Tíminn Sunnudagsblað - 18.03.1962, Blaðsíða 4

Gamli maöurinn spilar Gömlu lögin.
Rætt vrð Þorleif
_...... l|n
Erlendsson kennara
fl3ftftíffllfe>£&fl3Kt ’SMfoi&s afrffii&ii&íl
Hann opnar dyrnar, orðinn
gamall og grár á skegg, —
boginn er hann áttatíu og sex
árum, en augun blá og skýr
sitt hvorum megin við hvasst
nefið, sem ber gleraugun á
nasavængjunum. Andlitið lang-
leitt niður, hökuskeggið stíft
eins og æruverðugs biskups og
hreyfist hægt með kjálkanum,
þegar hann segir:
— Komdu inn, mublurnar eru ekki
mar'gar, en þaS er bara betra.
— Finnst þér það betra?
— Já, þær geta verið fínar, en
maður gleymir þeim, og þær hætta
að vera til. Já, þannig er það, segir
hann og gengur inn eftir herbergis-
gólfinu, milli stóra orgelsins og bóka
skápanna.
— Það er öðruvísi með kistuna
hérna. Einu sinni var hún full af
kæfu. — Hann tyllir löngum fingrun-
um á lok hennar. — Það er öðruvísi.
— Við erum orðin samgróin. Hún
er tvö hundruð ára og ég er sjálfur
hálfur yfir á átjáldu öldina með siði
og hugarfar.
Það eru margar bækur í herberg-
inu í hillum og kössum á gólfinu og
skáparnir geyma lokaðir enn fleiri.
Innst er rúmið gráklætt með háum
kodda og gegnt því stendur teiknuð
mynd á bókakassa. Þorleifur Erlends
son tónskáld stendur á henni, og það
eru beiskjudrættir kringum munninn,
sem eru hor’fnir úr andliti hans, þar
sem hann situr á rúminu andspænis
henni og rær fram í gráðið.
— Gömlu lögin við Passíusálmana
eru þarna á gólfinu, segir hann og
hættir að róa. — Þetta eru Passúi-
sálmarnir, eins og þeir voru sungnir,
áður en Pétur Guðjohnsen kom fr'á
Danmörku með „nýju lögin“ og slétt-
aði allt út með dönskunni. Það þótti
fínt að vera danskur. — Á ég kannske
að spila fyrir þig? spyr hann og
það lifnar í glóðinni í augunum.
Hann sezt á gamla stólinn við orgel
ið, hagræðir sér og stillir „gömlu lög
unum“ fyrir framan sig. Langir fing-
urnir fara leitandi um hljómborðið
og leiða fram tónanna, langa og
mjúka. Þeir minna á langdregið á-
kall, koma einhvers staðar djúpt inn-
an úr mannssálinni og hann syngur
með gamalli röddu, sem fellur inn í
tónana:
„Faðir á himnahæð
hver fyrir drottins náð,
elsku sína oss vottar
önd og líkama rnettar" —
Þegar hann hættir', litur hann á
mig til þess að sjá, hvernig mér lík-
ar. — Viltu heyra það aftur? segir
hann.
— Já.
—Þetta er í ætt við gregoríanska
sönginn, segir hann svo. Eitt atkvæði
gat kannske náð yfir allan tónstig-
ann. Og svo sýnir hann syngjandi
hvernig eitt atkvæði gat stundum náð
yfir allan tónstigann.
— Það er mikil tjáning í þessu.
Það lifnar yfir honum, og hann
segir með sannfæringu:
— Já, það er tjáning. Þeir sungu
með hjartanu, gömlu söngvararnir,
þeir lifðu sig inn í sönginn og léku
hann, svo að hvert orð límdist í á-
heyrandann. Þeir drógu atkvæðin:
„Synd-uuugi maaaaður sjaaá að þér“.
En nú hefur fólkið forhert sönginn
í hjarta sínu. Það er sönglaust.
Hann stendur upp, beygir höfuðið
niður að mér, og svipurinn verður
strákslegur:
—Heyrðu, annars, ertu templari?
— Nei, ég er ekki templari.
Hann þagnar við og segir síðan:
I „ÞEIR SUNGUMEÐ HJART-
) ANU GÖMLUMENNIRNIR"
76
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ