Pressan - 05.09.1991, Page 16

16
FIMMTUDAGUR PRESSAN 5. SEPTEMBER 1991
Útgefandi:
Blað hf.
Framkvæmdastjóri:
Hákon Hákonarson
Ritstjórar:
Gunnar Smári Egilsson,
Kristján Þorvaldsson.
Ritstjórnarfulltnii
Sigurjón M. Egilsson
Auglýsingastjóri:
Hinrik Gunnar Hilmarsson.
Ritstjórn, skrifstoíur og auglýsingar:
Hverfisgötu 8-10, sími 62 13 13.
Faxnúmer: 62 70 19.
Eftir iokun sklptiborös:
Ritstjórn 621391, dreifing 621395,
tæknideild 620055.
Áskriftargjald 550 kr. á mánuöi.
Verö í iausasöiu 170 kr. eintakiö.
Krónískt
rádherrarugl
í byrjun árs fjallaði PRESSAN um
umtalsverða aukavinnu sem trygg-
ingalæknar stunda í vinnutíman-
um hjá Tryggingastofnun. Þessi
aukabúgrein þeirra felst i þvi að
meta örorku fyrir tryggingafélög-
in. Sýnt þykir að tekjur læknanna
af þessu aukastarfi, einkum Björns
Önundarsonar tryggingayfirlækn-
is, skipti milljónum án þess að þeir
greiði krónu fyrir afnot af húsnæði
Tryggingastofnunar.
Tryggingaráð tók málið upp og
Björn svaraði um hæl að hann
hefði heimild ráðherra og þyrfti
ekki að svara tryggingaráði neinu
frekar um þetta mál.
í PRESSUNNI lýsti Bolli Héðins-
son, þáverandi formaður trygg-
ingaráðs, þvi yfir að hann mundi
ekki una þessu svari. Síðan hefur
ekkert gerst þar til nú að Jón Sæ-
mundur Sigurjónsson segir málinu
lokið. Jón vísar fil gamals sam-
komulags sem Matthías Bjarna-
son, fyrrverandi ráðherra, gerði
við læknana.
Aðgerðaleysi formanns trygg-
ingaráðs er óskiljanlegt. Hingað til
hafa ráðamenn ekki veigrað sér
við að breyta ákvöröunum forvera
sinna. Á einni nóttu hefur verið
skipt um húsnæðiskerfi, fiskveiði-
stefnu, skattakerfi og svo mætti
lengi telja. Það væri táknræn að-
gerð af hálfu Sighvats Björgvins-
sonar að afnema aukatekjur trygg-
ingalæknanna, eða hið minnsta
gera kröfu lil þess að þeir borgi
eðlilegan hluta af tekjunum til
stofnunarinnar.
FJOLMIÐLAR
Súkkulaöi meö bacon-bragöi
Þjóðviljamönnum hefur
orðið tíðrætt um það á
greiðslustöðvunartímanum
hvaða hættu það hefur í för
með sér að Tíminn, Alþýðu-
blaðið og Þjóðviljinn deyi
drottni sínum.
Það er alltaf gaman að því
þegar menn finna til sín. Eg
verð þó að segja þeim Þjóð-
viljamönnum að ég lít blaðið
þeirra og systurblöð þess
ekki sömu augum. I raun held
ég að saga íslenskra blaða frá
því fyrir seinna stríð sýni að
þessi sömu blöð, ásamt Morg-
unblaðinu, hafi haft skað-
vænleg áhrif á almenna um-
ræðu og skoðanaskipti í þjóð-
félaginu. Þessi blöð hafa, sem
vettvangur þessarar um-
ræðu, haldið henni á því lág-
kúruplani, sem Laxness
kvartaði svo sáran undan í
sjónvarpsþættinum fræga.
Og þessi blöð eru líka að
súpa seyðið af þessu. Fyrir ut-
an óvarkárni í fjármálum má
rekja stöðu þeirra í dag til
þess að þau hafa glatað öllum
trúverðugleik. Þau hafa söls-
að um og breytt áherslum í
fréttum eftir því hvað þjónar
best hagsmunum flokksins.
Lesendur hafa því gefist upp
á þeim og kjósa frekar Mogg-
ann og DV. Því þótt margt
Ijótt megi segja um Moggann
er hann ekki nærri því eins
slæmur og Þjóðviljinn, Tím-
inn og Alþýðublaðið.
En þeir Þjóðviljamenn
ættu ekki að öfundast of mik-
iö út í Moggann. Eftir því sem
blöð stækka taka fréttir
þeirra meira mið af almenn-
um smekk og viðhorfum. Þau
verða nokkurs konar allra-
gagn og hætta að nýtast sem
áróðurstæki. Um leið opnast
tækifæri fyrir aðra að búa til
blöð sem hafa dálítið sér-
stæðari svip en Mogginn og
leitast ekki við að þjóna al-
mennustu þörfum alls al-
mennings. Eitthvað pínulítið
öðruvísi en Marks & Spencer.
En þau blöð mega ekki
vera lituð af sérhagsmunum
stjórflmálaflokka. Það er
álíka gáfulegt og að reyna að
selja súkkulaði með bacon-
bragði.
Gunnar Smári Egilsson
Nýr sjúkdómur
„Þetta þjónustugjaldaæði er
algjörlega nýtt fyrirbæri í
augum okkar almennra
jafnaðarmanna.“
Guðmundur Áml Stefánsson
bæjarstjórl
Er ekki bara að
klæða sig betur?
„Sú tilhugsun að Þjóðviljinn
hætti að koma út vekur mér
satt að segja hroll..."
Sigurður A. Magnússon rithöfundur
Jl ^að virðist svo að ýmsar
fforréttindaættir standi í þeirri
trú að himnafaðirinn haffi veitt
þeim einum réttindi til að
starfa uppi i himinhvolfinu."
GUÐNI ÞÓRÐARSON FERÐAMÁLAFRÖMUÐUR
/Jí iakna átuna/Unb
„Það er misskilningur ef
menn halda að það sé
einhverjum fagnaðarefni ef
Þjóðviljinn hættir að koma út
eða Alþýðublaðið.“
Ellert B. Schram rltstjórl
AÐ UERA UEL GIFTUR
„Eg dáist að hugrekki Raisu.“
Mikhail Gorbatsjov forseti
í TAla við Tímann
„Við höfum ekki efni á að
halda blaðinu opnu langt
fram á nótt og við reynum
hagræða þessu í takt við
tímann."
Kristinn Flnnbogason
framkvæmdastjóri
Já, en hvaða skattar lækka?
Auðvitað er það enginn
Hitlersfasismi að fá tekjur í
ríkiskassann meö svokölluð-
um þjónustugjöldum.
Hvaö sem — meint — mál-
gögn stjórnarandstöðunnar
segja er það í sjálfu sér eng-
inn sérstök hægrilausn. Það
voru einmitt ekki þeir Davíö
og Friðrik sem hófu um þessi
mál opinbera umræöu hér á
landi heldur sjálfur Olafur
Ragnar Grímsson, sem í vor
stóð fyrir tveimur ráðstefn-
um um þjónustugjöld og önn-
ur nýmæli í opinberum
rekstri.
Skynsamleg þjónustugjöld
gætu reyndar orðið til þess að
menn skilji betur hvað þessi
opinbera þjónusta er okkur
dýrmæt, og kunna að auka
skynbragð á opinberan rekst-
ur þannig að kröfur aukist og
eflirlit batni.
Þessvegna er nú verið að
drepa á dreif nauðsynlegri
rökræðu með því að hefja
deilur um hlutfall ríkisfjár af
slíkum gjöldum og ríkisfjár af
jjví félagsgjaldi sem menn
horga með svokölluðum
tekju- eöa neyslusköttum.
Hinsvegar er mikilvægt að
viðurkenna að hvortveggja
aðferðin er auðvitað almenn
skattheimta í þágu ríkisins.
Að halda öðru fram er orð-
hengilsháttur og dugar ekki á
þjóðina hvernig sem reynt er
að spila á fréttamenn. Til þess
eru íslendingar einfaldlega
ekki nógu vitlausir.
Ríkisstjórn Davíös Odds-
sonar hefur viö almennan
fögnuð strengt þess heit að
skattheimta verði ekki aukin,
og þessvegna hlýtur almenn-
ingur í gjánni að spyrja við
hvert einasta nýtt þjónustu-
gjald: livar lækka skattarnir á
móti? Lækkar tekjuskattur-
inn hjá mér við þaö að borga
meira í tannlækningum barn-
anna minna? Lækkar virðis-
aukaskatturinn á matnum
við aö þurfa að kaupa sér að-
göngumiða aö heilsugæslu-
stöðinni? Hækka skattleysis-
mörkin við aö borga börnin
sín inní framhaldsskólana?
Þetta er auðvitað megin-
mál í samskiptum þjóðarinn-
ar við þá ríkisstjórn sem hún
hefur kosið yfir sig. Þetta er
önnur aöalspurningin til
þeirra sem nú eru aö setja
saman fjárlagafrumvarpið.
Undanbrögð afþökkuð.
Hin spurningin er jafnein-
föld. Nú stendur ríkisstjórnin
auðvitað við það loforð að
hækka ekki skattana. Verður
hún þá samhliða boðuðum
breytingum að gera þjóð
sinni grein fyrir því hverjir
eiga að borga meira í skatt og
hverjir minna. Hverra kjör á
að skerða og hverra kjör á að
bæta með skattheimtunni.
Eigi til dæmis að leggja
tannlæknaskatt á barnafjöl-
skyldur, heilsugæsluskatt á
gamalmenni og skólaskatt á
námsmenn — sem vel kann
að vera skynsamlegt þótt
ekki liggi í augum uppi — þá
hljóta stjórnarliðar að svara
því hvaða samfélagshópar
eiga þarafleiðandi að borga
minni skatt oí^ af hverju Þeir
sem vilja fara í feluleik eru
vinsamlegast beðnir að láta
almenning ekki gjalda þess.
Einfalt mál, ekki satt? Ein
Þriðju kynslóðar Kvennalistaþingkona
Kristín Ástgeirsdóttir er af
þriðju kynslóð þingkvenna
Kvennalistans. Ekki þeirri
fyrstu, sem vann sigra og
kom með dálítið ferskan vind
inn í stjórnmálin. Ekki þeirri
næstu, sem sýndi að Kvenna-
listinn var kominn til að vera
og kom fram með mál sem
aðrir flokkar höfðu gleymt.
Heldur af þeirri þriðju, sem
hefur hvorki ferskleika þeirr-
ar fyrstu né hugmyndaauðgi
þeirrar næstu. Kristín er af
þeirri kynslóð þingkvenna
Kvennalistans sem missti
vindinn úr seglunum.
Miðað við áherslur
Kvennalistans á undanförn-
um misserum mætti ætla að
hér á landi væri kvennaþjóð-
félag. Málflutningur þeirra
felur ekki í sér kröfur um
breytingar heldur standa þær
vörð um óbreytt ástand. Þótt
réttindamál kvenna skjóti
annað slagið upp kollinum
hjá Kvennalistakonum leggja
þær mest upp úr því að við-
halda óbreyttri landbúnaðar-
stefnu, óbreyttri byggða-
stefnu, óbreyttum ríkisút-
gjöldum og guð má vita hvað.
skattahækkun er reyndar
komin í gagnið, — hækkun
vaxta af húsnæðislánum.
Enn biða menn svara um
skattalækkunina sem við fá-
um í staðinn. Og þeir sem nú
hafa borgað hávextina í allt
sumar hlakka líka til að vita
hvar skattalækkunin verður
þegar nýja ríkisstjórnin af-
nemur skattfrelsi af vaxta-
tekjum.
Því að þótt öllum sé auðvit-
að ljóst að það hlýtur að vera
forgangsmál að skattleggja
læknisskoðun á gamalmenn-
um og heimta gjald af
skemmdum tönnum í börn-
um, finnst mörgum að þar á
eftir hljóti að koma þessi hálf-
ur annar miiljarður sem vant-
ar í ríkissjóð af tekjuskatti frá
ávöxtun fjármagns. Og ef
stjórnin vill heldur má sá
skattur alveg heita þjónustu-
gjald.
Og þær vilja ekki að ísland
geri samninga við Evrópu-
bandalagið.
Það er eins og Kvennalist-
inn sé kominn í samkeppni
við Framsóknarflokkinn um
bændurna, samkeppni við
Alþýðubandalagið um opin-
beru starfsmennina og sam-
keppni við alla flokka um
íhaldssömustu kjósendurna.
Það virðast ár og aldir liðnar
síðan þær gátu talað beint
inn í hjörtu helmings þjóðar-
innar.
Þá töluðu þær um hagfræði
hinnar hagsýnu húsmóður.
Hún vissi að ef hún eyddi um
efni fram kæmi það henni í
koll seinna. Nú boðar
Kvennalistinn að það sé
hættulegt að fara eftir þessari
hagfræði. Það þurfi að líða
mörg, mörg ár áður en hægt
verði að taka hana upp. Fram
að þeim tíma þurfi aðlögun
og þá má hin hagsýna hús-
móðir fara að eyða um efni
fram.
Það þarf ekki húsmóður til
að komast að þessu. Hingað
til hafa bændur, opinberir
starfsmenn og aðrir þeir sem
hafa beinan hag af umfram-
eyðslu úr ríkissjóði haldið
þessari hagfræði á lofti.
Kvennalistinn er ekki lengur
ný rödd í íslenskri pólitík.
Hann eykur bara við styrk
þeirra radda sem eru þar fyr-
ir.
Segja má að þeim Kvenna-
listakonum sé vorkunn. Þær
hafa verið í stjórnarandstöðu
síðan 1983 eða í rúm átta ár.
Hefðin hérlendis er sú að
stjórnarandstaðan leiti uppi
óánægju með verk ríkis-
stjórna og geri málstað hinna
óánægðu að sínum. Eðli sínu
samkvæmt eru það þeir sem
eru að missa spón úr aski sín-
um sem hafa hæst. Þeir sem
hagnast á breytingum finna
ekki fyrir þeim þegar þær eru
í undirbúningi. Flokkur sem
er í krónískri stjórnarand-
stöðu verður því fljótlega
grátkór þeirra sem vilja halda
í óbreytt ástand.
Þannig er Kvennalistinn
orðinn og er missir að því
sem Kvennalistinn var.
ÁS
o
o
þÚ EKT BARA ALVECr 'AGÆfiS /WANGi
NE) EflETTEKKi &CTMWS
FRÆ6ASTT' JARP o6TMF&ETiW<Míi
ÍSLENtíNGA FYPfí. o&
EG HAF9 Í RETT r/típ MÉR
VÍÐ ENPWÆtMnsroU
Á ÓÐRMjh STjoto/tirt l \
GORBi {4 EZT HifcK SLhRP PESTÍ
VÍHUp. MÍMIV
^j^ERUÞ KÐ ísLEfJt>)*IGAE>
££>A 5R pETTf\ BAP-A
KfZÓNÍSKT HiPiLSÁSTANP

BARA DRAUMUR EÍNHVEf’S fZÓNA ÚR AA/AAEÍ
EN EF é& KEMST áftí EKKi FEr
£LSW.LEG/\ srítJA
SMl ÉtA EINS0& KET
‘«Ö
ro
n
m
co
8
2
R3
.C
E
2
LL