Tíminn Sunnudagsblað - 08.12.1963, Blaðsíða 8

A. P. Tjekhow:
HanJhægt tfmatal
í dagstoíu Sjaramykins rikisráðs er
notalegt hálfrökkur. Við og við varp-
ar eldurinn á arninum rauðum, flökt-
andi bjarma á veggi, húsgögn og and
lit þeirra, sem þar eru inni. Ríkis
ráðið, roskinn maður með hvítt
vangaskegg og vingjarnlegt andlit'
situr framan við arininn á tali við
varalandstjórann, þrekinn og mynd-
arlegan mann u.n fertugt. Börn ríkis
ráðsins, Nína, Nikolaj, Nadesja og
ívan, leika sér við orgelið, en kona
hans situr við skrifborð inni i öðru
herbergi, handan hálfopinna dyra
Frúin er hálffertug, fjörleg og með
stríðnisglampa í augum Hún er að
lesa franska skáldsögu af nýjustu
gerð, reiðubúin að fela bókina undir
skjalabunka, ef annar hvor rnann
anna nálgast hana
„Já — fyrr meii var bærinn lán
samari í því efni“, segir Sjaramykin
og horfir nærsýnum augum í kuln-
andi glóðina. „Það leið varla sá vetur,
að ekki neimsækti okkur einhver
framúrskarandi listamaður Þá komu
frægir leikarar og söngvarar til okk-
ar, en nú verðum við að láta okkur
lynda trúða og loddara. Nei — nú er
allt í dauðadái.
Man yðar göfgi ekki eftir hinum
mikla, ítalska harmleikara — hár og
grannur með eldsnör augu, brún —
hvern fjárann hét hann nú? Já — nú
man ég það: Luigi Ernesto de Rug-
giero. Já, hann var mikill hæfileika-
maður. Og svo raddsterkur, að allt
leikhúsið lék á reiðiskjálfi, þótt hann
gerði ekki nema að opna munninn.
Anjúta var hrifin af honum — hún
fékk því til Ieiðar komið, að honum
var leyft að nota leikhúsiö, og svo
kenndi hann henni til endurgjalds,
bæði upplestur og látbragðslist. í
alla staði dásamlegur maður. Ég man
vel eftir honum, þó að bráðum séu
liðin tólf ár síðan hann var hér. Nei
— það eru ekki tólf ár, ekki nema
tíu. Anjúta, hve gömuf er Nína?“
„Hún verður tíu ára í september,“
varaði frúin innan úr herberginu.
.Hvers vegna spyrðu að því?“
„Æ, ekki af neinu . . . Og góðir
söngvarar fóru svo sem ekki hjá
garði. Munið þér eftir Priliptsjín,
tenórsöngvaranum? Hann var það,
sem kallað er söngvari af guðs náð,
og myndarfegur var hann á sviðinu
— Ijóshærður og síðhærður, andfitið
svipmikið og vangasvipurinn sérstak-
lega fallegur. Og röddin — mjúk og
þó sterk og hljómmikil, en samt full
smeðjuleg að mínu áliti. En hann
lærði líka hjá Tamberlick. Við An-
júta komum því svo fyrir, að hann
fékk stóra hljómleikasalinn í klúbbn-
um, og í þakklætisskyni kenndi hann
konunni minni að syngja. Mér
finnst, að ég heyri enn rödd hans,
þótt bráðum séu liðin tólf ár . . nei.
hvað er ég að segja, tólf?--Það hlýtur
að vera lengra síðan. Það var í föstu
innganginn, sein hann kom — já,
fjárans minnið bregzt mér alltaf . . .
Anjúta, hve gömul er Nadesja?“
„Tólf ára“, var svarað inni í her-
berginu.
„Já — það eru þá tólf ár og tíu
mánuðir síðan — með öðrum orðum
þrettán ár . En það er augljós
afturför á öllum sviðum. Ég verð
hálfu leiðari á þessu dauðamóki, sem
nú ríkir í bænum, þegar mér verður
hugsað til tónlistarkvöldanna hér áð-
ur fyrr. Já, það voru skemmtileg
kvöld, og nóg var tilbreytin, því að
þá var sungið, leikið, dansað og
lesið upp.
Munið þér eftir tónleikunum, sem
Anjúta kom á til ágóða fyrir tyrk-
nesku stríðsfangana, sem voru hérna?
Ágóðinn nam ellefu hundruð rúblum,
og tyrknesku liðsforingjarnir voru
svo hrifnir af rödd hennar, að þeir
komu hver á fætur öðrum og kysstu
hönd hennar. Ó-já — það var vel
heppnað kvöld. . . . Var þetta ekki
um jólaleytið ’7ö? Nei . . . eða var
það ’77? Nei — ekki heldur. Hvenær
í fjandanum voru Tyrkirnir hérna?
Æ, Anjúta — hve gamall er Niko-
laj?“
„Ég er sjö ára, pabbi“, segir Niko-
laj, djarflegur drengur, dökkur á
brún og brá.
„Já“, segir varalandstjórinn, „við
eldumst, og enginn ungu mannanna
nennir að hefjast handa. Þegar ég
var ungur, hvatti ég til skemmtana og
oft var ég konunni yðar innan hand-
ar, hvort heldur um var að ræða tón-
listarkvöld eða leiksýningu í þágu
góðs málefnis — já, það gekk svo
langt, að ég lét allt annað sitja á
hakanum, þegar listin var annars veg-
ar. Einn veturinn veiktist ég vegna
ofreynslu við undirbúninginn — það
voru þessi endalausa hlaup frá Heró-
desi til Pílatusar. Það var þennan
minnisstæða vetur, þegar við konan
yðar skrifuðum leikritið, sem sýnt
var til ágóða fyrir þá, sem brann
hjá“.
„Já — hvaða ár var það?“
„Ja, að því er mig minnir . . . nei,
það var víst ’80. Segið mér — hve
gamall er hann ívan yðar?“
„Fimm ára“, hrópar frúin innan
úr herberginu.
„Nú, já, þá var það fyrir sex árum.
Já, yðar tign — í þann tíð var fjör
í tuskunum. En það er af, sem áður
var. Neistann vantar, ef ég má orða
það svo“.
Varalandstjórinn og ríkisráðið
sökktu sér niður í hugsanir sínar.
Enn einu sinni blossaði logi upp úr
kulnuðum glóðunum, en hjaðnaði
jafnskjótt og hvarf í öskuna.
H.H.J. þýddi.
Benedikí Ingimarsson írá Hálsi:
HAU ST
Nú er haust og hrím um allar jarðir.
Húmið hvílir yfir sveitardalnum,
lokið hverri ferð í fjallasalnum,
færðar heim til byggða allar hjarðir.
Kveikt er Ijós í lága sveitabænum.
Löng er vakan, sjaldan kemur gestur.
Menn una sér við iðju sína og lestur.
— Úti leggur þungan nið frá sænum.
Stórhríð yfir strönd og dali æðir.
Sterkir ómar koma fram í verki.
Sterkar hetjur stríð við bylgjur heyja.
Stormur hvín og sópar allar hæðir.
Að iægðu veðri víða sjást þess merki.
í vonum blasii skrúðgræn sumareyja.
1016
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ