Tíminn Sunnudagsblað - 24.11.1963, Side 15

Moldbrekka í Kolbeinsstaðahreppl — séð vestur túnið. Þetta er einn þeirra bæja,
þar sem líf og start er fjarað út.

'Hraunsmúli — Áslaugarhlið og Kolbeinsstaðafjall í baksýn.
Stóra-Hraun, þar sem fyrrum sat séra Árni Þórarinsson. Það var á þeim
dögum, er enn gerðust almættisverk.
isgötu meðfram sj'ónum, en hrósaði
nú happi yfir þvi, að hafa ekki Iagt
út í þá tvísýnu. Myrkrið var að
detta á, og kvöldið var napurt og
hráslagalegt. Veðrið hafði versnað
að mun, og til þess að komast heim
að bænum þá leiðina verður helzt
að sæta sjávarföllum. Sitthvað annað
er þar til trafala, svo sem í ljós kom,
þegar ég fór þar um daginn eftir.
Stóra-Hraun er á syðri bakka Haf-
fjarðarár, um sex kílómetra frá þjóð
veginum. Allbreiður lækur er urn
þvera mýri við túnfótinn. í þennan
læk flæðir Haffjarðará, þe.gar hásjáv
að er, og getur hann orðið algerlega
ófær. Þá verður að þræða langt upp
í hraun til þess að komast heim að
bænum. Þegar ég kom að læknum,
var aðeins flætt yfir brúna. Þó örlaði
fyrir brúarhleðslunni, svo að ég hélt
ótrauður áfram. Framundan var reisu
legt hús, sem séra Árni Þórarinsson
byggði,á árunum 1916—1917 af svo
miklum stórhug, að það er enn í dag
meðal mestu húsa sveitarinnar. Nú
er þessi merkisstaður vel setinn af
hjónum, sem áður bjuggu í Hrauns-
múla, Kristínu Halldórsdóttur frá
Hallsstöðum á Fellsströnd og Arilíusi
Þórðarsyni, börnum þeirra og tengda
syni. Þau hjón og börn þeirra eru
samhent um gcstrisni og myndarskap,
og Arilíus er bæði fróður maður og
skemchtilegur.
Upp úr hádegi næsta dag sló veðr-
inu niður til muria frá því, er verið
hafði kvöldið áður, svo að oft sá til
sólar milli skúra. Þáði ég leiðsögn
kunningja núns, Hinriks Pálssonar,
tengdasonar hjpnanna á Stóra-
Hrauni, að eyðibýlinu Litla-Hrauni,
sem er þar skammt suður af. Seta-
Hraun mun bærinn einnig hafa
verið nefndur fyrrum, en ekki get
ég gert mér grein fyrir því nafni,
nema það hafi verið af landseta
dregið. Kann að vera, að hann hafi
gegnt fcérstöku hlutverki fyrir eigand
ann, Hítardalskirkju.
Litla-Hraun hefur verið í eyði síóaii
1946, eða þar um bil, er búskap
þeirra Þórönnu Guðmundsdóttur og
Benjamíns Jónssonar lauk þar. Eins
og fyrr segir hefur Hítardalskirkja
átt jörðina, likt og fleiri á þessum
slóðum, en síðar heyrði hún til Stað-
arhrauni, eftir að Hítardalur var ekki
lengur kirkjustaður.
Jafnan var vel búið á Litla-Hrauni,
þrátt fyrir landþrengsli og óhæga að-
drætti. Hlunnindi voru þar mörg á
gamla vísu, svo sem skógur til kola-
gerðar, góð útbeit, þótt áhættusöm
væri, engialönd á fitjunum og reki
og selveiði fyrir löndum Hrauna og
Snorrastaða, næsta bæjar sunnan við
hraunið. Löng eyri, sem Gamlaeyri
heitir, gengur langt til suðurs norðan
við Kaldárós, og þar heíur landseti
kirkjunnar ef til vill átt að hafa auga
með rekanum. Að launum hlaut hann
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
97i