Morgunblaðið - 19.04.2004, Síða 40

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 MÁNUDAGUR 19. APRÍL 2004 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
Áskriftarsími 881 2060
Í FORMI
LIFANDI
VÍSINDI
Áskriftarsími 881 4060
STAÐFEST hefur verið í skýrslu frá Matvælaeft-
irlitinu að fjórir menn sem veiktust eftir að hafa
borðað samloku með túnfiski á veitingastað í
Reykjavík fengu histamíneitrun af fiskinum. Ekki
er vitað til að hún hafi komið upp hér á landi áður.
Fólkið borðaði á veitingastaðnum 20. febrúar sl.
og leitaði fljótlega til læknis eftir máltíðina. Mat-
vælaeftirlitið tók sýni úr túnfiskstykkinu sem notað
var í samlokurnar, og kom í ljós að histamíninnihald
var yfir 1.200 milligrömm í hverju kílói, en einkenni
eitrunar geta komið fram sé histamíninnihaldið 200
mg/kg, segir Rögnvaldur Ingólfsson, deildarstjóri
matvælaeftirlits Umhverfis- og heilbrigðisstofu.
„Ég held að fólk þurfi að hafa það í huga að þegar
kemur svona ný vara á markaðinn þarf að kanna
hvort það séu einhver sérstök vandamál sem teng-
ist þeirri vöru. Ég er mjög hræddur um að fólk al-
mennt, almenningur og hugsanlega matreiðslu-
menn, geri sér ekki grein fyrir því hversu viðkvæm
vara túnfiskurinn og skyldar fisktegundir eru,“ seg-
ir Rögnvaldur. Hann segir þó ekki ástæðu til að
hætta að borða túnfisk, enda sé hann að mestu flutt-
ur inn frystur, heldur þurfi fólk einfaldlega að læra
að meðhöndla túnfisk, sverðfisk og aðrar skyldar
fisktegundir sem eru nýlegar á íslenskum markaði.
Fiskar af makrílætt, þ.á m. túnfiskur, innihalda
mikið magn af amínósýrunni histidin, sem breytist í
histamín við niðurbrotsferlið eftir dauða fisksins.
Histamín er efni sem losnar í líkamanum við bólgu
og ofnæmisviðbrögð, og eru einkenni eitrunarinnar
svipuð svæsnu matarofnæmi. Fram kemur í loka-
skýrslu um atvikið að fyrstu einkenni eru roði í and-
liti, sviti, sviði í munni og hálsi, svimi, flökurleiki og
höfuðverkur. Þessi einkenni geta síðan þróast í það
að húð hlaupi upp með kláða, bjúgur getur mynd-
ast, svo og niðurgangur og kviðverkir. Alvarleg til-
felli geta haft sjóntruflanir, öndunarörðugleika og
kyngingarörðugleika í för með sér. Einkenni vara í
flestum tilfellum ekki nema 4–6 klukkustundir og
flestir eru orðnir góðir eftir tvo daga.
Túnfiskurinn sem fólkið borðaði var fluttur frá
Sri Lanka til Þýskalands um miðjan október 2003,
kældur í plastkössum með þurrís. Þaðan var hann
sendur með flugi til Íslands. Rögnvaldur segir þetta
varasamt, túnfiskur og aðrar skyldar tegundir séu
mjög viðkvæmar og betra sé að flytja þær til lands-
ins frystar því þær þoli ekki að vera geymdar í kæli í
langan tíma. Fiskurinn var ekki prófaður við kom-
una til landsins, og því óvíst hvort histamíninnihald-
ið var svo hátt eftir ferðalagið frá Sri Lanka eða
hvort hann var geymdur of lengi í kæli á veitinga-
staðnum. Ekki verður um nein eftirmál að ræða.
Fengu matareitrun af túnfiski
SÍMAFYRIRTÆKIN bjóða nú þráðlaust
netsamband fyrir fartölvunotendur á tutt-
ugu stöðum á höfuðborgarsvæðinu, eink-
um á veitinga- og kaffihúsum. Boðað er
að stöðunum fjölgi mjög á næstunni.
Síminn býður nú upp á þráðlaust sam-
band á fimm stöðum á höfuðborgarsvæð-
inu og boðar að staðirnir verði 20–30, um
allt land, í árslok. Og Vodafone býður upp
á svokallaða heita reiti á 15 stöðum á höf-
uðborgarsvæðinu og þremur stöðum á
landsbyggðinni. Fyrirtækið segir að stöð-
unum fjölgi á næstunni.
Nokkur munur er á þjónustu símafyr-
irtækjanna. Síminn býður þjónustuna
ókeypis í kynningarskyni en hyggst inn-
heimta gjald fyrir hana síðar. Hjá þeim
stöðum, sem eru í samstarfi við Og Voda-
fone, verður þjónustan hins vegar ókeypis
til frambúðar en viðkomandi fyrirtæki
greiða símafyrirtækinu fyrir netsamband-
ið. Þá er lokað fyrir svokallaða niðurhals-
freka þjónustu hjá Og Vodafone, þar sem
hlaða þarf niður miklum gögnum af Net-
inu, en Síminn hyggst innheimta sérstak-
lega fyrir niðurhal frá útlöndum.
Boða þráð-
laust samband
á tugum staða
 Þráðlaust/11
Morgunblaðið/Sverrir
ÞRÍR menn fóru í sjóinn rétt utan
við innsiglinguna í Vestmannaeyj-
um um kl. 17 í gær þegar gúmmí-
bát sem verið var að hífa frá borði á
Snorra Sturlusyni VE hvolfdi.
Mönnunum var bjargað eftir að
hafa verið um 15 mínútur í sjónum,
og segja björgunarmenn þá hafa
verið hætt komna.
Atvikið varð þegar ferja átti einn
af skipverjunum í land þar sem
kona hans var að fara að fæða barn.
Var faðirinn verðandi ásamt tveim-
ur mönnum um borð í gúmmíbát
sem verið var að hífa frá borði.
Bátnum hvolfdi þegar verið var að
hífa hann og mennirnir enduðu í
sjónum, segir Magnús Guðmunds-
son, skipstjóri á Snorra Sturlusyni.
Þegar var kallað eftir aðstoð frá
Vestmannaeyjum. Pétur Stein-
grímsson, varðstjóri lögreglunnar í
Vestmannaeyjum, fór út á hrað-
bátnum Bárunni ásamt Guðjóni
Pálssyni frá Björgunarfélagi Vest-
mannaeyja. Pétur segir útkallið
ekki hafa tekið langan tíma, komið
hafi verið með mennina að landi um
20 mínútum eftir að kallið kom.
„Það var bara guðslukka að
þetta gekk svona vel,“ segir Pétur.
„Þegar við komum út fyrir var
Snorri Sturluson þarna austan við
Klettinn og þar voru þrír menn í
sjónum, þrjá til fjóra metra frá
bátnum. Við gerðum bara skyldu
okkar og náðum að taka tvo upp í
bátinn hjá okkur, og einn komst um
borð aftur í Snorra.“
Voru hætt komnir
Hann segir mennina vissulega
hafa verið hætt komna. Einn þeirra
hafi verið mjög kaldur og þrekaður
og búinn að drekka sjó, og hafi hin-
ir tveir haldið honum á floti þegar
björgunarmenn komu að. Maður-
inn var þó með fullri rænu þegar
hann náðist um borð en skalf mikið.
Farið var með mennina tvo í land
og fóru þeir báðir á Heilbrigðis-
stofnunina í Vestmannaeyjum.
Pétur segir mennina vissulega
hafa verið í hættu, sérstaklega
þann sem kaldastur var orðinn.
voru að slaka bátnum niður. Hann
segir þá þaulvana og hafa gert
þetta margoft við mun verri að-
stæður en voru í gær. „Ég var á dá-
lítilli ferð með skipið og var að
stoppa, og þá gef ég þeim leyfi til að
fara. Venjulega er einn maður á
krananum sem hífir bátinn út, og
annar sem stendur fyrir framan
kranann og segir til, en þarna var
enginn maður að segja til,“ segir
Magnús.
Mennirnir voru allir í flotgöllum,
en einn þeirra, faðirinn verðandi,
var í vinnuflotgalla. Magnús segir
að munurinn á þeim sé að vinnu-
flotgalli hleypi inn á sig vatni en
venjulegur flotgalli geri það ekki.
Guðjón Pálsson björgunarsveit-
armaður segir að skipverjar á
Snorra Sturlusyni hafi verið búnir
að koma böndum í mennina þrjá
svo þá myndi ekki reka í burtu og
hafi björgunin því verið auðveld.
Magnús Guðmundsson skip-
stjóri segir ljóst að mennirnir hafi
gert ákveðin mistök þegar þeir
Þremur mönnum bjarg-
að úr sjónum við Eyjar
Morgunblaðið/Ómar Garðarsson
Komið var með tvo af mönnunum í land og voru þeir kaldir og þrekaðir eftir vistina í sjónum.
„MAÐUR var skíthræddur þarna
á tímabili, mér var orðið svo
kalt,“ segir Sigfús Unnarsson,
skipverji á Snorra Sturlusyni
VE, eftir að hann og tveir fé-
lagar hans lentu í sjónum við
Vestmannaeyjar í gær.
Sigfús hafði fengið fréttir af
því að konan hans væri að fara
að eiga barn, og var á leið í land
þegar óhappið varð. Hann segir
að allar sínar hugsanir þar sem
hann beið hjálpar í sjónum hafi
snúist um fjölskyldu sína. Þegar
Morgunblaðið náði tali af honum
á Heilbrigðisstofnuninni í Vest-
mannaeyjum var barnið enn
Þremenningarnir voru um 15
mínútur í köldum sjónum áður en
hjálpin barst og voru mínúturnar
lengi að líða þar til þeir voru
dregnir upp í björgunarbátinn.
„Ég skalf og nötraði úr kulda,
gat ekki komið upp einu einasta
orði, svo ég var mjög feginn að
sjá þá koma og leyfa þessari
þrekraun að ljúka,“ segir Sigfús.
Sigfús segir að þar sem margir
menn hafi verið ferjaðir í land
þennan daginn, og allir tekið
flotgalla með sér, hafi einfald-
lega ekki verið hefðbundinn flot-
galli eftir fyrir hann þegar hann
var að undirbúa ferðina.
ófætt, en hann lá um tíma við hlið
konu sinnar á spítalanum. Hann
segir að fæðingin verði eflaust
eftirminnileg, en fyrir eiga þau
hjónin rúmlega tveggja ára son
sem vissi lítið af þrekraunum
foreldra sinna þennan daginn.
„Þeir voru að slaka okkur nið-
ur úr Snorra og utanborðsmót-
orinn fór ekki í gírinn þegar það
var búið að slaka okkur niður.
Kranamaðurinn hélt áfram að
slaka svo við toguðumst með
skipinu þar til bátnum hvolfdi
hjá okkur, við fórum í sjóinn og
báturinn fór frá okkur,“ segir
Sigfús.
Hugsaði bara um fjölskylduna
„Guðslukka
að þetta gekk
svona vel“
HJÁLMAR Árnason, þingmað-
ur Framsóknarflokksins, veltir
því fyrir sér í grein sinni í Morg-
unblaðinu hvort ekki eigi að
endurvekja samvinnufélögin.
„Ég trúi því að almenningur vilji
sjá hér a.m.k. þann möguleika
að samvinnufélög starfi í sam-
keppni við einkafélög. Varpað
hefur verið fram þeirri athygl-
isverðu hugmynd að samvinnu-
félög taki að sér rekstur ýmissa
þátta í velferðarkerfinu, auk
matvöru o.s.frv.,“ segir Hjálmar
m.a. í greininni.
Samvinnu-
félög end-
urvakin
 Fákeppni mun/20–21
BALDVIN Þorsteinsson EA, fjölveiðiskip
Samherja sem strandaði í Skálafjöru á
Meðallandssandi í mars síðastliðnum, lagði
af stað úr viðgerð í Noregi um helgina og
er væntanlegt til Akureyrar á miðnætti í
kvöld.
Að sögn Þorsteins Más Baldvinssonar,
forstjóra Samherja, gekk viðgerðin við Ála-
sund í Noregi samkvæmt áætlun en tjón á
stýrisbúnaði tafði verkið um nokkra daga.
Þorsteinn Már sagði við Morgunblaðið í
gærkvöldi að siglingin frá Noregi hefði
fram að því gengið vel og skipið látið vel að
stjórn. Baldvin Þorsteinsson hefur nokk-
urra daga viðdvöl á Akureyri til að skipta
um veiðarfæri og undirbúa veiðar á ný,
annaðhvort á kolmunna eða karfa.
Baldvin Þorsteins-
son á heimleið
♦♦♦