Tíminn Sunnudagsblað - 06.10.1963, Síða 7

Gunnar Þórðarson i Grænumýrartungu
hefur alið aldur sinn við Holtavörðu-
heiði og kynnzt henni í blíðu og stríðu.
degi færu suður yfir heiðina á leið
til þings.
Þótt menn væru árla á fótum á
mánudagsmorguninn, varð margt til
tafar. „Er jafnan seinn heiman að
manna búningur."' Var því klukkan
farin as halla í tíu, þegar allir voru
saman komnir með hesta sína og til-
búnir að leggja á heiðina. Vorum við
með yfir tuttugu hesta samtals. Þeir,
sem fóru þessa ferð mes mér voru,
Jósep Jónsson, bóndi á Melum, Jón
Tómasson frá Hrútatungu og Eiríkur
Daníelsson frá Fossi.
Á sunnudaginn hafði verið heið-
bjart og sólskin. Þó var nokkur móða
ist og færðki jafnt og þétt, og var
klukkan orðin þrjú, er við náðum
sæluhúsmu.
Þegar við höfðum hvílt okkur og
hestana þar nokkra stund, héldum
við áfram ferðinni. Hafði veðurhæð
og snjókoma aukizt jafnt og þétt,
og var komin stórhríð, er við fórum
úr sæluhúsinu.
Ekki jókst ferðahraðinn frá því, '
sem áður hafði verið. Þó var stöð-
ugt sigið i áttina niður í Heiðar-
sporð. Þá var allmikið farið að
bregða birtu, og sást nú ekkert frá
sér fyrir hríðarsortanum. Aftur á
móti varð færið léttara, er þangað
var komið. Vildu hestarnir þá fara
á víð og dreif, og gerðist því örðugt
að halda hópnum saman, svo að ekki
týndist úr honum út í hríðina. Veðr-
GUNNAR ÞÓRÐARSON í Grænumýrartungu:
VETRARTÍD Á VORDÖGUM
Veturinn 1917 til 1918 mun vera
flestum þeim minnisstæður, er þá
voru komnir á fullorðinsár, einkum
vegna hins eindæma snjóþunga og
hagleysa, er þá voru víða um land.
Að vísu hófust ekki veruleg fannalög
fyrr en með desembermánuði, en
eftir það var ekki unnt að segja, að
gagnshláku gerði fyrr en komið var
langt fram á sumar. Þótt gengi til
sunnanáttar með þíðu, urðu það spilli
blotar, sem aðeins gerðu vont verra.
Var að lokum svo komið, að vart stóð
svo steinnibba upp úr snjókyngjun-
um, að hún væri ekki hulin klakahúð.
Eitt gleggsta merkið um þennan
óvenjuklamma. ásamt fannþökum,
var það, að rjúpur féllu þá í hrönn-
um. Máttl vorið eftir viða sjá beina-
grindur þeirra, en þess hef ég ekki
séð dæmi fyrr né síðar. Þá hrakti
og svartfugla í tugatali fram til heiða,
þar sem þeir fórust.
Það mun hafa verið sunnudaginn
fyrstan í sumri, er það var afráðið.
að við af innstu bæjunum í Hrúta-
firði rækjum meirihlutann af hestum
okkar suður yfir Holtavörðuheiði til
hagagöngu í Þverárhlíð og Stafholts-
tungum. Ekki vorum vi?j þá örþrota
með hey, en þar sem enn var algert
hagleysi norðan heiðar og ekkert lát
á harðindalegu veðurfari, var útlít
svo ískyggilegt, að hyggilegt þótti að
létta nokkuð á heyjum, svo afl þau
treindust betur handa kindum og
kúm. Auk þess þótti hentugt tæki-
færi að reka hrossin — í braut al-
þingismanna, er vitað var, að á næsta
í lofiti, og þegar á daginn leið, sást
dökkur skýjabakki yfir Húnaflóa, og
norðurloft var korgað. Þegar við lögg
um af stað, var komið dumbungs-
veður og loft allt þokugrátt og snjó-
legt. Þó var úrkomulaust, og hæg-
viðri hélzt, þar til við vorum komnir
suður yfir Miklagil. En þá fór að slfta
úr þokubakkanum kafald með hæg-
viðri fyrst, en svo smájókst bæð'i snjó-
koman og veðurhæðin.
Hestareksturinn gekk þá mjög
treglega, þar sem þæfingsófærð var
og blint yfir að líta. Nauðsynlegt
var að láta hestana lesta sig eftir
brautinni, er þeir fremstu tróðu.
Það gekk þó mjög erfiðlega. Þeir
vildu allir snúa við heim á leið, þótt
á móti veðrinu væri að sækja. Við
reyndum að skipta þeim í smáhópa,
en þeir fremstu vildu alltaf stanza,
ef farið var aftur með lestinni,
sneru jafnvel við og vildu heim á
leið. Urðum við rekstrarmennirn-
ir því að snúast fram og aftur með
hópnum a víxl. Var þetta mjög taf-
samt og skilaði því rekstrinum mjög
hægt áleiðis. Þegar komið var suð-
ur í Dæld, sem er um sex kílómetra
ofan við byggð, náðu okkur allmarg-
ir ferðamenn. Voru það aðallega al-
þingismenn á ferð til þings, svo sem
áður er getið.
Ekki notaðist okkur lengi að sam-
fylgd eða braut eftir hesta þing-
mannanna. Miðaði þeim drjúgum
betur en okkur, Nú tók líka hríðar-
veður verulega að færast í aukana,
og skóf því óðar í brautina. Þyngd-
ið stóð nú af Snjófjöllunum og var
því nær á hlið. Vildi þá hrossin
hrekja undan hríðinni, og var því
mun erfiðara að halda réttri stefriu
en aður.
Jósep á Melum átti reiðhest góð-
an, sem var með í förinni, brúnskjótt-
an að lit, er hann nefndi Tjald.
Fór hann jafnan fyrir og reyndist
erfitt að fylgja honum eftir, nema
hann væri teymdur. Varð það að
ráði, að Jósep teymdi hann á undan
hópnum, en við hinir reyndum að
halda hestunum saman á eftir hon-
um. Gekk þá ferðin vandræðalítið,
þótt við yrðum að hafa okkur alla
við, þar til við komum niður að svo-
nefndum Krók, bar seni Norðurá
fellur upp undir norðurhlíðina. Þar
lá vegurinn áður tvívegis yfir áná.
Þarna stönzuðum við litla stund og
réðum ráðum okkar — hvort við
ættum að freista þess að revna að
halda hestunum í hóp og láta fyrir-
berast þarna á bersvæði um nóttina
éða gera úrslitatilraun til þess að
reka þá áfram og ná Fornahvammi
um nóttina, og varð það niðurstaðan.
Jósep teymdi Tjald enn á undán,
og við rákum hina hestana á eftír.
Var leitazt við að fylgja símalín-
unni, þótt örðugt væri. og hitt á
hangandi hári, að ekki týndust hest-
ar úr lestinni. Þegar við höfðum enn
haldið áfram um hríð, kom Tjaldur
Jóseps til baka, en Jósep sáum við
ekki. Við reyndum nú að svipast um
eftir honum, jafnhliða þvl að pota
í áttina. Við þetta misstum við tök
TÍMINN - SUNNUDAGSfcLA®
823