Vísir - 12.09.1981, Blaðsíða 22

22
VÍSIR
Laugardagur 12. september 1981
Nauðungaruppboð
annaö og siöasta á eigninni Melabraut 17, Hafnarfiröi,
þingl. eign Jóhanns G. Friöþjófssonar, fer fram á eigninni
sjálfri mánudaginn 14. september 1981 kl. 13.00.
Bæjarfógetinn i Hafnarfiröi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 26., 31. og 33. tbl. Lögbirtingarblaösins
1981 á eigninni Hvaleyrarbraut 4-6, Hafnarfiröi, þingl.
eign íslenskra matvæla h.f., fer fram eftir kröfu Iön-
þróunarsjóös og Hafnarfjaröarbæjar á eigninni sjálfri
mánudaginn 14. sept. 1981 kl. 13.30.
Bæjarfógetinn I Hafnarfiröi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 100., 103. og 108. tbl. Lögbirtingablaösins
1979 á eigninni Trönuhraun 2, Hafnarfiröi, þingl. eign Vél-
smiöjunnar Kára h.f., fer fram eftir kröfu Innheimtu
rikissjóös, Iönlánasjóös og Hafnarfjaröarbæjar, á eign-
inni sjáifri þriöjudaginn 15. sept. 1981 kl. 15.00.
Bæjarfógetinn I Hafnarfiröi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var 1107., 111. og 114. tbl. Lögbirtingablaösins
1980 á eigninni Sléttahrauni 26,3. h.t.h., Hafnarfiröi, þingl.
eign Emils Arasonar, fer fram eftir kröfu Innheimtu rikis-
sjóös á eigninni sjálfri þriöjudaginn 15. sept. 1981 kl. 14.30.
Bæjarfógetinn i Hafnarfiröi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 7., 9. og 14. tbl. Lögbirtingablaösins 1981
á eigninni Blómvangur 6, 1. h., Hafnarfiröi, þingl. eign
Ednu Falkvard, fer fram eftir kröfu Innheimtu rikissjóös,
á eigninni sjálfri þriöjudaginn 15. sept. 1981 kl. 15.30.
Bæjarfógetinn i Hafnarfiröi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var I 84., 89. og 93. tbl. Lögbirtingablaösins
1981 á eigninni Helluhraun 16-18, Hafnarfiröi, þingl. eign
Vélsmiöjunnar Kletts h.f., fer fram eftií kröfu Iönlána-
sjóös, og Hafnarfjaröarbæjar á eigninni sjálfri miöviku-
daginn 16. sept. 1981 kl. 14.00.
Bæjarfógetinn i Hafnarfiröi.
Nauðungaruppboð
sem auglýstvari 103., 106. og 110. tbl. Lögbirtingarblaös-
ins 1980 á eigninni Dalshraun 14, Hafnarfiröi, þingl. eign
Karls Jónassonar, og Vörumerkingar h.f., fer fram eftir
kröfu Iönþróunarsjóös á eigninni sjálfri miövikudaginn 16.
sept. 1981 kl. 14.30.
Bæjarfógetinn I Hafnarfiröi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 103., 106. og 110. tbl. Lögbirtingablaösins
1980 á eigninni Trönuhraun 7, Hafnarfiröi, þingl. eign
Smjörlikisgeröar Akureyrar fer fram eftir kröfu Iön-
þróunarsjóös, á eigninni sjálfri miövikudaginn 16. sept.
1981 kl. 15.00.
Bæjarfógetinn I Hafnarfiröi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 84., 89. og 93. tbl. Lögbirtingablaösins
1980 á eigninni Lindarflöt 41, Garöakaupstaö, þingl. eign
Guömundar Guðmundssonar, fer fram eftir kröfu Iön-
þróunarsjóös og Iönaöarbanka Islands á eigninni sjálfri
miövikudaginn 16. sept. 1981 kl. 16.00.
Bæjarfógetinn I Garðakaupstað.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var 1 74., 77. og 83. tbl. Lögbirtingablaösins
1980 á eigninni Barrholt 23, Mosfellshreppi, þingl. eign
Emiis Adolfssonar, fer fram eftir kröfu Landsbanka ts-
lands á eigninni sjálfri miövikudaginn 16. sept. 1981 kl.
17.00.
Sýslumaöurinn I Kjósarsýslu.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var 178., 80. og 82. tbl. Lögbirtingablaös 1980 á
Súðarvogi 4, þingl. eign Vélaverkst. J. Hinrikssonar h.f.,
fer fram eftir kröfu Iönþróunarsjóös, o.fl á eigninni
sjálfri þriöjudag 15. september 1981 kl. 15.00.
Borgarfógetaembættiö i Reykjavik.
Harm
09 hn
Flestum mun enn i fersku minni sjúkdómsfarald-
urinn, sem upp kom á Spáni i sumar og sagður var
vera afbrigði af lungnabólgu. Síðar kom i ljós að
orsakanna var að leita i skemmdri mataroliu og
hefur farið hljótt um það mál siðan. Staðreyndin er
hins vegar sú, að sú skemmda matarolia hefur riðið
húsum spænsku rikisstjórnarinnar æ siðan og er
það siður en svo falleg saga.
Breska blaðið The Times likir hneyslinu við
Thalidomide-málið sem upp kom i Bretlandi fyrir
um 20 árum, þegar fjöldi mæðra eignuðust fötluð
börn eftir að hafa neytt Thalidomidesvefnlyfs á
meðgöngutimanum.
The Times skýröi nýlega frá
málavöxtum ,,oliu-málsins” og
fer sú grein hér á eftir. Blaöið
byrjar á aö nefna dæmi um
fórnarlömb sjúkdómsins:
Kostakaup
A siöustu páskum fór Madrid-
búinn Pedro Cesar Sanz i sumar-
frí til Barcelona ásamt konu sinni
Pilar og þremur sonum þeirra.
MóöirPilar var eftir heima til aö
lita eftir fbúöinni.
Tveimur dögum eftir brottför
fjölskyldunnar var bankaö upp á
hjá gönlu konunni. Var þar kom-
inn maður aö bjóöa olifuoliu á
kostakjörum. Sölumaöurinn seldi
oliuna á Slómerktumplastbrúsum
og gamla konan keypti einn slik-
an, þvi hún vissi aö veröiö var
. mun lægra en Ut úr búö, 5 litrarnir
kostuöu aöeins um 525 peseta
eða rúmlega 400 kr. isl.
Þegar Pedro og Pilar komu
aftur heim, voru þau hin ánægð-
ustu meö kaupin og Pilar fór
strax aö nota oliuna til matar-
geröar.Hennifannstolian aö visu
ekki lykta mjög vel, en þetta voru
jú góö kaup og sjálfsagt aö nota
hana. En u.þ.b. tveimur vikum
siðar veiktust tveir drengjanna
hastarlega, þeir Pedro 10 ára og
Marcos 5ára.Læknirinn var sótt-
ur og hann sagðist álita aö þetta
væru bara mislingar. En þá
veiktist Pilar lika — henni var
óglatt og átti erfitt meö andar-
drátt.
Læknirinn sagði Pilar vera með
lungnabólgu og hún var sett á
sjúkrahús. HUn var á gjörgæslu-
deildinni I 9 daga nær dauða en
h'fi. Þegar lifi hennar virtist loks-
ins borgið missti hún 3 mánaöa
gamalt fóstur.
Enginn bati enn.
Nú, undir haustiö, er Marcos
litli sá eini sem viröist hafa náð
fullum bata. Pilar hefur enn
mikla verkiog er máttfarin, tenn-
ur hennar eru orðnar brúnar og af
og til fær hUn svartar skellur á
I húöina. Pedro litli getur ekki
staöiö i f æturna , og liggur flesta
daga hreyfingarlaus upp i sófa.
Hann hefur lést um mörg kiló og
h'kist i engu þeim strákpatta sem
hann var i vor.
Sanz-fjölskyldan er ekki sú eina
sem hefur orðið fyrir sjúkdómn-
um dularfulla. 35 manns i sömu
götu hafa veikst, 19 þeirra hafa
þurft aö fara á sjúkrahús. Konan i
næstu Ibúö lést I ágúst f rá þremur
börnum. Fyrsta fórnarlambið
sem lést var átta ára gamall
drengur, sem veiktist og dó ör-
stuttu siöar I máí s.l.
Afskiptaleysi stjórn-
valda
Dauöaorsökin er eitrun. Þaö
varöekki ljóst fyrr en seinna. En
allt frá þvi faraldurinn braust út,
hefurspænska rikisstjómin reynt
að gera litiö Ur þvi, hversu alvar-
legtmál er um aö ræða og jafnvel
sýnt furðulegt afskiptaleysi.
Þetta minnir á afstöðu bresku
r i k i s s t j ó r n a r i n n a r til
Thalidomide-málsins. Stjórnin
vanmat alveg eðli harmleiksins
bæði i þvi tilfelli og á Spáni I sum-
ar. Spænska heilbrigöismála-
ráöuneytiö lýsti þvi yfir allt of
fljótt aö þeir vissu um orsakir
sjUkdómsins og neituðu aö breyta
yfirlýsingunni jafnvel eftir aö i
ljós kom aö þeir höfðu á röngu að
standa.
Þaö var ekki liöin vika frá
fyrsta dauösfallinu þegar heil-
brigöisráöherrann sagöi rann-
sókn vera i góöum höndum og á
réttri leið. Þremur dögum siöar,
eftir tvö frekari dauösfjöll og að
230 sjúklingar höföu veriö fluttir á
sjúkrahús, var þvi lýst yfir aö
sjúkdómurinn væri lungnabólgu-
afbrigöi sem bærist i loftinu. Þ. 21
mai' lysti ráöherrann, Sancho
Rof, þviyfir að þeir vissu jafnvel
„hvað bakterian héti”. Þegar
yfirlæknir á sjúkrahúsi i Madrid
efaöist um aö ráöherrann færi
meö rétt mál, var læknirin rek-
inn.
Alls kyns kenningar.
Þrátt fyrir ótal yfirlýsingar
stjórnvalda, voru margar skýr-
ingarálofti. Ein kenningin var sú
að veikin væri vegna leka Ur
vopnabúri á bandariskum her-
flugvelli. Ein kenning hélt þvi
fram aö veikin bærist meö fugl-
um. Sú kenning leiddi til lifláts
gæludýra um allan Spán, ekki si'st
fugla. Siöar um sumariö, þegar
sú saga komst á kreik aö um
mengaöa matvöru væri að ræöa,
var hundruöum tonna jarðar-
berja, salats og melóna fleygt á
haugana.
Ferðaiðnaðurinn i hættu
E.t.v. markaöist hikandi af-
staöa stjórnvalda af óttanum við
aö fæla frá feröamennina, en
ferðaiönaðurinn er Spáni afar
mikilvægur eins og gefur aö
skilja. Stjórnin vildi einfaldlega
dcki fæla feröafólkiö frá strönd-
um landsins.
Enlæknar höföu aörar áhyggj-
ur. Einn þeirra yfirlæknir á
barnasjúkrahúsi i Madrid, dr.
Tabuenca,gat ekkisættsig við þá
skýringu aö sjúkdómurinn bærist
með loftinu. „Þaö bara passaöi
ekki” segir hann, „Hvers vegna
stakk veikin sér niður i einu
hverfi og ekki þvi næsta. Hvers
vegna aðeins I úthverjum Madrid
en ekki i miðborginni?”
Tabuenca tók aö yfirheyra sjúkl-
inga slna um mataræði. Hann
komst að þvi aö ótrúlega margir
sögöust hafa neytt ómerktrar
ólifúoliu.
Borgarlæknir Madrid tók einn-
ig að velta þessu fyrir sér. Hann
uppgötvaði fylgi milli útimarkaöa
og veikinnar ogheimsótti heimili
sjúklinganna til að spyrjast fyrir
um innkaup á mörkuöunum.
Ómerktir plastbrúsar undan oliu
voru sameiginlegir öllum inn-
kauplistanum. Læknirinn hafði
upp á sölumanni og kraföist þess
að fá aö vita hvaðan brúsarnir
kæmu.
Olia alls staðar.
Olffuolia skiptir ótrúlegu máli i
matargerö Spánverja. Sú ipp-
skriftertæpast til, sem ekki gerir
ráö fyrir henni og þaö heimili á
Spáni er naumast til, sem ekki
kaupir ólifuoliu i stórum stil. Hún
ernauösynjavara, enhefur hækk-
aö mikiö i verði undanfarin ár.
Olifuolia á kostakjörum er þvi
nokkuö, sem enginn húsráöandi
slær hendinni á móti.
Iðnaðarolia i matinn.
Fyrrnefndur borgarlæknir
Madrid fór strax á stúfana eftir
aö hann hafði upp á nafni heild-
sölunnar sem dreifði oliunni til
sölumanna f ómerktum brúsum.
Þ. 6. júni heimsótti hann fyrir-
tækið. Þaö reyndist heita Raelsa
og vera til heimilis i Alcorcon-
hverfi Madrid. 1 birgöageymslun-
um fann læknirinn fjóra stóra
tanka fulla af jurta- eða dyraoliu.
Þeim olíutegundum var blandaö i
einn, enn stærri tank. Þaö var
þaðan, sem oliolian kom á
brúsana. Borgarlæknirinn lét
loka fyrirtækinu og tilkynnti
stjórnvöldum aö hann hefði fund-
ið uppruna sjúkdómsins.
Oll olia Raelsa var sett i efna-
greiningu. Þaö fyrsta sem I ljós
kom að þar var ekki aö finna einn
einasta dropa af ekta ólifuoliu.
Þarna var baömullarolia og vin-
berjaolia og aö siöustu, fræolia úr
gulu blómi sem vex villt viöast
hvari Evrópu. Enaðauki var að
finna i oli'unni eiturefniö aniline i
mjög litlum skömmtum.
Þar virtist i fyrstu hundurinn
grafinn, þetta hlaut aö vera
dauöaorsök þeirra 27, sem þegar
höföu látiö lifiö og valdur veik-
inda um 3000 manns sem lágu á
sjúkrahúsum. En hvernig haföi
þetta eitur komist I þá oliu, sem
Raelsa seldi sem ekta olfuoliu?
Svariö kom ekki I ljós tyrr en i
ágúst s.l. Siðan hafa 24 menn
veriö handteknirog’blöa nú dóms.
Hræðilegt eitur
Á meöan sú rannsókn fór fram
veiktust æfleiriog æfleirilétu líf-
ið. Læknar stóöu ráöþrota
frammi fyrir þessum ókunnu
eiturverkunum á likamann.
Mannslikaminn hefur lag á að
losa sig viö mörg eiturefni, en i
þessu tilfelli er ekki svo. Stundum
viröist bati vera kominn, þá veik-
ist sjúklingurinn aftur fyrirvara-
laust. Veikin lýsirsér ekki alltaf á
sama hátt og læknismeöferð er
ókunn.
I lok rannsóknanna kom i ljós
aö það var ekki aöeins aniline-
eitrið sem um var aö ræöa. En
áöur en skýrt er nánar frá áhrif-
um þess, verður sagt frá við-
skiptahneykslinu sem að baki
liggur.
Vegna si'hækkandi verös á
ólifuoliu, var reynt aö finna staö-
gengil hennar. Til greina kom
fyrrnefnd fræolia. Innflutningur
hennar til Spánar er þó undir
ströngu eftirliti, þvi bannaö er aö
nota hana til manneldis. En mikiö
magn fræoliunnar er þó flutt inn,
einkum til iönhéraöanna á Norö-
ur-Spáni. Til aö koma i veg fyrir
notkun á henni til matargerðar,
erhún lituð meö eitruöu efni, sem
lyktarog bragöastafar illa — ani-
line.
Viðskipta-
svindlið
í mars á þessu ári keypti fyrir-
tæki, sem ber nafnið Raspa 110
tonn af þessari fræoliu af frönsku
fyrirtæki. Olian var flutt inn i
landiö á bflum, sem fóru i gegn
um landamæraborgina Irun á
Noröur-Spáni. Tollskrár sýna aö
franska fyrirtækiö skráöi oliuna
sem litaöa fræoliu til iönaöar.
Forsvarsmain Raspa segja enn
fremur, aö um iönvarning hafi
verið aö ræða og aö Realsa, sem
var næsti aðili i viðskiptunum,
ætti aö hafa keypt oliuna sem
slika, þó ekki væri nema vegna
þess hvað hún var ódýr. Matar-
olia hefði veriö dýrari, þvi geti
ekki veriö um misskilning aö
ræða.
Raelsa aftur á móti halda þvi
fram aö þeir hafi veriö aö kaupa
oliu til manneldis. Þvi miöur hafa
allir pappirar Raelsa veriö eyöi-
lagöir! Forstjórarnir hafa allir
veriö tdcnir fastir.
Og hvaö svo sem þeir segja, þá
er vist aö olian var seld á götum
úti sem matarolia og meira en
þaö, sem ekta olifuoli'a.