Tíminn Sunnudagsblað - 12.05.1963, Blaðsíða 15

stjóranna eins og um hafði verið tal-
að. Ummæli ökumannskonunnar sýna
að ekki fögnuðu allir komu bílanna
og að hugmyndir sumra um þessi
tæki voru næsta ófullkomnar.
Mánudagsmorguninn 30. apríl er
svo tekið til starfa við bílana. Annar
þeirra hafði verið fluttur að sunnan
í mörgu lagi og þurfti því að setja
hann saman. Þetta var í ’sannleika
sagt hálfgert skran, sem þeir félagar
höfðu komizt yfir og sett saman,
Vörubíllinn var gerður úr gömlum
fólksbíl (Ford), en fólksbílinn höfðu
þeir sett saman úr ýmsu dóti sitt úr
hverri áttijmi, og mátti þar kenna
þrjár gerðir: Ford, Chevrolet og Over
land. Fyrsta ökuferðin var norðan af
bryggju og inn fyrir ána. Það var
daginn, sem bílstjórarnir unnu við
bílana. Annar bíllinn var þá orðinn
ökufær og nú óku þeir heim til há-
degisverðar. Mik'il forvitni ríkti meðal
þorpsbúa. Allir þurftu að sjá, þegar
þessi nýju farartæki færu af stað.
Var óhugur í sumum við nýju vagn-
ana. ,,sem fóru sjálfir á fleygiferð"
eins og komizt var að orði. Börn og
fullorðið fólk stóð uppi á kofunum,
og á einum stað voru tvær konur að
draga þá þriðju upp á kofavegginn
og var auðséð, að það átti að ganga
fljótt, en hún hafði o^ðið futlsein á
vettvang.
Bílarnir voru sameign þeirrá fé-
lag i, Þeir skiptu þanmig með sér störf
um, að Páli ók vörubílnum, en Vil-
berg hiniim. Stóð svo meðan sam-
vinna þeirra hélzt, en það var skemur
en hugað var i fyrstu, því að Vil-
berg fór alfarinn til Reykjavíkur
seinni parts sumars 1923.
Hvernig gekk svo að fá vinnu fyrir
bílana? Fremur illa til að byrja með.
Vilberg gekk betur með fólksbílinn.
Það voru margir, sem höfðu gaman
af að prófa þetta nýja farartæki. Auð-
vitað voru þetta engin uppgrip, því
að ekki var hægt að aka nema stutt
ar leiðir. Ég minnist samkomu á
Blönduósi á fyrsta ári bílanna. Báðir
bílarnir voru þá stöðugt í gangi á
staðnum. Páll setti bekki á pall vöru-
bílsins. Ekið var hvað eftir annað
frá samkomuhúsinu innan árinnar og
út í Kaupfélag og þaðan aftur til
baka, og kostaði farið hjá Páli 25
aura fyrir manninn. Mun mikill hluti
samkomugesta hafa farið sinn fyrsta
biltúr daginn þann. Ég var einn far-
þeganna. Þetta var þó ekki fyrsta öku
ferðin mín. Hún var farin suður í
Borgarfirði vorið 1921 og var með
nokkrum ævintýrablæ.
Ég fór þá fótgangandi norðan úr
Húnavatnssýslu og suður í Borgarnes
og þaðan með skipi til Reykjavíkur.
Við vorum tveir saman. Þegar við er-
um komnir langleiðis til Borgarness,
ók fram á okkur vörubíll. Okkur
göngumönnunum er boðig að stíga
upp á vörupallinn, en bíllinn flutti
nokkuð af alls konar varningi. Hlífð-
arborð voru til hliðar á vörupailinum,
en hann var alveg óvarinn að aftan
Ekki mun vegurinn hafa verið góður,
því að mikið hristumst við, þó að
hægt og gætilega væri ekið, en þrátl
fyrir þag bar svo til, ag koffort og
kassi, sem setið var á aftast á bílr
um, hossuðust aftur af og fylgdu far
þegarnir með. Lenti ég ásamt 2—3
öðrum á götunni, en allir sluppur
við þó við meiðsli
Hvernig var svo ástandið í vega
málurn Húnvetninga, þegar Pá]]
Bjarnason og félagi hans komu me?
bíla sína til Blönduóss? Við látur
Pál sjálfan segja frá:
Vorið 1923 voru byggðir vegir sem
bér segir:- Húnvetningabraut að
Vatnsdalshólum; Langadalsvegur að
Gunnsteinsstöðum og Svínvetninga-
braut að Tindum, en þó ekki malborið
nema ag Kagaðarhóli. í þurrviðri að
sumrinu var sums staðar hægt að
aka nokkuð lengra, t.d. i VMngcIai.
í hvernig ástandi voru svo vegirn-
ir? Þeir voru næsta frumstæðir. Slit-
lagið var lítið og lélegt, og surnir veg-
irnir voru þag mjóir, að þeir voru
naumast ökufærir. Svínvetningabraut
var þá ekki enn orðin þjóðvegur og
því eðlilega af mestum vanefnum
gerð. Hún var svo mjó, að hjólin
voru úti á vegakanti báðum megin
og varla haagt að mæta ganaandi
manni, hvað þá öðru.
Um mölina er það að segja, að
sums staðar var móhellan einrág og
máttu þeir vegir heita ófærir, þegar
blautt var. í Svinvetningabraut var
ofaníburðurinn eingöngu móhella alla
leið frá Hnjúkum og fram eftir svo
langt sem malburðurinn náði. Um
erfiðleika þá, sem móhellan olli öku-
mönnum, segir Páll eftirfarandi sögu
frá fyrstu starfsárunum:
Það var síðla dags, að Páll tygjar
sig til ferðar fram að Sólheimum
var það vöruflutningar fyrir nafna
hans, Pál bónda á Guðlaugsstöðum.
Veðurútlit var þannig, að Páll bjóst
við, að skammt yrði að bíða úrfellis,
og vildi hann ljúka för sinni meðan
þurrt héldist. Þegar Páll var í þann
veginn að leggja af stað, kemur til
hans bróðir Páls á Guðlaugsstöðum,
Guðmundur Hannesson prófessor,
sem þá var staddur á Blönduósi, en
þurfti að komast fram í Guðlaugs-
staði. Falast Guðmundur eftir fari
með Páli, en biður hann að bíða til
morguns, því að hann vilji ekki vera
svona seint á ferff, þar sem hann
verði að fá hest í Guðlaugsstaði, þeg-
ar leiðir þeirra Páls skildu. Það varð
því úr, að Páll frestaði förinni til
morguns, en þá var komin rigning
og sóttist ferðin mjög seint. Bíllinn
snerist sitt á hvað á móhellunni og
mátti oft litlu muna, að hiann færi
út af. Guðmundur var alveg hissa á
hvað seint gekk eins og vegurínn
væri þó sléttur, bíllir.n hlyti að vera
í ólagi Þegar kom fram undir Sól-
heima, varð einhver stanz. Fór þá
Guðmunúur út úr bílnum og hugðist
ganga td bæjar, en hann sneri fljót-
lega við, enda þótti honum þungfært.
Móhellan hnoðaðist svo utan um íæt-
urna á honum, að þeir voru orðnir
íins og meðalpotthlommar Hafði
Guðmundur nú alveg skipt unt skoðuu
i bílnum og spurði, hvar mennirnir
hefðu getað fengið þennan fjanda,
til þess að bera í vegrnn. Þessum
óþverra þyrfti að moka í burtu og fá
almennilega möl í staðinn.
Vörubíllinn hafði í fyrstu mjö.g iít-
'ð að gera. Til að byrja tneð var lítið
um annað að ræða e« vöruflutninga
frá bryggju og heim í hús, þegar
skip komu Næst komu svo heyflutn-
ingar lyrir Blöndósinga og svo nokkr-
ir sláturflútningar með haustinu.
Fyrstu verulegu skiptin við sveita-
mennina voru víð þá Giljárbræður.
Vorið 1924 seldi Eysteinn Erlendsson
á Beinakeldu 100 hesta af lieyi norð-
ur í Þingeyjgrsýslu Kaupfélag Hún-
■vetninga sá um flutninginn á því að
skipshlið, og tók Páll að sér flutning-
inn að Beinakeldu og út á bryggju.
Þegar til átti að taka. var ófært með
bíl frá Giljá og upp að Beinakeldu,
vegna holklaka. Nú stóðu sakir þann-
ig, að um,þetta leyti voru þeir bræð-
ur Eysteins á Beinakeldu, þeir Sig-
urður og Jóhannes á Stóru-Giljá, að
hefja byggingu íbúðarhúss á jörð
sinni, og þurftu þeir því á miklum
vöruflutningum að halda frá Blöndu-
ósi. Bauð Páll þeim bræðrum vmnu-
skipti, skyldu þeir flytja heyiff frá
Beinakeldu og niður á veg norðan
Giljár, en Páll taka byggingarefni
fyrir þá á Blönduósi. Varð þetta upp-
haf mikilla og góðra viðskipta þeirra
Páls og Giljármanna. „Það var happ
fyrir mig, að komast í kynni viö þá
ágætismenn", segir Pált oe bið sætir
hlýju í röddinni
Hvernig var svo vegiiium haldið
við? Viffhaldinu mjög áfátt, meira
hugsað um að lengja vegina en að
halda þeim við. Verst var ástand
þeirra 1926. Páli segist svo frá, að
þá hafi hann oft orðiff að flytja grjót
í verstu holurnar. Minnisstæðust er
honum frá því sumri för ein í Vatns-
dal. Þá varð hann ag bera sex sinn-
um af bílnum frá Blönduósi og fram
í Kornsá og tvisvar að sækja tré
heim á bæi til þess að vega bílinn
upp úr forinni. Næstu sumrin var
unnið lítils háttar að viðhaldi, en
ekki að ráði fyrr en 1930. Þá var
þag aukin umferð vegna þjóðhátíðar-
innar á Þingvöllum, sem rak á eftir.
Nokkuð bar á því í byrjun, að fólk
var hrætt við bílana, og hafði Páll
stundum gaman af. Hitt féll honum
verr, hve blessaðir hestamir voru
hræddir, en Páll er hinn mesti hesta-
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAf)
423