Pressan - 03.05.1991, Síða 19

FÖSTUDAGUR PRESSAN 3. MAÍ 1991
19
/gfCdtlGL
(fá^mcnn/] /cóttæ^in^a/cJ an^/i' sjá^stæðigmnn, t^pm £a/ca£tc/ca/c.
Fegurdin býr í auga sjá-
andans segir máltœkib og
er margt til í því. Hinsvegar
hefur tískunni löngum þótt
vissara ab ákvaröa fyrir
okkur hvab er fallegt á
hverjum tíma og séum vib
sœmilega vel upplýst förum
viö ekki varhluta af upplýs-
ingum um hverskonar
smartheit fœra okkur ofar á
smarta listanum. Og þó aö
sumir séu smart eru aörir
œtíö smartari og enn aörir
hafnir yfir smartheit yfir-
leitt.
Og hverjir eru það sem
láta tískuna lönd og leið?
Eru þeir kannski jafn ræki-
lega fjötraðir í duttlunga
tísku þó að með öðrum
hætti sé? Allt snýst þetta um
að klæðaburðurinn og fram-
koman þjóni markmiðum
okkar hver svo sem þau
eru.
Afgreiðslustúlkan sem
segir þegar þú grípur pils af
slánni; „það er ótrúlegt en
stelpurnar hafa rifið þetta
út“ er að höfða til „vera
eins og hinir" hvatarinnar
sem verður æ óvinsælli líkt
og afgreiðslukonurnar sem
stíla inn á hana.
SKEGGSEM
STEFNUSKRÁ
Það varð keppikefli meðal
reykvískra róttækra gáfu-
menna til lengri tíma að
elta ekki ólar við tískuna
heldur grafa sig í hári,
skeggi og lopapeysum,
skarta jafnvel húfu í sauða-
litunum og gjarna með
eyrnaleppum í stíl. Og þótti
kunnugum sem slíkur
klæðaburður bæri vott um
róttækni og væri ótvírætt
gáfumerki og gáfurnar juk-
ust þeim mun lubbalegri
sem klæðaburðurinn varð.
Þessi klæðaburður óx og
dafnaði jafnhliða hippatísk-
unni og lifði endalok henn-
ar. Sumir þykjast jafnvel sjá
eima eftir af þessu enn í
dag. Fyrir fylgjendur þessar-
ar andans stefnu í klæða-
burði var rakstur aðeins
ónauðsynlegt veraldlegt
vafstur og hjá sumum vildi
hársnyrting einnig sitja á
hakanum. Slíkt útlit varð
stefnuskrá og líkt og sumir
tóku ákvörðun um að læra
pipulagnir, rafvirkjun, eða
taka meirapróf tóku aðrir
þann pól í hæðina að verða
gáfaðir og róttækir.
Lopapeysumenningin sem
var skilgetið afkvæmi
hippamenningarinnar hlaut
sömu örlög. Hún komst í
tísku og úr henni aftur. Rót-
tæklingalínan varð að
huggulegri fótlaga allaballa-
menningu sem félagsfræð-
ingar fengu lánaða til að
skapa sér félagsiega meðvit-
aða ímynd.
Hjá þorra ungs fólks var
löngu komið úr móð að
vera gáfaður og róttækur.
Diskóið tröllreið æskulýðn-
um og þeir sem ekki vildu
þekkjast það létu sér nægja
að stæla gömlu hetjuna Dyl-
an og misjafnlega frjó af-
sprengi hans.
NÝBYLGJA OG UPPAR
Aðrir fóru að digga Bowie
og Iggie Pop og úr þeim
frjóa jarðvegi spratt nýbylgj-
an og líkt og diskóinu fylgdi
henni viss glamor. Andtísku-
liðið þurfti að fara að nota
ilmvötn og rakspíra og kon-
urnar fóru á nokkuð háa
hæla og karlarnir í jakkaföt.
Óprúttnir sölumenn not-
færðu sér margir hverjir
grandaleysi þessa fólks sem
eytt hafði sokkabandsárum
sínum á fótlaga skóm og
bómullarskyrtum. í verslun-
argluggum gaf að líta glæsi-
leg jakkaföt sem því miður
virtust gædd þeim eiginleik-
um að leysast upp í þvotti
eða rakna upp við notkun.
Hvers kyns tuskubúðir
spruttu upp eins og gorkúl-
ur og nýbylgjan komst í
tísku. Pönkið varð til á svip-
uðum tíma
og
nýbylgjan
og
hafði áhrif á
þá tísku og
meginlínan varð einhvers'
konar bil beggja. Þó voru
vissulega til alvöru pönkar-
ar í Reykjavík og eimir eftir
af þeim enn.
Ófarir nýbylgju-
fólksins í
samskiptum við
verslunareigendur
og aukin hægri-
sveifla í
þjóðfélaginu urðu
gróðurmold
uppakynslóðar-
innar með mottóið;
því dýrara því
betra.að leiðarljósi.
Uppatískan var kostnaðar-
söm og ekki á allra færi að
fylgja henni eftir. Hún hafði
því þann eiginleika að
hljóta að kalla á andsvar.
Hún dagaði því að mestu
leyti uppi í Heimdalli. Og
flokksmerkið í barminum
varð ekki síður stöðutákn
en fínu dýru merkin á föt-
unum.
AÐ VERÐA EINS OG
LANDSFEÐURNIR
Ef hár-og skeggvöxturinn
þótti fínn í Fylkingunni í
gamla daga svo og hippa-
tískunni, þá er það tvímæla-
laust hagvöxturinn hjá ung-
um sjálfstæðismönnum. Það
er fínt að eiga peninga og
ríka foreldra og fínt að
halda ræður og útskýra af
hverju aðrir eigi ekki að
eiga peninga. Því er nefni-
lega þannig farið að fái aðr-
ir peninga þurfa þeir sem
áttu meira fyrir enn meiri
peninga. Það eru óskráð
lög. Þannig getur það geng-
ið og fært verðbólguna upp
úr öllu valdi. Og verðbólgan
hún er óvinur litla mannsins
en bandamaður hinnar upp-
rennandi sjálfstæðishetju.
Það er fínt í Heimdalli að
spítthausarnir eru yfirleitt
alveg að fara að meika það
og gjarnan dressaðir í sam-
ræmi við það. Leðurjakkar,
gallabuxur og mokkasínur
prýða þá sem eru í sölu-
mennskunni en fylgifiskar
þeirra klæða sig svipað
nema í ódýrari merki. Ungl-
ingar og eilífðartáningar í
sama bransa eru hrifnir af
svörtu leðri og támjóum
bítlaskóm.
Þungarokkarar eru auð-
þekktir og frumleikinn situr
ekki í fyrirrúmi. Svört leður-
föt og leðurstígvél, sítt hár
og gjarnan skegg og hljóm-
sveitarmerki yfir bakið.
Ermalaust gallavesti yfir
leðurjakkann og gaddabelti
og jafnvel hnúajárn.
Unglingar hafa bæði verið
hvatamenn svo og stolið og
stælt andtískuna. Svar and-
tísku unglinganna við und-
angenginni tísku er endur-
heimtur hippaklæðnaður
með tilheyrandi hárprýði,
útvíðum buxum, naflaskoð-
un, blómum og friðarboð-
skap. Við erum því komin
aftur á byrjunarreit í þessari
umfjöllun.
„NÚNA ER ÉG
EIGINLEGA EKKERT“
geta pakkað þessum sann-
indum í silkiumbúðir og gef-
ið fátækum.
Upprennandi landsfeður
og mæður í öðrum stjórn-
málaflokkum eiga sér líka
ákveðna tísku í takt við þá
hugmyndafræði sem á upp
á pallborðið hverju sinni. I
Æskulýðsfylkingunni þótti
um nokkra hríð traustvekj-
andi fyrir karlpeninginn að
láta sér vaxa skegg svona í
stíl við Svavar Gestsson.
Einn bullukollur að austan
fleytti sér ansi langt á skegg-
vextinum sem var allur
hinn myndarlegasti og sór
sig í ættina. Hann gekk líka
lengra og klæddist jafnan
jakkafötum í stíl, tileinkaði
sér rödd Svavars og tilburði
alla.
AÐ SAMLAGAST
FÓTLAGA SKÓNUM EÐA
HAFNA ÞEIM
Fyrir konurnar varð þetta
með skeggvöxtinn ekki jafn
einfalt mál. Þær voru því
Bubbi Morthens:
Frá léttpönkuðum
farandverkamanni
í nýbylgjutöffarann
með hljómsveit-
inni Egó.
flestar mjög
félagslega með-
vitaðar um
meðvitundarieysi
annarra, spiluðu
baráttulög á
gítarinn sinn og
gengu gjarnan
með kringlótt
gleraugu og
samlöguðust því á
ýmsan hátt gömlu
fótlaga tískunni. Þær
litu niður á verkafólk
vorkenndu því samt nógu
mikið til að læra
félagsráðgjöf í Háskól-
anum. Síðast en ekki síst
voru þær skotnar í litlu pól-
itíkusunum.
Endaiok nýbylgjunnar og
uppgangur uppanna ól af
sér týpurnar og karakter-
ana. Café Gestur sálugi varð
griðastaður þeirra og seinna
veitingahúsið Tuttugu og
tveir sem er í andarslitrun-
um. Einkennisbúningar týp-
anna og karakteranna eru
gjarnan svartir eða dökkir.
Konur í þessum hópi eru
Þær eru gjarnan sjóaðar í
samkvæmisleikjunum og í
klæðaburði þeirra má gjarn-
an finna ýmislegt sem til-
heyrir hinum ýmsu straum-
um og stefnum. Hinar
snöggu ruglingslegu hug-
dettur þeirra minna um
margt á týpurnar og karakt-
erana sem eru þjakaðar af
hverskyns heilabrotum um
hvernig þær eigi að rísa
undir nafni.
Hin dæmigerða karlkyns
fyllibytta hefur kannski sítt
hár frá tímum hippanna og
gæti verið þungarokkari sé
litið til höfuðsins. Svörtu
terelynbuxurnar minna um
margt á viðskiptafræði og
horfna gullöld í
Heimdalli.
Rósturslegur
skeggvöxturinn er
frá tímum gáfna og
heimspekilegra
hugsana en
pönkarafrakkinn
með merkjunum
stingur óneitanlega
nokkuð í stúf við Ha-
waii skyrtuna frá glaum-
gosatímabilinu eftir
■Ik stúdentspróf.
m
ÚTVÍÐAR BUXUR í STAÐ
HNÚAJÁRNA
Dópistar hafa löngum haft
ákveðna tísku innan sinna
raða. Hörðustu hass- og
Þóra Kristín Ásgeirsdóttir
gjarnan stuttklipptar og
klæddar svona í ragtime
stíl. Þær bera oftar en ekki
hatta og eru daglegir gestir
á kaffihúsunum. Þær tala
svolítið út og suður, eru al-
veg agalega ópólitískar og
hafa áhuga á list. Karlmenn-
irnir tala digurbarkalega,
yrkja ljóð og lítilsháttar firr-
ing og óvissa um stöðu
skáldskaparins skaðar ekki.
Það er í tísku að vera með
svart hár í þessum hópi og
hafa þýðingarmikið augna-
ráð. Alvarleiki er í fyrirrúmi
og danstilburðir vélrænir.
Það snýst allt um að þekkja
rétta fólkið og sækja réttu
staðina. Ekki skaðar að vera
vel að sér í dulspeki.
FYLLIBYTTURNAR
SAMEINA ALLAR
TÍSKUR
Svo eru það
fyllibytturnar.
É
Flest erum við einhvers-
lags blanda af þessu öllu.
Mjög fáir halda það út að
viðhalda einhverri ímynd
allt Iífið, enda um
margt annað að
hugsa. Það finnast
þó undantekningar
á þessu sem öðru.
Um daginn hitti
ég stelpu sem var
alveg rugluð í
höfðinu af þessu
öilu enda var hún
nýskriðin yfir
tvítugt og hafði
sem unglingur
lifað alla strauma
og stefnur í botn hvort sem
kaupmenn eða bara krakk-
arnir í hverfinu höfðu
ákveðið að hlutirnir ættu að
vera svona en ekki hinseg-
in. „Ég var sko pönk,“ sagði
hún og sýndi mér anarkista-
tattó á öðrum upphand-
leggnum. „Svo varð ég New
wave. Ég varð nú líka aga-
legt diskó á sínum tíma. En
í Æskulýðsfylkingunni var
ég meira svona sósíal týpa,
þú veist, melló pía. En
núna. Núna er ég eiginlega
ekkert," og hún boraði
hugsandi í annað eyrað eins
og til að undirstrika þýðing-
arleysi sitt í tilverunni. Það
er svo einstrengingslegt að
verða fullorðinn og vera
bara eitt eða ekkert.
Meðlimur i
pönksveitinni
Sjálfsfróun.
Böðvar Guðmundsson: Fra
róttæklingi yfir i fótlaga alla
ballamenningu.
an.
Bifhjólasamtök
lýðveldisins:
Mótorhjólatísk-
ú maður dans-
ar síðan gjarnan í hip hop
stíl, spáir í spil og bolla og
þessi fjölleikabrögð vagga
honum lengur á öldum
gleðinnar en hann er borg-
unarmaður fyrir.