Vísir Sunnudagsblað - 24.12.1939, Page 15

VÍSIR
15
ýmsar upplýsingar, er komið
gátu að notum enda þótt þau
hefðj vilst af leið.
ElínU flaug það i liug, og
oftar en einu sinni þessa nótt,
að leggja af stað út í nátt-
myrkrið og hriðina í leit að
bygð. Hún hafði altaf tilfinn-
ingu fyrir áttunum, vegna þess
að hún vissi af hvaða átt hvesti
— og það ýtti undir hana að
leggja á stúfana. En við nánari
athugun fanst henni þetta vera
óráð. Það voru ekki líkur til, að
hún óvön og óhörðnuð stúlka
hefði þrek til að kljúfa ófærð-
ina til bygða. Ef liún örmagn-
aðist á leiðinni myndi hún
sofna, og það var bani hennar.
Aulc þess vissi liún af hættu-
legum hjörgum, en sem hún
gat ekki varast vegna ókunnug-
leika.
Eina skynsamlega ráðið var
að vera kyrr og bíða átekta.
Þegar birti af nóttu og veðr-
inu slotaði, skall svo niðdimm
þoka á, að ekkert sá. Hún hélst
jafn svört allan daginn, og auk
þess rigndi. Elín varð á
skammri stundu holdvot frá
hvirfh til ilja þrátt fyrir sinn
mikla ldæðnað, og ekki bætti
það úr líðan hennar.
Þannig leið allur dagurinn —
það var 17. desember — í þoku
tilbreytingaleysi og nístandi
kulda. Hestarnir liímdu og
skulfu fram eftir deginum, en
síðan fóru þeir á stjá og hurfu
út í þokuna. Elín heyrði samt
öðru hvoru í þeim, því þeir
komust ekki áfram fyrir fann
dyngjunni. Um hundinn var
svipað að segja, að öðru leyti
en þvi, að hann lá altaf kyr,
bar sig aumlega og hríðskalf.
Hvað er hægt að hugsa sér
ömurlegra en skammdegisdag
á Fróðárheiði í blindsvartri
þoku? Og livað er liægt að
hugsa sér átakanlegra en dvöl
hinnar ungu stúlku þarna uppi
í endalausum fannbreiðum,
gegnblauta, lamaða af kulda og
vonlitla um að komast lifandi
til bygða.
Þarna biður hún, magnþrota
og skjálfandi og biður þess sem
verða vill. Hún er hætt að geta
gengið sér til hita. Þótt hún
hrejd'i sig, færist ekkert líf
framar i limi hennar. Dauðinn
er kominn í þá, og hún finnur
hvernig hann mjakast hægt og
sígandi eftir likama hennar.
Miátturinn er að dvína og lík-
aminn að dofna. Hún liggur
nær altaf orðið kyr i hálfgerðu
móki, en vegna óttans við
svefninn, reynir hún að bæra
eitthvað á sér eða mjaka sér til,
þvi að hfslöngunin er enn í
fullu fjöri. Hún hugsar og hún
skynjar sem áður. Hún minnist
foreldranna sem bíða hennar
heima á Ölkeldu, sem þrá liana
fyrir jólin. Og Elínu hefir
aldrei langað svo ákaft heim
eins og nú, aldi’ei þráð jólin
svo innilega heitt eins og þessa
stund, þegar hún er einmana
uppi á Fróðárheiði og biður —
dauðans. Ehn gerir sér orðið
litla von um hjálp fyrr en á
næsta degi, en henni er það líka
ljóst, að sú hjálp kemur of
seint, að sú hjálp kemur ekki
til annai’s en flytja andvana
líkama hennar til bygða.
Næstu nótt hfir Elín ekki af.
Það er vonlaust.
Það kvöldar og rökkvar. Elín
leitai’ með veikum mætti að sið-
ast bitanum í töskunni. Það
gengur erfiðlega að niá honum,
J)ví hendurnar lilýða ekki skip-
un heilans lengur. Þær eru
slirðnaðar af kulda og stokk-
bólgnar að auki. Matarbitinn
hressir hana, henni finst nýtt líf
færast um líkamann, en þessi
tilfinning varir ekki nema ör-
skamma stund. Elín leggur
aðra töskuna undir liöfuðið og
legst svo niður í krapablautan
snjóinn.
Var þetta hinsta hvílan?
Tíminn líður. Elín hefir fall-
ið í dvala eða mók, án þess þó
að sofa. Endurminningar lið-
inna tíma koma frarn í luiga
hennar, en þær ná eldci neinni
festu. Hver myndin rekur aðra
i skipulagslausri hendu frá
ýmsum tímum og atburðum.
Hún sér ástvini sina, talar við
J)á, heyrir J)á tala, hún er kom-
in heim til sin um jólin og
dansar í kring um jólatréð. En
alt hverfur þetta á næsta augna-
bliki og nýjar myndir birtast í
staðinn.
Þannig líður klukkustund eft-
ir klukkustund. Það er fyrii
löngu orðið myrkt af nótlu og
Elm mókir áfram í dvala, sé>’
sýnir og dreymir í vöku.
Alt í einu hrekkur Elín upp
með andfælum. Hvað var þetta?
Var J)að sem henni heyrðist, eða
var ])að bara misheyrn? Var
einhver að kalla? Elín ris upp
við olnboga og hlustar.
í fjTsta skifti í J)essari hræði-
iegu útilegu á Fróðárheiði gríp-
ur Elínu skelfing. Hún hafði
heyrt J)ess getið, að fólk sem
var í andarslitrunum heyrði
kallað á sig. Það var dauðinn að
kalla.
Voru J)etta draumórar deyj-
andi manneskju? Var þetta kall-
ið seni alt deyjandi fólk heyrði?
Eða var hún orðin hrjáluð, og
heyrði hún köll og’ hróp sem
hvergi voru til nema í huga
hennar sjálfrar?
En hvers vegna gelti þá hund-
urinn? Var hann máske lilca
orðinn vitlaus? En nú heyrðist
hljóðið aftur og greinilegar en
áður. Það færðist nær. Nú lék
elcki neinn vafi á ])ví lengur að
J)etta voru menn lifandi
menn að kalla. Elín reis á fætur,
lifsvonin magnaði vilja liennar
og J)rek. Hún kallaði á móti, svo
staulaðist liún á fætur og í átt-
ina til bjargvættánna í myrlcr-
inu.
Hvílikur fögnuður! Hvílík til-
finning að vita sig hó.lpna eftir
meir en sólarlirings baráttu við
náttúruöfl og dauða! Hvilík
sæla að sjá aftur menn — menn
með holdi og blóði — eftir J)essa
einmana dvöl í liellieimi auðna
og' lculda!
Þeir voru þrjátiu mennirnir
sem leituðu hennar, 19 úr Ölafs-
vík og 11 úr Staðarsveit. Þeir
lögðu undir kvöldið af stað i
leitina, en höfðu áður sammælst
að hittast á heiðinni iniðri
og leita sameiginlega. Þeir
höfðu með sér nokkur Ijósker,
en svo var þokan svört, að Elín
sá J)au eklci fyr en mennirnir
voru alveg komnir að henni.
Enda J)ótt leitarmennirnir
byggjust tæplega við að hitta
Elínu lifandi, höfðu J)cir
þura sokka, vethnga, trefla og
húfu með sér til vonar og vara.
Þetta kom alt aðágætumnolum.
Þeir færðu stúlkuna i Jæssar
þurru spjarir og gáfu henni svo
heita nijóllc og mat, er J)eir
höfðu meðferðis. Klukkan var
tíu um kvöldið, er J)eir fundu
stúlkuna, en klukkan hálf ivö
um nóttina lcomust J)au suður
að Búðum í Staðarsveit.
Elín gekk alla leiðina og má
það teljast ])rekvirki. Ilenni
hitnaði fljótt eftir að hún hafði
farið í þur föt og matast. Hana
J)yrsti ákaflega á leiðinni, en
annars kendi hún elcki neinnar
vanlíðunar fyrr en hún kom að
Búðum.
Á Búðum hitti Elín Ágúst
póst. Af hans ferðum er það að
segja, að skömmu eftir að liann
slcildi við Elínu og hestana,
hrapaði hann fyrir björg —- ein-
mitt þessi björg, sem Elín ótt-
aðist mest. Það var gilfarvegur,
sem hann hafði dottið niður í,
og býsna djúpt niður. I hrapinu
mun stafurinn hafa slegist í
höfuðið á Ágúst, svo að hann
misti meðvitundina. Er hann
raknaði úr rotinu hóf hann leit
að stúlkunni og hestunum, en
fann ekki. Tók liann þá J)að ráð
að leita til bæja og fá ])aðan
hjálp. Komst hann klukkan
fjögur daginn eftir niður að
Búðum og var ])á mjög þjakað-
ur. Sagði hann sínar farir elclci
sléttar, kvað Elinu i miklum
lifsháslca, ef hún væri ])á á ann-
að borð með lífi. Yar strax
brugðið við, símað til Ólafsvík-
ur, monnum safnað og leitin
hafin. Sjálfur var Ágúst of
þjakaður til að geta tekið þátt
í leitinni.
Þegar Elín kom ásamt fvlgd-
arliði sinu klukkan liálftvö um
nóttina niður að Búðum, voru
þar allir á fótum og biðu í mik-
illi eftirvæntingu. Fanst fólkinu
sem ])að hafa heimt Elínu úr
helju og tók henni með kostum
og kynjum.
Elín fór á Jmiðja degi lieini
til sín að Ölkeldu — alhress að
öðru leyli en J)ví sem liún var
alhnilcið bólgin í andliti, á
höndum og fótum. Þó var hún
hvergi kalin og má J)að J)aklca
klæðnaði hennar og útbúnaði,
sem var með ágætum. Svaðilför
Elínar er góð bending til J)eirra
lcarla sem kvenna, er í vetrar-
ferðir fara, að búa sig vel og
vera við öllu búin. Það má full-
yrða, að ef klæðnaður Elínar
hefði elcki verið svo góður,
hefði hún elclci staðist þessa
þrelcraun og fallið fyrir kuldan-
um fyrr en skyldi.
En J)að sem meslu máli skifti
var að Elín komst litt slcödduð
lil foreldra og systlcina og færði
Jæiiii fegurstu jólagjöfina, sem
J)au gátu óskað sér — sig sjálfa.
Tvö ár eru liðin siðan Jressi
atburður skeði á Fróðárheiði.
En J)að er sama hversu mörg
ár hða, að aldrei mun endui’-
minningin um hina hræðilegu
nótt þar uppi, firnast i huga
Elínar. Bót i máli er ])að hins-
vegar, að J)etta ömurlega æfin-
týri endaði þó með „gleðilegum
jóhun“ — fegurstu og dásam-
legustu jólum, sem Elín hefir
lifað.