur rekstrartími þeirra er of
stuttur. Þá skerði það einnig veiðitíma og afköst fiski-
skipa stórlega að þurfa að sigla til hafnar með hvern
farm, stóran eða lítinn, eftir atvikum, þegar veitt er á
fjarlægum miðum.
Þá er bent á, að hérlendis hafi þegar verið gerðar
nokkrar tilraunir til úrbóta með útgerð flutningaskipa.
En þær hafa að mestu eða öllu leyti verið tengdar síld-
veiðunum og þá fyrst og fremst flutningi bræðslusíldar.
Sums staðar erlendis hefur slík flutningastarfsemi
verið færð yfir á víðara svið. Norðmenn hafa t.d. á þessu
ári beitt 7—8 þús. lesta flota flutningaskipa af mismun-
andi stærðum við flutning loðnu suður á bóginn frá hin-
nm norðlægu miðum. Og þeir halda einnig uppi skipu-
lögðum flutningum á öðrum fisktegundum, svo sem
þorski og makríl.
Flutningakerfi Norðmanna lýtur sameiginlegri yfir-
stjórn. Fylgt er þeirri meginreglu að landa afla sem næst
veiðisvæði, flutningar lengra til koma því aðeins til
greina, að vinnslustöðvar nálægra staða anni eigi því,
er að berst. Flutningsmenn tillögunnar telja tímabært,
að stjórnarvöld taki þessi mál til rækilegrar skoðunar.
Rejmsla sú, sem hér er þegar fengin af síldarflutning-
um, getur komið að gagni við þá athugun. Eðlilegt virðist
einnig að gefa gætur að reynslu Norðmanna, sem um
margt búa við líkar aðstæður og við.
Fiskikassar í skipum
í greinargerð tillögu Vilhjálms Hjálmarssonar og
þriggja þingmanna annarra, um flutning afla af miðum
og milli hafna, er m.a. vakinn athygli á því, að jafn-
hliða athugun á möguleikum fyrir slíka flutninga, þurfi
eigi síður að íhuga, hvað unnt er að gera til þess að
bæta meðferð fisksins frá fyrstu hendi. Hér mun einnig
mega margt af Norðmönnum læra, en þeir hafa um
áraraðir notað fiskikassa í veiðiskipum sínum. Er áreið-
anlega fyllsta ástæða til þess að taka það mál fastari
tökum en gert hefur verið til þessa. Úrbætur kosta vitan-
lega fé, en þær eru óhjákvæmilegar vegna samkeppn-
innar á erlendum mörkuðum. Sjávarútvegsmálaráðherra
hefur fyrir nokkru skipað nefnd til að íhuga þennan þátt
málsins. Má því vænta þess, að hann sé þegar kominn
á nokkurn rekspöl. En notkun fiskikassa í fiskiskipun-
um er sennilega í mörgum tilfellum undirstaða þess, að
verulegir flutningar aflans séu framkvæmanlegir með
viðunandi árangri.
Það er vissulega til mikils að vinna, ef takast
mætti með viðráðanlegum kostnaði að skipuleggia flutn-
ing afla af miðum og staða á milli með þeim árangri,
að betur nýttist allt í senn. veiðifl(/ti, vinnslustöðvar og
vmnuafl, og jafnhliða yrði meðferð aflans bætt. Þ.Þ
James Reston:
Er minni sök að drepa sakiaust
fðlk með sprengjum en rifflum?
Spurning, sem Nixon og Agnew þurfa að svara.
Um heim allan er nú
rætt um hryðjuverkin,
sem Bandaríkjamenn
frömdu í Song My, þegar
á annað hundrað óbreyttir
borgara á öllum aldri voru
myrtir. Víða hefur verið
bent á það — og það ekki
sízt í Bandaríkjunum siálf
um — að daglega eru
óbreyttir borgarar myrtir í
tugatali, þegar Bandaríkja-
menn gera loftárásir eða
stórskotaárásir á varnarlaus
þorp. Morðin á varnar-
Iausum gamalmcnnum, kon
um og börnum, muni því
halda áfram á ábyrgð Banda
ríkjamanna meðan þeir taki
þátt í stríðsaðgerðum í Viet
nam. Þessi skoðun kemur
óbeint fram í eftirfarandi
grein James Restons.
FJÖLDAMORÐ kvenna og
barna, sem bandarískir her-
menn frömdu í þorpinu Song
My í Quang Ngai héraði í Suð
ur-Vietnam, vekur mjög mik-
ilvægar spurningar. Hver ber
sökina,. mennirnir, sem drápu
fóliið í þorpinu, foringjarnir,
sem skipuðu fyrir um drápin
eða styrjaldar-„vélin“, sem
hafði þá á valdi sínu?
Auk þessa er svo önnur
spurning, sem Agnew varafor
seti hefir vakið máls á: Ber að
segja í blöðum, sjónvarpi og
útvarpi frá fjöldamorðunum,
hvernig svo sem þeim var hátt
að, þar sem fregnir um, að
bandariskÍT hermenn hafi myrt
óbreytta borgara, hljóta að
vera óvinunum í hag, valda
sundrungu meðal þjóðarinnar
og spilla þeirri hugmynd, sem
umiheimurinn gerir sér um
Bandaríkjamenn?
STAÐREYNDIR harmleiks-
ins eru ekki umdeilanlegar.
Forsetinn og varnarmálaráð-
herrann ræddu málið í síma
fyrir skömmu og kom saman
um, að þeir kæmust efcki hjá
að taka til meðfarðar: „Her-
menn úr C-deild fyrsta her-
fylkis 20. herdeildar fótgöngu
liðsins drápu að yfirlögðu ráði
hinn 16. marz 1968 eða þar um
bil ótilgreinda tölu Aust-ur-
landabúa í My Lai 4 (þorpinu
Song May) í Quang Ngai hér-
aði, eigi færri en 70 ónafn-
greinda af báðum kynjum og
á mismunandi aldri,------með
riffilskotum“.
Suimir hermannanna úr C-
deild hafa fyrir skömmu sagt
frá atburðum í blöðum og sjón
varpi, bæði menn, sem skutu,
og a'ðrir, sem neituðu að
skjóta.
Öll er sagan hræðileg og
sýnir bæði ringulreið og
grimmd. Bandarískir hermenn
skjóta konur og börn, sumir
gátu þetta ekki, aðrir töldu
skyldu sína að framkvæma
gefnar skipanir, sumir voru
orðnir svo samdauna grimmd
inni, ringlaðir eða frávita, að
þeir gerðu sér ekki grein fyrir.
hvað þeir voru að gera eða
voru beðnir að gera.
FRÁ HRYÐJUVERKUM í SONG MY
FRÓÐLEGT er, með hliðsjón
af fi’amburði þeirra, sem af
byssunum hleyptu, að rifja
upp opinberar tilkynningar um
atburðina við þorpið í Quang
Ngai héraði. Opinber tilkynn-
ing bandaríska hersins 16.
marz 1968 er á þessa leið:
„Quang Ngai hérað. Til
þessa hafa fallið af óvinunum
128 manns í bardögum 11. her
deiildar fótgönguliðsins við ó-
vinaher af óþekktri stærð“.
. . . Styttri útgáfa hinnar sömu
tilkynningar hljóðaði svo:
„Bandarísk herdeild hefir í
dag fellt 128 óvini í námunda
við borgina Quang Ngai
Skothríðar úr smábyssum á
íbúa téðrar borgar er ekki get
ið.
Harmsagan við Song My fór
framhjá fréttariturunum, og er
ekki að furða. Þeir voru undir
áhrifum áróðursmeistara her-
stjórnarinnar í Saigon, en
Bandaríkjamenn eru bæði mál
gefin og siðgóð þjóð og sann-
leikurinn kom fram a<ð lokum.
Geta ber þess, að tekin er til
starfa aftur í borgaralegu lífi
milljón Bandarikjamanna, sem
barizt hefir í Vietnam, og sum
ir þessarra manna hafa nú sagt
frá því, sem fyrir augu bar,
þegar harmsagan var að ger-
ast í þorpinu i Suður-Vietnam.
ÞEIR sáu „óvinina" og af-
máðu þá „samkvæmt skipun“,
ekki aðeins Vietcong-menn
heldur einnig konur og börn.
Allir, sem hlut eiga að máii,
eru skelfdir og í varnarstöðu,
einnig forsetinn og varnar-
málaráðherrann.
En þorpið Song My eða My
lai 4 var á „hernaðarsvæði“ að
sögn herstjórnarinnar banda
rísku og Abrams hershöfðingja
í Saigon. með öðrum orðum
þorp, sem óvinirnir höfðu á
valdi sínu og þess vegna talið
réttmætt skotmark stórskota-
liðsins og sprengjuflugvéla at
gerðinni B-52.
Sprengjuflugvélarnar vörp-
uðu sífelt sprengjum á slík
þorp, sem á hernaðarsvæði
voru, og ullu dauða hvers og
eins, sem fyrir varð. Sama
er um stórskotaliðið að segja.
Munurinn á þessum hernaðar
aðförum og framferði hermann
anna úr fótgönguliðinu er sá
einn, að þeir sáu fólki'ð í þorp
inu og drápu það með rifflum
sínum og hafa nú sagt frá því
í sjónvarpi.
AF ÞESSU er sú spurning
sprottin, sem nú verður
lögð fyrir herréttinn:
Er Paul Meadlc frá Terre
Haute í Indíana sekur? Eða
er William L. Calley yngri
sekur, harðleiti undirforing-
inn. sem skipaði fyrir? Eða
ber að kenna um hærra sett
um foringjum, sem horfðu á
blóðbaðið en stöðvuðu þa®
ekki?
Eða ber „kerfið" sjálft alla
sökina? Hver er munurinn á
stjórnanda sprengjiuflugvélar-
innar eða stjórnanda í stór-
skotaliði, — sem báðir granda
konum og börnum í þorpunum,
— og hermanninum, sem hleyp
ir af riffli sínum samkvæmt
skipun? Annar aðilinn hefir
mannlega skelfingu fyrir aug
unum áður en hann hleypir af
— og munar þar miklu að
almennú mati, — en dauði
þorpsbúa er samur og jafn
hvort heldur er.
Forsetinn og varnarmálaráð
herrann vérða nú að glíma við
þessa spurningu. Staðreyndirn
ar eru orðnar hljóðbærar og
skaða ríkisstjórnina og þjóð
ina, eins og Agnew varaforseti
segir, en hvað ber að gera?
Á að leyna staðreyndunum,
eða á að hengja hermennina,
sem skjóta úr návígi á jörðu
niðri, lofsyngja flugmenn B-
52 vélanna, sem þó drepa mikhi
fileiri?
Fróðlegt væri að heyra for
sétann og varaforsetann svara
þessum spurningum, en þeir
eru furðu þögulw enn sem
komið er.