Pressan - 23.04.1992, Blaðsíða 31

FIMMTUDAGUR PRESSAN 23.APRÍL1992
31

Bezta auglýsingaWaöIS
ÍSLANDS HER-
SKILDI í MORGUN
I" w« g»Mb ncl Hpttlin<ldi
11 stúdentar ráðast inn í
sendiráðið í Stokkhólmi
Sósiölsk hylting lausn
vandaniálanna á íslandi
S^«diri.5sf^51r<unn. Itnnrxí. KaJ-
stcie% að farsi úr iwwfi-
r.iðinu <x betttu tíúdwiUrnw ki
VISIR
ar hertóku sendiráðið
15 blcazkir tfúdmtar úrjrr var *8 mceinlw>U»aWI uM-iir utu «m<Uráðæ, StudmUr
J-minm híthölum v«Wvtt*ar m*li *cjc» almennu þhvMóte*;*- hugAa*! K»ld« hdtino í r.nWicra
yfláMtfSÉMfc tfaÍBébt rfejy# 4 1 <U«. aA hutm mJUbki SmmnÚ
Mikiö fjölmiölafar fylgdi í kjölfar tökunnar og mennirnir nán-
ast meðhöndlaðir sem glæpamenn í íslenskum blöðum.
tíma og voru teknar af þeim
skýrslur. Þeim var síðan sleppt
og síðar fengu þeir bréf frá ríkis-
saksóknara þar sem þeim voru
gefnar upp allar sakir vegna
góðrar framkomu og ungæðis-
háttar.
I hita augnabliksins varð þetta
hins vegar að miklu blaðamáli
og hvellurinn harkalegur heima
á íslandi. Heilmikil móðursýki
greip um sig og aðgerðin þótti
mikil hneisa fyrir þá sem að
henni stóðu. „Mikill hiti var í
þessu og sumir kröfðust þess að
námsmenn yrðu sviptir lánum,
að minnsta kosti þeir sem að
þessu stóðu. Það var líka espað
upp að við hefðum dregið niður
íslenska fánann, sem var vit-
leysa, því það var enginn ís-
lenskur fáni þama og allt mjög
blásið út,“ segir Hjálmtýr. „Það
voru hins vegar ólíklegustu
menn, jafnvel hægrisinnaðir,
sem tóku upp hanskann fyrir
okkur og bentu á aðstæður sem
námsmenn bjuggu við á sínum
tíma.“
gera þama úti?“ Við vomm nán-
ast eins og landráðamenn en í
dag er maður orðinn rómantískur
og fínn — og blaðamenn hringja
í mann,“ segir Gústaf Adolf Sig-
urðsson, sem nú rekur auglýs-
ingastofuna 99Design í Stokk-
hólmi ásamt konu sinni, Olöfu
Baldursdóttur hönnuðí. Hann
hefur verið búsettur þar síðastlið-
in níu ár en var lengi hér heima
og starfaði víðs vegar um landið.
„Ég myndi ekki nota sömu að-
ferðir í dag og mæli ekki með
þeim, en þá var ég ungur og æst-
ur. Byltingin var í tísku alls stað-
ar og sænskir námsmenn vom
l£ka uppivöðslusamir á þessum
tíma. Olof Palme var til dæmis
áberandi.
Þótt þetta hafí verið róman-
tískt nær maður ekki langt með
þessu móti, en við komum bara
ofan úr sveit og héldum að þetta
væri allt í lagi. Nú á fertugsaldri
em byltingin og kommúnisminn
bara fordómar fyrir mér. Maður
var bara bam síns tíma.“
„BYLTINGIN HAFIN"
Þegar leið á dagmn í gær, kom í Ijós, að markmj
þeirm 11 'kommúnfetepiiía, sem hertóku sendiráðið
Stckkhólmi og 'höfðu það- á valdi sfnn í tvo klukki,
tirrta, ‘var eiKki að vskia athvgli a Itrnfnm nm anitín
laugsson varð alveg æfur, en
þetta var töff aðgerð og margir
fegnir að hafa ekki vitað af þess-
ari leyniför og fengið að sleppa
við að taka afstöðu."
Allflestar námsmannahreyf-
ingar erlendis studdu aðgerðina
nema sú á Bretlandi, en þar var í
forsvari „íhaldsfólk“ á borð við
Ólaf Ragnar Grímsson, Ög-
mund Jónasson, Magdalenu
Schram og Vilmuiui Gylfason.
Tekið á móti af sænskri kurt-
eisi
Eftirmál urðu nánast engin og
mennimir ekki sóttir til saka.
Ekki em þeir á eitt sáttir um ár-
angur ferðarinnar en margir
töldu hana hafa leitt óbeint til
bættra kjara námsmanna þótt

son, hagfræðingur hjá Þjóð-
hagsstofnun, segist varla leiða
hugann að þessu.
„Það var hiti í mönnum á
þessum tíma og lánin hækk-
uðu, þótt ég segi ekkert um
hvort það var þessu að þakka
eða ekki. Pólitíkin bar ekki
mikinn árangur þegar til lengri
tíma er litið og það má líta á
þetta sem æskuspor, en fyrir þá
sem tóku þátt í þessu var þetta
í sjálfu sér litið alvarlegum
augum."
Búinn að skipta alveg um hug-
myndafræði
I fjarlægð tímans öðlast at-
burðurinn annan blæ og menn
sjá hann fyrir sér í öðm ljósi —
það er að segja ef þeir leiða hug-
ann að honum á annað borð.
Gunnar Ingi Ægisson er búsettur
í Noregi og starfar að skipulags-
málum í sjávarútvegi. Hann hef-
ur unnið mikið á Indlandi fyrir
vestræna aðila.
„Ég var í því að kvikmynda,
en ég tel að hver tími hafi sínar
aðgerðir — og jafnframt að
svona eigi ekki við á okkar tím-
um. Þetta var partur af æskunni
og ég sé þetta ekki í neinum æv-
intýraljóma, — satt að segja
hugsa ég aldrei um þetta.
Eg er löngu búinn að skipta al-
„Þetta var spurning
um að skjóta skjóis-
húsi yfir vini sína,“
segir Ingólfur Mar-
geirsson, sem hýsti
hluta hópsins.
Rauður fáni byitingarinnar blaktir viö hún. Hann var merki um að aögeröin hefði
heppnast.
Alda semverkfalla og mót-
mæla meðal íslenskra ungmenna
fylgdi í kjölfarið.
Nánast eins og landráðamenn
Fjölmiðlar vom mjög að-
gangsharðir og leyfðu nafnbirt-
ingar, sem var mjög óvenjulegt á
þessum tíma og nánast eingöngu
gert í þeim tilfellum þar sem um
var að ræða háskalega glæpa-
menn.
Skrif þessi og æsingur komu
helst niður á fjöl-
skyldunum heima á
Islandi, en þeir sem
áttu skyldmenni ytra
er setið höfðu hjá prís-
uðu sig sæla að hafa
ekki lent ekki í hring-
iðunni og umtalinu.
„Mörgum ámm
seinna, þegar ég fór í
sveitina þar sem ég
hafði verið á yngri ár-
um, var það fyrsta
sem fólk sagði: „Hvað
varstu eiginlega að
Fegnir að sleppa við að taka
afstöðu
Ingólfur Margeirsson rithöf-
undur hýsti hluta hópsins eftir að
hann slapp úr prísundinni.
„Stemmningin var ofsalega
góð og mönnum fannst þetta
mjög vel heppnuð aðgerð," segir
Ingólfur. „Maður var ekki alveg
dús við tökuna en þeir vom
vegalausir og þetta var spuming
um að skjóta skjólshúsi yfir vini
sína. Ég man að Hrafn Gunn-
hún leiddi ekki af sér byltingu.
, J>etta var mjög spennandi og
skemmtilegt. Við vomm strax
teknir í yfirheyrslu en svo sleppt.
Það var tekið á móti okkur af
sænskri kurteisi. Það var bara af-
greitt á mjög einfaldan hátt,“
segir Skúli Waldorff, sem nú er
starfsmannastjóri Hitaveitunnar í
Reykjavík. Hann var einnig
lengi við störf í Suður-Affíku.
„Hugmyndir að sendiraðstöku
á þessum tíma vom nánast
óþekkt fyrirbrigði
og svona hluti væri
varla hægt að gera í
dag nema með
meiriháttar eftiimál-
um. Við vorum ekk-
ert svo smeykir við
það á sínum tíma...
og þó, en sem betur
fer gerðist þetta í
lýðræðislegu þjóð-
félagi. Það var í ansi
mikið ráðist þama.“
Asgeir Gu8-
mundur Daníels-
gerlega um hugmyndafræði en
sjálfur var ég aldrei úti á ystu
brún vinstra vængsins. Manni
fannst þetta rétt á sínum tíma og
ungt fólk þorir að taka upp á
margvíslegustu hlutum."
Flestir íhaldssamari
Flestir sendiráðstökumennim-
ir aðhyllast íhaldssamari öfl í
dag, stunda venjulegt kapítalískt
lífemi og em í ágætis stöðum
víðs vegar í þjóðfélaginu. Auk
þeirra sem neftidir hafa verið til
sögunnar em Örlygur Antons-
son, sem bjó lengi í Svíþjóð en
starfar nú hérlendis við kennslu
og rekur einkaskóla; Geir Þórar-
inn Zoéga starfar hjá ísaga; Guð-
jón Steinar Aðalsteinsson er
verkfræðingur og Kristján Lofts-
son Guðlaugsson er búsettur í
Noregi.
Telma L. Tómasson
K Y N L í F
JÓNA INGIBJÖRG JÓNSDÓTTIR
Ahrif kynlífsvanda
á hjónalífið
I síðustu viku ræddi ég um
undirbúning eða réttar sagt
skort á undirbúningi hjónalífs-
ins fyrir hjónakom sem stað-
ráðin era f að vera saman „í
blíðu og stríðu“. Núna langar
mig að skoða á hvem hátt kyn-
Iífsvandi getur tmflað náin
sambönd.
I breskri könnun
kom í ljós að ef
kynferðislegum
þörfum var ekki
nægilega full-
nægt í byrjun
sambúðar eða
hjónabands
voru meiri líkur
á að sambandið
endaði með
skilnaði.
Kynlífsvandi er truflun á
kynsvörun hugar og líkama.
Hjá körlum er helst um að ræða
stinningarvanda og bráðasáð-
lát. Hjá konum má nefha fúll-
nægingarvanda, skeiðar-
krampa og sársauka við sam-
farir. Hjá báðum getur um
kyndeyfð verið að ræða. Kyn-
svörun er það nefrit sem gerist
lífeðlisfræðilega (líkamlega)
og tilfinningalega við kynferð-
islega örvun.
Ekki er talað um kynlífs-
vanda ef áhugi er lítill eða mis-
munandi hjá pari annað slagið,
karlmanninum rís ekki hold
endmm og sinnum eða ef kon-
an fær ekki fullnægingu við
hver einustu kynmök. Gott
kynlíf er ekki endilega hnökra-
laust kynlíf. Um kynlífsvanda
er að ræða þegar fyrirbærið er
farið að valda parinu vemleg-
um áhyggjum og óþægindum.
Reyndar er stundum erfítt að
segja hvort kemur á undan egg-
ið eða hænan í þessu sambandi,
en ef kynlífið er í kaldakoli hjá
pari em meiri líkur á því en ella
að önnur samskipti séu líka í
klemmu. Stundum em kynlífs-
vandamál bein afleiðing lélegs
sambands, en kynferðisleg
vandkvæði geta líka valdið
óhamingju í annars fúllnægj-
andi sambandi. Tökum áhuga-
leysi sem dæmi. Þegar konan
eða karlinn hefur engan áhuga
á kynmökum svo mánuðum
eða jaírivel ámm skiptir má bú-
ast við vonbrigðum og pirringi
í santbandinu. „Finnst honum
ég ekki lengur aðlaðandi?",
„Elskar hún mig ekki lengur?“,
„Er einhver annar í spilinu?"
— Þetta óöryggi getur hæglega
litað önnur samskipti hjá par-
inu þó svo að fólk geri sér
ekki alltaf grein fyrir því.
Tilfinningar ýmist
valda eða viðhalda kyn-
lífsvanda. Kona sem
þjáist af þunglyndi
hefur líklega afskap-
lega lítinn kynferðis-
legan áhuga. Meðferð
við þunglyndi gæti
bætt úr (það er að segja
ef konan fær ekki þung-
lyndislyf sem hafa þá
aukaverkun að deyfa kyn-
löngunina). Á hinn bóginn get-
ur karl með langvarandi stinn-
ingarerfiðleika vegna æðasjúk-
dóms orðið svo miður sín að
hann leggst í þunglyndi og álít-
ur að nú sé hann einskis nýtur
karlmaður fyrst hann getur
ekki „gagnast konu“.
f breskri könnun kom í ljós
að ef kynferðislegum þörfum
var ekki nægilega fullnægt í
byrjun sambúðar eða hjóna-
bands vom meiri líkur á að
sambandið endaði með skiln-
aði. Slíkt samband getur haldið
áfram, en hvorki hann né hún
em sátt við hjónalífið. Sé um
kynferðislega óánægju að ræða
og ekkert er gert í málinu er
hætta á að fólk fari að forðast
tjáskipti og innilega snertingu.
Éf þetta par á böm og kynlífs-
vandinn er búinn að lita sam-
bandið lengi er hætta á að böm-
in fái brenglaða mynd af nánu
sambandi. Bömin hafa þá fyrir
augunum foreldra sem geta
ekki eða kunna ekki að sýna
hvort öðm hlýju og ástúð.
En hvað með einhleypa og
ógifta? Kynlífsvandi meðal
einhleypra getur valdið því að
viðkomandi forðast að stofna
til náins sambands. Ótti við
viðbrögð hins þegar hann eða
hún uppgötvar vandamálið get-
ur orðið þrándur í götu. Þessi
kvíði getur ennfiremur aukið á
kynlífsvandann og má þar til
dæmis nefria karlmann með
bráðasáðiát sem þorir ekki að
sofa hjá konu fyrir vikið.
Þeir sem ekki leita sér hjálp-
ar vegna kynlífsvandamála
ýmist vita ekki hvar hægt er að
fá hjálp, vilja ekki leita sér að-
stoðar eða reyna heimatilbúin
húsráð. í fæstum tilvikum duga
húsráðin, heldur breyta þau
vandanum bara í annað form.
Þar má nefria karl með of brátt
sáðlát sem freistast til að telja
allar rósimar í veggfóðrinu til
að „deyfa tilfinninguna" í kyn-
færunum á meðan á kynmök-
um stendur. Þessi aðferð er
óheppileg því hún eykur hvorki
vellíðan mannsins né leysir
sjálfan vandann.
Það má með sanni segja að
kynlífsvandamál hafi ýmiss
konar áhrif.
Spyrjiö Jónu um kynlifiö. Utanáskrift:
Kynlíf c/o PRESSAN, Hverfisgötu 8-10, 101 Reykjavík.