Tíminn Sunnudagsblað - 28.06.1964, Blaðsíða 17

Gripir sem fundizt hatn í bóistöSum fólks, er hafSi tileinkað cer Thúlemenninj-
una. Það kunni aS fara með bora. í þriSja sæti neðs^ á mync'inni eru beinhlíf,
er fest var á selskinnsfingurbjargir.
Hans skoðun er sem sé sú, að hinn
íslenzki kynstofn á Grænlandi hafi
alls ekki dáið út.
Meðal Eskimóa í hinum norðlægu
löndum Vesturheims eru miklar sagn-
ir um þjóðflokk, sem þeir nefna
Túnníta, stórvaxna menn, sem þeir
telja, að hafi átt heima á norðaustur-
strönd Labrador, við Hudssonssund
og á Baffinslandi. Benda þeir á marg-
víslegar rústir og dysjar til sann-
indamerkis og eigna Túnnítum ýmis
nýmæli í lífsháttum í þessum lönd-
um. Tryggvi J. Oleson segir þegar í
upphafi bókar sinnar:
„Það hefur verið fjallað um Túnn-
íta sem dularfullan þjóðflokk, er
menn hafa viljað telja annað Eski-
móakyn, Indíána frá Norður-Ameríku
og nú síðast fólk það, er skóp hina
svonefndu Dorsetmenningu. Engin
þessara skoðana fær staðizt. Munn-
mælin greina vendilega á milli þeirra
og Eskimóa. Indíánar eru alþekktir
í sögnum Eskimóa og lýsingin á
Túnnítum getur með engu móti átt
við þá. Það er höfuðkenning þessar-
ar bókar, að Dorsetfólkið hafi verið
eldra í hettunni en Túnnítarnir. Þar
séu á ferð Skrælingjar fotosagnanna,
smávaxið, frumstætt fólk af óþekktu
kyni og uppruna, og Eskimóar nú-
tímans séu til komnir við kynblönd-
un Dorsetfólks og Túnníta — með
öðrum orðum íslendingar, sem yfir-
gáfu bændabyggðirnar og tóku upp
það, sem við nefnum lifnaðarhætti
Eskimóa. Upp úr þessari blöndu kom
Thúlemenningin, undanfari Eskimóa-
menningar nútímans".
Kanadamaðurinn Diamond Jen-
ess uppgötvaði fyrstur manna leifar
Dorsetmenningarinnar árið 1925, er
hann rannsakaði fjölda muna, er
fundizt höfðu við Dorsethöfða á
Baffinslandi. Hann rakti uppruna
þessa menningarskeiðs til síðustu
þúsund áranna fyrir tímatal okkar
og taldi það ná nokkuð fram á ann-
að árþúsundið að okkar tali. Síðan
hafa menjar Dorsetmenningarinnar
fundizt víða á eyjum norðan Kanada,
í Labrador, á Nýfundnalandi og
Grænlandi. Við fornleifarannsóknir
þessar hefur komið í ljós, að undan-
fari Dorsetmenningarinnar var menn
ingarskeið sem kennt er Sarqaq. Loks
uppgötvaðist hin svonefnda Thúle-
menning við Thúle á Norður-Græn-
landi og varð enn frekar kunn af
fornleifafundum á eyjunum norðan
Kanada í fimmta Thúleleiðangrin-
um. Fólk það, sem skilið hefur eftir
sig þessar menjar, hafði fasta vetur-
setu og bjó í húsum, sem það hlóð
úr grjóti og torfi eða gerði sér af
hvalbeinum. Rústir þessar hafa fund-
izt á Baffinslandi, Vilhjálmslandi,
Southamptoney og við flca þann,
sem kallaður hefur verið Afturreki.
Menjar um dvöl þessa fólks hafa
ennfremur komið í leitirnar á Norð-
austur-Grænlandi og Vestur-Græn-
landi. Menn hafa ekki treyst til þess
að ákvarða, hvenær þetta fólk var
uppi, en landið umhverfis Hudsons-
flóann hefur hækkað um tíu metra
síðan það byggði þar elztu hús sín.
Þorri vísindamanna hafa talið full-
víst og álitið það ótvírætt sannað,
að þessi menning hafi borizt vestan
frá Alaska og ætla, að í henni gæti
áhrifa frá Asíu. Við Íglúlík hefur
fundizt sambland Thúlemenningar
og Dorsetmenningar.
Það er áður að því vikið, að Tryggvi
J. Oleson hyggur menjar þær, sem
kenndar eru við Dorsetmenningu,
stafa frá Skrælingjum fornsagnanna.
Margir þeirra muna, sem sérkenna
Eskimóa, hafa ekki fundizt í bólstöð-
um Dorsetfólksins, svo sem sleðadrög,
leifar aktygja, kasttré og margt fleira.
Það þekkti ekki bora, heldur meitl-
aði eða hjó göt á verkfæri sín. Það
veiddi rostunga, seli, hvítabirni, hrein
dýr, héra og tófur, en ekki náhveli,
hvíthveli né annað hvalakyn, og þa.ð
átti ekki sleðahunda og notaði þess
vegna einungis litla dráttarsleða. Um
híbýli þess er engin fullnaðarvissa
fengin, en dr. Tryggvi ætlar, að það
hafi hafzt við í gryfjum, er það hafi
grafið í jörðina og reft yfir. Telur
það koma heim við vistir Skrælingja,
r i m > \ \
SUNNUUAOSttLAÖ
593