Pressan - 23.04.1992, Side 18

Pressan - 23.04.1992, Side 18
18 FIMMTUDAGUR PRESSAN 23. APRÍL 1992 PRESSAN Útgefandi Blaðhf. Ritstjóri Gunnar Smári Egilsson Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Hverfisgötu 8-10, sími 62 13 13 Faxnúmer: 6270 19 Eftir lokun skiptiborös: Ritstjóm 62 13 91, dreifing 62 13 95 (60 10 54), tæknideild 62 00 55, slúðurlína 62 13 73. Áskriftargjald 700 kr. á mánuði ef greitt er með VISA/EURO/SAMKORT en 750 kr. á mánuði annars. Hin nýja stétt forráðamanna lífeyrissjóða í PRESSUNNI í dag er meðal annars fjallað um kaup Líf- eyrissjóðs verslunarmanna á veglegum sumarbústað fyrir starfsmenn sína og stjómarmenn. í sjálfu sér væri þetta ekki í frásögur færandi ef starfsmenn sjóðsins hefðu látið sér nægja bústað af svipaðri stærð og með álíka þægindum og öðmm verslunarmönnum er boðið upp á hjá Verslunarmannafélagi Reykjavflcur. Og það væri heldur ekki í frásögur færandi þótt eitthvert einkafyrirtæki hefði tekið þá ákvörðun að gera vel við starfsmenn sína. Lífeyrissjóður verslunarmanna er hins vegar ekki einkafyr- irtæki. Starfsmenn hans eiga að varðveita og ávaxta lífeyris- greiðslur verslunarmanna með sem bestum hætti. Þeir vinna í umboði annarra verslunarmanna og eiga að þjónusta þá. Ef til vill finnst einhverjum skiljanlegt að starfsmenn Líf- eyrissjóðs verslunarmanna skuli hafa misst sjónar á því. Líf- eyrissjóðurinn er einn fyrirferðarmesti fjárfestinn á verðbréfa- og hlutabréfamarkaði og starfsmenn hans eiga sæti í nokkmm stórfyrirtækjum í krafti eignarhluta sjóðsins. Og starfsmenn- imir virðast hafa gleymt því að þeir em í þessari aðstöðu í um- boði venjulegra verSlunarmanna. Þeir virðast vera hættir að skilja muninn á sér og þeim stjómarmönnum stórfyrirtækja sem sitja þar í krafti eigin fjármuna. Enginn getur kvartað þótt stóreignamenn kaupi sér sumar- bústaði og ekki heldur þótt þeir leyfi starfsmönnum sínum að nota þá. Þeim er frjálst að ráðstafa fé sínu eftir eigin geðþótta svo framarlega sem þeir standa skil á sköttum og öðrum gjöldum. Þó að þeir sem sitja í umboði annarra í stjómum stórfyrir- tækja vinni í návígi við slíka stóreignamenn veitir það þeim ekki rétt til að nota fé umbjóðenda sinna til að búa sér svipað- ar aðstæður og stóreignamennimir. Ef þeim þykir hart að aka um á minni bílum, búa í minni húsum, eyða sumarleyfinu á ódýrari stöðum eða hafa aðgang að minni sumarbústöðum; þá verða þeir bara að bíta í það súra epli. Ef þeim finnst þeir minnimáttar innan um þá sem sitja í stjómunum í krafti eigin peninga þá er það persónulegt vandamál þeirra og kemur fjár- munum umbjóðenda þeirra ekkert við. Allan áttunda áratuginn létu forráðamenn lífeyrissjóðanna þá brenna upp vegna neikvæðra vaxta á lánum til félags- manna. Á níunda áratugnum var blaðinu snúið við og nú em lífeyrissjóðimir orðnir öflugir aðilar á fjármagnsmarkaði. Og í framtíðinni munu þeir vaxa enn. Eftir því sem styrkur sjóðanna færir forsvarsmönnum þeirra meiri völd verður meiri hætta á að í kringum þá myndist stétt valdsmanna sem fari sínu fram í krafti þessa styrks. Það er hlutverk eigenda sjóðanna, launþega, að tryggja að þessir for- svarsmenn haldi sig á jörðinni. V I K A N HORFÐU REIÐUR UM ÖXL Allt í einu er Eyjólfur Konráð Jónsson orðinn ungur í annað sinn; ungurog reiður. Hann gef- ur forsætisráðherra langt nef og neitar að sitja og standa eftir hans geðþótta. Þetta gerist akk- úrat á þeim tíma þegar síðustu matarholur Isnó í kerfinu hafa lokast. Sú staðreynd fær okkur hin til að skilja reiði Eykons, okkur sem ættum bágt með að skilja hvers vegna maður léti svona útaf einhverjum Evrópu- málum. VENDIPUNKTAR Á páskadagskvöld fengu áhorfendur Ríkissjónvarpsins að sjá sjónvarpsleikrit Davíðs Öddssonar og fyrrihlutann af sjónvarpsgerð af sögu Alexand- ers Solzhenitsyn um Fyrsta hringinn. í henni mátti sjá hvers vegna Solzhenitsyn hafnaði kommúnisma Stalíns. í mynd- inni var brugðið upp mynd af skoðanakúgun og efstu lögunum af Gúlaginu. I mynd Davíðs mátti finna skýringu þess hvers vegna hann er ekki framsókn- armaður. Samkvæmt myndinni er ástæðan sú að kaupfélags- stjórinn á Selfossi hreppti tyggi- gúmmíið sem Davíð óskaði sér svo heitt. LÖGREGLAN GRÍPUR í TAUMANA Það sýndi sig á miðvikudag- inn var að lögreglan í Reykjavík lætur ekki plata sig. Hún stöðv- aði þrjá bláedrú og prúðbúna menn í Vonarstræti sem báru það með sér að ætla í ráðhúsið og drekka þar frítt án þess að hafa boðskort upp á vasann. Þeir vom teknir og geymdir í fanga- geymslum lögreglunnar þangað til síðasti gesturinn var ömgg- lega farinn úr ráðhúsinu. Það þarf glögga menn til að lesa fyr- irætlanir manna af göngulagi jreirra og fasi og gott til þess að vita að slíka menn skuli vera að finna í lögreglunni í Reykjavík. Með því er hægt að koma í veg íyrir glæpi; jafnvel áður en sjálf- ir glæpamennimir hafa áttað sig_ á hvað þeir hafa í bígerð. HVERS VEGNA Er ástæða til að halda í lögverndun starfsréttinda? ANDRÉS MAGNÚSSON, LÖGFRÆÐINGUR LANDSSAMBANDS IÐNAÐARMANNA Undirritaður mun ekki svara þessari spumingu beint, enda h'tur hann ekki á sig sem sérstakan mál- svara þess að starfsréttindi séu almennt lögvemduð. Hins vegar verður leitast við að gera grein fyrir þeim sjónarmiðum sem vegast á, þegar rætt er um lögvemdun starfsréttinda, og verður fjallað um málið eins og það lítur út frá sjónarhomi hinna löggiltu iðngreina. Iðnréttindi hafa verið lögvemduð hér á landi allt frá árinu 1927 er sett vom fyrstu lögin um iðju og iðnað. Þau lög vom sniðin að norskri fyrirmynd og í aðalatriðum samhljóða lögum sem sett vom um þetta efiti árið 1913 í Nor- egi. Þau rök sem einkum vom sett fram fýrir setn- ingu þessara laga á sínum tíma vom í fyrsta lagi vinnuréttarlegs eðlis, þ.e. það þótti ástæða til að tryggja þeim einkarétt til vinnunnar sem aflað höfðu sér starfsréttinda á viðkomandi sviði, en jafnframt að útiloka aðra. Þá vom rökin ekki síður þau að með lögunum væri verið að vemda neytendur. Neytendur ættu að vera tryggari með góða þjónustu ef þeir skiptu við fagmenn en ef þeir skiptu við ófaglærða aðila. Mikið vatn hefur mnnið til sjávar síðan þessi lög vom sett. Breytingar í atvinnulífi og tækniframfarir hala orðið mikl- ar. Hafa margir haldið því ffarn að nú eigi ekki sömu rök við fyr- ir lögvemdun starfsréttinda og y i Það er m.ö.o. óheimilt að kenna sig opinberlega, t.d. í súnaskrá, við starfsgrein sem við- komandi hefur eng- inréttindií. þá. Því hefur m.a. verið haldið fram að iðnlöggjöf- in sé úrelt sem vinnulög- gjöf og hún vemdi neyt- endur ekki á sama hátt og hún gerði áður. Þá héfur það einnig verið nefnt sem rök að almenningur sé al- mennt mótfallinn þeim einkaréttindum sem í lög- vemdun starfsréttinda fel- ast. Vom þessi rök m.a. færð fram þegar Norð- menn breyttu sinni iðnlög- gjöf fyrir nokkrum ámm. Breytingin í Noregi var í því fólgin að lögvemdun á starfsréttindum í löggiltum iðngreinum var afnumin, en hins vegar vom starfs- heiti þeirra sem aflað höfðu sér iðnmenntunar áfram lögvemduð. Það er m.ö.o. óheimilt að kenna sig opinberlega, t.d. í sfrna- skrá, við starfsgrein sem viðkomandi hefur engin réttindi í. Á undanfömum ámm hafa margir, t.d. sumir alþingis- menn, haldið því fram að það væri mjög nauðsynlegt að af- nema lögvemdun starfsréttinda á sviði löggiltra iðngreina hér á landi. Hafa þessir aðilar gjaman nefnt sömu rök og fyrr vom nefnd. Á sama tíma hafa hins vegar verið samþykkt lög á Al- þingi sem fela lögvemdun starfsréttinda í sér, t.d. lög um lögvemdun á starfsheiti og starfsréttindum kennara frá 1986. Svo virðist því sem menn hafi um of einblínt á lögvemdun starfsréttinda í löggiltum iðn- greinum þegar þeir hafa gagn- rýnt lögvemdun starfsréttinda al- mennt. Þeir sem gagmýnt hafa lög- vemdun starfsréttinda í löggilt- um iðngreinum hafa gjaman nefnt það sem rök að íslendingar væm orðnir þeir einu sem héldu í slflct fýrirkomulag. Það er á miklum misskilningi byggt. Iðn- löggjöf, sem byggist á sömu for- sendum og sú íslenska, er að finna í Þýskalandi, Lúxemborg og Austurriki. Má sérstaklegf nefna að Þjóðverjar hafa alls ekki í hyggju að breyta iðnlög- gjöfinni að því er varðar lög- vemdun starfsréttinda. Þeir telja hana þvert á móti einn lykilinn að þeirri miklu velgengni sem þýskur iðnaður býr við. Mikil umræða hefur á undan- fómum misserum farið fram um þessi mál á vettvangi Landssam- bands iðnaðarmanna — samtaka atvinnurekenda í löggiltum iðn- greinum. Hefur sú umræða eink- unt snúist um hvort nauðsynlegt sé að afnema umrædd laga- ákvæði í tengslum við fýrirhug- aða þátttöku okkar í EES. Það er ljóst, að þátttaka okkar þar hefur ekki í för með sér að nauðsyn- legt sé að afnema lagaákvæði sem fela í sér Iögvemdun starfs- réttinda, hvorki í iðnaði né ann- ars staðar. Samtökin hafa hins vegar litið svo á að full ástæða sé til að taka ákvæði um lögvemd- un starfsréttinda til endurskoð- unar á næstu ámm. Breytingar á þessu fyrirkomulagi geta ekki orðið í einni svipan, enda málið viðkvæmt og mörg sjónarmið sem taka þarf tillit til. Einhver tími mun því líða áður en breyt- ingar á þessu sviði líta dagsins ljós. ALlTisLfifJD EA ob HiHfe f 'a,— /n rr.’^rn/DA k A r- i /r*Ir\* 4 ái.i.. / __. • ItFiB CttlSiKR. SlHtJ WWASAMG- í ALLT í ?Lf\TÍC(\NitJt\ VtFBivT stmpA YFiPs. og ftuiP. icfcriR. af t*YÓÐ\ os S'tepp r. , .A . , 4)L LÍNBySfiN PINtiSöfZNXOM UEÍMR k Sírr ‘VPÁrtHPS Hi-yoÐF/TPI VÍN0fLG£Ltf> bfr-e* Aí tAr-Hfr AF kRisr’i.EG-HM ÚAí-ló, ÞÓR H&R/RSVRj E eimtvFR riN E^eiA of&N XtííXLflGft toiMD Fétps]> m em jtí þerrAlL ODÞAFLÚ^ Æbi ÞassAc. átjk M.\ierr' ptrirféiTAR Á VKkwA stpákara !

x

Pressan

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Pressan
https://timarit.is/publication/298

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.